Budowa anatomiczna korzenia, którą stanowią tkanki stałe wytworzone przez merystem wierzchołkowy korzeniamerystem wierzchołkowy korzeniamerystem wierzchołkowy korzenia, określana jest jako budowa pierwotna.

W młodym korzeniu tkanki stałe tworzą układ charakterystyczny dla tego organu. Stało się to podstawą do wydzielenia trzech warstw tkanek, widocznych na przekroju poprzecznym korzenia. Stanowią je: skórka korzenia (ryzoderma)skórka korzenia (ryzoderma)skórka korzenia (ryzoderma), kora pierwotnakora pierwotnakora pierwotna oraz walec osiowy (stela)walec osiowy (stela)walec osiowy (stela).

Typowy dla roślin dwuliściennych przyrost korzenia na grubość jest wynikiem aktywności dwóch tkanek twórczych wtórnych, miazgi (kambium) i miazgi korkotwórczej (fellogenu). Tkanki te powstają z przekształcenia określonych tkanek pierwotnych.

Do obserwacji struktur tkankowych i komórkowych używa się głównie mikroskopów (z gr. mikros – mały, skopeo – patrzę, obserwuję) – przyrządów optycznych pozwalających na otrzymywanie powiększonych obrazów obiektów niewidocznych gołym okiem. Najczęściej stosowanym mikroskopem do obserwacji tkanek roślinnych jest mikroskop świetlny, który wykorzystuje wiązkę światła przechodzącą przez specjalny układ optyczny, tworzony przez zestaw soczewek umieszczonych w obiektywie i okularze.

Taka obserwacja jest jednak utrudniona, gdyż komórki i ich elementy nie wykazują różnic w absorpcji promieniowania elektromagnetycznego. Przekłada się to na brak wyraźnego kontrastu między poszczególnymi elementami. Nie ma więc możliwości rozróżnienia szczegółów budowy danej tkanki czy też elementów komórki. Z tego powodu w preparatach mikroskopowych niezbędne jest zastosowanie barwników histologicznych, które wybarwiają komórki wraz z ich elementami strukturalnymi, a tym samym umożliwiają ich dokładną obserwację i identyfikację.

Barwniki histologiczne to związki chemiczne wykorzystywane w mikroskopii świetlnej do wybarwiania struktur komórkowych i tkankowych. Typowy barwnik zawiera dwie grupy chemiczne: chwytną i barwną. Część chwytna łączy się z elementami komórkowymi o określonym składzie chemicznym, natomiast barwna absorbuje światło o określonej długości fali, dzięki czemu możliwe jest dostrzeżenie wybarwionych struktur.

W zależności od struktury, jaką się będzie obserwować, należy zastosować odpowiedni barwnik histologiczny. Do wykrywania amyloplastów, czyli leukoplastów magazynujących skrobię, stosuje się jodek w jodku potasu, który barwi skrobię na kolor od jasnoniebieskiego do granatowego. Celulozowe ściany komórkowe wykrywa się za pomocą roztworu chlorku cynku z jodem, pod wpływem którego ściany komórkowe zbudowane z celulozy wybarwiają się na kolor fioletowy. Ściany komórkowe inkrustowane ligniną po zastosowaniu floroglucyny z kwasem solnym barwią się na kolor czerwony. Natomiast ściany komórkowe adkrustowane suberyną pod wpływem sudanu III nabierają barwy żółtoczerwonej.

Aby odróżnić od siebie poszczególne struktury komórkowe i tkankowe, dany preparat należy potraktować jednocześnie dwoma różnymi barwnikami – jest to tzw. barwienie różnicowe. Dzięki tej technice można odróżnić m.in. zdrewniałe ściany komórkowe, które pod wpływem safraninysafraninasafraniny barwią się na kolor czerwony, od celulozowych ścian komórkowych, które pod wpływem zieleni świetlistej barwią się na kolor niebieskozielony. Innym przykładem barwników stosowanych w barwieniu różnicowym są: karmin ałunowy, barwiący ściany celulozowe na kolor czerwony, oraz zieleń metylenowa, barwiąca zdrewniałe ściany komórkowe na kolor zielony.

• Dodaj 20 mg safraninysafraninasafraniny w proszku do zlewki o pojemności 100 ml.

• Wlej 20 ml wody destylowanej do zlewki i przez ciągłe mieszanie przygotuj 0,1‑procentowy roztwór barwiący safraniny.

• Przenieś 20 mg zieleni trwałejzieleń trwałazieleni trwałej do innej zlewki o pojemności 100 ml.

• Dodaj do niej 20 ml wody destylowanej i przygotuj 0,1‑procentowy roztwór barwiący.

• Przefiltruj oba roztwory barwiące.

• Nawodnij preparaty po deparafinizacji (przeprowadź przez szereg alkoholowy, zanurzając je kolejno w alkoholu: 99,8%, 90%, 80%, 70% i 50%, a następnie w wodzie).

• Zanurz skrawki w 0,1‑procentowym roztworze zieleni trwałej na 5–10 minut.

• Przepłucz szkiełka 0,1‑procentowyn kwasem octowym przez 10–15 sekund.

• Zanurz szkiełka w 0,1‑procentowym roztworze safraniny na 20–30 minut.

• Wyczyść i odwodnij szkiełka (odwodnienie w etanolu 95% i 100%).

Celulozowe ściany komórkowe pod wpływem zieleni trwałej barwią się na kolor niebieskozielony. Natomiast zdrewniałe ściany komórkowe pod wpływem safraniny barwią się na kolor czerwony.

Komórki o celulozowych ścianach komórkowych występują m.in. w: tkankach merystematycznych, ryzodermie, tkankach miękiszowych, kolenchymie i łyku. Z kolei komórki o zdrewniałych ścianach komórkowych obecne są m.in. w sklerenchymie i drewnie.

Słownik

safranina

safranina

RLnMIARhl08fp1

Na ilustracji jest wzór strukturalny safraniny. Zbudowany jest z trzech przylegających do siebie w jednym rzędzie sześcioczłonowych pierścieni. Środkowy pierścień łączy się od kationu azotu w dół wiązaniem pojedynczym z kolejnym pierścieniem. Środkowy pierścień zawiera dwa atomy azotu, jeden jest kationem. Pierścienie przylegające do niego po lewej i prawej stronie mają u góry po jednej grupie metylowej, na dole po jednej grupie aminowej pierwszorzędowej. W pierścieniu leżącym po lewej stronie wzory tych grup są zapisane od końca. W sąsiedztwie dolnego pierścienia znajduje się anion chlorkowy.

zasadowy barwnik organiczny, trwały (odporny na działanie światła, wody, mydła itp.), stosowany w histologii i cytologii, używany podczas barwienia kontrastowego; wiąże się z DNA i innymi polianionami tkankowymi oraz składnikami ligniny w tkankach roślinnych