Pojęcie struktury etnicznej odnosi się do zróżnicowania narodowościowego państw i regionów. Takie kraje jak Portugalia czy Polska są jednolite etnicznie. Inne (takie jak Federacja Rosyjska czy Nigeria) są państwami wielonarodowościowymi. Jeśli któraś grupa etniczna dominuje w państwie (pod względem liczebności), to pozostałe grupy etniczne nazywamy mniejszościami narodowymimniejszość narodowamniejszościami narodowymi.

Istotnym elementem identyfikującym grupy etnicznegrupa etnicznagrupy etniczne jest ich język. W krajach zróżnicowanych etnicznie obowiązuje język urzędowy (ewentualnie kilka, jak w Szwajcarii lub w Kenii, gdzie jednym z języków urzędowych jest postkolonialny angielski). Mieszkańcy Ziemi posługują się obecnie około 7 tysiącami języków i dialektów (w oparciu o pokrewieństwo zalicza się je do ponad 30 rodzin językowych).

Można powiedzieć, że grupa etniczna to zalążek narodu, jednak uznanie go wiąże się z daleko idącymi konsekwencjami w sferze politycznej (naród ma prawo do swojego terytorium i suwerenności). Przykładem są tu Kurdowie, których prawa do suwerenności nie uznaje Turcja. Według Ustawy z dnia 6 stycznia 2005 roku o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz. U. 2005, nr 17, poz. 141) mniejszością etniczną jest „grupa obywateli polskich, która spełnia łącznie następujące warunki:

1. jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej;

2. w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją;

3. dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji;

4. ma świadomość własnej historycznej wspólnoty etnicznej i jest ukierunkowana na jej wyrażanie i ochronę;

5. jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej 100 lat;

6. nie utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie”.

Szczególną częścią grupy etnicznej jest społeczność etniczna, inaczej grupa etnograficzna. Jest to grupa zajmująca dany obszar geograficzny. Stanowi ona część grup etnicznych lub występuje na ich pograniczu. Wydziela się ją, biorąc pod uwagę różnice w kulturze ludowej. Przykładem Polskich grup etnograficznych są Małopolanie, Mazowszanie, Ślązacy czy Wielkopolanie.

Na terytorium Polski funkcjonują 4 społeczności etniczne: karaimska, łemkowska, romska i tatarska.

Natomiast na terenie Europy najbardziej znane mniejszości to Szkoci, Katalończycy czy Baskowie. Mniejszości te od lat dążą do autonomii i stworzenia odrębnych państw.

Grup etnicznych nie należy mylić z mniejszościami narodowymi, największą różnicą między mniejszością narodową a grupą etniczną jest posiadanie przez ludzi z mniejszości narodowych ojczystego państwa. Według przywołanej ustawy, mniejszość narodowa to: „grupa obywateli polskich, która spełnia łącznie następujące warunki:

1. „jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej;

2. w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją;

3. dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji;

4. ma świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej i jest ukierunkowana na jej wyrażanie i ochronę;

5. jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej 100 lat;

6. utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie”.

Jak wiesz, Polska nie jest krajem zróżnicowanym etnicznie, ludność innego pochodzenia stanowi w naszym kraju niewielki odsetek. Kojarzysz jednak kraje, które są bardzo zróżnicowane. Jak bardzo określone obszary na świecie są zróżnicowane etnicznie i narodowościowo? Zapoznaj się z grafiką interaktywną i audiobookiem, aby dowiedzieć się więcej.

R17c9SrSGiT35

Na zdjęciu znajduje się mała grupa Saamów. W centrum stoi mężczyzna odziany w ubranie ze skóry renifera. Na głowie na czapkę. Trzyma w lewej ręce fajkę, którą wkłada do ust. Na lewo od niego stoi kobieta trzymająca za rękę małe dziecko. Kobieta ma ciemną suknię z fartuszkiem zawiązanym w pasie. Na głowie ma czapkę w kolorowe paski. Po prawej od mężczyzny na ziemi siedzi kobieta z czepcem na głowie. Trzyma na kolanach małe dziecko. Dwoje innych małych dzieci otacza ją - z prawej i z lewej. Przed grupką Saamów leży zwinięty w rogala pies. Za ludźmi znajdują się dwa tradycyjne namioty w kształcie stożka. Są one zbudowane z pochylonych ku sobie długich patyków, na których położone są płótna.

Słownik