Praca serca jest regulowana przez ośrodek przyspieszający i zwalniający pracę serca oraz przez niektóre jony i hormony. Zmiany intensywności pracy serca (przyspieszanie lub hamowanie) odbywają się odruchowo bez udziału naszej świadomości. Na przyspieszenie pracy serca wpływają m.in. bodźce płynące z kory mózgu (emocje, strach, gniew, radość), wysiłek fizyczny lub wzrost temperatury ciała. W stanach gorączkowych serce może uderzać nawet 100 razy na minutę.

Cykl pracy sercaserceserca trwa ok. 0,83 sekundy. Składają się na niego trzy fazy:

• skurcz przedsionkówprzedsionekprzedsionków – 0,11 sekundy;

• skurcz komórkomorakomór – 0,32 sekundy;

• rozkurcz serca – 0,40 sekundy.

Skurczom i rozkurczom komór i przedsionków towarzyszą zjawiska akustyczne słyszalne jako tony sercatony sercatony serca.

Badanie tonów serca informuje nas o prawidłowej pracy mięśnia sercowego i zastawekzastawkazastawek.

Więcej o tonach serca i badaniu pracy serca przeczytasz w lekcji Tony serca.

RwlTKCLQgz7GF

Zdjęcie przedstawia młodą kobietę. Ma na sobie fartuch lekarski, okulary ochronne, czepek oraz stetoskop.

Pracę serca cechuje automatyzm, dzięki istnieniu układu przewodzącego serca. Skupienie specjalnego typu komórek mięśniowych, zlokalizowane w pobliżu prawego przedsionka nosi nazwę węzła zatokowo – przedsionkowego. Ma on zdolność do samoistnego, okresowego skurczu i pełni funkcję głównego fizjologicznego rozrusznika serca.

Więcej na ten temat przeczytasz w lekcji Automatyzm serca

Kolejnym czynnikiem mającym wpływ na pracę serca są hormony. AdrenalinaadrenalinaAdrenalina, wydzielana przez rdzeń nadnerczy, nazywana hormonem walki i ucieczki, przyspiesza czynność serca równie silnie jak pobudzenie włókien współczulnych. Podobnie działają inne hormony – glukagon, produkowany przez trzustkę w momencie spadku poziomu cukru we krwi, oraz tyroksyna, produkowana przez tarczycę. Natomiast hormon trzustki insulina i  neuroprzekaźnik acetylocholina przynoszą efekt odwrotny – spowolnienie pracy serca.

Enzym renina katalizuje proces powstawania angiotensyny z białek osocza. Renina jest uwalniana przez nerki w odpowiedzi na spadek ciśnienia krwi w nerkach, więc również nerki w sposób pośredni biorą udział w regulowaniu ciśnienia krwi poprzez zmianę jej objętości. Dokonuje się to na drodze hormonalnej regulacji tempa wydalania wody i soli.

Na pracę mięśnia poprzecznie prążkowanego serca mają wpływ także jony.

Regulacja krążenia krwi w naczyniach polega na zmianach ich średnicy. Przyspieszenie czynności serca jest na ogół powiązane ze zwężeniem naczyń krwionośnych, a spowolnienie - z ich rozszerzeniem. Zatem serce współdziała z naczyniami wpływając na przepływ krwi. Ośrodek naczyniowo – ruchowy znajduje się w rdzeniu przedłużonym. Składa się on z części presyjnej i depresyjnej. Pierwsza z nich przyczynia się do utrzymania mięśniówki naczyń krwionośnych w stałym skurczu, część depresyjna prowadzi do rozszerzenia naczyń.

Silne emocje, duży wysiłek fizyczny, wychłodzenie organizmu i utrata krwi skutkują wydzieleniem do krwi hormonów nadnerczy: adrenaliny i noradrenaliny.

Słownik