Walec opisany na graniastosłupie a graniastosłup wpisany w walec
ReDb0Ilo5GAd6
Graniastosłup jest wpisany w walec jeśli jego podstawy są wielokątami wpisanymi w podstawy walca. Zauważmy, że wysokość graniastosłupa jest taka sama jak wysokość walca.
Podstawą graniastosłupa musi być wielokąt, na którym można opisać okrąg. To kryterium spełniają wszystkie wielokąty foremne, a zatem na każdym graniastosłupie prawidłowymgraniastosłup prawidłowyprawidłowym można opisać walec.
Przypomnijmy podstawowe wzory dotyczące walca:
objętość walca o promieniu i wysokości wyraża się wzorem
pole powierzchni walca o promieniu i wysokości wyraża się wzorem
Przykład 1
Rozważmy graniastosłup prawidłowygraniastosłup prawidłowygraniastosłup prawidłowy sześciokątny, którego wszystkie krawędzie mają długość . Obliczymy powierzchnię całkowitą i objętość walca opisanego na tym graniastosłupie.
Rozwiązanie:
Ponieważ wszystkie krawędzie graniastosłupa są tej samej długości, to oznacza, że promień podstawy walca i jego wysokość również są równe .
A zatem oraz .
Przykład 2
Objętość walca jest równa . Wysokość walca jest razy większa od promienia jego podstawy. Obliczymy objętość graniastosłupa prawidłowego trójkątnego wpisanego w ten walec.
Rozwiązanie:
Oznaczmy przez promień podstawy walca. Stąd . Korzystając z informacji o objętości walca otrzymujemy równanie:
Stąd .
Z zależności między bokiem trójkąta równobocznego, a promieniem okręgu opisanego na tym trójkącie, otrzymujemy równanie
,
.
Stąd .
Przykład 3
Przekątna przekroju osiowego walca, równa , nachylona jest do płaszczyzny podstawy walca pod kątem . Obliczymy objętość graniastosłupa prawidłowego czworokątnego wpisanego w ten walec.
Rozwiązanie:
W rozwiązaniu posłużymy się przekrojem osiowym walca, który jest prostokątem o bokach i .
RUWpTqnMCRqKl
Z własności trójkąta o kątach , , mamy , czyli oraz .
Średnica podstawy walca jest przekątną podstawy graniastosłupa, czyli kwadratu, czyli .
Otrzymujemy .
Zauważmy, że na każdym trójkącie również można opisać okrąg, zatem walec da się opisać na dowolnym graniastosłupie prostym trójkątnym.
Przykład 4
Podstawą graniastosłupa prostegograniastosłup prostygraniastosłupa prostego jest trójkąt równoramienny o bokach , i . Wysokość tego graniastosłupa jest równa . Obliczymy długość promienia walca opisanego na tym graniastosłupie.
Rozwiązanie:
Przyjmijmy, że podstawą tego graniastosłupa jest trójkąt , jak na rysunku.
RTqQCXSvq4g2M
Obliczymy promień okręgu opisanego na tym trójkącie korzystając ze wzoru .
A zatem z twierdzenia Pitagorasa w trójkącie mamy:
Stąd .
Otrzymujemy .
Przykład 5
Z walca o wysokości i promieniu podstawy wycięto prostopadłościan, którego krawędzie podstawy różnią się o . Obliczymy objętość prostopadłościanu.
Rozwiązanie:
Wykonajmy odpowiedni rysunek.
RKIF5rHWpNIZt
Korzystając z twierdzenia Pitagorasa otrzymujemy równanie:
Dodatnim rozwiązaniem tego równania jest . Stąd .
Zauważmy, że wysokość prostopadłościanu jest taka sama jak wysokość walca. Zatem objętość prostopadłościanu jest równa:
.
R1SCQsByUFfW1
Słownik
graniastosłup prawidłowy
graniastosłup prawidłowy
graniastosłup prosty, którego postawami są wielokąty foremne
graniastosłup prosty
graniastosłup prosty
graniastosłup, którego ściany boczne są prostokątami