Walec opisany na graniastosłupie a graniastosłup wpisany w walec

ReDb0Ilo5GAd6

Graniastosłup jest wpisany w walec jeśli jego podstawy są wielokątami wpisanymi w podstawy walca. Zauważmy, że wysokość graniastosłupa jest taka sama jak wysokość walca.

Podstawą graniastosłupa musi być wielokąt, na którym można opisać okrąg. To kryterium spełniają wszystkie wielokąty foremne, a zatem na każdym graniastosłupie prawidłowymgraniastosłup prawidłowyprawidłowym można opisać walec.

Przypomnijmy podstawowe wzory dotyczące walca:

  • objętość walca o promieniu R i wysokości H wyraża się wzorem V=πR2H

  • pole powierzchni walca o promieniu R i wysokości H wyraża się wzorem P=2πR2+2πR·H

Przykład 1

Rozważmy graniastosłup prawidłowygraniastosłup prawidłowygraniastosłup prawidłowy sześciokątny, którego wszystkie krawędzie mają długość a. Obliczymy powierzchnię całkowitą i objętość walca opisanego na tym graniastosłupie.

Rozwiązanie:

Ponieważ wszystkie krawędzie graniastosłupa są tej samej długości, to oznacza, że promień podstawy walca i jego wysokość również są równe a.

A zatem V=π·a2·a=πa3 oraz Pc=2πa2+2πa·a=4πa2.

Przykład 2

Objętość walca jest równa 24π. Wysokość walca jest 3 razy większa od promienia jego podstawy. Obliczymy objętość graniastosłupa prawidłowego trójkątnego wpisanego w ten walec.

Rozwiązanie:

Oznaczmy przez R promień podstawy walca. Stąd H=3R. Korzystając z informacji o objętości walca otrzymujemy równanie:

πR2·3R=24π

R3=8

R=2

Stąd H=6.

Z zależności między bokiem trójkąta równobocznego, a promieniem okręgu opisanego na tym trójkącie, otrzymujemy równanie

a33=2,

a=23.

Stąd V=23234·6=183.

Przykład 3

Przekątna przekroju osiowego walca, równa 20, nachylona jest do płaszczyzny podstawy walca pod kątem 60°. Obliczymy objętość graniastosłupa prawidłowego czworokątnego wpisanego w ten walec.

Rozwiązanie:

W rozwiązaniu posłużymy się przekrojem osiowym walca, który jest prostokątem o bokach H i 2R.

RUWpTqnMCRqKl

Z własności trójkąta o kątach 30°, 60°, 90° mamy 2R=10, czyli R=5 oraz H=103.

Średnica podstawy walca jest przekątną podstawy graniastosłupa, czyli kwadratu, czyli d=10.

Otrzymujemy V=d22·H=50·103=5003.

Zauważmy, że na każdym trójkącie również można opisać okrąg, zatem walec da się opisać na dowolnym graniastosłupie prostym trójkątnym.

Przykład 4

Podstawą graniastosłupa prostegograniastosłup prostygraniastosłupa prostego jest trójkąt równoramienny o bokach 13, 1310. Wysokość tego graniastosłupa jest równa 8. Obliczymy długość promienia walca opisanego na tym graniastosłupie.

Rozwiązanie:

Przyjmijmy, że podstawą tego graniastosłupa jest trójkąt ABC, jak na rysunku.

RTqQCXSvq4g2M

Obliczymy promień okręgu opisanego na tym trójkącie korzystając ze wzoru R=AB·BC·AC4PABC.

A zatem z twierdzenia Pitagorasa w trójkącie BDC mamy:

CD2+BD2=BC2

CD2+52=132

CD2=144

CD=12

Stąd PABC=12·10·12=60.

Otrzymujemy R=AB·BC·AC4PABC=13·13·104·60=16924.

Przykład 5

Z walca o wysokości 12 i promieniu podstawy 5 wycięto prostopadłościan, którego krawędzie podstawy różnią się o 2. Obliczymy objętość prostopadłościanu.

Rozwiązanie:

Wykonajmy odpowiedni rysunek.

RKIF5rHWpNIZt

Korzystając z twierdzenia Pitagorasa otrzymujemy równanie:

x2+x+22=102

2x2+4x-96=0

Dodatnim rozwiązaniem tego równania jest x=6. Stąd x+2=8.

Zauważmy, że wysokość prostopadłościanu jest taka sama jak wysokość walca. Zatem objętość prostopadłościanu jest równa:

V=x·x+2·12=6·8·12=576.

R1SCQsByUFfW1
Promień okręgu opisanego na trójkącie prostokątnym promień okręgu opisanego na trójkącie prostokątnym o przeciwprostokątnej c wyraża się wzorem R=c2, Promień okręgu opisanego na trójkącie równobocznym promień okręgu opisanego na trójkącie równobocznym o boku a, wyraża się wzorem R=a33, Promień okręgu wpisanego w dowolny trójkąt promień okręgu wpisanego w dowolny trójkąt wyraża się wzorem R=abc4PΔ, gdzie PΔ - pole trójkąta, a, bc - boki tego trójkąta

Słownik

graniastosłup prawidłowy
graniastosłup prawidłowy

graniastosłup prosty, którego postawami są wielokąty foremne

graniastosłup prosty
graniastosłup prosty

graniastosłup, którego ściany boczne są prostokątami