Rodzaje głodu

Głód to stan organizmu ludzkiego lub zwierzęcego spowodowany całkowitym lub częściowym pozbawieniem go pokarmu. To także popęd ukierunkowujący zachowanie się organizmu na pobieranie pokarmu, wywołany pobudzeniem (gł. wskutek niskiego poziomu glukozy we krwi) ośrodka głodu w przyśrodkowej części podwzgórza. (PWN)

Głód charakteryzuje się:

• ogólnym niedoborem lub brakiem żywności (tzw. głód jawny);

• brakiem niektórych składników pokarmowych, np. białek, tłuszczów, cukrów, witamin, soli mineralnych (głód utajony, niedożywienie); głód utajony może także występować w sytuacji, gdy spożywa się żywność wystarczająco kaloryczną, jednak nie dostarcza się organizmowi dostatecznej ilości białka, zwłaszcza zwierzęcego.

Niedobory poszczególnych składników pokarmowych mogą prowadzić do wielu różnorodnych chorób. Ich objawami są:

RGywcB4UqZCPJ1

Ilustracja przedstawia grupę dzieci z jednego z krajów afrykańskich. Są one czarnoskóre, niektóre bardzo wychudzone z widocznymi żebrami. Mają krótko przystrzyżone włosy, większość jest naga, tylko kilkoro ma na sobie koszulkę. Stoi z nimi kobieta o europejskiej urodzie, trzyma na rękach dwójkę młodszych dzieci. Wszyscy pozują do zdjęcia, nie uśmiechają się jednak, większość jest poważna.

• niedobór ilościowy i jakościowy (białko, witaminy, pierwiastki śladowe) w pożywieniu;  niedobór tłuszczów – zahamowanie wzrostu, spadek przyrostu masy, zmiany skórne, wypadanie włosów;  niedobór witaminy A – ślepota, zmiany skórne;  niedobór witaminy B – zanik mięśni, paraliż – kwashiorkor;

• niedobór witaminy B1 – oczopląs, zawroty głowy - choroba beri‑beri;

• niedobór witaminy B2 – osłabienie wzroku, pękanie ust;

• niedobór witaminy D – krzywicakrzywicakrzywica, osteoporozaosteoporoza (zrzeszotnienie kości)osteoporoza;

• niedobór witaminy C oraz osłabienie odporności – szkorbutszkorbut (gnilec)szkorbut;

• niedobór witaminy E – rozdrażnienie, problemy z koncentracją, zaburzenia funkcjonowania mięśni szkieletowych, niedokrwistość, bezpłodność, choroby sercowo‑naczyniowe;

• niedobór witaminy K – mniejsza krzepliwość krwi, ryzyko nowotworów wodnych;

• niedobór żelaza – anemia;

• niedobór magnezu – utrata witalności, złe samopoczucie, nerwica, depresja;

• niedobór potasu – znużenie i bóle głowy; nerwowość, dolegliwości mięśniowe, trądzik, omdlenia;

• niedobór wapnia - krzywica, osteoporoza;

• niedobór witaminy PP - wybuchy złości, depresje.

Normy żywieniowe

Z medycznego punktu widzenia minimalna dzienna wartość kaloryczna spożywanych pokarmów (tzw. minimum żywieniowe) powinna wynosić co najmniej 2700 kcal i zawierać przynajmniej 70 g białka. Wartość ta może być jednak nieco wyższa lub niższa w zależności od:

• płci,

• wieku,

• stanu zdrowia,

• warunków klimatycznych, w których człowiek żyje,

• pory roku,

• rodzaju wykonywanej pracy.

Systemy żywieniowe

Analizując poziom wyżywienia w różnych częściach świata, można zauważyć istnienie czterech systemów żywieniowych.

Kto głoduje, a kto się się przejada?

R10gMv9RJDIHx

Mapa przedstawia informacje na temat odsetku głodnych na świecie w 2019 roku. Mniej niż 2,5% w Ameryce Północnej, Brazylii, Europy Zachodniej i Azji, Australii. Mniej niż 5% - Chile, Argentyna, Algieria, Egipt, Arabia Saudyjska, Ukraina, Iran. Od 5 do 14,9% - Meksyk, Kolumbia, Ekwador, Peru, Mali, Sudan, Nigeria, Namibia, Południowa Afryka, Indie, Indonezji. Od 15 – do 24,9% - Boliwia, Etiopia, Kenia, Angola, Namibia, Botswana, Irak, Mongolia. Od 25 do 24,9% - Wenezuela, Tanzania, Afganistan. Więcej niż 35% - Czad, Madagaskar, Korea Północna.

Obecnie w wielu krajach słabo rozwiniętychkraje najsłabiej rozwiniętekrajach słabo rozwiniętych występuje głód, mimo że w skali świata dzienna wartość dostarczanych posiłków przekracza 2880 kcal na mieszkańca. Największy odsetek głodujących, według FAOFAO (ang. Food and Agriculture Organization of the United Nation)FAO, występuje w Zambii, Namibii, Republice Środkowoafrykańskiej i Korei Północnej (powyżej 35%). Z kolei państwa wysoko rozwinięte walczą z problemem nadwagi i otyłości. Największy odsetek dorosłej ludności otyłej występuje w USA, Arabii Saudyjskiej, Jordanii, Katarze i niektórych państwach Oceanii (powyżej 35%). Tak duże zróżnicowanie poziomu zaspokojenia potrzeb żywieniowych jest wynikiem nierównomiernego rozkładu produkcji żywności. Wpływają na to warunki rozwoju rolnictwa oraz poziom zamożności kraju umożliwiający lub uniemożliwiający handel międzynarodowy.

RMTADfyb8hpuh

Ilustracja przedstawia kosze pełne zmarnowanego jedzenia. Niektóre produkty są zepsute, ale bardzo dużo z nich jest zdatne do spożycia. W koszach na śmieci znajdują się między innymi ogórki, cytryny, cukinie, cebule, papryki, sałaty.

Zwróć uwagę na etykiety produktów. Na jednych z nich jest napisane: „Należy spożyć do...”, a na innych: „Najlepiej spożyć przed...”. W drugim przypadku istnieje duże prawdopodobieństwo, że produkt nadaje się do spożycia, nawet jeśli data umieszczona na opakowaniu wskazywałaby, że powinniśmy spożyć go wcześniej. Może on jedynie odznaczać się pogorszonymi właściwościami (np. mniejsza kruchość, mniej intensywny zapach itp.). Natomiast w pierwszym przypadku należy bezwzględnie zastosować się do podanego przez producenta terminu ważności. W przeciwnym przypadku produkt może nam zaszkodzić.

R1AabityfG1N2

Ilustracja przedstawia zbliżenie na napisy dotyczące dat przydatności na dwóch opakowaniach od mąki lub cukru. Informacje dotyczą tego do kiedy należy spożyć dany produkt, a także w jakiej temperaturze powinno się go przechowywać. Całość jest widoczna przed szkła od okularów.

Ważna jest nie tylko ilość, ale również jakość spożywanych produktów. Zaobserwować można wyraźną dysproporcję w strukturze spożywanej żywności między krajami wysoko i słabo rozwiniętymi. W krajach słabo rozwiniętych gospodarczo zdecydowanie większy udział w spożyciu żywności mają produkty roślinne niż zwierzęce, zwłaszcza zbożowe. Mięso i jego przetwory stanowią mniej niż 10% diety mieszkańców (kraje afrykańskie, np. Nigeria). Natomiast ryby i owoce morza stanowią ważny odsetek w strukturze żywności mieszkańców słabo rozwiniętych krajów wyspiarskich lub leżących na wybrzeżach (np. Japonia). Produkty te stanowią dla nich podstawowe źródło białka zwierzęcego. Dodać należy, że białko zwierzęce jest bardziej przyswajalne przez organizm niż białko roślinne. W krajach wysoko rozwiniętych dieta mieszkańców jest dużo bardziej zróżnicowana i zdrowsza ze względu na wysoki poziom rolnictwa, rozwój gospodarki morskiej i przemysłu spożywczego, a także handel zagraniczny (np. Francja, Niemcy).

Rqo5w8nMPTft6

Ilustracja przedstawia zbliżenie na szklankę mleka. Obok znajduje się miska z ziarnami soczewicy. Obie z tych rzeczy stoją na stole.

Problem głodu na świecie

Z opublikowanego raportu na temat stanu bezpieczeństwa żywnościowego i żywienia na świecie („State of Food Security and Nutrition in the World”) wynika, że w 2019 r. niemal 690 mln ludzi na świecie cierpiało głód. Raport, który jest aktualnie najbardziej wiarygodnym źródłem wiedzy, został stworzony przez Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO),  Światową Organizację Zdrowia (WHO), Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa (IFAD), Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF) i Światowy Program Żywnościowy (WFP). Z dokumentu jasno wynika, że po długich latach, w których liczba osób głodujących stopniowo malała, od 2014 roku trend się odwrócił i liczba osób głodujących na świecie stale rośnie. Najwięcej osób borykających się z problemem głodu mieszka w Azji (381 mln) oraz Afryce (250 mln). Duży problem jest również w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach (48 mln).

Przyczyny głodu na świecie:

• polityczne: konflikty zbrojne, autorytarne formy sprawowania władzy w krajach, kryzysy migracyjne, uchodźstwo, zawłaszczanie ziem, niedostateczna pomoc międzynarodowa,

• środowiskowe: ograniczone zasoby naturalne, zmiany klimatyczne, katastrofy naturalne,

• społeczne: dyskryminacja w dostępie do ziem pomiędzy mężczyznami i kobietami, ograniczanie praw członków różnych społeczności,

• ekonomiczne: skrajne ubóstwo niektórych państw, manipulowanie cenami żywności, umowy handlowe faworyzujące kraje wysoko rozwinięte.

Słownik

kraje najsłabiej rozwinięte

kraje najsłabiej rozwinięte

państwa wyodrębnione przez ONZ na podstawie najniższych wartości wskaźnika HDI (wskaźnik rozwoju społecznego); na poniższej mapie oznaczono je na niebiesko; natomiast kolorem zielonym oznaczono państwa, które nie są już zaliczane do tej grupy

R1aV4ijcRqvxp

Mapa świata ukazuje informacje na temat państw wyodrębnionych przez ONZ na podstawie najniższych wartości wskaźnika HDI (wskaźnika rozwoju społecznego). Oznaczono je na niebiesko i są to: Mauretania, Mali, Niger, Czad, Republika Sudanu, Erytrea, Somalia, Etiopia, Sudan Południowy, Republika Środkowej Afryki, Demokratyczna Republika Konga, Uganda, Tanzania, Mozambik, Zambia, Angola, Burkina Faso, Senegal, Gambia, Gwinea, Gwinea-Bissau, Sierra Leone, Liberia, Togo, Benin, Afganistan, Nepal, Butan, Bangladesz, Birma, Laos, Kambodża, Timor Wschodni. Kraje, które już nie są zaliczane do tej grupy to Malediwy i Botswana.