R13ikBg1N24O1
Nagranie dźwiękowe Maria Pawlikowska‑Jasnorzewska Złote myśli kobiety.
Maria Pawlikowska‑Jasnorzewska Złote myśli kobiety

Zalotność jest pachnąca i różowa,
a mądrość żółta i sucha.

Wolałabym, by mnie Mickiewicz chciał całować,
niż gdyby mnie chciał słuchać.

Jeśli SerafinowieSerafinowie, Potęgi i Trony
nie patrzą na kobietę męskimi oczyma,
nie warto iść do nieba po gościńcu stromym:
– – nic tam nie ma.

Niechaj śmierć mi nie będzie niewiastą w całunach,
lecz mężczyzną o bujnych ramionach:
a pęknę w jego ręku jak dzwoniąca struna,
– roześmiana i rozmarzona.

Życie zaś niech mnie niesie ku złotej CyterzeCyterze
na tęsknym rozkołysanym okręcie:
chcę na pokładzie bezsilnie leżeć
w niekończącym się święcie…

zlote_mysli_kobiety Źródło: Maria Pawlikowska‑Jasnorzewska, Złote myśli kobiety, „Skamander” 1923, s. 151.
Serafinowie
Cyterze
Rs5RXdDtjdb881
Alfons Mucha, Zaduma, 1897
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

W przypadku utworu Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej Złote myśli kobiety należy zacząć od pytania o płeć osoby mówiącej. I choć odpowiedź wydaje się banalnie prosta, może się okazać, że do końca tych rozważań nie uda się postawić ważniejszego pytania.

Na podstawie dwóch pierwszych wersów można określić, jaką kobietą jest postać wypowiadająca się w utworze i jak postrzega rzeczywistość. Warto zwrócić uwagę na dwa istotne dla tego wiersza słowa „zalotność” oraz „mądrość” i oprócz ich słownikowych znaczeń odnaleźć emocjonalne i intuicyjne, bardziej subiektywne skojarzenia. Ważne jest, w jaki sposób poetka dobiera w tym wierszu pojęcia abstrakcyjne, przymiotniki odnoszące się do trzech zmysłów, skojarzenia kolorystyczne, które świadczą o plastycznej wyobraźni autorki pochodzącej przecież ze słynnej artystycznej rodziny. Warto również podkreślić, że poetka studiowała w Akademii Sztuk Pięknych.
W utworze pojęcia wyraźnie zostają sobie przeciwstawione i wpisane w dwa odmienne porządki: kobiecy i męski. Należałoby zwrócić uwagę na symbolikęsymbolsymbolikę kolorów: różowego i żółtego: „Zalotność jest pachnąca i różowa”, „mądrość żółta i sucha”.

rodziny

Słownik

symbol
symbol

(gr. sýmbolon – znak rozpoznawczy, wiązać razem) motyw lub zespół motywów występujących w dziele, który jest znakiem treści głęboko ukrytych, niejasnych i niejednoznacznych; symbol ma za zadanie kierować ku tym treściom myśl czytelnika. Wyrażają go słowa, gesty, obrazy, przedmioty rozpoznawalne tylko dla członków danej kultury i stale się zmieniające. Symbol jest znakiem językowym o wielu znaczeniach. Na przykład kolor czerwony symbolizuje miłość, ale w zależności od kontekstu, w którym występuje – może też oznaczać wstyd, zagrożenie, ogień piekielny