Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

W graniastosłupie prawidłowym sześciokątnym istnieją kąty, które mają stałą miarę, niezależnie od wymiarów:

  • kąty między podstawą a ścianami bocznymi mają miary 90°.

  • kąt liniowy kąta dwuściennegokąt dwuściennykąta dwuściennego pomiędzy ścianami bocznymi w graniastosłupie prawidłowym sześciokątnym ma miarę 120° i jest równy mierze kąta wewnętrznego sześciokąta będącego jego podstawą.

R1GP8flunzwVZ

Kąty między przekrojami graniastosłupa a podstawą lub ścianą boczną zależą już jednak od wymiarów tego graniastosłupa.

Narysujmy przekrój graniastosłupa prawidłowego sześciokątnego zawierający równoległe krawędzie różnych podstaw oraz środki przeciwległych krawędzi bocznych. Zaznaczmy kąt liniowy między tym przekrojem a podstawą. Jest to kąt pomiędzy krótszą przekątną graniastosłupa a krótszą przekątną podstawy.

R1ScBA4RYrWd4
Przykład 1

Dany jest graniastosłup prawidłowy sześciokątny o krawędzi podstawy długości 12 i krawędzi bocznej długości 10. Wyznaczymy miarę kąta nachylenia płaszczyzny zawierającej równoległe krawędzie różnych podstaw do płaszczyzny podstawy.

Rozwiązanie

Zrobimy rysunek pomocniczy i wprowadzimy oznaczenia:

R7tj48aj9HrCR

Odcinek x jest krótszą przekątną podstawy graniastosłupa, więc x=123. Zatem: tgα=10123=5318, a stąd: α26°.

Kąt liniowy kąta dwuściennegokąt liniowy kąta dwuściennegoKąt liniowy kąta dwuściennego pomiędzy przekrojem, który nie jest prostopadły do podstawy i zawiera równoległe krótsze przekątne podstawy a płaszczyzną podstawy jest kątem pomiędzy przekątną ściany bocznej a krawędzią podstawy.

RhrbsO4UrS2fg

Znając długości krawędzi lub innych odcinków w graniastosłupie prawidłowym sześciokątnym możemy obliczyć miarę kąta pomiędzy przekrojem a podstawą lub ścianą graniastosłupa.

Przykład 2

Przekrój graniastosłupa prawidłowego sześciokątnego przechodzi przez trzy końce krawędzi wychodzących z tego samego wierzchołka. Krawędź podstawy tego graniastosłupa ma długość 4, a krawędź boczna 6. Obliczymy miarę kąta nachylenia przekroju do płaszczyzny podstawy.

Rozwiązanie

Zrobimy rysunek pomocniczy:

R1RYZdSHJ9fBs

Kąt, którego szukamy, został oznaczony na rysunku przez α.

Odcinek ES stanowi połowę krawędzi podstawy graniastosłupa. Tak więc ES=2. Korzystając z trójkąta KES mamy tgα=KEES=62=3, czyli α72°.

Przykład 3

Dany jest graniastosłup prawidłowy sześciokątny o krawędzi podstawy długości 8 i krawędzi bocznej długości 6. Wyznaczymy miarę kąta nachylenia przekroju tego graniastosłupa przechodzącego przez dłuższą przekątną jednej i równoległą do niej krawędź drugiej podstawy do płaszczyzny ściany bocznej.

Rozwiązanie

Zrobimy rysunek pomocniczy i wprowadzimy oznaczenia:

RfpH0MtusXXHC

Odcinek x jest wysokością trójkąta równobocznego o boku 8, zatem: x=43.

Wyznaczamy miarę kąta nachylenia:

tgα=436=233, co daje: α 49° .

Znając kąt nachylenia przekroju graniastosłupa prawidłowego sześciokątnego do podstawy możemy obliczyć długości odcinków i objętość tego graniastosłupa a także pole przekroju.

Przykład 4

Przekrój graniastosłupa prawidłowego sześciokątnego przechodzący przez dłuższą przekątną jednej i równoległą do niej krawędź drugiej podstawy jest nachylony do podstawy pod kątem 49°. Wysokość tego graniastosłupa wynosi 4. Obliczymy pole tego przekroju.

Rozwiązanie

Przekrój ten ma kształt trapezu równoramiennego. Zrobimy rysunek pomocniczy i zaznaczymy na nim dane:

RHF1O3wZpPczY

Wiemy, że OM=4. Obliczymy długość odcinka ON korzystając z funkcji trygonometrycznych w trójkącie MON. Mamy wtedy tg49°=4ON, czyli 1,1504=4ON. Ostatecznie ON3,5.

Mamy, że ON=LK32, czyli LK4 oraz AD8. Obliczymy jeszcze długość wysokości przekroju MN. Z funkcji trygonometrycznych dla trójkąta MON mamy sin49°=4MN a stąd MN=40,75475,3.

Możemy już obliczyć pole przekroju ADKL: P4+8·5,32=31,8.

Przykład 5

Krawędź podstawy graniastosłupa prawidłowego sześciokątnego ma długość 8, a krawędź boczna ma długość 10. Jeden przekrój tego graniastosłupa przechodzi przez trzy wierzchołki różnych krawędzi wychodzących z tego samego wierzchołka a drugi zawiera dwie krótsze przekątne i nie jest prostopadły do podstawy. Sprawdzimy, czy płaszczyzny przekrojów są równoległe.

Rozwiązanie

Zrobimy rysunek pomocniczy i wprowadzimy oznaczenia:

R1Lq7Um8d2KiH

Płaszczyzny przekrojów będą równoległe, jeśli miary kątów αβ będą równe.

Obliczamy miarę kąta α:

x=12·8=4tgα=104 a stąd: α68°.

Wyznaczamy miarę kąta β:

tgβ=108, co daje: β51°.

Zatem płaszczyzny tych przekrojów nie są równoległe.

Słownik

kąt dwuścienny
kąt dwuścienny

kąt pomiędzy dwiema półpłaszczyznami o wspólnym brzegu, składa się ze ścian kąta dwuściennego, jednego z obszarów zawartego pomiędzy tymi półpłaszczyznami i jego krawędzi będącej częścią wspólną półpłaszczyzn, które go tworzą

kąt liniowy kąta dwuściennego
kąt liniowy kąta dwuściennego

kąt powstały jako część wspólna kąta dwuściennego z płaszczyzną prostopadłą do krawędzi tego kąta