Wiele definicji ruchów społecznych

Piotr Sztompka w Socjologii zmian społecznych definiuje ruchy społeczneruch społecznyruchy społeczne jako luźno zorganizowane zbiorowości działające wspólnie w niezinstytucjonalizowany sposób w celu wytworzenia zmiany w ich społeczeństwiespołeczeństwospołeczeństwieIndeks górny 1¹1Indeks górny 1¹.

Aby jednak zbiorowe działanie mogło być nazwane ruchem społecznym, musi spełniać pewne warunki.

Także i inni autorzy literatury przedmiotu, czy to klasyczni, czy współcześni, zwracają uwagę na podobne akcenty konstytuujące ruchy społeczne.

Dla Herberta Blumera ruchy społeczne są przedsięwzięciami o charakterze zbiorowym dążącymi do ustanowienia nowego porządku życiaIndeks górny 2²2Indeks górny 2².

Dla Neila Smelsera jest to zbiorowy wysiłek mający na celu modyfikację norm i wartościIndeks górny 3³3Indeks górny 3³.

Dla Rona Eyermana i Andrew Jamisona to grupy jednostek zgromadzone we wspólnym celu wyrażenia w publiczny sposób subiektywnie odczuwanego niezadowolenia i w celu zmiany dostrzeganych społecznych i politycznych podstaw tego niezadowoleniaIndeks górny 4⁴4Indeks górny 4⁴.

Dla Charlesa Tilly’ego to podtrzymywany ciąg interakcji między tymi, którzy w danym narodzie mają władzę, a osobami z powodzeniem ubiegającymi się o to, by mówić w imieniu elektoratu niemającego formalnej reprezentacji, w trakcie których osoby te wysuwają publiczne żądania zmian w rozkładzie lub sprawowaniu władzy, wspierając te żądania demonstracjami publicznego poparciaIndeks górny 5⁵5Indeks górny 5⁵.

Najważniejsza jest zmiana

We wszystkich tych definicjach pojawia się pojęcie zmiany, z którą ruchy społeczne są nierozerwalnie związane. Możemy nawet powiedzieć, że zmiana jest celem ruchów społecznych. Cel może być jednak pozytywny lub negatywny. Z pierwszym przypadkiem mamy do czynienia, gdy działalność ruchu prowadzi do czegoś, czego jeszcze nie ma, np. powstania nowego rządu, prawa, zwyczajów lub instytucji. Z drugim przypadkiem wtedy, gdy prowadzi do zatrzymania lub odwrócenia zmiany, wynikającej bądź to z szerszych procesów niezwiązanych bezpośrednio z ruchami społecznymi (takimi jak zniszczenie środowiska naturalnego albo wzrost przestępczości), bądź związanych z działaniami konkurencyjnych ruchów społecznych.

Kolejnym aspektem łączącym ruchy społeczne ze zmianami jest obszar, w którym zachodzi zmiana spowodowana przez ruch społeczny. Choć zwykle przyjmuje się, że zmiana wprowadzana przez ruch jest w stosunku do niego zewnętrzna, to jednak należy mieć na uwadze, że ruchy społeczne są częścią społeczeństwa, a zatem jeżeli podlega ono zmianie, ma ona także wpływ na istniejące w społeczeństwie ruchy. Dlatego też możemy powiedzieć, że ruchy społeczne, zmieniając społeczeństwo, zmieniają równocześnie same siebieIndeks górny 6⁶6Indeks górny 6⁶.

Słownik