RmsS5sS8AopBt1

Ilustracja przedstawia kulistą formę - na jej powierzchni są liczne zielone nitki, żółte kuleczki, niebieskie bezkształtne twory.

Ludzki wirus nabytego niedoboru odporności (HIVHIVHIV, ang. human immunodeficiency virus) należy do rodziny retrowirusówretrowirusretrowirusów i rodzaju lentiwirusówlentiwiruslentiwirusów. Lentiwirusy przechodzą cykl lizogenicznycykl lizogenicznycykl lizogeniczny, podczas którego integrują swoje RNA z DNA lub RNA komórki gospodarza. Powielanie informacji genetycznej wirusa polega na pobudzaniu zakażonych komórek do wzmożonego dzielenia się. Po pewnym czasie od zakażenia obserwuje się objawy kliniczne.

Wirusy z rodziny lentiwirusówlentiwiruslentiwirusów powodują przewlekłe i najczęściej śmiertelne choroby. Lentiwirusy cechuje wysoka zmienność genetyczna, którą warunkuje duża częstość mutacji w materiale genetycznym wirusa. Ta zmienność wirusa jest jednym z czynników sprawiających, że bardzo ciężko jest opracować skuteczny lek lub szczepionkę.

Wirion HIV ma kształt kolisty. Jego średnica wynosi około 100 nm. Cząsteczka HIV osłonięta jest podwójną otoczką lipoproteinową, w której zakotwiczone są glikoproteiny (gp41 i gp120) stabilizujące wirion oraz pochodzące od gospodarza białka błonowe i cząsteczki MHC. Wewnątrz cząsteczki wirusa znajdują się białka oraz materiał genetyczny osłonięty kapsydem. Materiałem genetycznym wirusa HIV są dwie identyczne nici RNA, w których znajdują się trzy geny typowe dla wszystkich retrowirusówretrowirusretrowirusów: gag (koduje białka macierzy i nukleokapsydu), pol (koduje enzymy), env (koduje białka otoczki), a także geny regulatorowe (tat, rev, nef, vif, vpu, vpr) uczestniczące m.in. w procesie odwrotnej transkrypcji.

RUnLLOtZZTKvF

Ilustracja przedstawia okrągłą strukturę z licznymi wypustkami i elementami znajdującymi się w jej środku. To wirus HIV. W otoczce wirusa znajdują się wypustki - w dolnej części zbudowane są z glikoproteiny przezbłonowej gp41 (części te są zakotwiczone w otoczce), a w górnej części z glikoproteiny dokującej gp120. Do otoczki zbliżają się białka MHC. Tuż pod otoczką i wokół niej od wewnętrznej strony leżą białka macierzy p17 (niebieskie kulki). W środku wirusa HIV jest okrągła struktura ze splątanym wewnętrz włóknem - to proteazy, peptydy, białka gospodarza. W samym centrum wirusa leżą dwie faliste struktury - to nukleokapsydy, na dole łączą się z integrazą (mała, żółta kulka), u góry znajduje się genom RNA. Nukleokapsyd leżący w wirusie po lewej stronie ma od wewnętrznej strony przyczepioną małą, czerwoną kulkę - to integraza. Wokół nukleokapsydów są kapsydy (małe, brązowe kulki).

HIV zakaża komórki układu odpornościowego, a następnie się w nich namnaża. Atakuje przede wszystkim limfocyty Th (w szczególności CD4). Po kilku latach od zakażenia reprodukcja wirusa doprowadza do stanu immunosupresjiimmunosupresjaimmunosupresji, czyli spowalniania procesu wytwarzania przeciwciał i komórek odpornościowych. Spowodowane jest to utratą limfocytów T, co w konsekwencji uniemożliwia odpowiedź immunologiczną. Organizm staje się wtedy podatny na różnego rodzaju zakażenia, choroby oportunistyczneschorzenia oportunistycznechoroby oportunistyczne i nowotwory.

R14nMn2EV4zSu1

Zdjęcie mikroskopowe przedstawia okrągłe struktury. W ich środku znajduje się albo czarna kropka, albo wewnętrzna struktura jest bezkształtna, rozmyta.

Zaburzenia pracy układu odpornościowego nazwano zespołem nabytego niedoboru odporności (AIDSAIDSAIDS, ang. acquired immunodeficiency syndrome). Szybkość zmniejszania się liczby limfocytów Th z białkiem CD4 jest ściśle związana z poziomem wiremiiwiremiawiremii, czyli liczbą kopii wirusa w mililitrze krwi. Po około trzech tygodniach od zakażenia produkowane są przeciwciała przeciwko białkom otoczki HIV, tzw. anty‑HIV. Jednak ich działanie jest niewystarczające, aby zneutralizować zakażenie.

RuNLkuVnuvAhM1

Ilustracja przedstawia czerwoną kulę z licznymi wypustkami. Wypustki mają kształt kolców.

Zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS) rozwija się po długim czasie od zakażenia HIV. Początkowo u osoby zakażonej obserwuje się immunosupresjęimmunosupresjaimmunosupresję. W jej wyniku dochodzi do rozwoju różnych schorzeń oportunistycznychschorzenia oportunistyczneschorzeń oportunistycznych, nowotworów złośliwych oraz zespołów chorobowych, których osłabiony organizm nie może zwalczyć.

RHkd7UEGakxVz1

Ilustracja przedstawia znak. To ośmiokąt z białą obwódką. Środek jest czerwony, na nim znajduje się biały napis STOP. Na pierwszym planie znaku jest napis AIDS, a pod nim jest krążek - to prezerwatywa.

Na podstawie danych z końca 2018 r. stwierdzono, że około 23 000 osób może być zakażonych HIV. Nowe zakażenia dotyczą przede wszystkim osób w wieku od 20 do 40 lat. Najczęstszą ich przyczyną jest przenoszenie wirusa przez nieświadomych nosicieli. Wczesne wykrycie zakażenia i szybkie podjęcie terapii umożliwia życie w zdrowiu bez AIDS.

W Polsce wykonywanych jest najmniej badań przesiewowych w kierunku zakażenia HIV spośród wszystkich krajów UE.

R1GUO46EOkGVr

Ilustracja przedstawia owalną strukturę, w środku której jest okrągły, niebieski element, otoczony liniami przerywanymi. W samym środku tego elementu jest mała, niebieska kropka. Do owalnej struktury wnika zielona kulka. Styka się z niebieską kulką i z jednej zielonej kulki powstają cztery, które wydostają się poza owal otoczone jego błoną.

Identyfikacja czynnika wywołującego AIDS zapoczątkowała badania nad opracowaniem leków oraz szczepionki przeciwko HIV – dotąd niestety bezskuteczne. Istnieje jednak możliwość znacznego spowolnienia postępu choroby przez zastosowanie kompleksowej terapii. Wykorzystuje się do niej leki hamujące replikację wirusa oraz środki immunomodulująceśrodki immunomodulująceśrodki immunomodulujące. Leczenie antyretrowirusowe ocenia się jako skuteczne, gdy po czasie od 4 do 12 tygodni od jej rozpoczęcia poziom wiremii się obniża.

Słownik