Ponadczasowy Horacy

RuBZqny4vxhzf1

Rycina przedstawia dojrzałego mężczyznę. Mężczyzną siedzi na tronie, którego kolumny oplata bluszcz. Po obu stronach tronu stoją amfory. Mężczyzna ubrany jest w togę. Trzyma w prawej ręce kielich. Lewą rękę ma wyciągniętą przed siebie.

Dzieło literackie może mieć charakter ponadczasowy, jeśli porusza problemy wciąż aktualne, zmusza czytelnika do refleksji, odpowiada na pytania nurtujące go od wieków. O uniwersalności tekstu literackiego świadczą również liczne tłumaczenia danego dzieła, parafrazy, czy wykorzystywanie przez innych artystów symboli lub wzorców osobowych, wprowadzonych do literatury i spopularyzowanych przez twórcę.

Wiersze Horacego przekładało na język polski kilkudziesięciu tłumaczy już od XVI wieku. Wiele cytatów z utworów rzymskiego poety funkcjonuje na zasadzie skrzydlatych słów – napis Non omnis moriar zdobi tysiące nagrobków na cmentarzach na całym świecie, a zalecenie Carpe diem jest tak powszechnie znane, że nie trzeba go tłumaczyć na języki narodowe.

Tematyka tekstów Horacego

Literackie dokonania Horacego nie są obszerne. Można by je zmieścić w dwóch tomach, a w nich: Pieśni (Ody), Satyry, Listy poetyckie i Epody. Dzieła te podejmują różne tematy. Są to utwory:

• autotematyczne,

• biesiadne,

• miłosne,

• patriotyczne (patriotyczno‑obywatelskie),

• religijne,

• refleksyjno‑filozoficzne.

Poeta pisał o unieśmiertelniającym charakterze literatury (topos exegi monumentum), zapraszał do ucztowania, kierował słowa do kochanych przez siebie kobiet, zalecał ostrożność okrętowi symbolizującemu ojczyznę, zwracał się do bogów z deklaracją ufności w ich decyzje. Szczególnie wiele miejsca poświęcił rozważaniom o charakterze refleksyjno‑filozoficznym.

Horacy – Rzymianin

Część utworów Horacego zawiera odniesienia do lokalnych wydarzeń, historii Imperium czy świata polityki. Wspierał poczynania Oktawiana Augusta umacniającego władzę absolutną i realizującego program odnowy moralno‑religijnej społeczeństwa. Dzieła powstające w tych czasach można potraktować jako źródła informacji o dziejach Rzymu i życiu samego twórcy, a skoncentrowanie się na faktach z przeszłości sprawia, że stają się one „poetyckimi dokumentami historycznymi”.

Horacy – człowiek

Pośród utworów Horacego są jednak również takie, których przekaz może odnosić się do życia w XXI wieku. Zaliczają się one do typu poezji refleksyjno‑filozoficznej. Są to głównie pieśni dotyczące losu ludzkiego. Pisząc o nim, twórca odwoływał się zwłaszcza do tych działów filozofii, które wiążą się z wyjaśnianiem kwestii ontologicznychontologiaontologicznych oraz etycznychetycznyetycznych.

RYZjXlwWf44TV

Zdjęcie przedstawia niewielką ulicę. Stoi przy niej mały, parterowy, kamienny dom. Na jego ścianie wisi tablica pamiątkowa.

Autor w jednym z wierszy wskazywał na swoją przynależność do zwolenników epikureizmu. W pieśniach wielokrotnie zalecał też postępowanie zgodnie ze stoicką zasadą złotego środka. Badacze uznają, że cechą charakterystyczną dla filozoficznych rozważań Horacego jest ich synkretyzmsynkretyzmsynkretyzm, łączący elementy różnych nurtów filozoficznych. Dzięki temu refleksje na temat ludzkiego losu nie są dogmatycznedogmatycznydogmatyczne i nie nabrały znaczenia wyłącznie dokumentującego. Mogą zostać uznane przez współczesnego czytelnika za ważne źródło inspiracji.

Słownik