Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

W tym materiale przedstawimy przykłady nierówności, w których występują sumy szeregów geometrycznych.

Przy rozwiązywaniu nierówności należy zwrócić szczególną uwagę na to, jaka część nieskończonej sumy jest sumą szeregu geometrycznego. Najczęściej jest to zapisane w poleceniu, ale jeżeli nie ma takiej informacji, trzeba rozpoznać szereg na podstawie kilku początkowych wyrazów oraz wyrazu zapisanego w postaci ogólnej.

Należy także pamiętać o sprawdzeniu dziedziny, na którą istotny wpływ ma wartość ilorazu szeregu geometrycznego oraz pierwszy wyraz szeregu geometrycznego.

Koniecznie na końcu każdego rozwiązania nierówności trzeba sprawdzić, czy otrzymane wyniki należą do dziedziny.

Przykład 1

Rozwiążemy nierówność x2+x4+x6+...>45, w której lewa strona jest sumą szeregu geometrycznego.

Rozwiązanie:

Szereg geometryczny ma pierwszy wyraz a1=x2 oraz iloraz q=x2.

Zatem ten szereg jest zbieżny, gdy x2=0 lub x2<1.

Wobec tego dziedziną równania jest przedział -1,1.

Po obliczeniu sumy szeregu geometrycznegosuma szeregu geometrycznegosumy szeregu geometrycznego z lewej strony nierówności, przyjmuje ona postać:

x21-x2>45

Możemy nierówność pomnożyć stronami przez 1-x2, gdyż 1-x2>0:

5x2>41-x2

9x2>4

x2>49

Otrzymujemy zatem rozwiązanie

x>23 lub x<-23, a po uwzględnieniu dziedziny nierówności dostajemy odpowiedź:

x-1,-2323,1.

Przykład 2

Rozwiążemy nierówność 1+x+x2+x3+x4+...<x+1, w której lewa strona jest sumą szeregu geometrycznegosuma szeregu geometrycznegosumą szeregu geometrycznego.

Rozwiązanie:

Zapiszmy założenie: x0.

Aby szereg geometryczny z lewej strony nierówności był zbieżny, musi zachodzić warunek: x<1.

Stąd otrzymujemy ostateczną postać dziedziny nierówności: 0,1.

Po obliczeniu sumy szeregu geometrycznego z lewej strony nierówności, przyjmuje ona postać:

11-xx+1

Możemy pomnożyć nierówność stronami przez 1-x, gdyż 1-x>0.

Nierówność ma wówczas postać:

11-x1+x

11-x

x0

Zatem po uwzględnieniu dziedziny otrzymujemy rozwiązanie nierówności: x=0.

Przykład 3

Rozwiążemy nierówność 1x-3+1x-32+1x-33+...2-x, w której lewa strona jest sumą szeregu geometrycznego.

Rozwiązanie:

Szereg geometryczny z lewej strony nierówności ma pierwszy wyraz a1=1x-3 i iloraz q=1x-3.

Aby szereg był zbieżny, musi zachodzić warunek:

1x-3<1.

Zatem

1<x-3

czyli

x-3>1 lub x-3<-1

Zatem dziedziną nierówności jest zbiór: -,24,

Zapisujemy sumę szeregu geometrycznego:

1x3111x3=1x31x31x3=1x3x3x4=1x4

Zapisujemy nierówność z wykorzystaniem wzoru na sumę szeregu geometrycznego:

1x-42-x

Przenosimy wszystkie wyrażenia na lewą stronę i sprowadzamy do wspólnego mianownika:

1x-4-2+x0

1-2-xx-4x-40

x2-6x+9x-40

x-32x-40

Nierówność tę zapisujemy równoważnie jako koniunkcję warunków:

x-32x-40x-40.

Rysujemy wykres wielomianu: y=x-32x-4 i odczytujemy rozwiąznie:

x-,4

R1ZJVtfBSqvwN

Po uwzględnieniu dziedziny nierówności rozwiązaniem jest przedział: -,2.

Przykład 4

Rozwiążemy nierówność 1x-1-1x-12+1x-13-...4x+3, w której lewa strona jest sumą szeregu geometrycznego.

Rozwiązanie:

Zakładamy, że x1.

Aby szereg geometryczny z lewej strony nierówności był zbieżny, musi zachodzić warunek:

-1x-1<1

Otrzymujemy więc

x-1>1

x-1>1 lub x-1<-1

x>2 lub x<0

Zatem dziedzina nierówności jest zbiór -,02,.

Zapisujemy sumę szeregu geometrycznego:

1x-11+1x-1=1x-1xx-1=1x.

Zatem nierówność przyjmuje postać:

1x4x+3.

Przenosimy wszystkie składniki na lewą stronę nierówności i sprowadzamy do wspólnego mianownika:

1x-4x+30

1-4x2-3xx0

Nierówność jest równoważna koniunkcji warunków:

1-4x2-3xx0x0.

Rozwiązujemy nierówność:

4x2+3x-1x0

=9+16=25

x=-3-58=-1 lub x=-3+58=14

Rysujemy wykres wielomianu y=4x2+3x-1x i odczytujemy rozwiązanie:

x-1,014,x0.

RejAATNfsMb9C

Po uwzględnieniu dziedziny otrzymujemy rozwiązanie nierówności:

1 , 0 ) ( 2 , ) .

Słownik

suma szeregu geometrycznego
suma szeregu geometrycznego
  • jeżeli q<1 lub a1=0, to szereg geometryczny n=1a1·qn-1 jest zbieżny

  • jeżeli a1=0, to n=1a1·qn-1=0

  • jeżeli q<1, to n=1a1·qn-1=limnSn=a11-q