Przeczytaj
Wolność religijna
Wolność religijna oznacza zarówno możliwość przyjmowania, jak i wyznawania religii wraz z przejawami jej uzewnętrzniania prywatnie lub publicznie przez modlitwę, kult, uczestniczenie w obrzędach religijnych, praktykowanie oraz nauczanie. Ponadto oznacza także możliwość tworzenia miejsc kultu i świątyń w zależności od potrzeb wyznawców wraz z prawem do korzystania z pomocy religijnej tam, gdzie się aktualnie znajdują. Tym samym wyklucza zarówno uprzywilejowanie jednych religii, jak i dyskryminację na tle religijnym.
Daje także rodzicom prawo do wychowania dzieci w zgodzie z ich przekonaniami moralnymi i religijnymi.
Przestrzeganie zasad wolności religijnej wyklucza zabranianie uzewnętrzniania przekonań religijnych, nakłanianie do wyboru religii lub łamania zasad wyznawanej wiary.
Konstytucja Polski zapewnia przestrzeganie zasad wolności wyznania i sumienia.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.Art. 53
1. Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii.
2. Wolność religii obejmuje wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie. Wolność religii obejmuje także posiadanie świątyń i innych miejsc kultu w zależności od potrzeb ludzi wierzących oraz prawo osób do korzystania z pomocy religijnej tam, gdzie się znajdują.
3. Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. (…).
4. Religia kościołakościoła lub innego związku wyznaniowegozwiązku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej może być przedmiotem nauczania w szkole, przy czym nie może być naruszona wolność sumienia i religii innych osób.
5. Wolność uzewnętrzniania religii może być ograniczona jedynie w drodze ustawy i tylko wtedy, gdy jest to konieczne do ochrony bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, zdrowia, moralności lub wolności i praw innych osób.
6. Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych.
7. Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.
Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 26.05.2020 r.].
Także w prawie międzynarodowym są zawarte przepisy dotyczące wolności religijnej:
Każdy człowiek ma prawo do wolności myśli, sumienia i religii; prawo to obejmuje wolność zmiany religii lub wiary oraz wolność głoszenia swej religii lub wiary, bądź indywidualnie, bądź wespół z innymi ludźmi, publicznie lub prywatnie poprzez nauczanie, praktykowanie, uprawianie kultu i praktyk religijnych., Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych Art. 2
1. Każde z Państw-Stron niniejszego Paktu zobowiązuje się przestrzegać i zapewnić wszystkim osobom, które znajdują się na jego terytorium i podlegają jego jurysdykcji, prawa uznane w niniejszym Pakcie, bez względu na jakiekolwiek różnice, takie jak: rasa, kolor skóry, płeć, język, religia, poglądy polityczne lub inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, sytuacja majątkowa, urodzenie lub jakiekolwiek inne okoliczności.
Art. 18
1. Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania. Prawo to obejmuje wolność posiadania lub przyjmowania wyznania lub przekonań według własnego wyboru oraz do uzewnętrzniania indywidualnie czy wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swej religii lub przekonań przez uprawianie kultu, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie nauczanie.
2. Nikt nie może podlegać przymusowi, który stanowiłby zamach na jego wolność posiadania lub przyjmowania wyznania albo przekonań według własnego wyboru.
3. Wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i są konieczne dla ochrony bezpieczeństwa publicznego, porządku, zdrowia lub moralności publicznej albo podstawowych praw i wolności innych osób.
4. Państwa-Strony niniejszego Paktu zobowiązują się do poszanowania wolności rodziców lub, w odpowiednich przypadkach, opiekunów prawnych do zapewnienia swym dzieciom wychowania religijnego i moralnego zgodnie z własnymi przekonaniami., Europejska konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności Art. 9
Wolność myśli, sumienia i wyznania
1. Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo to obejmuje wolność zmiany wyznania lub przekonań oraz wolność uzewnętrzniania indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swego wyznania lub przekonań przez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i czynności rytualne.
2. Wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy bezpieczeństwa publicznego, ochronę porządku publicznego, zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób.
Umowy państwo – Kościół
Art. 25 pkt. 4. i 5. konstytucji określa, że Rzeczypospolita Polska zawiera umowę międzynarodową ze Stolicą Apostolską w sprawie stosunków z Kościołem katolickim, natomiast relacje z innymi kościołami i związkami wyznaniowymi:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.(…) określają ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych przez Radę Ministrów z ich właściwymi przedstawicielami.
Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 26.05.2020 r.].
Jeśli takich odrębnych umów nie ma, to związki te i kościoły działają na podstawie Ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania.
Odrębne umowy zostały zawarte m.in. z (stan na 15.05.2020 r.):
Polskim Autokefalicznym Kościołem Prawosławnym (Ustawa z dnia 4 lipca 1991 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego);
Kościołem Ewangelicko‑Reformowanym w Rzeczypospolitej Polskiej (Ustawa z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko‑Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej);
Kościołem Ewangelicko‑Augsburskim w Rzeczypospolitej Polskiej (Ustawa z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko‑Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej);
Kościołem Ewangelicko‑Metodystycznym w Rzeczypospolitej Polskiej (Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko- Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej);
Kościołem Starokatolickim Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej (Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej);
Kościołem Katolickim Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej (Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej);
Wschodnim Kościołem Staroobrzędowym (Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 marca 1928 r. o stosunku Państwa do Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego, niemającego hierarchii duchownej);
Muzułmańskim Związkiem Religijnym w Rzeczypospolitej Polskiej (Ustawa z dnia 21 kwietnia 1936 r. o stosunku Państwa do Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej);
Karaimskim Związkiem Religijnym w Rzeczypospolitej Polskiej (Ustawa z dnia 21 kwietnia 1936 r. o stosunku Państwa do Karaimskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej);
Kościołem Polskokatolickim w Rzeczypospolitej Polskiej (Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej);
Kościołem Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej (Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej);
Kościołem Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej (Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej);
Związkiem Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej (Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej);
Kościołem Zielonoświątkowym w Rzeczypospolitej Polskiej (Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Zielonoświątkowego w Rzeczypospolitej Polskiej).
Konkordat
KonkordatKonkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r. dotyczy natomiast relacji państwa z następującymi kościołami na terenie Polski:
Kościołem katolickim w Rzeczypospolitej Polskiej obrządku łacińskiego;
Kościołem katolickim w Rzeczypospolitej Polskiej obrządku greckokatolickiego (bizantyjsko‑ukraińskiego);
Kościołem katolickim w Rzeczypospolitej Polskiej obrządku ormiańskiego;
Kościołem katolickim w Rzeczypospolitej Polskiej obrządku bizantyjsko‑słowiańskiego.
Dokument został podpisany w Warszawie przez arcybiskupa Józefa Kowalczyka, nuncjusza apostolskiego w Polsce, i Krzysztofa Skubiszewskiego, ministra spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej. Parlament ratyfikował go w styczniu 1998 r. Dokumenty ratyfikacyjne zostały podpisane przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego i papieża Jana Pawła II 23 lutego 1998 r. Wymiana dokumentów nastąpiła 25 marca 1998 r., a sama umowa weszła w życie 25 kwietnia tegoż roku.
Wśród ważniejszych postanowień konkordatu należy wymienić kwestię ślubów konkordatowych, uregulowanie stosunków dyplomatycznych ze Stolicą Apostolską oraz spraw związanych z wolnością religijną, szkolnictwem katolickim czy działalnością charytatywną Kościoła katolickiego.
Słownik
umowa międzynarodowa zawierana przez Stolicę Apostolską z poszczególnymi państwami
religijna organizacja wyznawców i ich duchowieństwa, rodzaj związku wyznaniowego
wspólnota religijna, założona w celu wyznawania i szerzenia wiary religijnej, mająca własny ustrój, doktrynę i obrzędy kultowe