Zbigniew Herbert (1924‒1998)

RXqzCQWs0pQx01

Zdjęcie przedstawia portret młodego mężczyzny w garniturze. Mężczyzna ma owalną twarz, szeroki nos, głęboko osadzone oczy. Jego włosy są proste, krótkie, zaczesane ku górze.

Jeden z najwybitniejszych polskich poetów i eseistów XX wieku. Był również dramaturgiem i twórcą słuchowisk radiowych. Debiutował tomikiem poetyckim pt. Struna światła w 1956 roku, czyli w okresie, kiedy w Polsce miała miejsce tzw. odwilż październikowa, polegająca na zmianie polityki wewnętrznej PRL na bardziej liberalną. Dzięki temu z więzień uwolniono wówczas wielu internowanych polityków i duchownych. Od nazwy tego wydarzenia poetów debiutujących w tym czasie zalicza się do Pokolenia ’56. Moralność Herberta była już wtedy w pełni ukształtowana i nakazywała mu trwać w opozycji do systemu komunistycznegokomunizmkomunistycznego ówczesnej Polski. Spowodowało to, że aż do czasu debiutu książkowego poeta pozostawał na marginesie życia literackiego i zawodowego, mimo że ukończył studia prawnicze, ekonomiczne i filozoficzne. Postawę etyczną poety scharakteryzował Leopold TyrmandTyrmandTyrmand w Dzienniku 1954:

Profesor Izydora Dąmbska (1904‒1983)

Wybitna polska filozofka, przedstawicielka szanowanej na całym świecie tzw. szkoły lwowsko‑warszawskiej, która powstała pod koniec XIX wieku we Lwowie z inicjatywy Kazimierza Twardowskiego i była później rozwijana przez jego uczniów. Po II wojnie światowej Dąmbska mieszkała w Gdańsku, gdzie pracowała w Bibliotece Miejskiej. Tam po raz pierwszy spotkała młodego Zbigniewa Herberta, który potem zaliczany był do grona jej wiernych uczniów. We wrześniu 1957 roku objęła katedrę historii filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim, proponując Herbertowi pracę asystenta, którą poeta nie był jednak zainteresowany. W tym czasie Dąmbska dużo publikowała oraz brała udział w polskich i zagranicznych kongresach naukowych. Jako stypendystka Fundacji Forda spędziła sześć miesięcy w Paryżu, gdzie wygłaszała odczyty m.in. na SorbonieSorbonieSorbonie.

Jedną z podstawowych wartości pielęgnowanych przez Dąmbską przez całe jej życie była wolność, rozumiana przede wszystkim jako wolność światopoglądowa i niezależność nauki od systemu politycznego. Nie godziła się więc z wprowadzaną na polskie uczelnie doktryną marksizmu‑leninizmumarksizmu‑leninizmumarksizmu‑leninizmu, wierząc, że nauka powinna być neutralna światopoglądowo. Niepodporządkowanie się systemowi komunistycznemu spowodowało, że wybitna uczona została relegowana z uczelni i pozbawiona możliwości kontaktu z młodzieżą. Wielokrotnie stawała w obronie prześladowanych naukowców, a na prośbę swoich uczniów nieoficjalnie prowadziła seminaria i wykłady. Mimo trudnych warunków materialnych, z jakimi się borykała, nie zrezygnowała z działalności naukowej.

RUKb2dae2d01n1

Obraz przedstawia średniowieczną scenę rodzajową. Po niewielkim stawie pływa łódź, na której znajduje się grupa ośmiu osób. Widać tu zakonnika, dwie kobiety i pięciu mężczyzn, którzy biesiadują: jedzą i piją, bawią się. Przy łodzi widać dwóch nagich mężczyzn, którzy plyną przy łodzi, próbując zdobyć coś do jedzenia. W łodzi znajduje się duże drzewo z zielonymi liśćmi. Siedzi na nim człowiek w stroju błazna. Z korony drzewa wyłania się mężczyzna, który próbuje odciąć coś z wierzchołka masztu.

W latach 70. XX wieku Herbert i Dąmbska odnowili kontakt. W jednym z listów filozofka pisała do swojego ucznia:

Zbigniew Herbert dedykował profesor Izydorze Dąmbskiej napisany w latach 70. wiersz Potęga smaku, który ukazał się w tomie Raport z oblężonego miasta (1983). Liryk ten uznaje się za manifest ideowy pokolenia Herberta.

Słownik