Mirosław Pęczak Kto dziś pamięta Edwarda Stachurę?

[P]owieści [Stachury] są wyrazistym dopełnieniem motywu osobistej wolności, która może się wyrażać zarówno w nieustannym podróżowaniu, jak i w podejmowaniu sezonowej pracy fizycznej. Najważniejsze, by „żyć w natchnieniu” [...].

kto Źródło: Mirosław Pęczak, Kto dziś pamięta Edwarda Stachurę?, „Polityka” 24.07.2019.

Edward Stachura

Zawsze odczuwałem jakąś niechęć (podobnie jak bohaterowie tej książki i mniemam, że nie jesteśmy w tym odczuciu odosobnieni) do spisywania życiorysu w formie najczęściej stosowanej i wymaganej, to jest personalno‑ewidencyjnej.

Ta niechęć, myślę, bierze się z dostrzegania niedelikatności tego zabiegu. Niedelikatności skrótu wobec nieskrótowych, pełnych dni i nocy, tygodni, miesięcy i lat. Niedelikatności suchego wobec płynnego: suchego koryta lakonicznych wytartych zwrotów wobec rwących potoków światła, cienia, wody, wiatru i żywej w żyłach krwi. 

Gdybym miał spisać własny życiorys w formie dla mnie najmniej zniechęcającej, to podobałoby mi się napisać, najkrócej i najdłużej, jedno zdanie: urodziłem się w Delfinacie w sierpniu 1937 roku i tak dalej.

buty1 Źródło: Edward Stachura. Cytat za: Marian Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa, s. 27.

Edward Stachura Pogodzić się ze światem

Tak się miotałem po świecie. Wszystko jest poezja jest tego wstrząsającym dokumentem. Wszystkie inne moje książki także samo. Może dlatego że jestem wygnaniec. Ni Francuz, ni Polak, ni Meksykanin. Nie czułem ziemi pod stopami, ziemi, jak to mówią, własnej, rodzinnej, ojczystej. Nigdy na to nie zwracałem uwagi, ale coś w tym chyba jest.

buty2 Źródło: Edward Stachura, Pogodzić się ze światem. Cytat za: Marian Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa, s. 27.

Mirosław Pęczak Kto dziś pamięta Edwarda Stachurę?

RIqS9su6Y8cWk1

Ilustracja przedstawia obraz, którego głównym bohaterem jest włóczęga. W prawej ręce trzyma laskę na kółkach, zakończoną wiatrakiem na górze. Wiatrak znajduje się również na jego nakryciu głowy. Włóczęga przemieszcza się na kole po krętej leśnej drodze. Jego ciało otacza szeroki kokon z materiału. Nawet głowa jest osłonięta, choć widać twarz przez otwarte drzwiczki kokonu.

Przemieszczający się po Polsce z nieodłącznym chlebaczkiem Sted – jak nazywali go przyjaciele i znajomi – nie był hipisem, ale u progu lat 70., kiedy zachodnia kontrkultura coraz bardziej fascynowała młodych Polaków, stał się bohaterem ich wyobraźni. To, co dawniej krytykowali recenzenci wspomnianych opowiadań – naiwny „franciszkanizm”, upodobanie do włóczęgi bez celu – stało się w odbiorze czytelniczym dodatkową przewagą i Stachura zaczął funkcjonować trochę jak odpowiednik Jacka Kerouaca, autora „bitnikowskiej biblii”, czyli powieści „W drodze”. Cała zaś jego twórczość – proza, wiersze i piosenki – została jakby na zamówienie owej hipisującej publiczności nazwana przez Henryka Berezę „życiopisaniem”.

kto Źródło: Mirosław Pęczak, Kto dziś pamięta Edwarda Stachurę?, „Polityka” 24.07.2019.

Marian Buchowski Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury

Narrator i bohaterowie Stachury żyją sobie w jakimś dziwnym kraju, który wcale nie przypomina PRL‑u... A powinien przypominać. Nie wiadomo, dlaczego powinien, przecież to nie były reportaże, ale podobno powinien.

Edward Stachura z zupełnie innym zamiarem sięgnął po pisanie. I ten zamiar realizował po swe ostatnie linijki. Pierwszy zapis w dzienniku, poczyniony przez niespełna dwudziestoletniego Stachurę, określa ów zamiar jednoznacznie: „Kupiłem dzisiaj ten zeszyt. Będę w nim pisać (...). Ale przede wszystkim będę pisać to, co się będzie teraz ze mną działo. I to, jak już mówiłem, co się będzie w mojej głowie działo.

buty3 Źródło: Marian Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 7.