Zapoznaj się z linią chronologiczną dotyczącą biografii Edwarda Stachury. Odnieś się do stwierdzenia, że jego twórczość to „życiopisanie”. Sformułuj dwa argumenty za lub przeciw tej tezie.
Zapoznaj się z opisem linii chronologicznej dotyczącej biografii Edwarda Stachury. Odnieś się do stwierdzenia, że jego twórczość to „życiopisanie”. Sformułuj dwa argumenty za lub przeciw tej tezie.
R19lBDX9zPWIz
(Uzupełnij).
R1c6goTa85Y2A1
Linia chronologiczna dotycząca życia i twórczości Edwarda Stachury. 18.7.1937 Zdjęcie Edwarda Stachury, ok. 1958. Ilustracja przedstawia czarno-białą fotografię młodego mężczyzny. Jego głowa odwrócona jest w lewą stronę. Jego wzrok jest zatrzymany na jednym punkcie, niewidocznym dla widza. Mężczyzna ten ma krótkie, kręcone włosy. Jego twarz jest spokojna, bez emocji. Ubrany jest w koszulę, która jest niezapięta po szyją i kurtkę z kołnierzykiem. Narodziny we Francji. Edward Stachura urodził się 18 sierpnia 1937 roku w Charvieu w rodzinie polskich emigrantów – Stanisława i Jadwigi Stachurów. „Przy różnych urzędowych okazjach podawał jako miejsce urodzenia trzy różne nazwy: Reveil, Charvieu i Pont-de-Chéruy. Autor noty bibliograficznej w »Roczniku Literackim« napisał nawet w związku z tym, że Stachura »w każdym ze swych życiorysów fantazjował trochę inaczej«”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 16. 18.7.1937 – 1948. Wczesne dzieciństwo – artystyczne zapędy „O wczesnym dzieciństwie Edwarda Stachury wiemy niewiele. [...] Jadwiga Stachurowa twierdzi, że syn Edward czytać zaczął jako czterolatek i dość wcześnie objawiał smykałkę do rysunków. Na dowód przytacza zdarzenie z czasów pobytu we Francji, kiedy to dziewięcioletni Edzio wraz z rówieśnym Włochem, za przyzwoleniem właściciela kawiarni, wymalowali ściany lokalu tak pięknie, że wystrój wnętrza zachwycał bywalców kafejki”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 21–22. 1945 – 1948. E. Stachura, Cała jaskrawość "Na emigracji, gdzie urodziło się wielu ludzi, między innymi i ja, mieszkaliśmy w specjalnej kolonii dla cudzoziemców, w takiej wielkiej kamienicy-babel , gdzie prócz Polaków, którzy wodzili rej pełno było Greków, Albańczyków, Włochów, Arabów i innych przedstawicieli narodów.". Źródło: E. Stachura, Cała jaskrawość. Cyt. za Marian Buchowski, Edward Stachura. Biografia i legenda, wyd. 8 Opole 1993, s. 12-13. Dom rodzinny – wieża Babel „Dzieciństwo i francuskie lata chłopięce Edwarda Stachury upłynęły w otoczeniu różnojęzycznej mieszaniny emigrantów zamieszkujących ten sam co Stachurowie wielki budynek, pamiętający ponoć jeszcze czasy Napoleona”. Stachura wspomina ten czas w powieści Cała jaskrawość. Źródło: M. Buchowski, Stachura. Biografia i legenda, wyd. II, Opole 1993, s. 12–13. 1948. E. Stachura, Wszystko jest poezja "Udaliśmy się całą wieloosobową familią z całym majdanem, wszystko razem, ludzie, stosy gratów i żywy inwentarz (klatki z królikami) w jednym bydlęcym wagonie, w Niesamowitą Podróż przez Europę podnoszącą się z gruzów i popiołów i dotarliśmy po dwóch tygodniach (...) do Nowożytnej Itaki – na Kujawy Białe. Źródło: Edward Stachura, Wszystko jest poezja. Cyt. za: Marian Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 23-24. Powrót do Polski „W 1948 roku Stanisław Stachura podejmuje decyzję o powrocie całej rodziny do Polski” – opis tej podróży Edward Stachura zawarł później w książce Wszystko jest poezja. Początkowo rodzina miała osiąść w Gliwicach. Jednak z powodu problemów ze znalezieniem zatrudnienia, które pozwoli utrzymać rodzinę, ostatecznie osiedla się w Łazieńcu w domu rodzinnym Jadwigi. 1948 - 1952 Początki edukacji w Polsce – szkoła podstawowa Po przyjeździe do Polski w 1948 roku jedenastoletni Edward zaczyna naukę w Szkole Podstawowej nr 2 w Aleksandrowie Kujawskim. „Ze względu na wiek zostaje przypisany do klasy czwartej, choć nikt nie sprawdził, jaki jest stopień edukacyjnego zaawansowania przybysza z Francji. Na pewno ma kłopoty z polszczyzną, które wzmacnia wada wymowy polegająca na zacinaniu się, zwłaszcza w sytuacjach stresowych”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 48. Jadwiga Stachurowa opowiadała, jak z biegiem czasu zaczął ujawniać się buntowniczy charakter młodszego syna i jego zamiłowanie do wędrówki: „Potem, gdy Edziu był starszy, robił takie rzeczy, jakby chciał zwrócić uwagę na siebie. Potrafił iść boso na odpust albo latem ubierał się w futro, szalik i czapkę. W domu mało siedział. Chodził po łąkach, po polach. Ja mu mówię nieraz: »Edziu, przyjdź trochę do domu«. A on: »Mamuś; dla mnie słońce to jest wszystko. Muszę żyć słońcem«. Miałam krowę, to on sobie ją na łąkach pasał”. Źródło: M. Buchowski, Stachura. Biografia i legenda, wyd. II, Opole 1993, s. 22. 1952 Licealne lata – natura wędrowca i młodzieńczy bunt Początkowo Stachura dojeżdżał do szkoły pociągiem. „Do ulubionych zajęć Stachury licealisty, kiedy wracał z Ciechocinka do domu, należało wyskakiwanie (dla skrócenia drogi) z pociągu w okolicach stawu zwanego Trzeciakiem. Skargi pracowników PKP były przyczyną obniżonych not z zachowania”. Źródło: M. Buchowski, Stachura. Biografia i legenda, wyd. II, Opole 1993.„W domu za uchybienia w zachowaniu karę wymierzał ojciec. Rękę miał ciężką, uchybień zaś było pod dostatkiem: krnąbrność, unikanie udziału w pracach przydomowych, przesiadywanie po nocach nad książkami i marnotrawienie nafty w lampie. Zdarzało się, że Edward przed gniewem ojca salwował się ucieczką z domu. Kiedy jeszcze, po jednej z wywiadówek, okazało się, że i w szkole mają z Edziem kłopoty — ojciec powiedział: »Basta! Nie chcesz się uczyć i zachowywać jak człowiek, to pójdziesz do roboty!«”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 48. 1952 Wsparcie brata. Edward kontynuował jednak naukę w liceum dzięki interwencji starszego brata Ryszarda, który przekonał ojca, aby nie posyłał młodszego syna do zawodówki. Wstawił się też za Edwardem przed dyrekcją szkoły. Argumentując brakiem warunków do nauki w domu, nakłonił dyrekcję do przedzielenia Edwardowi miejsca w internacie. Nie wpłynęło to jednak na poprawę zachowania młodego Stachury, którego buntowniczy charakter dawał się wciąż we znaki: „W protokołach z posiedzeń rady pedagogicznej o takich jak Stachura pisało się: zdolny, leniwy, sprawia trudności wychowawcze. A tych trudności nauczycielom nie żałował: wagary, papierosy, gra w karty na pieniądze, bójki z kolegami (bronił młodszej siostry pociąganej za warkocze). Kiedyś przygarnął dużą sukę Norę i wbrew internetowemu regulaminowi, skargom współlokatorów i uwagom czynionym przez personel bursy — przetrzymywał zwierzę w pokoju”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 48. 1954 E. Stachura, W małym wazoniku umierające tulipany żółte tulipany o szyjkach smukłych i wątłych jak szyjki chorych dzieci Ach dlaczego więdną te tulipany W małym wazoniku woskowe róże czerwone róże o płatkach mocnych i giętkich jak gumowe piłeczki Ach dlaczego nie więdną te róże. Źródło: cyt. za: Marian Buchowski, Edward Stachura. Biografia i legenda, wyd. II, Opole 1993, s. 22-23. Początek twórczości poetyckiej „Może i prawdą jest, jak twierdzi matka poety, że Stachura brał się za czytanie już jako czterolatek. Natomiast wiersze zaczął pisać w wieku typowym, mając lat siedemnaście. [...] Wprawdzie zachowane ślady młodzieńczego poezjowania Stachury są trochę późniejsze, ale tym wyraźniej dowodzą, że nie był to przypadek ujawniania się talentu pisarskiego zdumiewającego już od pierwszych pociągnięć”. Źródło: M. Buchowski, Stachura. Biografia i legenda, wyd. II, Opole 1993, s. 22–23. 1956 Oceny ze świadectwa Edwarda Stachury uzyskanego w 1965 roku. Język polski - dostateczny język rosyjski - dostateczny język niemiecki - dobry historia - dostateczny nauka o konstytucji - dobry biologia - dobry geografia - bardzo dobry astronomia - bardzo dobry matematyka - dostateczny logika - bardzo dobry fizyka - dobry chemia - bardzo dobry rysunek - bardzo dobry wychowanie fizyczne - dobry przysposobienie wojskowe – dobry. Źródło: Marian Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 55. Koniec szkoły. Wciąż niewłaściwe zachowanie Edwarda może uniemożliwić mu ukończenie szkoły w Ciechocinku. Znów wspiera go Ryszard, który pomaga bratu przenieść się do liceum w Gdyni, gdzie sam mieszka już od dłuższego czasu. Nad morzem Stachura dostaje drugą szansę na ukończenie szkoły. Ostatecznie udaje mu się uzyskać świadectwo w 1956 roku. 1957 Debiut prasowy „Za prasowy debiut Edwarda Stachury krytycy [...] przyjęli druk dwóch wierszy (Metamorfoza i Odnalazły się marzenia) w gdańskim dwutygodniku społeczno-kulturalnym „Uwaga” (nr 6/1957). Wiersze ukazały się na kolumnie „Młoda poezja Gdańska”. Stachura występuje tu [...] jako członek grupy poetyckiej „Kontrasty”. Źródło: M. Buchowski, Stachura. Biografia i legenda, wyd. II, Opole 1993, s. 25. 1957 - 1956 Okres studiów. W tym czasie Stachura dużo pisał i malował, ale nie dopuszczono go do egzaminów wstępnych w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku-Sopocie. Wrócił do Aleksandrowa, do rodziców, i zatrudnił się w spółdzielni ogrodniczej. Wciąż nie udało mu się pogodzić z ojcem. Ostatecznie w 1957 rozpoczął studia na romanistyce w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Pomieszkiwał na dworcu, czasem żebrał, wreszcie otrzymał miejsce w akademiku i stypendium. Mimo przeszkód pisał, a jego wiersze były publikowane w „Sztandarze Ludu”. Odbył się pierwszy wieczór autorski poety. 26 czerwca 1965 r. uzyskał dyplom magistra filologii romańskiej. 1962 Jarosław Iwaszkiewicz Rozmowy o książkach "A takim niezwykłym zjawiskiem - twierdził Iwaszkiewicz - jest niewątpliwie twórczość Edwarda Stachury. I wiersze, i proza. Jego tomik noszący tytuł Jeden dzień wzbudził we mnie uczucia obce tym, co piszą o książkach: entuzjazm i wzruszenie. Ta osobliwa proza, ta niby naiwna składnia, przeczyste zdania z dziwnymi powtórkami, ta melancholia - i głębokie wewnętrzne umiłowanie życia, radość ze wszystkiego, co ono przynosi mnie samemu wagabundzie, wyczucie pejzażu polskiego i polskiego dnia codziennego, tęsknota do miłości i wiara w miłość - jakie to wszystko młode i pełne zachwytu". Źródło: Jarosław Iwaszkiewicz, Rozmowy o książkach, "Życie Warszawy 1963, nr. 304. Cyt. za: Marian Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 151. Debiut książkowy. Prozatorski debiut Edwarda Stachury, zbiór opowiadań Jeden dzień, ukazał się w 1962 roku. Jarosław Iwaszkiewicz uznał twórczość młodego poety za niezwykłe zjawisko. 1963 Debiut poetycki. Po próbach prozatorskich przyszedł czas na pierwszy zbiór poetycki; Stachura debiutował jako poeta tomem zatytułowanym Dużo ognia. „Z odpowiedzią na pytanie, o czym jest druga książka Stachury – nawet zawistnicy mieli chyba problem, bo był to tomik wierszy Dużo ognia [...]. A z wierszami nigdy nic nie wiadomo na pewno. [...] Mało kto wątpi, że Stachura był poetą, a jednak jego wiersze (z wyjątkiem piosenek) wśród krytyków literackich i czytelników funkcjonowały w cieniu dokonań prozatorskich i nie tylko Julian Przyboś był zdania, że Stachura „nie w swoich próbach poetyckich, ale dopiero w opowiadaniach ujawnił osobliwą swoją oryginalność”. Wierszy, jako samoistnych utworów, nigdy zresztą nie zebrał w oddzielny tomik (w Dużo ognia połowę zbioru stanowi poemat o tym samym tytule, poprzedzony dwudziestoma dwoma wierszami)”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 158–161. 1969 Pierwsza powieść. „W 1969 roku ukazuje się pierwsza powieść Edwarda Stachury – Cała jaskrawość. Prace nad nią zaczął w roku 1966. Zapisywał obserwacje, notował pomysły i scenki dialogowe, gromadził tworzywo do warstwy obyczajowej Całej jaskrawości. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 173. 1971 Druga powieść – utwór na miarę rasowego realisty „Druga powieść, Siekierezada albo zima leśnych ludzi, wyszła w Czytelniku w 1971 roku, a powstawać zaczęła (gromadzenie dokumentacji i notatek) na początku roku 1967. Bo wprawdzie Stachura wypełniał swą prozę rozległymi partiami o charakterze refleksyjnym, wiódł liryczny monolog na dziesiątkach stron, ale jeszcze wówczas potrafił i chciał wykorzystać swój znakomity słuch językowy, nieprzeciętny zmysł obserwacji szczegółu obyczajowego, owocujące wyjątkowej urody realistycznymi fragmentami tej gęstej od konkretu prozy. Krytycy do dziś rozwodzą się o natchnieniu, w jakim powstawały książki Stachury, toteż nie tylko dla zwykłego czytelnika było zaskoczeniem, że autor Siekierezady przystępował do pracy nad powieścią jak rasowy prozaik realista. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 179. 1975 Wszystko jest poezja W 1975 roku ukazuje się powieść rzeka Stachury – Wszystko jest poezja. „Wydawcą książki [...] był Państwowy Instytut Wydawniczy. Oczywiście tytuł nagminnie przekręcano (poezja zamieniano na poezją), na zasadzie: skoro treść tytułu jest szalona, to niech chociaż fleksja będzie normalna. Stachura kiedy tylko mógł, poprawiał poprawiaczy, jakby zapominał, że startował z tytułem w wersji Wszystko jest poezją. Książkową publikację utworu poprzedził bowiem odcinkowy druk w „Miesięczniku Literackim” i tam miał on tytuł Wszystko jest poezją. [...] Bardzo szybko impresyjny charakter zapisków przybrał postać systemowych rozważań [...] o istocie poezji i roli poety, przy czym nie szło tu o poezję rozumianą jako pisanie wierszy. W drugim rozdziale Stachura napisze: „Tak więc dużo bardziej niż czymś innym, niż na przykład pisaniem wierszy, poezja jest sposobem bycia, sposobem życia, sposobem innego, drugiego życia. Dużo bardziej niż czymś innym poezja jest sposobem włączenia tego pierwszego życia (którym wszyscy żyjemy) do tego drugiego życia, czy też, mówiąc inaczej, przemianą tego pierwszego życia całkiem fałszywego lub ćwierćprawdziwego, lub co najwyżej półprawdziwego, w drugie, prawdziwe życie”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 185–186. 1975 Edward Stachura Wszystko jest poezja. 1. Nie uchylać się od udziału w sztafecie (...). To którzy sztafetę znaczy pamiętać o tych, tworzyli, którzy swój odcinek, nie szczędząc sił przebiegali. To znaczy zaprzęgać się do dyszla i ciągnąć te wozy. Ciągnąć te wielkie trudy zaczęte i nieskończone, bo może niekończące się są (...). 1. Nie lękać się narażania na śmieszność. I mówić o sprawach, których się nie rozumie. Właśnie o tych. Przede wszystkim o tych (...). Bo to są sprawy nowe. 1. Żyć w strachliwym i cudownym napięciu w każdej i zawsze i wszędzie sekundzie. Bo chyba tylko w ten sposób można nie dopuścić do rozprzęgnięcia się, do rozwleczenia się, do rozklejenia, do rozmazania się tak zwanej rzeczywistości i siebie w tej rzeczywistości (...). 1. Nie kłamać. Bo kiedy człowiek nie chce, to to prowadzi go prosto, bez zygzaków, bez zakrętów i wkrętów do takiego się- zachowania, że nie ma sytuacji, w których byłby przez kłamstwo kuszony. Kuszony i uwiedziony (...). 1. Nie dać się pognębić. Co to znaczy każdy musi wiedzieć sam. Każdy gnębiony sam musi swojego demona czy demony gnębić (...). 1. Pisać listy (więc jednak nie obejdzie się bez pisania). Niekoniecznie pisać teksty zwane wierszami, lub też szumnie, o wiele nazbyt szumnie zwane poezją, ale koniecznie pisać teksty zwane listami". Jako siódma jedynka zapisany został okrzyk bojowy: "Uszia magutszia!". Źródło: Edward Stachura, Wszystko jest poezja. Cyt. za: Marian Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 186 - 187. Jak być poetą? Uzasadnienie wypełnia całą opowieść rzekę, przeplataną zapiskami z wyjątkowo wtedy licznych wędrówek i podróży Stachury, a poszczególne odcinki wyłaniają wręcz przepis na bycie poetą (Być poetą to tak się zachowywać, żeby to nie pozostawiało żadnych wątpliwości, że się jest poetą) – ujęty w sześć jedynek (ponieważ wszystkie są jednakowo ważne)”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 185–186. 24.7.1979 Grób Edwarda Stachury na cmentarzu na Wólce. Na zdjęciu nagrobek Edwarda Stachury. Grób jest zarośnięty różnorodnymi roślinami. Wśród roślin znajdują się też kwiaty: żółte i czerwone, które przełamują zieloność roślin. Na szczycie grobu znajduje się tablica nagrobna wykonana z czerwonego kamienia, na której wyryto imię i nazwisko Edwarda Stachury. Obok nagrobka znajduje się drewniana ławka. Samobójcza śmierć. Edward Stachura zmarł śmiercią samobójczą 24 lipca 1979 r.
Linia chronologiczna dotycząca życia i twórczości Edwarda Stachury. 18.7.1937 Zdjęcie Edwarda Stachury, ok. 1958. Ilustracja przedstawia czarno-białą fotografię młodego mężczyzny. Jego głowa odwrócona jest w lewą stronę. Jego wzrok jest zatrzymany na jednym punkcie, niewidocznym dla widza. Mężczyzna ten ma krótkie, kręcone włosy. Jego twarz jest spokojna, bez emocji. Ubrany jest w koszulę, która jest niezapięta po szyją i kurtkę z kołnierzykiem. Narodziny we Francji. Edward Stachura urodził się 18 sierpnia 1937 roku w Charvieu w rodzinie polskich emigrantów – Stanisława i Jadwigi Stachurów. „Przy różnych urzędowych okazjach podawał jako miejsce urodzenia trzy różne nazwy: Reveil, Charvieu i Pont-de-Chéruy. Autor noty bibliograficznej w »Roczniku Literackim« napisał nawet w związku z tym, że Stachura »w każdym ze swych życiorysów fantazjował trochę inaczej«”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 16. 18.7.1937 – 1948. Wczesne dzieciństwo – artystyczne zapędy „O wczesnym dzieciństwie Edwarda Stachury wiemy niewiele. [...] Jadwiga Stachurowa twierdzi, że syn Edward czytać zaczął jako czterolatek i dość wcześnie objawiał smykałkę do rysunków. Na dowód przytacza zdarzenie z czasów pobytu we Francji, kiedy to dziewięcioletni Edzio wraz z rówieśnym Włochem, za przyzwoleniem właściciela kawiarni, wymalowali ściany lokalu tak pięknie, że wystrój wnętrza zachwycał bywalców kafejki”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 21–22. 1945 – 1948. E. Stachura, Cała jaskrawość "Na emigracji, gdzie urodziło się wielu ludzi, między innymi i ja, mieszkaliśmy w specjalnej kolonii dla cudzoziemców, w takiej wielkiej kamienicy-babel , gdzie prócz Polaków, którzy wodzili rej pełno było Greków, Albańczyków, Włochów, Arabów i innych przedstawicieli narodów.". Źródło: E. Stachura, Cała jaskrawość. Cyt. za Marian Buchowski, Edward Stachura. Biografia i legenda, wyd. 8 Opole 1993, s. 12-13. Dom rodzinny – wieża Babel „Dzieciństwo i francuskie lata chłopięce Edwarda Stachury upłynęły w otoczeniu różnojęzycznej mieszaniny emigrantów zamieszkujących ten sam co Stachurowie wielki budynek, pamiętający ponoć jeszcze czasy Napoleona”. Stachura wspomina ten czas w powieści Cała jaskrawość. Źródło: M. Buchowski, Stachura. Biografia i legenda, wyd. II, Opole 1993, s. 12–13. 1948. E. Stachura, Wszystko jest poezja "Udaliśmy się całą wieloosobową familią z całym majdanem, wszystko razem, ludzie, stosy gratów i żywy inwentarz (klatki z królikami) w jednym bydlęcym wagonie, w Niesamowitą Podróż przez Europę podnoszącą się z gruzów i popiołów i dotarliśmy po dwóch tygodniach (...) do Nowożytnej Itaki – na Kujawy Białe. Źródło: Edward Stachura, Wszystko jest poezja. Cyt. za: Marian Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 23-24. Powrót do Polski „W 1948 roku Stanisław Stachura podejmuje decyzję o powrocie całej rodziny do Polski” – opis tej podróży Edward Stachura zawarł później w książce Wszystko jest poezja. Początkowo rodzina miała osiąść w Gliwicach. Jednak z powodu problemów ze znalezieniem zatrudnienia, które pozwoli utrzymać rodzinę, ostatecznie osiedla się w Łazieńcu w domu rodzinnym Jadwigi. 1948 - 1952 Początki edukacji w Polsce – szkoła podstawowa Po przyjeździe do Polski w 1948 roku jedenastoletni Edward zaczyna naukę w Szkole Podstawowej nr 2 w Aleksandrowie Kujawskim. „Ze względu na wiek zostaje przypisany do klasy czwartej, choć nikt nie sprawdził, jaki jest stopień edukacyjnego zaawansowania przybysza z Francji. Na pewno ma kłopoty z polszczyzną, które wzmacnia wada wymowy polegająca na zacinaniu się, zwłaszcza w sytuacjach stresowych”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 48. Jadwiga Stachurowa opowiadała, jak z biegiem czasu zaczął ujawniać się buntowniczy charakter młodszego syna i jego zamiłowanie do wędrówki: „Potem, gdy Edziu był starszy, robił takie rzeczy, jakby chciał zwrócić uwagę na siebie. Potrafił iść boso na odpust albo latem ubierał się w futro, szalik i czapkę. W domu mało siedział. Chodził po łąkach, po polach. Ja mu mówię nieraz: »Edziu, przyjdź trochę do domu«. A on: »Mamuś; dla mnie słońce to jest wszystko. Muszę żyć słońcem«. Miałam krowę, to on sobie ją na łąkach pasał”. Źródło: M. Buchowski, Stachura. Biografia i legenda, wyd. II, Opole 1993, s. 22. 1952 Licealne lata – natura wędrowca i młodzieńczy bunt Początkowo Stachura dojeżdżał do szkoły pociągiem. „Do ulubionych zajęć Stachury licealisty, kiedy wracał z Ciechocinka do domu, należało wyskakiwanie (dla skrócenia drogi) z pociągu w okolicach stawu zwanego Trzeciakiem. Skargi pracowników PKP były przyczyną obniżonych not z zachowania”. Źródło: M. Buchowski, Stachura. Biografia i legenda, wyd. II, Opole 1993.„W domu za uchybienia w zachowaniu karę wymierzał ojciec. Rękę miał ciężką, uchybień zaś było pod dostatkiem: krnąbrność, unikanie udziału w pracach przydomowych, przesiadywanie po nocach nad książkami i marnotrawienie nafty w lampie. Zdarzało się, że Edward przed gniewem ojca salwował się ucieczką z domu. Kiedy jeszcze, po jednej z wywiadówek, okazało się, że i w szkole mają z Edziem kłopoty — ojciec powiedział: »Basta! Nie chcesz się uczyć i zachowywać jak człowiek, to pójdziesz do roboty!«”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 48. 1952 Wsparcie brata. Edward kontynuował jednak naukę w liceum dzięki interwencji starszego brata Ryszarda, który przekonał ojca, aby nie posyłał młodszego syna do zawodówki. Wstawił się też za Edwardem przed dyrekcją szkoły. Argumentując brakiem warunków do nauki w domu, nakłonił dyrekcję do przedzielenia Edwardowi miejsca w internacie. Nie wpłynęło to jednak na poprawę zachowania młodego Stachury, którego buntowniczy charakter dawał się wciąż we znaki: „W protokołach z posiedzeń rady pedagogicznej o takich jak Stachura pisało się: zdolny, leniwy, sprawia trudności wychowawcze. A tych trudności nauczycielom nie żałował: wagary, papierosy, gra w karty na pieniądze, bójki z kolegami (bronił młodszej siostry pociąganej za warkocze). Kiedyś przygarnął dużą sukę Norę i wbrew internetowemu regulaminowi, skargom współlokatorów i uwagom czynionym przez personel bursy — przetrzymywał zwierzę w pokoju”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 48. 1954 E. Stachura, W małym wazoniku umierające tulipany żółte tulipany o szyjkach smukłych i wątłych jak szyjki chorych dzieci Ach dlaczego więdną te tulipany W małym wazoniku woskowe róże czerwone róże o płatkach mocnych i giętkich jak gumowe piłeczki Ach dlaczego nie więdną te róże. Źródło: cyt. za: Marian Buchowski, Edward Stachura. Biografia i legenda, wyd. II, Opole 1993, s. 22-23. Początek twórczości poetyckiej „Może i prawdą jest, jak twierdzi matka poety, że Stachura brał się za czytanie już jako czterolatek. Natomiast wiersze zaczął pisać w wieku typowym, mając lat siedemnaście. [...] Wprawdzie zachowane ślady młodzieńczego poezjowania Stachury są trochę późniejsze, ale tym wyraźniej dowodzą, że nie był to przypadek ujawniania się talentu pisarskiego zdumiewającego już od pierwszych pociągnięć”. Źródło: M. Buchowski, Stachura. Biografia i legenda, wyd. II, Opole 1993, s. 22–23. 1956 Oceny ze świadectwa Edwarda Stachury uzyskanego w 1965 roku. Język polski - dostateczny język rosyjski - dostateczny język niemiecki - dobry historia - dostateczny nauka o konstytucji - dobry biologia - dobry geografia - bardzo dobry astronomia - bardzo dobry matematyka - dostateczny logika - bardzo dobry fizyka - dobry chemia - bardzo dobry rysunek - bardzo dobry wychowanie fizyczne - dobry przysposobienie wojskowe – dobry. Źródło: Marian Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 55. Koniec szkoły. Wciąż niewłaściwe zachowanie Edwarda może uniemożliwić mu ukończenie szkoły w Ciechocinku. Znów wspiera go Ryszard, który pomaga bratu przenieść się do liceum w Gdyni, gdzie sam mieszka już od dłuższego czasu. Nad morzem Stachura dostaje drugą szansę na ukończenie szkoły. Ostatecznie udaje mu się uzyskać świadectwo w 1956 roku. 1957 Debiut prasowy „Za prasowy debiut Edwarda Stachury krytycy [...] przyjęli druk dwóch wierszy (Metamorfoza i Odnalazły się marzenia) w gdańskim dwutygodniku społeczno-kulturalnym „Uwaga” (nr 6/1957). Wiersze ukazały się na kolumnie „Młoda poezja Gdańska”. Stachura występuje tu [...] jako członek grupy poetyckiej „Kontrasty”. Źródło: M. Buchowski, Stachura. Biografia i legenda, wyd. II, Opole 1993, s. 25. 1957 - 1956 Okres studiów. W tym czasie Stachura dużo pisał i malował, ale nie dopuszczono go do egzaminów wstępnych w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku-Sopocie. Wrócił do Aleksandrowa, do rodziców, i zatrudnił się w spółdzielni ogrodniczej. Wciąż nie udało mu się pogodzić z ojcem. Ostatecznie w 1957 rozpoczął studia na romanistyce w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Pomieszkiwał na dworcu, czasem żebrał, wreszcie otrzymał miejsce w akademiku i stypendium. Mimo przeszkód pisał, a jego wiersze były publikowane w „Sztandarze Ludu”. Odbył się pierwszy wieczór autorski poety. 26 czerwca 1965 r. uzyskał dyplom magistra filologii romańskiej. 1962 Jarosław Iwaszkiewicz Rozmowy o książkach "A takim niezwykłym zjawiskiem - twierdził Iwaszkiewicz - jest niewątpliwie twórczość Edwarda Stachury. I wiersze, i proza. Jego tomik noszący tytuł Jeden dzień wzbudził we mnie uczucia obce tym, co piszą o książkach: entuzjazm i wzruszenie. Ta osobliwa proza, ta niby naiwna składnia, przeczyste zdania z dziwnymi powtórkami, ta melancholia - i głębokie wewnętrzne umiłowanie życia, radość ze wszystkiego, co ono przynosi mnie samemu wagabundzie, wyczucie pejzażu polskiego i polskiego dnia codziennego, tęsknota do miłości i wiara w miłość - jakie to wszystko młode i pełne zachwytu". Źródło: Jarosław Iwaszkiewicz, Rozmowy o książkach, "Życie Warszawy 1963, nr. 304. Cyt. za: Marian Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 151. Debiut książkowy. Prozatorski debiut Edwarda Stachury, zbiór opowiadań Jeden dzień, ukazał się w 1962 roku. Jarosław Iwaszkiewicz uznał twórczość młodego poety za niezwykłe zjawisko. 1963 Debiut poetycki. Po próbach prozatorskich przyszedł czas na pierwszy zbiór poetycki; Stachura debiutował jako poeta tomem zatytułowanym Dużo ognia. „Z odpowiedzią na pytanie, o czym jest druga książka Stachury – nawet zawistnicy mieli chyba problem, bo był to tomik wierszy Dużo ognia [...]. A z wierszami nigdy nic nie wiadomo na pewno. [...] Mało kto wątpi, że Stachura był poetą, a jednak jego wiersze (z wyjątkiem piosenek) wśród krytyków literackich i czytelników funkcjonowały w cieniu dokonań prozatorskich i nie tylko Julian Przyboś był zdania, że Stachura „nie w swoich próbach poetyckich, ale dopiero w opowiadaniach ujawnił osobliwą swoją oryginalność”. Wierszy, jako samoistnych utworów, nigdy zresztą nie zebrał w oddzielny tomik (w Dużo ognia połowę zbioru stanowi poemat o tym samym tytule, poprzedzony dwudziestoma dwoma wierszami)”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 158–161. 1969 Pierwsza powieść. „W 1969 roku ukazuje się pierwsza powieść Edwarda Stachury – Cała jaskrawość. Prace nad nią zaczął w roku 1966. Zapisywał obserwacje, notował pomysły i scenki dialogowe, gromadził tworzywo do warstwy obyczajowej Całej jaskrawości. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 173. 1971 Druga powieść – utwór na miarę rasowego realisty „Druga powieść, Siekierezada albo zima leśnych ludzi, wyszła w Czytelniku w 1971 roku, a powstawać zaczęła (gromadzenie dokumentacji i notatek) na początku roku 1967. Bo wprawdzie Stachura wypełniał swą prozę rozległymi partiami o charakterze refleksyjnym, wiódł liryczny monolog na dziesiątkach stron, ale jeszcze wówczas potrafił i chciał wykorzystać swój znakomity słuch językowy, nieprzeciętny zmysł obserwacji szczegółu obyczajowego, owocujące wyjątkowej urody realistycznymi fragmentami tej gęstej od konkretu prozy. Krytycy do dziś rozwodzą się o natchnieniu, w jakim powstawały książki Stachury, toteż nie tylko dla zwykłego czytelnika było zaskoczeniem, że autor Siekierezady przystępował do pracy nad powieścią jak rasowy prozaik realista. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 179. 1975 Wszystko jest poezja W 1975 roku ukazuje się powieść rzeka Stachury – Wszystko jest poezja. „Wydawcą książki [...] był Państwowy Instytut Wydawniczy. Oczywiście tytuł nagminnie przekręcano (poezja zamieniano na poezją), na zasadzie: skoro treść tytułu jest szalona, to niech chociaż fleksja będzie normalna. Stachura kiedy tylko mógł, poprawiał poprawiaczy, jakby zapominał, że startował z tytułem w wersji Wszystko jest poezją. Książkową publikację utworu poprzedził bowiem odcinkowy druk w „Miesięczniku Literackim” i tam miał on tytuł Wszystko jest poezją. [...] Bardzo szybko impresyjny charakter zapisków przybrał postać systemowych rozważań [...] o istocie poezji i roli poety, przy czym nie szło tu o poezję rozumianą jako pisanie wierszy. W drugim rozdziale Stachura napisze: „Tak więc dużo bardziej niż czymś innym, niż na przykład pisaniem wierszy, poezja jest sposobem bycia, sposobem życia, sposobem innego, drugiego życia. Dużo bardziej niż czymś innym poezja jest sposobem włączenia tego pierwszego życia (którym wszyscy żyjemy) do tego drugiego życia, czy też, mówiąc inaczej, przemianą tego pierwszego życia całkiem fałszywego lub ćwierćprawdziwego, lub co najwyżej półprawdziwego, w drugie, prawdziwe życie”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 185–186. 1975 Edward Stachura Wszystko jest poezja. 1. Nie uchylać się od udziału w sztafecie (...). To którzy sztafetę znaczy pamiętać o tych, tworzyli, którzy swój odcinek, nie szczędząc sił przebiegali. To znaczy zaprzęgać się do dyszla i ciągnąć te wozy. Ciągnąć te wielkie trudy zaczęte i nieskończone, bo może niekończące się są (...). 1. Nie lękać się narażania na śmieszność. I mówić o sprawach, których się nie rozumie. Właśnie o tych. Przede wszystkim o tych (...). Bo to są sprawy nowe. 1. Żyć w strachliwym i cudownym napięciu w każdej i zawsze i wszędzie sekundzie. Bo chyba tylko w ten sposób można nie dopuścić do rozprzęgnięcia się, do rozwleczenia się, do rozklejenia, do rozmazania się tak zwanej rzeczywistości i siebie w tej rzeczywistości (...). 1. Nie kłamać. Bo kiedy człowiek nie chce, to to prowadzi go prosto, bez zygzaków, bez zakrętów i wkrętów do takiego się- zachowania, że nie ma sytuacji, w których byłby przez kłamstwo kuszony. Kuszony i uwiedziony (...). 1. Nie dać się pognębić. Co to znaczy każdy musi wiedzieć sam. Każdy gnębiony sam musi swojego demona czy demony gnębić (...). 1. Pisać listy (więc jednak nie obejdzie się bez pisania). Niekoniecznie pisać teksty zwane wierszami, lub też szumnie, o wiele nazbyt szumnie zwane poezją, ale koniecznie pisać teksty zwane listami". Jako siódma jedynka zapisany został okrzyk bojowy: "Uszia magutszia!". Źródło: Edward Stachura, Wszystko jest poezja. Cyt. za: Marian Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 186 - 187. Jak być poetą? Uzasadnienie wypełnia całą opowieść rzekę, przeplataną zapiskami z wyjątkowo wtedy licznych wędrówek i podróży Stachury, a poszczególne odcinki wyłaniają wręcz przepis na bycie poetą (Być poetą to tak się zachowywać, żeby to nie pozostawiało żadnych wątpliwości, że się jest poetą) – ujęty w sześć jedynek (ponieważ wszystkie są jednakowo ważne)”. Źródło: M. Buchowski, Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury, Warszawa 2014, s. 185–186. 24.7.1979 Grób Edwarda Stachury na cmentarzu na Wólce. Na zdjęciu nagrobek Edwarda Stachury. Grób jest zarośnięty różnorodnymi roślinami. Wśród roślin znajdują się też kwiaty: żółte i czerwone, które przełamują zieloność roślin. Na szczycie grobu znajduje się tablica nagrobna wykonana z czerwonego kamienia, na której wyryto imię i nazwisko Edwarda Stachury. Obok nagrobka znajduje się drewniana ławka. Samobójcza śmierć. Edward Stachura zmarł śmiercią samobójczą 24 lipca 1979 r.
Polecenie 2
Zinterpretuj znaczenie określenia „Nowożytna Itaka”, którym Stachura nazywa Kujawy Białe.