Sprawdź się
Tekst do ćwiczeń 2–5
Edward Stachura, Piosenka dla Potęgowej
Gdzie nas powiedzie skrajem dróg
Gzygzakowaty życia sznur...
Do wsi Zagubin, na Kujawy Białe,
Gdzie ziemia licha, piachy niebywałe,
Kozy, dziewanna, sosny i rozstaje
I Potęgowa samotna jak palec.
U Potęgowej zatem zagościlim;
Kwaterę tam czasowo ustalilim;
W polu robilim, z boru drwa nosilim;
Jak stara matka i dwóch synów żylim.
Blade słoneczko grzało nas z ukosa,
Bo jesień późna była – rano rosa;
Mgła zaś wieczorem: zjawa białowłosa
Przyszłego losu mąciła nam postać.
Jak stara matka i dwóch synów żylim;
My z Potęgową tak się polubilim!
Wisiał na ścianie we pstre wzory kilim
I nikt nie zgadnie, czemu w dal ruszylim.
Gdzie nas powiedzie skrajem dróg
Gzygzakowaty życia sznur...
Tam nas powiedzie, gdy nadejdzie czas,
Gdzie Potęgowa teraz jest – to raj!
Tam urządzimy wtedy wielki bal.
Hej, Potęgowa! Hej, Witek i ja!
I inni, co pomarli i co zginą z nami;
Bracia, kamraci, kumple i kompani,
Spotka tam w raju nas się kupa luda!
Hej, od tupania zadudni niebieska tancbuda!
Z Piosenki dla Potęgowej wypisz dialektyzmy w formach osobowych czasowników i zamień je na formy ogólne. Wyjaśnij, jaką funkcję pełnią w wierszu dialektyzmy.
Wymień elementy egzystencjalnego doświadczenia w Piosence dla Potęgowej i podaj ich przejawy w wierszu.
Wyszukaj w internecie interpretację Piosenki dla Potęgowej w wykonaniu Tadeusza Woźniaka. Oceń to wykonanie pod kątem artystycznym.
Tekst do ćwiczeń 6–8
Edward Stachura, Piosenka nad piosenkami
Jak to powiedzieć
jak to powiedzieć
dumnie i biednie
szedłem przed siebie
dumnie i biednie
w piekle i niebie
szedłem przed siebie
jak puch jak puch
to wzwyż to w dół
to w górę znów
a z góry w dół
a z dołu w dół
i znów do gór
do chmur do chmur
i raptem w grób
i z grobu w grób
jak nie ten duch
jak to powiedzieć
jak to powiedzieć
dumnie i biednie
szedłem przed siebie
dumnie i biednie
w piekle i w niebie
szedłem przed siebie
nie śniłem że
coś zmieni się
że stanie się
ta istna rzecz
i stało się
olśniło mnie
i zmiotło mnie
i nie ma mnie
cudowna rzecz
najwyższa pieśń
jak to powiedzieć
jak to powiedzieć
dumnie i biednie
szedłem przed siebie
dumnie i biednie
w piekle i w niebie
szedłem przed siebie
ech zjawo ty
realna ty
po wszystkie dni
faktyczna ty
po wszystkie dni
prawdziwa ty
o żywe ty
o piękne ty
o wieczne ty
ta oto ty
Wypisz z tekstu Piosenki nad piosenkami przykłady zastosowania paralelizmu składniowego. Wyjaśnij, jaką funkcję pełni ten zabieg.
Zinterpretuj tytuł Piosenka nad piosenkami. Wskaż, do jakiego innego ważnego tytułu się odwołuje.
Wyszukaj w internecie interpretację Piosenki dla Potęgowej w wykonaniu grupy Stare Dobre Małżeństwo. Oceń to wykonanie.
Tekst do ćwiczeń 9–11
Edward Stachura, Dookoła mgła
Jak długo pisana mi jeszcze włóczęga?
Ech, gwiazdo – ogniku ty błędny mych dni.
Spraw, by skończyła się wreszcie ta męka.
I zapędź, do czułych zakulaj mnie drzwi!
Lecz gdzie jest ten dom, jak tam idzie się doń?
Gdzie jest ta stanica, gdzie progi te są?
Tam most jest na rzece, za rzeką jest sad;
Tam próżnia się kończy, zaczyna się świat.
Lecz gdzie rzeka ta, gdzie rzucony jest most?
Gdzie sad ten jest biały, jabłonki gdzie są?
Na drzewach owoce i strąca je wiatr,
Do kosza je zbiera ta ręka jak kwiat.
Te strony gdzieś są, gdzieś daleko za mgłą,
Więc idę i dalej przedzieram się wciąż.
Zbierają się ptaki, ruszają na szlak,
Już lecą, wprost lecą, nie błądzą jak ja.
Jak długa pisana mi jeszcze włóczęga?
Ech, gwiazdo – ogniku ty błędny mych dni.
Spraw, by skończyła się wreszcie ta męka,
I zapędź, do czułych zakulaj mnie drzwi!
Celem wędrówki podmiotu lirycznego wiersza Dookoła mgła jest szczęśliwe miejsce. Jakie elementy składają się na ten idealny świat? Uzupełnij mapę myśli.
Wyszukaj w wierszu Dookoła mgła metafory związane z wędrowaniem. Wyjaśnij ich znaczenie w kontekście wymowy całego utworu.
Wyszukaj w internecie piosenkę Dookoła mgła w wykonaniu grupy Stare Dobre Małżeństwo. Oceń tę interpretację.
W odniesieniu do poznanych tekstów poetyckich Edwarda Stachury omów symboliczne znaczenie drogi i wędrówki.