Aby dowiedzieć się więcej na ten temat, zapoznaj się z poniższym materiałem: Trudna sztuka przemawianiaP1CeA3XPQTrudna sztuka przemawiania
Retoryka
Przekonujące mówienie jest potrzebne w wielu sytuacjach: w trakcie przemówień, podczas wypowiadania się na istotne dla nas tematy, w targowaniu się ze sprzedawcą a nawet gdy dyskutujemy ze znajomymi. Istnieje metodametodametoda, która pozwoli nam rozwijać tę umiejętność a jest nią retorykaretorykaretoryka.
Retoryka to nauka i sztuka przekonującego pisania i mówienia. Jej celem jest informowanie, edukowanie, przekonywanie lub motywowanie określonych odbiorców w określonych sytuacjach. Powstała w starożytnej Grecji, a następnie została udoskonalona i skodyfikowana przez Rzymian
KwintylianKształcenie mówcy, Księgi I, II, X
Czyż do mów sądowych nie wplata się raz po raz jakiejś partii pochwalnej albo słów nagany i potępienia? A ogólne owe ustępy schematyczne, owe loci communesloci communes, czyż nie znajdują zastosowania jako integralne części składowe przemówień sądowych? Mogą one tutaj być wymierzone przeciw wadom ludzkim, i takie, jak czytamy, układał Cyceron. Mogą też mieć za przedmiot ogólne roztrząsanie różnych problemów [...]. Jest to przecież broń, którą trzeba mieć zawsze pod ręką, aby jej w każdej chwili można było użyć, gdy tego rzecz będzie wymagać.
kwi Źródło: Kwintylian, Kształcenie mówcy, Księgi I, II, X, tłum. M. Brożek, Wrocław 1951.
Przygotowanie
Rg3jiA1TTjhJq
Aby użyć retoryki w przemówieniu, musisz zastanowić się nad kilkoma aspektami swojej przemowy.
Przeanalizuj sytuację, w której się znajdujesz. Twoje przemówienie będzie skuteczne, jeśli będzie odpowiadało na sytuację retoryczną, czyli kontekst wypowiedzi;
określ, co należy przekazać i zbierz na ten temat jak najwięcej informacji. Pamiętaj żeby zapoznać się z poglądami przeciwnymi niż te, które reprezentujesz;
upewnij się, że potrafisz użyć odpowiednich narzędzi retorycznych, które pomogą zbudować strategię wypowiedzi.
Sytuacja retoryczna
Analizując sytuację w której będziesz przemawiać, pomyśl o następujących kwestiach:
R16ckDHV3srzi1
Kim jesteś jako retor (osoba przemawiająca do publiczności)? Twoje cechy, które ujawnisz i przekonania, które reprezentujesz będą miały wpływ na to, co zdecydujesz się powiedzieć. Znaczenie mogą mieć reprezentowana grupa społeczna bądź narodowość, edukacja, doświadczenie a nawet płeć, wiek i status ekonomiczny.
Kim jest publiczność? Ludzie, do których będziesz przemawiać też posiadają swoje przekonania i cele. Zazwyczaj jest tak, że te same czynniki, które wpływają na odbiorców, wpływają też na retora. Zastanów się więc nad tym, co już wie publiczność. Jakie ma oczekiwania? Jakie może mieć pytania lub zastrzeżenia? W jakich przypadkach możesz dostosować się do oczekiwań odbiorców a kiedy zechcesz je zmienić?
Jaka jest sytuacja? Dlaczego istnieje potrzeba wygłoszenia przemówienia? Czy mogą na nie wpłynąć bieżące wydarzenia, miejsce, sytuacja polityczna? Gdzie i kiedy odbywa się przemówienie?
Jaki jest temat przemówienia? Temat musi być odpowiedni dla retora, jego publiczności i adekwatny do sytuacji. Zastanów się więc, co poprzez swoje przemówienie chcesz zrobić dla odbiorców. Przeanalizuj też te elementy przemowy, które należy mocno podkreślić lub wykluczyć.
Jaki jest cel przemowy? Należy przygotować przemówienie w zależności od tego, czy chcesz kształcić, bawić, namówić do czegoś swoją publiczność lub podżegać ją do działania .
Pięć zadań retoryki
Sposób konstruowania skutecznej przemowy opiera się o regułę pięciu zadań. Przedstawia ona kolejno następujące etapy retorycznego postępowania. Należy zachować kolejność zadań, by dobrze przygotować i przedstawić przemowę.
RktJlY39u8bgm1
InwencjainwencjaInwencja Jest ważnym zadaniem, które należy wykonać na początku. Inwencja jest narzędziem pozwalającym rozwijać argumentację. W tym celu należy wybrać odpowiednią treść i uwzględnić wszystko, co powinno zostać powiedziane a co jest w wypowiedzi zbędne. Na tym etapie retor powinien dobrze poznać temat i zgromadzić przemawiające za nim argumenty. W tym zadaniu należy również zastanowić się nad równowagą między tym, co publiczność powinna usłyszeć, a tym, co do powiedzenia ma retor.
DyspozycjadyspozycjaDyspozycja Po ustaleniu treści przemówienia następuje proces uporządkowania przemowy w taki sposób, aby wywarła największy wpływ na publiczność. Przemowa powinna składać się z pięciu części: wstępu, narracji, argumentacji, refutacjirefutacjarefutacji i zakończenia. Dzięki przestrzeganiu reguł dyspozycji wypowiedź powinna stać się zrozumiała. Każdy motyw powinien zostać przygotowany pod kątem wyprowadzenia, rozwinięcia, wzmocnienia lub złagodzenia myśli i słów. Należy również opracować harmonijnie całość przemowy. Każde zdanie powinno wynikać z poprzedniego i powinny być stopniowane według siły argumentów, by w końcu zostały podsumowane w jednym wniosku.
ElokucjaelokucjaElokucja Na zadaniu elokucji spoczywa ciężar zdecydowania o tym, jak przedstawić wybrane argumenty oraz przewidywanie, jak publiczność zareaguje na wybrane przez słowa. Na tym etapie powinno się opracować odpowiednie środki stylistyczne oraz narzędzia multimedialne, które pozwolą wzmocnić emocje odbiorców.
MemoriamemoriaMemoria Głównym zadaniem na tym etapie jest zapamiętanie treści przemówienia. Większość retorów uważa, że poza użyciem pamięci naturalnej należy poznać również różne techniki zapamiętywania, które mogą okazać się bardzo przydatne w trakcie wygłaszania mowy.
AkcjaakcjaAkcja To już ostatni etap, w którym retor powinien rozważyć w i opracować przedstawienie: gesty, kontakt wzrokowy, sposób wymowy, ton i tempo wypowiedzi .
Tryby i cele retoryczne
Tryby retoryczne to sposób zorganizowania przemowy stosowane w celu wywołania określonego efektu wśród publiczności.
Rz2lpcKLizLlX
R1QyDTIVuRfOQ
Polecenie 1
Po zapoznaniu się z informacjami, spróbuj przygotować schemat własnego przemówienia wykorzystując poznane narzędzia retoryczne.
RhcSuLdj0RSml
Słowniczek
metoda
metoda
(gr. methodos – badanie) świadomie stosowany sposób postępowania mający prowadzić do osiągnięcia zamierzonego celu
loci communes
loci communes
(łac. miejsca wspólne) rodzaj toposu; powtarzające się w literaturze postaci, motywy, sytuacje, wskazujące na istnienie pewnych schematów myślenia, postrzegania i przedstawiania rzeczywistości
retoryka
retoryka
(łac. rhetorica) sztuka tworzenia skutecznej wypowiedzi pisemnej lub ustnej, mającej na celu przekonanie odbiorców; jest to również rodzaj refleksji teoretycznej nad sposobami komunikacji
inwencja
inwencja
(łac. inventio) retoryczna umiejętność wynajdywania i wyboru tematu, zbierania i kategoryzowania informacji i odnajdowania sposobów rozwiązania problemów
dyspozycja
dyspozycja
(łac. dispositio) inaczej kompozycja, czyli konstruowanie wypowiedzi
elokucja
elokucja
(łac. elocutio) sztuka wysławienia się i przygotowania odpowiedniego użycia słów przedstawiających myśli
memoria
memoria
(łac. memoria) inaczej mnemoniką, czyli opanowanie i zapamiętanie napisanego przemówienia
akcja
akcja
(łac. actio) wygłoszenie mowy przez retora
refutacja
refutacja
(łac. refutatio) obalenie dowodów strony przeciwnej lub odparcie czyichś zarzutów