Retoryka

Przekonujące mówienie jest potrzebne w wielu sytuacjach: w trakcie przemówień, podczas wypowiadania się na istotne dla nas tematy, w targowaniu się ze sprzedawcą a nawet gdy dyskutujemy ze znajomymi. Istnieje metodametodametoda, która pozwoli nam rozwijać tę umiejętność a jest nią retorykaretorykaretoryka.

Retoryka to nauka i sztuka przekonującego pisania i mówienia. Jej celem jest informowanie, edukowanie, przekonywanie lub motywowanie określonych odbiorców w określonych sytuacjach. Powstała w starożytnej Grecji, a następnie została udoskonalona i skodyfikowana przez Rzymian

Przygotowanie

Rg3jiA1TTjhJq

Zdjęcie przedstawia zapisaną odręcznie kartę. Na karcie, po lewej stronie narysowany jest odkryty samochód. Po prawej stronie na karcie leży pióro. Pióro ma srebrną stalówkę i ciemną obudowę. Karta zapisana jest starannym, kaligraficznym pismem.

Aby użyć retoryki w przemówieniu, musisz zastanowić się nad kilkoma aspektami swojej  przemowy.

• Przeanalizuj sytuację, w której się znajdujesz. Twoje przemówienie będzie skuteczne, jeśli będzie odpowiadało na sytuację retoryczną, czyli kontekst wypowiedzi;

• określ, co należy przekazać i zbierz na ten temat jak najwięcej informacji. Pamiętaj żeby zapoznać się z poglądami przeciwnymi niż te, które reprezentujesz;

• upewnij się, że potrafisz użyć odpowiednich narzędzi retorycznych, które pomogą zbudować strategię wypowiedzi.

Sytuacja retoryczna

Analizując sytuację w której będziesz przemawiać, pomyśl o następujących kwestiach:

R16ckDHV3srzi1

Zdjęcie przedstawia fragment koncertu. Na pierwszym planie tłum ludzi. Stoją oni tyłem do widza. Część z nich ma podniesione do góry ręce. Na drugim planie znajduje się scena koncertowa. Stoją na niej muzycy z mikrofonami. Jeden z nich ma gitarę. Za muzykami znajduje się duży neon z napisem UNITED.

• Kim jesteś jako retor (osoba przemawiająca do publiczności)? Twoje cechy, które ujawnisz i przekonania, które reprezentujesz będą miały wpływ na to, co zdecydujesz się powiedzieć. Znaczenie mogą mieć reprezentowana grupa społeczna bądź narodowość, edukacja, doświadczenie a nawet płeć, wiek i status ekonomiczny.

• Kim jest publiczność? Ludzie, do których będziesz przemawiać też posiadają swoje przekonania i cele. Zazwyczaj jest tak, że te same czynniki, które wpływają na odbiorców, wpływają też na retora. Zastanów się więc nad tym, co już wie publiczność. Jakie ma oczekiwania? Jakie może mieć pytania lub zastrzeżenia? W jakich przypadkach możesz dostosować się do oczekiwań odbiorców a kiedy zechcesz je zmienić? 

• Jaka jest sytuacja? Dlaczego istnieje potrzeba wygłoszenia przemówienia? Czy mogą na nie wpłynąć bieżące wydarzenia, miejsce, sytuacja polityczna? Gdzie i kiedy odbywa się przemówienie?

• Jaki jest temat przemówienia? Temat musi być odpowiedni dla retora, jego publiczności i adekwatny do sytuacji. Zastanów się więc, co poprzez swoje przemówienie chcesz zrobić dla odbiorców. Przeanalizuj też te elementy przemowy, które należy mocno podkreślić lub wykluczyć.

• Jaki jest cel przemowy? Należy przygotować przemówienie w zależności od tego, czy chcesz kształcić, bawić, namówić do czegoś swoją publiczność lub podżegać ją do działania .

Pięć zadań retoryki

Sposób konstruowania skutecznej przemowy opiera się o regułę pięciu zadań. Przedstawia ona kolejno następujące etapy retorycznego postępowania. Należy zachować kolejność zadań, by dobrze przygotować i przedstawić przemowę.

RktJlY39u8bgm1

Zdjęcie przedstawia cztery ludzkie dłonie trzymające mapę z planem drogi do skarbu. Na serdecznym palcu jednej z dłoni, znajduje się srebrny pierścionek.

1. InwencjainwencjaInwencja
   Jest ważnym zadaniem, które należy wykonać na początku. Inwencja jest narzędziem pozwalającym rozwijać argumentację. W tym celu należy wybrać odpowiednią treść i uwzględnić wszystko, co powinno zostać powiedziane a co jest w wypowiedzi zbędne. Na tym etapie retor powinien dobrze poznać temat i zgromadzić przemawiające za nim argumenty. W tym zadaniu należy również zastanowić się nad równowagą między tym, co publiczność powinna usłyszeć, a tym, co do powiedzenia ma retor.

2. DyspozycjadyspozycjaDyspozycja
   Po ustaleniu treści przemówienia następuje proces uporządkowania przemowy w taki sposób, aby wywarła największy wpływ na publiczność. Przemowa powinna składać się z pięciu części: wstępu, narracji, argumentacji, refutacjirefutacjarefutacji i zakończenia. Dzięki przestrzeganiu reguł dyspozycji wypowiedź powinna stać się zrozumiała. Każdy motyw powinien zostać przygotowany pod kątem wyprowadzenia, rozwinięcia, wzmocnienia lub złagodzenia myśli i słów. Należy również opracować harmonijnie całość przemowy. Każde zdanie powinno wynikać z poprzedniego i powinny być stopniowane według siły argumentów, by w końcu zostały podsumowane w jednym wniosku.

3. ElokucjaelokucjaElokucja
   Na zadaniu elokucji spoczywa ciężar zdecydowania o tym, jak przedstawić wybrane argumenty oraz przewidywanie, jak publiczność zareaguje na wybrane przez słowa. Na tym etapie powinno się opracować odpowiednie środki stylistyczne oraz narzędzia multimedialne, które pozwolą wzmocnić emocje odbiorców.

4. MemoriamemoriaMemoria
   Głównym zadaniem na tym etapie jest zapamiętanie treści przemówienia. Większość retorów uważa, że poza użyciem pamięci naturalnej należy poznać również różne techniki zapamiętywania, które mogą okazać się bardzo przydatne w trakcie wygłaszania mowy.

5. AkcjaakcjaAkcja
   To już ostatni etap, w którym retor powinien rozważyć w i opracować przedstawienie: gesty, kontakt wzrokowy, sposób wymowy, ton i tempo wypowiedzi .

Tryby i cele retoryczne

Tryby retoryczne to sposób zorganizowania przemowy stosowane w celu wywołania określonego efektu wśród publiczności.

Rz2lpcKLizLlX

Na zdjęciu tyłem do widza ustawione są rzędy drewnianych foteli. Gdzieniegdzie na fotelach ustawione są duże pionki symbolizujące ludzi. Przed fotelami znajduje się czarna tablica, obok której stoi duży pionek. W tle znajduje się duże, kilkuskrzydłowe okno z widokiem na panoramę miasta.

Słowniczek