Historyczne początki

Instytucja Zgromadzenia Narodowego wywodzi się z Francji czasów rewolucyjnych, kiedy to obradujące początkowo osobno Stany GeneralneStany Generalne Stany Generalne, po licznych perturbacjach, ostatecznie połączyły się w jeden organ. Rozwiązanie takie – tj. stworzenie organu złożonego z zazwyczaj odrębnych izb parlamentu, któremu w sytuacji wspólnego obradowania przyznaje się szczególne kompetencje, odmienne od tych, jakie mają każda z izb z osobna – przyjęło wiele państw demokratycznych, w tym również Polska.

W międzywojennej konstytucji marcowej Zgromadzeniu Narodowemu („sejm i senat, połączone w Zgromadzenie Narodowe”) nadano uprawnienia wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i odebrania od niego przysięgi. Art. 125 konstytucji marcowej przewidywał również, że Zgromadzenie Narodowe winno co 25 lat poddać ustawę zasadniczą rewizji. Z tego drugiego uprawnienia Zgromadzenie Narodowe miało nigdy nie skorzystać. Instytucję tę zniesiono w kolejnej polskiej ustawie zasadniczej – Konstytucji kwietniowej.

Współczesność

RiAcITsnW8VXA

Fotografia przedstawiająca wnętrze sali sejmowej. Przy stole prezydialnym stoją Prezydent z małżonką, Marszałek Sejmu, Wicemarszałek Sejmu. Marszałek sejmu ubrana w żakiet i sukienkę, ma półdługie włosy, okulary na nosie i apaszkę zawiązaną na szyi. W rękach trzyma podkładkę z kartką z tekstem. Wicemarszałek to dojrzały, tęgi, łysiejący mężczyzna z siwymi włosami. Ubrany jest w garnitur, na szyi ma zawiązany krawat. Prezydent to mężczyzna w sile wieku. Ubrany jest w garnitur, na szyi ma zawiązany krawat. Unosi prawą rękę wnętrzem skierowanym do posłów.

Na odrodzenie Zgromadzenia Narodowego jako elementu struktury organów władzy państwowej trzeba było czekać aż do roku 1989. Wówczas Zgromadzenie Narodowe, składające się z sejmu kontraktowegosejm kontraktowysejmu kontraktowego i w pełni demokratycznie wybranego senatu, wybrało na Prezydenta PRL generała Wojciecha Jaruzelskiego, a następnie odebrało od niego przysięgę. W początkowym okresie funkcjonowania III RP Zgromadzenie Narodowe dysponowało szerszymi niż dziś uprawnieniami. Nawet kiedy kolejny raz wybierano głowę państwa – tym razem już w wyborach powszechnych – to Zgromadzeniu Narodowemu przypadła kompetencja stwierdzania ważności tego wyboru oraz, tradycyjnie już, odebrania przysięgi od prezydenta elekta. Co jednak znacznie ważniejsze – Zgromadzenie Narodowe w początkach III RP dysponowało uprawnieniami ustrojodawczymi – to właśnie Zgromadzenie Narodowe uchwaliło najpierw Małą konstytucję z 1992 r., a następnie pełną, obowiązującą obecnie ustawę zasadniczą z 1997 r. Tym samym jednak zakończyły się ustrojodawcze kompetencje Zgromadzenia Narodowego – na mocy obecnej Konstytucji RP takich kompetencji Zgromadzenie już nie ma.

R1MuAENOWpOeO

Zdjęcie przedstawia fragment sali obrad polskiego Sejmu. Sala jest wypełniona posłami, którzy siedzą. Sala ma kształt półkola - tu znajdują się ławy poselskie. Na ścianie po lewej stronie znajduje się tablica, na której wyświetlany jest porządek obrad. Pośrodku zasiada Rada Ministrów. Po prawej stronie stoi mównica za którą stoi przemawiający Marszałek Sejmu. To siwiejący mężczyzna w sile wieku. Nosi okulary i jest ubrany w garnitur.

Obrady Zgromadzenia Narodowego zwołuje marszałek sejmu w drodze postanowienia. Obradom przewodniczy marszałek sejmu, a w jego zastępstwie marszałek senatu. Parlamentarzyści podczas posiedzenia Zgromadzenia Narodowego są sobie równi (brak rozróżnienia na posłów i senatorów). Zgromadzenie nie ma określonego harmonogramu posiedzeń i działa na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu.

Co ważne, należy odróżnić Zgromadzenie Narodowe od sytuacji, kiedy posłowie i senatorowie spotykają się na wspólnym posiedzeniu, np. z okazji wizyty ważnej osobistości lub w ramach obchodów rozmaitych świąt państwowych czy w celu uczczenia ważnych wydarzeń. Takie zgromadzenie posłów i senatorów nie ma kompetencji Zgromadzenia Narodowego. Określa się je mianem „zgromadzenia posłów i senatorów” lub „wspólnego posiedzenia sejmu i senatu”. Tego typu spotkania zwykle odbywają się w sali posiedzeń sejmu, rzadziej – w sali posiedzeń senatu.

Słownik