Przeczytaj
Tkanki okrywające pierwotne powstają w wyniku działania tkanek merystematycznychtkanek merystematycznych pierwotnych (merystemów pierwotnychmerystemów pierwotnych): stożka wzrostu korzenia i stożka wzrostu łodygi. Pierwotną tkanką okrywającą jest skórka, która pokrywa organy roślinne o pierwotnej budowie anatomicznej. Skórka okrywająca nadziemne części rośliny to epiderma, a części podziemne – ryzoderma.
Budowa i funkcje epidermy
Typowo wykształcona epiderma składa się z żywych, ściśle do siebie przylegających komórek, tworzących jedną warstwę. Kształt komórek epidermy jest zazwyczaj wydłużony i prostokątny. W komórkach epidermy obecne są plastydyplastydy w postaci drobnych leukoplastów, natomiast brak jest chloroplastów.
Ściany komórkowe mają nierównomierne zgrubienia, tzn. ściana zewnętrza stykająca się ze środowiskiem jest znacznie grubsza od pozostałych ścian komórki. Dodatkowo powierzchnia ścian zewnętrznych jest adkrustowanaadkrustowana kutynąkutyną, w wyniku czego powstaje cienka, ale ciągła warstwa zwaną kutykuląkutykulą.
Budowa i funkcje ryzodermy
Typowo wykształcona ryzoderma składa się z żywych, ściśle do siebie przylegających komórek, tworzących jedną warstwę. Komórki ryzodermy mają zazwyczaj prostokątny, wydłużony kształt, a ich ściany komórkowe są równomiernie cienkie. Ściany zewnętrze, stykające się z glebą, nie są pokryte kutykulą. Ryzoderma nie posiada aparatów szparkowych. Protoplasty mają postać cienkich pasemek otaczających duże, centralnie położone wakuole. W cytoplazmie brak chloroplastów.
Ryzoderma wytwarza włośniki, których funkcje obejmują zwiększenie powierzchni chłonnej korzenia oraz pobieranie wody i soli mineralnych.
Porównanie typowo wykształconej epidermy i ryzodermy
Cechy porównywane | Epiderma | Ryzoderma |
---|---|---|
Występowanie | nadziemne części rośliny | podziemne części rośliny |
Liczba warstw komórek | jedna | jedna |
Obecność chloroplastów | brak | brak |
Obecność kutykuli | obecna | brak |
Funkcja | ochronna | pobieranie wody i soli mineralnych |
Wytwory | aparaty szparkowe, włoski, kolce | włośniki |
Słownik
proces odkładania substancji na powierzchni ściany komórkowej komórek roślinnych; substancje adkrustujące to np. kutyna, woski, suberyna, gumy i śluzy
u roślin – cienka, ciągła warstwa pokrywająca ścianę zewnętrzną komórek epidermy; występuje na powierzchni niezdrewniałych łodyg, liści i owoców
substancja o złożonym składzie chemicznym, będąca polimerem różnych kwasów tłuszczowych; współtworzy kutykulę roślin
rodzaj tkanki twórczej obecnej w roślinie od stadium zarodkowego; przykłady to: merystemy wierzchołkowe pędu i korzenia, merystemy interkalarne, niektóre merystemy archesporialne
półautonomiczne organelle charakterystyczne dla komórek roślinnych, otoczone podwójną błoną białkowo‑lipidową; główne rodzaje to: chloroplasty (przeprowadzają proces fotosyntezy), chromoplasty (nadają barwę kwiatom i owocom) i leukoplasty (magazynują substancje zapasowe)
żywa, aktywna metabolicznie część komórki bez ściany komórkowej; składa się z cytozolu, cytoszkieletu i organelli komórkowych
tkanka twórcza, której komórki mają zdolność do podziałów komórkowych; zalicza się tutaj merystemy pierwotne (odpowiedzialne między innymi za wzrost rośliny na długość) i merystemy wtórne (odpowiedzialne między innymi za przyrost korzenia i łodygi na grubość)