Przeczytaj
Organizacja plemienia
W czasach najazdów na cesarstwo GermanieGermanie pod względem kultury i instytucji społecznych bardzo przypominali innych IndoeuropejczykówIndoeuropejczyków. Ludy germańskie stworzyły swoją własną mitologię. Ich wyobrażenia świata bogów znamy częściowo z pism historyków rzymskich (zwłaszcza Tacyta), przede wszystkim jednak ze średniowiecznej literatury skandynawskiej i anglosaskiej.
Germanie posługiwali się własnym pismem – runamirunami. Miało ono ściśle sakralny charakter i bardzo ograniczony zasięg oddziaływania. Znajomość pisma runicznego traktowano jako jedną z umiejętności magicznych.
Podział klasowy
Plemiona były grupami, stowarzyszeniami rodówrodów i wspólnot sąsiedzkich. Rolę elity społecznej odgrywała w nich starszyzna. Określenie „starsi” niekoniecznie oznaczało starców, choć na pewno ludzie o bogatym doświadczeniu życiowym przeważali wśród starszyzny. Jednakże „starsi” oznaczało przede wszystkim „ważniejsi”, a więc zapewne przewodzący rodom i okręgom sąsiedzkim. Oni właśnie przygotowywali obrady wiecuwiecu plemiennego, najważniejszego organu władzy w plemiennej organizacji państwowej, i odgrywali na nim decydującą rolę. Podczas zgromadzenia nie odbywano dyskusji w dzisiejszym tego słowa znaczeniu. Starszyzna przedstawiała ogółowi różne możliwości działania. Zgromadzeni, potrząsając włóczniami, aprobowali propozycje, pomrukiem zaś dawali wyraz swojemu niezadowoleniu. Wiec podejmował decyzje jednomyślnie – w ten sposób utrzymywano jedność plemienia. Niepokornych, którzy głośno występowali przeciw uchwałom, siłą zmuszano do podporządkowania się decyzji reszty wiecujących. W najbardziej drastycznych wypadkach wykluczano malkontentów ze wspólnoty.
rzadko posługują się mieczami. Za to chętnie
noszą włócznie, czyli w ich języku framee, o wąskim i krótkim żeleźcu [tzn. grocie], lecz tak ostrym i zdatnym do użytku, że tą samą bronią – według wymogów taktyki – walczą albo z bliska, albo z daleka, czyli zadając ciosy bezpośrednio lub rzucając nimi z pewnej odległości w przeciwników. Jak zaobserwowali Rzymianie, nawet „jeździec [germański] zadowala się tarczą i frameą” i „niewielu ma pancerze, ledwie jeden lub drugi hełm albo szyszak”, a „konie ich nie wpadają w oko ani kształtem, ani chyżością”. Jakie elementy uzbrojenia rozpoznajesz? Wskaż je.
Oprócz starszyzny rodowej do elity plemiennej zaliczali się kapłani. Zanim Germanie stworzyli monarchie, to właśnie kapłani pilnowali porządku na wiecu (np. uciszali zgromadzonych) i w imieniu bogów wykonywali kary cielesne na członkach plemienia, w tym karę śmierci.
Wysoką pozycję w społeczeństwach germańskich zajmowali królowie, chociaż początkowo nie mieli oni władzy, a ich rola sprowadzała się do pośrednictwa między światem bogów a światem ludzi – mieli przede wszystkim zapewniać własnej społeczności przychylność niebios i symbolizować wspólnotę, której honorowo przewodzili.
- Nazwa kategorii: [bold]Król[/]{color=#990033}
- Nazwa kategorii: był wybierany przez wiec{color=#FFCC80}
- Nazwa kategorii: jego władza była ograniczona{color=#FFCC80}
- Nazwa kategorii: pośredniczył między światem bogów a światem ludzi{color=#FFCC80}
- Nazwa kategorii: stał na czele drużyny wojów{color=#FFCC80} Koniec elementów należących do kategorii [bold]Król[/]{color=#990033}
- Elementy należące do kategorii [bold]Król[/]{color=#990033}
-
[bold]Król[/]{color=#990033}
-
był wybierany przez wiec{color=#FFCC80}
-
jego władza była ograniczona{color=#FFCC80}
-
pośredniczył między światem bogów a światem ludzi{color=#FFCC80}
-
stał na czele drużyny wojów{color=#FFCC80}
-
Autorzy rzymscy opisujący Germanów podkreślają ich wojowniczość. Wokół sławnych wodzów germańskich gromadzili się wojownicy, którzy wstępowali na ich służbę (i utrzymanie). Powstawały tym samym stałe formacje zbrojne, które można określić słowiańską nazwą drużyny. Dla młodzieńców udział w wojnie stanowił najważniejszy etap wchodzenia w dorosłe życie. Racją bytu drużyny stało się nieustanne toczenie wojen – wódz mógł utrzymać wojowników tylko pod warunkiem ciągłego zdobywania łupów. Bogate terytoria rzymskie stanowiły więc naturalnie główny cel ataków. Jednak nie tylko żądza dóbr popychała Germanów na obszary imperium. Barbarzyńców fascynowała również cywilizacja śródziemnomorska. Rzym był dla nich lepszym, nowym, bogatszym i nieznanym światem, który silnie przyciągał. Wielu Germanów marzyło o przeniknięciu na tereny cesarstwa i pozostaniu tam na stałe.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DuaaPdtGY
Nagranie filmowe dotyczące kształtowania się średniowiecznego świata.
Słownik
(z gr. barbaros, łac. barbarus – cudzoziemiec) dla starożytnych Greków i Rzymian określenie cudzoziemca, które z czasem nabrało negatywnego wydźwięku i służyło do opisywania wszystkich przedstawicieli innych kultur, charakteryzujących się, według nich, dzikością, prymitywnymi odruchami i brakiem kultury; Homer określał mianem Barbarophonoi (czyli wydających niezrozumiałe dźwięki, mówiących „bar‑bar”) trojańskich sojuszników z Karii
grupa ludów indoeuropejskich zamieszkujących północną i środkowo‑północną Europę i posługujących się językami germańskimi; można wśród nich wymienić plemiona Germanów północnych (np. Danowie), wschodnich (m.in. Goci, Wandalowie) oraz zachodnich (Frankowie czy Sasi)
umowne określenie dla całej grupy ludów wywodzących się z jednej (praindoeuropejskiej) wspólnoty i posługujących się językami indoeuropejskimi
w starożytnym Rzymie: umocnienia na granicach państwa
najstarsze pismo północnoeuropejskie, którym posługiwały się plemiona germańskie; runy zachowały się m.in. na głazach oraz kamiennych płytach na terenie Niemiec i Skandynawii
grupa rodów, która wywodziła swoje pochodzenie od wspólnego, często legendarnego przodka; plemię zamieszkiwało wspólne terytorium, a jego członkowie związani byli wspólną organizacją społeczną i wierzeniami
zgromadzenie ludności zwoływane w celu przedyskutowania wydarzeń (np. politycznych, gospodarczych) i podjęcia decyzji; we wczesnym średniowieczu wiec tworzyła starszyzna plemienna, złożona z najważniejszych przedstawicieli ludu
grupa społeczna połączona więzami krwi, składająca się z kilku rodzin, stanowiąca całość osadniczą, gospodarczą i religijną
Słowa kluczowe
Germanie, plemię, runy, Goci, Frankowie, Wandalowie, Longobardowie, Europa wczesnego średniowiecza
Bibliografia
Publiusz Korneliusz Tacyt, Dzieła, tłum. S. Hammer, Warszawa 2004.
Wielka Historia Świata, t. 4, Kształtowanie średniowiecza, Warszawa 2005.
T. Manteuffel, Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 2007.
B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza, Warszawa 1994.
A. Paner, J. Ilnuk, Na tabliczce, papirusie i pergaminie. Źródła historyczne dla uczniów szkoły średniej. Starożytność, średniowiecze, Koszalin 1997.