Pojęcie subkultury lub podkultury nie jest pojęciem wartościującym i nie oznacza kulturykulturakultury niższej. Najczęściej kategoria ta jest używana dla wyróżnienia kultury niewielkiej zbiorowości mającej odmienne wartości i wzory zachowań, ale funkcjonującej w obrębie większej zbiorowości. Możemy np. wyróżnić subkulturę młodzieżową, subkulturę raperów czy kibiców piłkarskich.

RTY3hJGIZNDIt1

Fotografia przedstawia postać odwróconą plecami, ubraną w bluzę. Bluza ozdobiona jest licznymi naszywkami. Największa z nich przedstawia szatana trzymającego trójząb w dłoni. Na głowie ma rogi, zmarszczone brwi, ogniste spojrzenie i wielkie zęby. W tle płonie ogień. Nad postacią diabła napis Metallica.

Czasami subkultura bywa tworzona w opozycji do kultury większości społeczeństwa, zwanej kulturą dominującą, i programowo neguje wartości i normy powszechnie w nim obowiązujące. Poprzez kontestację odmawia udziału w akceptacji zastanej rzeczywistości (np. moralnej, społecznej, politycznej, ekonomicznej, kulturowej). Tworzy alternatywne wzory zachowań nie tylko dla siebie, ale programowo również dla całego społeczeństwa. Takie subkultury określamy mianem kontrkulturkontrkulturakontrkultur lub kultur alternatywnych.

RKuMxxeCO1KrC1

Fotografia przedstawia dwie grupy ludzi stojące na przeciw siebie. Po lewej stronie młodzi ludzie ubrani w dżinsy i sportowe bluzy. W dłoniach trzymają aparaty fotograficzne, transparenty. Młoda kobieta podaje kwiat mężczyźnie stojącemu po drugiej stronie. W przeciwnym szeregu stoją mężczyźni w sile wieku ubrani w mundury z emblematem MP. Na głowach mają kaski, w dłoniach pałki policyjne.

Z czasem niektóre kontestacyjne wzory kontrkultury mogą stać się (przynajmniej w jakiejś mierze) wzorami dominującymi. Stało się tak z pewnymi wzorami obyczajowymi i kulturowymi wprowadzonymi przez kontrkulturę młodzieżową lat 60. i 70. XX w. w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej.

Przykładem takiej sytuacji (oprócz większej tolerancji obyczajowej) może być zmiana we wzorcach kultury masowej, np. muzyki, jak i sztuk plastycznych, teatru. Jednak najbardziej czytelnym wzorem jest „odbudowa więzi ze środowiskiem naturalnym”, rozumianym wówczas jako „powrót do natury”, a zamienionym dzisiaj w nowe formy prawne dotyczące ochrony środowiska.

Kres subkultur?

Rc9X98j3noT5A1

Fotografia przedstawia paczki chipsów ozdobione portretem nastolatka pochodzenia afro‑amerykańskiego. Ukazany jest od piersi w górę, przodem do obserwatora. Ma okrągłą twarz, duże oczy, szeroki nos i usta, ma zaokrąglone policzki i podbródek. Chłopak ubrany jest w przekrzywioną na bakier czapkę bejsbolową i bluzę dresową. W tle drapacze chmur.

Socjologowie coraz częściej mówią, że skończył się czas młodzieżowych subkultur na wzór tych z lat 90. Często wskazują, że zbiorowościom, z którymi identyfikuje się współczesna młodzież, brak ideologii oraz kontestacji zastanego porządku. Parafrazując tekst popularnego utworu można powiedzieć, że prawdziwych subkultur już nie ma. Warto jednak zastanowić się nad tym, czy rzeczywiście tak jest, czy może zaczęły wymykać się badaczom, którzy próbują je zrozumieć i wtłoczyć w ramy. Wszak już dawno nie są grupą docelową idei wyznawanych przez subkultury młodzieżowe.

Słownik