Przeczytaj
Zastosowanie aldehydów
Istnieje wiele aldehydówaldehydów, które znajdują zastosowanie ze względu na ich właściwości chemiczne. Kilka przykładów zastosowań aldehydów wymieniono poniżej.
Aldehydy alifatyczne
Formaldehyd (aldehyd mrówkowy, metanal)
Chemicy na całym świecie używają różnych aldehydów do syntezy innych związków. Jednak nie wszystkie z nich są wykorzystywane do produkcji na ogromną skalę (ilości liczone w tonach). W znacznym stopniu w przemyśle używany jest tylko jeden aldehyd – metanal (tzw. formaldehyd). Jest stosowany do garbowaniagarbowania oraz przygotowywania klejów i produktów polimerowych. Stosuje się go również w testach narkotykowych oraz w fotografii jako środek ścinający żelatynę, która stanowi bazę emulsji fotograficznej (zarówno do błon, jak i papierów). Dodatkowo używany jest jako konserwant i środek odkażający do produkcji tuszów do rzęs, lakierów do paznokci oraz produktów do higieny. Obecny jest także w szczepionkach jako środek wypełniający.
Propanal (aldehyd propionowy)
Propanal jest ważnym prekursorem i półproduktem w przemysłowej chemii organicznej. Stosuje się go głównie do produkcji tworzyw sztucznych, plastyfikatorówplastyfikatorów, gumowych produktów pomocniczych, przyspieszaczy wulkanizacji, żywic fenolowych, środków aromatyzujących i zapachowych, agrochemikaliów, pestycydów oraz farmaceutyków.
Technicznie, wiele produktów syntetyzuje się z aldehydu propionowego. Obejmują one w szczególności 1‑propanol, 1‑propyloaminę, kwas propionowy.
Inne aldehydy alifatyczne
Aldehydy alifatyczne, zawierające łańcuch o długości od 7 do 13 atomów węgla, są powszechnie stosowane jako kompozycje zapachowe w perfumach.
Aldehydy aromatyczne
Benzaldehyd (aldehyd benzoesowy)
Jest najbardziej popularnym aldehydem z grupy aldehydów aromatycznych, stosowanym w wielu gałęziach przemysłu. Używany jest do produkcji barwników, substancji zapachowych, również w przemyśle spożywczym oraz farmacji. Jest także dobrym rozpuszczalnikiem żywic, olejów, estrów i celulozy.
Zastosowanie ketonów
KetonyKetony mogą zawierać grupy alifatyczne lub aromatyczne, które wpływają na właściwości i zastosowania tych związków. Przykłady zastosowań przedstawiono poniżej.
Ketony alifatyczne 1
Ketony aromatyczne
Słownik
(łac. al(coholum) dehyd(rogenatum) „alkohol odwodorniony”) związki org. o cząsteczkach, które zawierają grupę aldehydową, o wzorze ogólnym R–CHO (R — alkil lub aryl)
związki organiczne o cząsteczkach, w których grupa karbonylowa jest połączona z dwoma atomami węgla, tzn. z jednakowymi lub różnymi grupami organicznymi (alifatycznymi lub aromatycznymi)
podstawowy proces wyprawy skór, w którym odpowiednio przygotowana skóra surowa (golizna) zostaje przekształcona w skórę wyprawioną
zmiękczacze; substancje chem., które dodane do związków wielkocząsteczkowych zwiększają ich plastyczność, elastyczność, ciągliwość, a także obniżają temperaturę zeszklenia i mięknięcia
związek chemiczny będący substancją wyjściową w biosyntezie innych związków
Bibliografia
Baekeland L. H., Method of making insoluble products of phenol and formaldehyde, New York 1909.
Hardo S., Eggersdorfer M., Ketony, w: Encyklopedia chemii przemysłowej Ullmanna, Weinheim 1985.
Krzeczkowska M., Loch J., Mizera A., Chemia. Repetytorium. Liceum - poziom podstawowy i rozszerzony, Warszawa - Bielsko‑Biała 2010.
Lawrence T F., Toksykologia przemysłowa, Baltimore 1957, s. 172–173.
Papa A. J., Propanal, w: Encyklopedia chemii przemysłowej Ullmanna, Weinheim 2011.
Stevens M. P., Wprowadzenie do chemii polimerów, Warszawa 1983, s. 36.
Turner Ch. F., McCreery J., Chemia ognia i materiałów niebezpiecznych, Boston, Massachusetts 1981, s. 118.