Woda wraz z rozpuszczonymi w niej solami mineralnymi jest pobierana z gleby przez włośniki korzenia. Woda pobierana jest przez komórki korzeni na drodze transportu biernego – osmozyosmozaosmozy, natomiast jony soli mineralnych są selektywnie transportowane do wnętrza komórek skórki korzenia za pomocą przenośników w błonie komórkowej. Więcej o pobieraniu wody i soli mineralnych przez korzenie przeczytasz tutajDeN4VHjfJtutaj.

Transport wody i soli mineralnych w poprzek korzenia odbywa się zarówno w symplaściesymplastsymplaście (transport symplastyczny), czyli przez protoplastyprotoplastprotoplasty komórek, jak i z pominięciem protoplastów – przez ściany komórkowe i przestwory międzykomórkowe (transport apoplastycznyapoplastapoplastyczny). Przemieszczanie się wody drogą apoplastyczną ulega zablokowaniu w endodermie, ze względu na występowanie w ścianach jej komórek pasemek Caspary ’egopasemka Caspary’egopasemek Caspary ’ego. Ich obecność zapobiega także cofaniu się wody z ksylemu do komórek kory pierwotnej korzenia. Więcej informacji na temat transportu symplastycznego i apoplastycznego znajdziesz tutajPvtVGKoQrtutaj, a o roli endodermy w transporcie wody i związków nieorganicznych w korzeniu przeczytasz tutajD1FfoiPYHtutaj .

Transport długodystansowy wody wraz z rozpuszczonymi w niej solami mineralnymi zachodzi w elementach tkanki przewodzącej, składającej się z drewna (ksylemuksylem (drewno)ksylemu). Odbywa się on dzięki różnicy potencjałów wodypotencjał wody w rośliniepotencjałów wody między poszczególnymi elementami układu przewodzącego, zawsze w kierunku od wyższego do niższego potencjału wody. Potencjał chemiczny czystej wody, inaczej potencjał wody (Ψpsiw), w warunkach ciśnienia jednej atmosfery i temperaturze 0°C jest równy zero, natomiast potencjał wody w wakuoli jest zawsze ujemny, ponieważ rozpuszczenie w wodzie substancji obniża potencjał roztworu. Więcej na ten temat przeczytasz tutajPk1jJFwogtutaj.

Przemieszczanie się wody z solami mineralnymi w roślinie w kierunku od wyższego do niższego potencjału wody jest możliwe m.in. dzięki sile ssącej liści. Siła ta jest wynikiem transpiracjitranspiracjatranspiracji, czyli parowania wody z nadziemnych części roślin, głównie liści. Wyróżnia się trzy główne rodzaje transpiracji: transpirację szparkową, transpirację perydermalną oraz transpirację kutykularną.

Wynikiem działania siły ssącej liści jest powstanie gradientu ciśnień w naczyniach ksylemu warunkującego podciąganie wody w górę rośliny. Taki przepływ wody przez naczynia ksylemu nazywany jest przepływem masowym i możliwy jest również dzięki siłom kohezjikohezjakohezji, czyli wzajemnego przyciągania się cząsteczek wody dzięki wiązaniom wodorowym. W trakcie transportu wody rozpuszczone w niej sole mineralne oddawane są do komórek miękiszowych. Więcej na temat transpiracji przeczytasz tutajP16X4sOKttutaj, natomiast o mechanizmie kohezyjno‑transpiracyjnym – tutajD8PmpPVpatutaj.

Drugim mechanizmem, dzięki któremu możliwy jest transport wody w górę rośliny jest parcie korzenioweparcie korzenioweparcie korzeniowe. Polega ono na aktywnym transporcie jonów do elementów drewna, co obniża potencjał roztworu ksylemowego i nasila transport wody do drewna na zasadzie osmozy. Akumulacja wody w ksylemie wytwarza ciśnienie, dzięki któremu woda jest tłoczona w górę rośliny. Więcej o tym zjawisku przeczytasz tutajD13G28d6vtutaj.

Słownik