Przeczytaj
Ogólna charakterystyka leukoplastów
LeukoplastyLeukoplasty mają kształt kulisty lub wrzecionowaty. Podobnie jak chloroplasty otoczone są podwójną błoną białkowo‑lipidową, jednak system błon wewnętrznych jest słabo wykształcony i składa się jedynie z nielicznych wewnętrznych uwypukleń w postaci pęcherzyków lub rurek.
Podział leukoplastów ze względu na rodzaj magazynowanych substancji
- Nazwa kategorii: leukoplasty
- Nazwa kategorii: amyloplasty
- Nazwa kategorii: cukry Koniec elementów należących do kategorii amyloplasty
- Nazwa kategorii: proteinoplasty
- Nazwa kategorii: białka Koniec elementów należących do kategorii proteinoplasty
- Nazwa kategorii: elajoplasty
- Nazwa kategorii: tłuszcze Koniec elementów należących do kategorii elajoplasty
- Elementy należące do kategorii leukoplasty
- Elementy należące do kategorii amyloplasty
- Elementy należące do kategorii proteinoplasty
- Elementy należące do kategorii elajoplasty
Amyloplasty – leukoplasty magazynujące skrobię
SkrobiaSkrobia powstaje w chloroplastach z glukozyglukozy jako skrobia asymilacyjna, która następnie jest przekształcana w cukier rozpuszczalny w wodzie – sacharozę. W tej postaci cukier jest transportowany elementami przewodzącymi łyka do organów spichrzowych. W leukoplastach komórek spichrzowych następuje synteza i magazynowanie skrobi zapasowej.
Formujące się ziarno skrobi może całkowicie wypełnić wnętrze amyloplastuamyloplastu, spychając przyściennie jego struktury. W pełni dojrzałe amyloplasty zawierają od jednego (ziarna pojedyncze) do kilkudziesięciu ziaren skrobi (ziarna złożone), w zależności od liczby centrów skrobiotwórczych.
Skrobia stanowi formę zapasową cukrów, dlatego w największej ilości występuje w organach spichrzowych: bulwach, kłączach, korzeniach, owocach, ziarniakach zbóż, liścieniach. Zawartość tego wielocukru w tkankach i organach jest różna w zależności od rodzaju rośliny.
Przykład występowania | Zawartość skrobi w świeżej masie roślinnej |
|---|---|
Ziarniak zbóż | do 70% |
Ziarno ryżu | 75% |
Ziarno gryki | 68–71% |
Ziarno pszenicy | 64–70% |
Bulwa ziemniaka | 10–20% |
Amyloplasty znajdują się również w komórkach czapeczki chroniącej stożek wzrostu korzenia. Te wyspecjalizowane komórki czapeczki – statocyty – zawierają amyloplasty wypełnione ziarnami skrobi, zwane statolitami, które przemieszczają się zgodnie z kierunkiem działania sił grawitacji. Uruchamia to mechanizmy fizjologiczne odpowiadające za wzrost korzenia w kierunku działania siły – statolity wywierają nacisk na cytoszkielet aktynowy, prowadząc do przemieszczenia auksyn do odpowiednich komórek korzenia i tym samym zahamowania wzrostu tej części korzenia, co powoduje ukierunkowany wzrost tego organu.
Skrobia jest odkładana w postaci ziaren o kształcie owalnym (skrobia ziemniaczana), kulistym (skrobia pszeniczna, kukurydziana), wydłużonym, prostokątnym (skrobia bananowa), wielokątnym (skrobia w jabłkach) lub soczewkowatym (skrobia w soku wilczomlecza).
Wielkość ziaren zależy od rodzaju rośliny. Najmniejsze (1 mum) są m.in. ziarna skrobi pasternaku, lebiody i ryżu. Jedne z największych (do 100 mum) występują u ziemniaka i paciorecznika.
Ziarna skrobi są też zróżnicowane morfologicznie – można je sklasyfikować nie tylko ze względu na kształt i wielkość, ale również na budowę i uwarstwienie.
Proteinoplasty – leukoplasty magazynujące białko
ProteinoplastyProteinoplasty (proteoplasty) to rodzaj leukoplastów, które jako materiał zapasowy gromadzą białko. Występują w nasionach niektórych roślin, m.in. bobowatych (np. fasoli), a także u przedstawicieli jaskrowatych i storczykowatych. Zmagazynowane białka są bezpostaciowe lub mają budowę krystaliczną.
Elajoplasty – leukoplasty magazynujące tłuszcze
ElajoplastyElajoplasty (lipidoplasty, olejoplasty) są leukoplastami, które syntetyzują tłuszcze i magazynują je w postaci kropel. Występują w nasionach roślin oleistych, m.in. lnu, rzepaku i słonecznika. Obecne są również w owocach, np. awokado, oraz w komórkach tkanki otaczającej zarodnie i woreczki pyłkowe, gdzie dostarczają substancji odżywczych rozwijającym się zarodnikom i ziarnom pyłku.
Wykrywanie skrobi w amyloplastach 1
Słownik
(gr. ámylon – krochmal, skrobia, plastós – ulepiony) rodzaj leukoplastów syntetyzujących i magazynujących skrobię zapasową
(gr. élaion – olej, plastós – ulepiony) rodzaj leukoplastów syntetyzujących i magazynujących tłuszcze
związek organiczny należący do cukrów prostych, zawierający sześć atomów węgla w cząsteczce; stanowi główny substrat energetyczny organizmów
(gr. leukós – biały, plastós – ulepiony) bezbarwne organelle występujące w komórkach roślinnych pozbawionych dostępu do światła, których funkcja polega na gromadzeniu substancji zapasowych; ze względu na rodzaj magazynowanych substancji wyróżnia się trzy rodzaje leukoplastów: amyloplasty, proteinoplasty i elajoplasty
(gr. prôtos – proteina, białko, plastós – ulepiony) rodzaj leukoplastów magazynujących białko
wielocukier stanowiący materiał zapasowy roślin; jego jednostką budulcową jest glukoza