Plansza interaktywna z trzema zdjęciami. W lewym górnym rogu znajduje się zdjęcie cielęcia. Ma dłuższą, ciemnobrązową sierść, krótkie nogi oraz małą głowę z odstającymi, owalnymi uszami po obu stronach. Oczy są szeroko rozstawione. Na planszy znajdują się punkty z informacjami. Punkt pierwszy. Cielęta. Najważniejszym składnikiem pasz, który musimy zapewnić cielętom jest białko. Na początku najlepszą przyswajalność wykazuje białko zawarte w mleku, w późniejszym etapie rozwoju może to być białko pochodzenia roślinnego. Ze względu na intensywny rozwój tkanki kostnej należy zapewnić również odpowiednią ilość składników mineralnych, w tym wapnia i fosforu, oraz pełny zestaw witamin. Okres żywienia mlekiem trwa do osiemdziesiątego, dziewięćdziesiątego dnia życia. Cielęta powinny otrzymywać pełne mleko (osiem litrów dziennie do dziesiątego dnia, dziewięć litrów do piętnastego, dwudziestego dnia do dwóch litrów do sześćdziesiątego dnia). Stopniowo można wprowadzać mleko chude (od dwóch litrów w czterdziestym dniu do dziesięciu litrów w osiemdziesiątym, dziewięćdziesiątym dniu). Zastępnikiem pełnego mleka mogą być preparaty sproszkowane zawierające mleko odtłuszczone, tłuszcz, suszone maślanki, skrobie, składniki mineralne, witaminy i inne. Punkt drugi. Ważne! Przy żywieniu preparatami mlekozastępczymi należy stosować się ściśle do receptury producenta. Od dziesiątego dnia życia, a najpóźniej po ukończeniu dwóch tygodni, przyucza się cielęta do jedzenia siana. Powinno być ono najwyższej jakości. Podaje się też pasze treściwe, śrutę owsianą lub mocno rozgnieciony owies. Zarówno siano, jak i paszę treściwą podaje się cielętom bez ograniczeń. Wiosną i latem od czwartego, a nawet trzeciego tygodnia życia można podawać cielętom zielonki dobrej jakości, a zimą czerwoną marchew. Kiszonki podaje się tylko bardzo dobrej jakości i na początek w minimalnych ilościach (od trzeciego miesiąca). W prawym górnym rogu planszy znajduje się zdjęcie cielęcia starszego. Ma krótszą, brązowo-beżową sierść. Uszy podłużne, odstające po obu stronach głowy, a oczy szeroko rozstawione. Na planszy znajduje się punkt z informacją. Punkt trzeci. Żywienie cieląt starszych. Pomiędzy trzecim a szóstym miesiącem życia cieląt podaje się pasze pochodzenia roślinnego, w tym również pasze treściwe. Podstawą żywienia są zielonki oraz kiszonki. Od czwartego lub piątego miesiąca można również podawać okopowe pastewne. Około piątego miesiąca przestaje się żywić cielę „do woli”, a przechodzi na żywienie normowane. Latem podstawą żywienia cieląt powyżej szóstego miesiąca życia powinno być pastwisko uzupełnione dawkami paszy treściwej (jeden kilogram paszy dziennie). Cielętom powyżej pierwszego roku życia powinno wystarczyć dobre pastwisko. Zimą cielęta powinny dostawać najlepsze siano, rośliny okopowe, np. buraki cukrowe, kiszonkę oraz jeden, dwa kilogramy paszy treściwej dziennie. Po osiągnięciu pierwszego roku życia cielętom – przy dostatecznej ilości siana i kiszonki – można ograniczyć stosowanie pasz treściwych do pół kilograma dziennie, a nawet z nich zrezygnować.
Na dole planszy znajduje się zdjęcie krowy mlecznej. Ma kanciastą budowę ciała, wąską klatkę piersiową i duże wymię zakończone czterema strzykami. Kończyny są mocne, a głowa i szyja wydłużone. Ciało pokryte jest krótką, czarno-białą sierścią. Na planszy znajdują się punkty z informacjami. Punkt czwarty. Krowy mleczne. Ilość i jakość produkowanego przez krowę mleka zależy bezpośrednio od żywienia. O efektywności żywienia bydła mlecznego decyduje: typ żywienia, jakość i skład stosowanych pasz, wysokość dawek paszowych. Przed ustaleniem dawek paszowych należy określić zapotrzebowanie na składniki pokarmowe krowy, a więc: energię metaboliczną, białko ogólne i suchą masę. Na ogólne zapotrzebowanie składa się: zapotrzebowanie bytowe i produkcyjne. Zapotrzebowanie bytowe zależy od wagi ciała i wynosi około jednej jednostki owsianej i stu gramów białka na każde sto kilogramów wagi żywej. Zapotrzebowanie produkcyjne to pół jednostki owsianej i osiemdziesięciu gramów białka na jeden litr mleka. Zapotrzebowanie na suchą masę wynosi około dwa i pół procenta wagi ciała krowy. Punkt piąty. Przykład pierwszy. Zapotrzebowanie dla krowy o wadze sześćset kilogramów, produkującej dwadzieścia litrów mleka, wyniesie: Zapotrzebowanie bytowe: sześćset kilogramów podzielone : sto kilogramów równa się sześć jednostek owsianych, sześć jednostek owsianych razy sto gramów białka równa się sześćset gramów białka. Zapotrzebowanie produkcyjne: dwadzieścia litrów razy pół równa się dziesięć jednostek owsianych dwadzieścia litrów razy osiemdziesiąt gramów białka równa się tysiąc sześćset gramów białka. Zapotrzebowanie suchej masy: dwa i pół procenta razy sześćset kilogramów równa się piętnaście kilogramów. Razem wyniesie szesnaście jednostek owsianych i dwa tysiące dwieście gramów białka.
Dodatkowo podaje się: w czasie pierwszej laktacji plus dwadzieścia procent zapotrzebowania bytowego, w czasie drugiej laktacji plus dziesięć procent zapotrzebowania bytowego. Punkt szósty. Letnie żywienie krów. W zależności od warunków pogodowych letnie żywienie krów trwa około sto sześćdziesiąt dni. Podstawą żywienia w tym okresie powinny być zielonki, które są paszą zdrową i najtańszą. Najbardziej polecane, bo zapewniające zwierzętom ruch na świeżym powietrzu, jest żywienie pastwiskowe. Przy żywieniu alkierzowym, to jest prowadzonym w oborach, skoszoną zielonkę dowozi się do obór i tam podaje krowom w korytach. Zielonka (z dodatkiem słomy na zakładkę celem uzupełnienia w paszy suchej masy i włóknika) powinna zaspokoić potrzeby bytowe krowy i zapewnić produkcję dwunastu, piętnastu litrów mleka. Przy wyższej produkcji konieczny jest dodatek paszy treściwej. Punkt siódmy. Zimowe żywienie krów Zimowe żywienie krów trwa około dwustu dni. Bydło mleczne karmione jest w oborze. Zimą głównymi paszami są kiszonki, rośliny okopowe, siano, produkty uboczne przemysłu cukrowego (wysłodki, wywar) oraz pasze treściwe. Najprostsze jest żywienie jedną podstawową paszą, np. kiszonką. Monodieta nie jest zalecana ze względów zdrowotnych oraz smakowych i powinna być uzupełniana dodatkiem innych pasz. Niezbędnym składnikiem zimowych dawek pokarmowych powinno być siano. Przykład drugi. Przykładowy zestaw pasz w urozmaiconym żywieniu zimowym krów: kiszonka, siano z koniczyny, plewy zbożowo-motylkowe, wywar ziemniaczany, śruta jęczmienna, otręby pszenne. Zimą karmi się krowy dwa razy dziennie, po udoju porannym i po południu, rozkładając dawkę żywieniową mniej więcej na pół. Ważne! Przy przechodzeniu z żywienia zimowego na letnie oraz z letniego na zimowe zalecana jest stopniowa zmiana sposobu żywienia, inaczej może nastąpić spadek mleczności. Punkt ósmy. Pojenie bydła. Dorosła krowa pobiera dziennie w paszach i w trakcie pojenia pięćdziesiąt, sześćdziesiąt litrów wody, latem, podczas upałów nawet sto litrów). Krowy trzeba poić kilka razy dziennie, najlepiej, gdy mają stały, wolny dostęp do wody w oborze i na pastwisku. W przypadku braku stałego dostępu do wody zimą poimy krowy przynajmniej dwa razy, a latem kilka razy dziennie. Zwierzęta należy poić po podaniu pasz soczystych. Na jeden litr mleka krowy potrzebują przynajmniej cztery litry wody. Punkt dziewiąty. Opas ekstensywny. Stosuje się w gospodarstwach z dużymi pastwiskami; jest oparty na paszach zielonych. Żywienie jest obfitsze latem, a ograniczone zimą. Przyrosty dzienne nie są wysokie, około pół kilograma. Opas półintensywny to najpopularniejszy w Polsce rodzaj opasu. Odbywa się w podziale na dwa okresy. Okres pierwszy, przygotowawczy, trwa od czterech do dwunastu miesięcy. W tym czasie podaje się pasze gospodarskie, a więc zielonki i żywienie pastwiskowe w lecie, a kiszonkę i okopowe w zimie. Pasze treściwe stosuje się przez pierwsze trzy miesiące tuczu (do szóstego miesiąca życia), a później tylko w przypadku braku dobrych pasz objętościowych. Przy tym systemie żywienia przyrosty dzienne w zasadzie nie przekraczają sześciuset, siedmiuset gramów. Okres drugi opasania właściwego zaczyna się po ukończeniu przez cielęta pierwszego roku życia. Podaje się wartościowe kiszonki, uzupełnione sianem z zastosowaniem tuczących dawek pasz treściwych w trybie dwukrotnego dziennego odpasu i trzykrotnego pojenia.W tym opasie ruch zwierząt powinien być ograniczony, by większość energii z paszy przeznaczyć na odpas. W trakcie opasania właściwego przyrosty dzienne nie powinny być mniejsze niż tysiąc gramów. Opas intensywny. Opas intensywny polega na podawaniu głównie pasz treściwych, uzupełnianych sianem i kiszonką. Jest to opas najszybszy, o największych dziennych przyrostach (powyżej tysiąca gramów). Jest też opasem o najwyższych kosztach. Przy opasie intensywnym nie stosuje się zielonek ani karmienia na pastwiskach. Karmienie prowadzi się dwa razy dziennie i maksymalnie ogranicza ruch zwierząt. Opas bydła dorosłego. Na opas bydła dorosłego przeznacza się tylko te krowy, które są zdrowe. W żywieniu opasowym krów stosuje się najczęściej: zielonkę uzupełnioną np. suchymi wysłodkami, słomą, paszą treściwą (latem), wywar z plewami czy sieczką, wysłodki, kiszonkę, okopowe pastewne (najlepiej ziemniaki), pasze treściwe (zimą). Dzienne przyrosty opasanych krów powinny wynosić do tysiąca gramów. Gdy spadają poniżej pięciuset gramów, należy opas przerwać.
Plansza interaktywna z trzema zdjęciami. W lewym górnym rogu znajduje się zdjęcie cielęcia. Ma dłuższą, ciemnobrązową sierść, krótkie nogi oraz małą głowę z odstającymi, owalnymi uszami po obu stronach. Oczy są szeroko rozstawione. Na planszy znajdują się punkty z informacjami. Punkt pierwszy. Cielęta. Najważniejszym składnikiem pasz, który musimy zapewnić cielętom jest białko. Na początku najlepszą przyswajalność wykazuje białko zawarte w mleku, w późniejszym etapie rozwoju może to być białko pochodzenia roślinnego. Ze względu na intensywny rozwój tkanki kostnej należy zapewnić również odpowiednią ilość składników mineralnych, w tym wapnia i fosforu, oraz pełny zestaw witamin. Okres żywienia mlekiem trwa do osiemdziesiątego, dziewięćdziesiątego dnia życia. Cielęta powinny otrzymywać pełne mleko (osiem litrów dziennie do dziesiątego dnia, dziewięć litrów do piętnastego, dwudziestego dnia do dwóch litrów do sześćdziesiątego dnia). Stopniowo można wprowadzać mleko chude (od dwóch litrów w czterdziestym dniu do dziesięciu litrów w osiemdziesiątym, dziewięćdziesiątym dniu). Zastępnikiem pełnego mleka mogą być preparaty sproszkowane zawierające mleko odtłuszczone, tłuszcz, suszone maślanki, skrobie, składniki mineralne, witaminy i inne. Punkt drugi. Ważne! Przy żywieniu preparatami mlekozastępczymi należy stosować się ściśle do receptury producenta. Od dziesiątego dnia życia, a najpóźniej po ukończeniu dwóch tygodni, przyucza się cielęta do jedzenia siana. Powinno być ono najwyższej jakości. Podaje się też pasze treściwe, śrutę owsianą lub mocno rozgnieciony owies. Zarówno siano, jak i paszę treściwą podaje się cielętom bez ograniczeń. Wiosną i latem od czwartego, a nawet trzeciego tygodnia życia można podawać cielętom zielonki dobrej jakości, a zimą czerwoną marchew. Kiszonki podaje się tylko bardzo dobrej jakości i na początek w minimalnych ilościach (od trzeciego miesiąca). W prawym górnym rogu planszy znajduje się zdjęcie cielęcia starszego. Ma krótszą, brązowo-beżową sierść. Uszy podłużne, odstające po obu stronach głowy, a oczy szeroko rozstawione. Na planszy znajduje się punkt z informacją. Punkt trzeci. Żywienie cieląt starszych. Pomiędzy trzecim a szóstym miesiącem życia cieląt podaje się pasze pochodzenia roślinnego, w tym również pasze treściwe. Podstawą żywienia są zielonki oraz kiszonki. Od czwartego lub piątego miesiąca można również podawać okopowe pastewne. Około piątego miesiąca przestaje się żywić cielę „do woli”, a przechodzi na żywienie normowane. Latem podstawą żywienia cieląt powyżej szóstego miesiąca życia powinno być pastwisko uzupełnione dawkami paszy treściwej (jeden kilogram paszy dziennie). Cielętom powyżej pierwszego roku życia powinno wystarczyć dobre pastwisko. Zimą cielęta powinny dostawać najlepsze siano, rośliny okopowe, np. buraki cukrowe, kiszonkę oraz jeden, dwa kilogramy paszy treściwej dziennie. Po osiągnięciu pierwszego roku życia cielętom – przy dostatecznej ilości siana i kiszonki – można ograniczyć stosowanie pasz treściwych do pół kilograma dziennie, a nawet z nich zrezygnować.
Na dole planszy znajduje się zdjęcie krowy mlecznej. Ma kanciastą budowę ciała, wąską klatkę piersiową i duże wymię zakończone czterema strzykami. Kończyny są mocne, a głowa i szyja wydłużone. Ciało pokryte jest krótką, czarno-białą sierścią. Na planszy znajdują się punkty z informacjami. Punkt czwarty. Krowy mleczne. Ilość i jakość produkowanego przez krowę mleka zależy bezpośrednio od żywienia. O efektywności żywienia bydła mlecznego decyduje: typ żywienia, jakość i skład stosowanych pasz, wysokość dawek paszowych. Przed ustaleniem dawek paszowych należy określić zapotrzebowanie na składniki pokarmowe krowy, a więc: energię metaboliczną, białko ogólne i suchą masę. Na ogólne zapotrzebowanie składa się: zapotrzebowanie bytowe i produkcyjne. Zapotrzebowanie bytowe zależy od wagi ciała i wynosi około jednej jednostki owsianej i stu gramów białka na każde sto kilogramów wagi żywej. Zapotrzebowanie produkcyjne to pół jednostki owsianej i osiemdziesięciu gramów białka na jeden litr mleka. Zapotrzebowanie na suchą masę wynosi około dwa i pół procenta wagi ciała krowy. Punkt piąty. Przykład pierwszy. Zapotrzebowanie dla krowy o wadze sześćset kilogramów, produkującej dwadzieścia litrów mleka, wyniesie: Zapotrzebowanie bytowe: sześćset kilogramów podzielone : sto kilogramów równa się sześć jednostek owsianych, sześć jednostek owsianych razy sto gramów białka równa się sześćset gramów białka. Zapotrzebowanie produkcyjne: dwadzieścia litrów razy pół równa się dziesięć jednostek owsianych dwadzieścia litrów razy osiemdziesiąt gramów białka równa się tysiąc sześćset gramów białka. Zapotrzebowanie suchej masy: dwa i pół procenta razy sześćset kilogramów równa się piętnaście kilogramów. Razem wyniesie szesnaście jednostek owsianych i dwa tysiące dwieście gramów białka.
Dodatkowo podaje się: w czasie pierwszej laktacji plus dwadzieścia procent zapotrzebowania bytowego, w czasie drugiej laktacji plus dziesięć procent zapotrzebowania bytowego. Punkt szósty. Letnie żywienie krów. W zależności od warunków pogodowych letnie żywienie krów trwa około sto sześćdziesiąt dni. Podstawą żywienia w tym okresie powinny być zielonki, które są paszą zdrową i najtańszą. Najbardziej polecane, bo zapewniające zwierzętom ruch na świeżym powietrzu, jest żywienie pastwiskowe. Przy żywieniu alkierzowym, to jest prowadzonym w oborach, skoszoną zielonkę dowozi się do obór i tam podaje krowom w korytach. Zielonka (z dodatkiem słomy na zakładkę celem uzupełnienia w paszy suchej masy i włóknika) powinna zaspokoić potrzeby bytowe krowy i zapewnić produkcję dwunastu, piętnastu litrów mleka. Przy wyższej produkcji konieczny jest dodatek paszy treściwej. Punkt siódmy. Zimowe żywienie krów Zimowe żywienie krów trwa około dwustu dni. Bydło mleczne karmione jest w oborze. Zimą głównymi paszami są kiszonki, rośliny okopowe, siano, produkty uboczne przemysłu cukrowego (wysłodki, wywar) oraz pasze treściwe. Najprostsze jest żywienie jedną podstawową paszą, np. kiszonką. Monodieta nie jest zalecana ze względów zdrowotnych oraz smakowych i powinna być uzupełniana dodatkiem innych pasz. Niezbędnym składnikiem zimowych dawek pokarmowych powinno być siano. Przykład drugi. Przykładowy zestaw pasz w urozmaiconym żywieniu zimowym krów: kiszonka, siano z koniczyny, plewy zbożowo-motylkowe, wywar ziemniaczany, śruta jęczmienna, otręby pszenne. Zimą karmi się krowy dwa razy dziennie, po udoju porannym i po południu, rozkładając dawkę żywieniową mniej więcej na pół. Ważne! Przy przechodzeniu z żywienia zimowego na letnie oraz z letniego na zimowe zalecana jest stopniowa zmiana sposobu żywienia, inaczej może nastąpić spadek mleczności. Punkt ósmy. Pojenie bydła. Dorosła krowa pobiera dziennie w paszach i w trakcie pojenia pięćdziesiąt, sześćdziesiąt litrów wody, latem, podczas upałów nawet sto litrów). Krowy trzeba poić kilka razy dziennie, najlepiej, gdy mają stały, wolny dostęp do wody w oborze i na pastwisku. W przypadku braku stałego dostępu do wody zimą poimy krowy przynajmniej dwa razy, a latem kilka razy dziennie. Zwierzęta należy poić po podaniu pasz soczystych. Na jeden litr mleka krowy potrzebują przynajmniej cztery litry wody. Punkt dziewiąty. Opas ekstensywny. Stosuje się w gospodarstwach z dużymi pastwiskami; jest oparty na paszach zielonych. Żywienie jest obfitsze latem, a ograniczone zimą. Przyrosty dzienne nie są wysokie, około pół kilograma. Opas półintensywny to najpopularniejszy w Polsce rodzaj opasu. Odbywa się w podziale na dwa okresy. Okres pierwszy, przygotowawczy, trwa od czterech do dwunastu miesięcy. W tym czasie podaje się pasze gospodarskie, a więc zielonki i żywienie pastwiskowe w lecie, a kiszonkę i okopowe w zimie. Pasze treściwe stosuje się przez pierwsze trzy miesiące tuczu (do szóstego miesiąca życia), a później tylko w przypadku braku dobrych pasz objętościowych. Przy tym systemie żywienia przyrosty dzienne w zasadzie nie przekraczają sześciuset, siedmiuset gramów. Okres drugi opasania właściwego zaczyna się po ukończeniu przez cielęta pierwszego roku życia. Podaje się wartościowe kiszonki, uzupełnione sianem z zastosowaniem tuczących dawek pasz treściwych w trybie dwukrotnego dziennego odpasu i trzykrotnego pojenia.W tym opasie ruch zwierząt powinien być ograniczony, by większość energii z paszy przeznaczyć na odpas. W trakcie opasania właściwego przyrosty dzienne nie powinny być mniejsze niż tysiąc gramów. Opas intensywny. Opas intensywny polega na podawaniu głównie pasz treściwych, uzupełnianych sianem i kiszonką. Jest to opas najszybszy, o największych dziennych przyrostach (powyżej tysiąca gramów). Jest też opasem o najwyższych kosztach. Przy opasie intensywnym nie stosuje się zielonek ani karmienia na pastwiskach. Karmienie prowadzi się dwa razy dziennie i maksymalnie ogranicza ruch zwierząt. Opas bydła dorosłego. Na opas bydła dorosłego przeznacza się tylko te krowy, które są zdrowe. W żywieniu opasowym krów stosuje się najczęściej: zielonkę uzupełnioną np. suchymi wysłodkami, słomą, paszą treściwą (latem), wywar z plewami czy sieczką, wysłodki, kiszonkę, okopowe pastewne (najlepiej ziemniaki), pasze treściwe (zimą). Dzienne przyrosty opasanych krów powinny wynosić do tysiąca gramów. Gdy spadają poniżej pięciuset gramów, należy opas przerwać.
Źródło zdj.: pixabay.com, licencja: CC 0.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.