Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik transportu kolejowego3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik transportu kolejowego

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technika transportu kolejowego. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑zasób przeznaczony dla kwalifikacji:

$\text{TKO.08.}$ Planowanie i realizacja przewozów kolejowych w zawodzie technik transportu kolejowego $3 1 1 9 2 8$

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji $\textbf{TKO.08.}$ Planowanie i realizacja przewozów kolejowych:

• planowanie i organizowanie pasażerskich, a także towarowych przewozów kolejowych,

• przygotowanie do odprawy i przewozu przesyłek, ładunków oraz osób,

Pozwala nabywać kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

Efekty kształcenia

$\textbf{TKO.08.5.}$ Przygotowanie do uzyskania licencji maszynisty

Uczeń:

20) prowadzi dokumentację związaną z pracą maszynisty.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieD17SPehZ2Wprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią Użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiał multimedialny

   W przypadku tego e‑materiału, który ułatwia uczącemu przyswojenie wiedzy, multimediami są:
   Film instruktażowyDZFcjVnvxFilm instruktażowy prezentuje dokumentację obejmującą wewnętrzny rozkład jazdy, wykaz pojazdów kolejowych w składzie pociągu, kartę próby hamulca i list przewozowy oraz informacje dotyczące ostrzeżenia doraźnego oraz książki pokładowej.

3. Obudowa dydaktyczna:

   • Interaktywne materiały sprawdzająceDqVadPfyxInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuDxSCCQeO3Słownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przewodnik dla nauczycielaD15RSdyHCPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięDwvwXGP0kPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaD16wFnoQWNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaDRMCCM7AfInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik transportu kolejowego

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapoznanie się z dokumentacją pociągową (wzory i sposoby wypełniania).

Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Film instruktażowy

• Nauczyciel wprowadza zagadnienie dokumentacji pociągowej.

• Prezentuje film instruktażowy

• Uczniowie uważnie oglądają go i notują najważniejsze, według nich, informacje.

• Po obejrzeniu materiału uczniowie sporządzają krótką notatkę na temat dokumentacji obejmującej wewnętrzny rozkład jazdy, wykaz pojazdów kolejowych w składzie pociągu, kartę próby hamulca i list przewozowy oraz ostrzeżenia doraźnego oraz książki pokładowej.

• Nauczyciel dzieli klasę na pół i prosi o dobranie się w pary.

• Uczniowie zasiadają w dwóch kręgach twarzą do partnera z pary.

• Na sygnał nauczyciela uczeń w kręgu wewnętrznym referuje swojemu koledze w ciągu $2-3$ minut, czego się dowiedział, oglądając film. Nie może w tym czasie używać własnych notatek.

• Drugi uczeń (krąg zewnętrzny) uzupełnia swoje notatki, słuchając wypowiedzi kolegi. W przypadku zauważenia nieścisłości dopytuje lub wskazuje błąd.

• Po ustalonym czasie nauczyciel prosi uczniów z zewnętrznego kręgu o przesunięcie się o dwa krzesła w prawo.

• Teraz uczniowie z zewnętrznego kręgu referują, czego dowiedzieli się, przeglądając e‑materiał „Podstawy transportu”, a uczniowie z kręgu wewnętrznego uzupełniają własne notatki.

• Nauczyciel przeprowadza kilka rund ($3-5$). Jeśli zauważa, że uczniowie już nie notują podczas wypowiedzi kolegów, kończy proces.

• Podsumowując działanie, nauczyciel dopytuje o dokładność notatek. Prosi o odczytanie $2-3$ z nich.

• Finalnie nauczyciel prosi o refleksję nad ćwiczeniem, w której uwydatnia proces uczenia się poprzez uzupełnianie wiedzy pozyskanej od innych osób. Nauczyciel pamięta również, że nie wolno uniom nic rysować — tylko hasła lub zdania.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Film instruktażowy

• Nauczyciel przydziela dostęp do filmu instruktażowego dotyczącego dokumentacji pociągowej.

• Zadaniem każdego ucznia będzie utworzenie (na podstawie tych przedstawionych w filmie oraz tych zamieszczonych pod filmem jako załączniki) dokumentów.  Wskazane dokumenty powinny być tak przygotowane, jakby uczeń był osobą, którego ta dokumentacja dotyczy.

• Uczeń przygotowuje dokumenty i dopisuje historię, która pomoże uzasadnić takie, a nie inne uzupełnienie.

• Nauczyciel prosi wybranych uczniów o prezentacje własnych opracowań na forum klasy.

• Pozostali uczniowie podczas prezentacji, korzystając z pomysłów prelegentów, uzupełniają swój projekt.

• Nauczyciel może ocenić prezentowane projekty, odpowiednio je nagradzając.

Interaktywne materiały sprawdzające

Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają określić poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu omawianych zagadnień przez ucznia, ale także pozwalają urozmaicać, aktywizować i zmieniać strukturę lekcji w zależności od potrzeb uczniów oraz procesu prowadzonego przez nauczyciela. Ćwiczenie $1$. — Karta próby hamulca pozwala poprzez uzupełnienie luk „odpocząć” od omawianego druku poprzez przeniesienie siły ciężkości na powtarzanie treści, ćwiczenie $2$. — Dokumentacja pociągu to zadanie, które dobrze podsumuje kwestie rozpoznawalności dokumentacji pociągowej. Ćwiczenie $3$. — Szczegółowa i uproszczona próba hamulca pozwoli uporządkować pojęcia związane z uproszczoną i szczegółową próbą hamulca. Ćwiczenie $4$. — Krajowy list przewozowy — przybliża pojęcia używane w liście, zaś ćwiczenie $5$. — Dokumentacja pociągu pasażerskiego i towarowego pozwala w $11$ pytaniach, na które zaplanowano $17$ minut, podsumować zagadnienia dokumentacji pociągowej Na podstawie interaktywnych tego testu i innych materiałów sprawdzających można przygotować własny test weryfikujący wiedzę.

Przykładowe działania w ramach lekcji:

• Nauczyciel przegląda z młodzieżą film dotyczący wewnętrznego rozkładu jazdy, wykazu pojazdów kolejowych w składzie pociągu, karty próby hamulcowej oraz krajowego listu przewozowego i dyskutuje z młodzieżą o ich uzupełnianiu.

• Nauczyciel może posiłkować się treściami zamieszczonymi pod filmem instruktażowym.

• Nauczyciel prosi uczniów o rozwiązanie ćwiczenia $2$ i $4$.

• Teraz przechodzi do grupy zagadnień związanych z próbą hamulcową, jednak na wstępie prosi o wykonanie krótkiego ćwiczenia $1$.

• Teraz razem z uczniami analizuje kartę próby hamulcowej jednocześnie wyjaśniając procedurę próby uproszczonej i szczegółowej.

• Jako podsumowanie uczniowie wykonują ćwiczenie $3$.

• Nauczyciel podsumowuje z uczniami zajęcia prosząc o wykonanie ćwiczenia $5$. — testu $11$ pytań.

Przy pracy samodzielnej uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenia wskazane przez nauczyciela. Mają przy tym możliwość zapytania nauczyciela o pomoc w trakcie zajęć na zasadzie konsultacji indywidualnych, jeśli mieliby wątpliwości. Jednak rola nauczyciela polega na wyczekiwaniu, a nie nadzorowaniu. Prawidłowe rozwiązania mogą być zaprezentowane przez nauczyciela lub ucznia, na przykład na tablicy interaktywnej, po rozwiązaniu przez wszystkich uczniów zadań. W takim przypadku nauczyciel udziela komentarza do prezentowanego rozwiązania. W razie udzielenia niewłaściwej odpowiedzi nauczyciel wyjaśnia, dlaczego jest ona nieprawidłowa i udziela poprawnej.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych, rozszerzając je o zagadnienia, które później stanowią pole do dyskusji, po uprzednim przygotowaniu, dla uczniów. Nauczyciel może zaproponować uczniom przygotowanie zagadek dotyczących wykazu pojazdów kolejowych w składzie pociągu oraz wewnętrznego rozkładu jazdy

Przed lekcją

• Nauczyciel łączy uczniów w czwórki

• Każdy uczeń ma za zadanie wybrać sobie jeden z dokumentów.

• Ich zadaniem będzie fragmentaryczne uzupełnienie go (tylko pewne znaczące miejsca), tak aby inny uczeń mógł opisać skład pociągu (i hipotetyczną zawartość wagonów lub dopisać inne elementy rozkładu jazdy).

• Przygotowane zagadki uczeń przekazuje kolegom do rozwiązania (dopisania) dodatkowo uczniowie do wykazu pojazdów kolejowych kreują krajowy list przewozowy (po jednym do każdego wagonu).

• Każdy uczeń rozwiązuje wszystkie zagadki swoich kolegów.

Podczas lekcji

• Uczniowie prezentują swoje historie.

• Po każdej prezentacji reszta klasy ma kartce zapisuje możliwe rozwiązania.

• Prezentujący uczeń przedstawia swój pomysł na rozwiązanie problemu, a reszta odnosi się do niego analizując swój sposób/pomysł.

• Nauczyciel może podsumowywać lub poprowadzić dyskusję po każdej historii.

Praca z uczniami z $\text{SPE}$

E‑materiał ułatwia zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co jest szczególnie istotne dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Ułatwia dostęp do informacji oraz likwiduje pewne bariery społeczne i komunikacyjne, a także zapewnia wyrównywanie szans.

Odtwarzanie filmu jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku, słuchu.

Połączenie obrazu i tekstu daje możliwość decydowania o tym, który kanał będzie znaczący w pracy z uczniem.

Indywidualizowanie pracy z uczniem

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego podczas zajęć i poza nimi.

Przy pracy samodzielnej nauczyciel może przydzielać zróżnicowane zadania/prace/zagadnienia uczniom. Różnicowanie może polegać na trudności pojęcia do wyjaśnienia lub też zakresu, który dany uczeń w tym samym czasie ma opracować. Dodatkowym elementem indywidualizacji może być wzbogacanie swoich opracowań o wiadomości z Internetu. Może to być na przykład zebranie dodatkowej netografii i dołożenie jej do już zawartej w materiałach. Szczególnie ważne jest pokazanie różnorodności dokumentacji pociągowej w kwestii layout'u, ale także jej wzorcowości ze względu na przepisy (różne tła ta sama treść)

Dodatkowe zadania, które mogą pojawić się przy pracy z tymi e‑materiałami, to na przykład przygotowanie przez uczniów fiszek dotyczących haseł z dokumentów (co w danej rubryce powinno się znajdować) lub opracowanie elektronicznego testu z pytań, które wcześniej każdy z uczniów przygotował.

Przy pracy w grupie nauczyciel powinien zwracać uwagę na role grupowe, które pełnią uczniowie, i wyłonić zespoły, pozwalając różnym osobom współpracować ze sobą. W swojej pracy może zwrócić uwagę na wykorzystanie metody tutoringu rówieśniczego. Do grupy może przydzielić uczniów z większą wiedzą lub/i poziomem kompetencji społecznych oraz takiego, który może mieć trudności z wykonywaniem obowiązków. Uczniowie z mniejszą wiedzą wspierani przez uczniów zdolnych będą łatwiej przyswajali wiedzę. Uczniowie zdolni, ucząc innych, będą powtarzali i utrwalali zdobytą wiedzę oraz rozwiązywali problemy związane ze sposobami wytłumaczenia materiału uczniom, którzy sobie z tym nie radzą.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Minimalne Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści