Przewodnik dla nauczyciela

Wprowadzenie

Drodzy Nauczyciele!

„Nowoczesne kształcenie stawia nauczyciela w roli mentora. Odejście nauczyciela od roli „dostarczyciela” wiedzy, który przy tablicy prowadzi wykład (a głównym zadaniem uczniów jest słuchanie i notowanie najważniejszych informacji) pozwala na rozbudzenie kreatywności uczących się i postawienie ich w roli poszukiwaczy wiedzy” (Koncepcja e‑materiałów do kształcenia zawodowego).

Celem Przewodnika dla nauczyciela jest przedstawienie e‑materiału „Ocena surowców i półproduktów do sporządzania mas ceramicznych” dla kształcenia zawodowego zawartego na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej, z którego nauczyciel i uczeń mogą korzystać podczas zajęć kształcenia zawodowego, a także podczas pracy poza zajęciami (uczniowie mogą sięgać do e‑materiałów w ramach pracy domowej lub z własnej inicjatywy, np. przygotowując się do lekcji, do egzaminów).

Nauczycielu, mamy nadzieję, że e‑materiały pozwolą Ci zwiększyć efektywność nauczania. Przewodnik zbudowany jest z następujących elementów:

Spis treści

1. Ogólna koncepcja e‑materiału11. Ogólna koncepcja e‑materiału
2. Cele ogólne e‑materiału22. Cele ogólne e‑materiału
3. Struktura e‑materiału33. Struktura e‑materiału
3.1. Materiały multimedialne3.13.1. Materiały multimedialne
3.2. Obudowa dydaktyczna3.23.2. Obudowa dydaktyczna
4. Opis zawartości merytorycznej e‑materiału i powiązania między elementami e‑materiału44. Opis zawartości merytorycznej e‑materiału i powiązania między elementami e‑materiału
5. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej55. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej
5.1. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej, w grupach i w zespole podczas zajęć5.15.1. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej, w grupach i w zespole podczas zajęć
5.2. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej i w grupach poza zajęciami5.25.2. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej i w grupach poza zajęciami
5.3. Indywidualizowania pracy z uczniem/uczniami podczas zajęć i poza nimi5.35.3. Indywidualizowania pracy z uczniem/uczniami podczas zajęć i poza nimi
5.4. Organizowania pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych5.45.4. Organizowania pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych
6. Opis materiałów sprawdzających66. Opis materiałów sprawdzających
7. Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału77. Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału

1. Ogólna koncepcja e‑materiału

E‑materiał „Ocena surowców i półproduktów do sporządzania mas ceramicznych” wspiera osiąganie efektów kształcenia z wybranych jednostek efektów kształcenia określonych dla kwalifikacji CES.01. Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego:
CES.01.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy,
CES.01.2. Przygotowywanie zestawów surowcowych w procesie produkcyjnym wyodrębnionych w zawodach szkolnictwa branżowego operator urządzeń przemysłu ceramicznego 818115 oraz technik ceramik 311944.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

2. Cele ogólne e‑materiału

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych w zakresie kwalifikacji CES.01. Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego:
- przygotowywanie surowców i półproduktów do produkcji wyrobów ceramicznych,
- wytwarzanie półproduktów i wyrobów ceramicznych,
- użytkowanie maszyn i urządzeń w przemyśle ceramicznym,
- regulowanie i utrzymywanie parametrów procesów produkcyjnych,
w zawodach: operator urządzeń przemysłu ceramicznego 818115, technik ceramik 311944.
Celem e‑materiału jest przedstawienie w sposób obrazowy i zrozumiały, jakie rodzaje surowców i półproduktów stosowane się do sporządzania mas w zakładach produkcyjnych wyrobów ceramicznych. To przemysł, w którym większość prac wykonują nowoczesne maszyny, automatyczne linie produkcyjne, zautomatyzowane procesy załadunku, rozładunku i transportu międzyoperacyjnego. Przemysł ceramiczny to między innymi produkcja ceramiki: stołowej, sanitarnej, budowlanej, ogniotrwałej, technicznej, szlachetnej, elektrotechnicznej i elektronicznej. E‑materiał ma stanowić pomoc w procesie nauczania/uczenia się w ww. zawodach, oraz wspierać osiąganie wybranych efektów kształcenia poprzez podnoszenie jakości procesu dydaktycznego, rozwój kompetencji komunikacyjno–cyfrowych, lepsze dostosowanie tempa i zakresu nauczania do indywidualnych potrzeb uczącego się, a tym samym przyczynić się do poprawy efektywności pracy dydaktyczno–wychowawczej.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

3. Struktura e‑materiału

3.1. Materiały multimedialne
Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy oraz nabycie kompetencji zawodowych. E‑materiał „Ocena surowców i półproduktów do sporządzania mas ceramicznych” składa się z dwóch elementów multimedialnych:

• Wizualizacja modeli w grafice 3DDqjFZiEKeWizualizacja modeli w grafice 3D: Sporządzanie mas ceramicznych,
• Film edukacyjnyD16Yxb2ezFilm edukacyjny: Podział surowców, ze względu na ich właściwości chemiczne i mineralogiczne, stosowane do przygotowywania mas ceramicznych.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

3.2. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceD3m6L1NRCInteraktywne materiały sprawdzające - pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu podziału surowców ceramicznych i przygotowania masy ceramicznej.
• Słownik pojęć dla e‑materiałuDJjG2AvmXSłownik pojęć dla e‑materiału - zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym e‑materiale.
• Przewodnik dla nauczycielaD1CAyTbzuPrzewodnik dla nauczyciela – zawiera wskazówki dotyczące wykorzystania e‑materiału dla kształcenia zawodowego zawartego na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej. Przewodnik zawiera opis materiałów multimedialnych, które mają pomóc nauczycielowi w procesie kształcenia – czyli organizowania procesu nabywania przez uczniów wiedzy i umiejętności, ich sprawdzania jako elementu końcowego tego procesu lub diagnozującego – jaką wiedzę i umiejętności uczniowie już posiadają, aby potem indywidualizować proces kształcenia.
• Przewodnik dla uczącego sięD1HHCNCx0Przewodnik dla uczącego się - zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.
• Netografia i bibliografiaDoLL2zWleNetografia i bibliografia - stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

4. Opis zawartości merytorycznej e‑materiału i powiązania między jego elementami

W e‑materiale nauczyciel ma możliwość wykorzystania następujących materiałów multimedialnych:

• WizualizacjaDqjFZiEKeWizualizacja: Sporządzanie mas ceramicznych – przedstawia materiały obejmujące obserwację magazynowania surowców (zadaszone boksy), przygotowania zestawów surowców i dodatków (do masy ceramicznej), transportu surowców, urządzeń do naważania i mielenia surowców ceramicznych.
Efekty kształcenia oraz kryteria weryfikacji właściwe dla materiału multimedialnego:
CES.01.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy
CES.01.1.7. stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych
CES.01.1.7.1) określa środki ochrony indywidualnej i zbiorowej stosowane podczas wykonywania zadań zawodowych
CES.01.2. Przygotowywanie zestawów surowcowych w procesie produkcyjnym
CES.01.2.1. określa kryteria podziału surowców do produkcji wyrobów ceramicznych
CES.01.2.1.1) klasyfikuje surowce według właściwości chemicznych
CES.01.2.1.2) klasyfikuje surowce według właściwości mineralogicznych
CES.01.2.2. charakteryzuje surowce ceramiczne i półprodukty ceramiczne i ich właściwości
CES.01.2.2.3) określa właściwości i przeznaczenie surowców ceramicznych i półproduktów ceramicznych stosowanych w przemyśle ceramicznym
CES.01.2.3. dobiera surowce stosowane w zestawach do produkcji wyrobów ceramicznych
CES.01.2.3.1) wskazuje surowce do przygotowania mas ceramicznych
CES.01.2.6. charakteryzuje metody rozdrabniania surowców ceramicznych
CES.01.2.6.3) określa urządzenia rozdrabniające surowce ceramiczne
CES.01.2.6.4) dobiera urządzenie do rozdrabniania surowców ceramicznych.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego:
 - opisywanie magazynu surowców oraz przerobowni mas ceramicznych, 
 - nazywanie i opisywanie urządzeń do naważania i dozowania surowców ceramicznych,
 - nazywanie i opisywanie urządzeń do mielenia surowców ceramicznych,
 - wyjaśnienie procesu homogenizacji,
 - opisywanie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań operatora urządzeń przemysłu ceramicznego,
 - określenie czynności operatora przed rozpoczęciem pracy związanej z obsługą wagozasilacza oraz młyna kulowego,
 - określenie czynności operatora w trakcie wykonywania pracy przy obsłudze wagozasilacza oraz młyna kulowego,
 - określenie czynności operatora po zakończeniu pracy związanej z obsługą wagozasilacza oraz młyna kulowego.

• Film edukacyjnyD16Yxb2ezFilm edukacyjny: Podział surowców, ze względu na ich właściwości chemiczne i mineralogiczne, stosowane do przygotowywania mas ceramicznych – prezentuje informacje dotyczące podziału surowców naturalnych, ze względu na ich właściwości chemiczne i mineralogiczne stosowane w przemyśle ceramicznym, miejsca pozyskiwania surowców naturalnych stosowanych do produkcji wyrobów ceramicznych, możliwości ich transportu do zakładów produkcyjnych oraz sposoby ich przechowywania w magazynie surowców.
Nauczyciel korzystający z danego materiału multimedialnego ma gotowy film do wykorzystania w swojej pracy dydaktycznej.
Efekty kształcenia oraz kryteria weryfikacji właściwe dla materiału multimedialnego:
CES.01.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy
CES.01.1.7. stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej stosowane podczas wykonywania zadań zawodowych
CES.01.1.7.1) określa środki ochrony indywidualnej i zbiorowej stosowane podczas wykonywania zadań zawodowych
CES.01.1.7.2) stosuje środki ochrony indywidualnej na stanowisku pracy zgodnie z przeznaczeniem
CES.01.2. Przygotowywanie zestawów surowcowych w procesie produkcyjnym
CES.01.2.1. określa kryteria podziału surowców do produkcji wyrobów ceramicznych
CES.01.2.1.1) klasyfikuje surowce według właściwości chemicznych
CES.01.2.1.2) klasyfikuje surowce według właściwości mineralogicznych
CES.01.2.2. charakteryzuje surowce ceramiczne i półprodukty ceramiczne i ich właściwości
CES.01.2.2.3) określa właściwości i przeznaczenie surowców ceramicznych i półproduktów ceramicznych stosowanych w przemyśle ceramicznym
CES.01.2.3. dobiera surowce stosowane w zestawach do produkcji wyrobów ceramicznych
CES.01.2.3.1) wskazuje surowce do przygotowania mas ceramicznych.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego:
 - rozpoznawanie i nazwanie surowców ceramicznych,
 - opisywanie cech wyrobów ceramicznych,
 - wyjaśnienie zastosowania wyrobów ceramicznych,
 - rozpoznawanie podziału surowców naturalnych, ze względu na ich właściwości chemiczne i mineralogiczne stosowane w przemyśle ceramicznym,
 - rozpoznawanie miejsca pozyskiwania surowców naturalnych stosowanych do produkcji wyrobów ceramicznych,
 - wyjaśnienie możliwości transportu surowców do zakładów produkcyjnych oraz sposoby ich przechowywania w magazynach.

Wskazane materiały multimedialne wraz z obudową dydaktyczną są powiązane ze względu na osiągnięcie ogólnego celu opracowanego e‑materiału. Jest to nowoczesna pomoc dydaktyczna wspomagająca proces uczenia się/nauczania. Przedstawione elementy składowe e‑materiału stanowią całość obrazującą wstępne procesy rozpoznawania surowców ceramicznych i przygotowania mas ceramicznych.
Wszystkie materiały multimedialne w ramach e‑materiału są ze sobą powiązane, tzn. pozyskane surowce naturalne do przygotowania masy ceramicznej (gliny, piaski, skalenie, dolomity) występujące w Filmie edukacyjnym są składowane w magazynie surowców (zadaszone boksy). Następnie Wizualizacja przedstawia etap rozpoczynający proces produkcji wyrobów ceramicznych, którym jest przygotowanie masy ceramicznej. Składa się na niego: naważanie surowców według receptury, mielenie na mokro oraz magazynowanie masy lejnej.
Wiedza i umiejętności nabyte podczas Filmu edukacyjnego będą bardzo przydatne w zrozumieniu przygotowania masy ceramicznej w procesie technologicznym zgodnie z przeznaczeniem i recepturami (Wizualizacja). Wszystkie materiały sprawdzające odnoszą się do Filmu edukacyjnego i Wizualizacji. Kontrolują one wiedzę i umiejętności nabyte podczas wyżej wymienionej aktywności.
Uczący się po zapoznaniu się z danymi materiałami multimedialnymi ma możliwość wykonania ćwiczeń w formie Interaktywnych materiałów sprawdzających w myśl metody dydaktycznej – utrwalanie nabytej wiedzy, a następnie dokonania samooceny i kontroli własnej wiedzy. W Interaktywnych materiałach sprawdzających znajduje się test ćwiczeniowy stanowiący podsumowującą całość pracy z e‑materiałem oraz ćwiczenia powiązane z danymi materiałami. Obudowa dydaktyczna w formie Słownika pojęć, Netografii i bibliografii warunkuje proces samokształcenia uczącego się.
E‑materiał pełni rolę pomocy dydaktycznej dla uczących się zawodów: operator urządzeń przemysłu ceramicznego i technik ceramik. Służy nowoczesnemu kształceniu zawodowemu, by w zmieniającym się świecie informatyzacji i rozwoju przemysłu 4.0 w atrakcyjny sposób dostarczać uczącym się treści zgodne z aktualną wiedzą i rozwojem technologii przemysłowej.
E‑materiał jest odpowiedzią na potrzeby dzisiejszego uczącego się, nauczyciela oraz pracodawców zainteresowanych przygotowaniem pracowników do pracy zawodowej, oraz pozyskaniem wykwalifikowanej, młodej kadry pracowniczej.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

5. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej

5.1. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej, w grupach i w zespole podczas zajęć

- praca indywidualna uczniów – przykładem pracy indywidualnej uczniów może być przygotowanie wyznaczonego przez nauczyciela tematu: „Opracowanie przydziału prac wykonywanych przez pracownika zatrudnionego jako operatora urządzeń przemysłu ceramicznego” na podstawie Filmu edukacyjnego. Uczniowie samodzielnie zapoznają się z miejscem pracy operatora urządzeń przemysłu ceramicznego, a następnie przygotują opis wyznaczony przez nauczyciela: Za co jest odpowiedzialny operator? Gdzie zapisuje wyniki swojej pracy? Jakie może mieć dodatkowe uprawnienia? Jak powinien być ubrany przystępując do pracy? Jaki warunek konieczny jest do rozpoczęcia pracy? Uczniowie mogą sami wybierać sposób prezentacji zagadnienia, a następnie zapisać, wydrukować oraz oddać do sprawdzenia nauczycielowi.
- praca uczniów w grupach – nauczyciel na zajęciach dzieli uczniów na grupy. Poszczególne grupy zapoznają się z Wizualizacją modeli w grafice 3D, a następnie wykonują ćwiczenie przydzielone danej grupie. Każda grupa wykonuje plakat dotyczący innego zagadnienia, np. Ćwiczenie: Zapoznajcie się z Wizualizacją modeli w grafice 3D: ,,Sporządzanie mas ceramicznych” – przygotujcie plakat:
Grupa 1.
 - Nazwa urządzenia do naważania surowców ceramicznych, zasada działania oraz czynności operatora urządzeń przemysłu ceramicznego dla tego urządzenia: przed rozpoczęciem pracy, w trakcie wykonywania pracy, po zakończeniu pracy.
Grupa 2.
- Nazwa urządzenia do mielenia surowców ceramicznych, zasada działania oraz czynności operatora urządzeń przemysłu ceramicznego dla tego urządzenia: przed rozpoczęciem pracy, w trakcie wykonywania pracy, po zakończeniu pracy.
Każda z grup pracuje zgodnie z zasadami pracy grupowej, na koniec przedstawia na forum klasy efekty wykonanego ćwiczenia z poznanych urządzeń oraz zostaje oceniona. Nauczyciel może zaproponować, aby poszczególne grupy samodzielnie wybierały sposób prezentacji ćwiczenia, co będzie stanowić ciekawą alternatywę. Po prezentacji grup powinno nastąpić podsumowanie pracy grupowej dotyczące zdobytych wiadomości i umiejętności oraz prezentacji efektów pracy grupowej. Warto z uczniami omówić, jakie nowe doświadczenia zdobyli oraz jakie wyniki pracy otrzymali. Nauczyciel może zastosować również arkusz ewaluacji zajęć w formie krótkiej ankiety.
- praca z całym zespołem klasowym – nauczyciel na zajęciach z całym zespołem klasowym po obejrzeniu Filmu edukacyjnego określa tematykę zajęć – dzisiaj opanujesz wiedzę dotyczącą podziału surowców ceramicznych ze względu na właściwości fizyczne. Formułuje cele lekcji, które chce osiągnąć: opanowanie istotnych informacji na temat podziału surowców ceramicznych, aktywne przyswajanie wiedzy podczas lekcji, praktyczne zastosowanie zdobytych wiadomości. Ustala pytania prowadzące ucznia po danym obszarze wiedzy. Na wstępie przedstawia pytania do materiału multimedialnego, a każdy z uczniów dokonuje zapisu odpowiedzi na pytania w zeszycie przedmiotowym.
Etapy pracy:
Informacje – grupa lub uczeń powinien mieć jasno określoną drogę postępowania (właściwego zaplanowania wykonania zadania). Pytania prowadzące z Filmu edukacyjnego np.:
 - W jaki sposób są pozyskiwane i przetwarzane surowce mineralne?
 - Jakie są rodzaje surowców stosowane w przemyśle ceramicznym? Gdzie stosuje się wyroby ceramiczne?
 - Jaki jest podział surowców ceramicznych ze względu na właściwości fizyczne?
 - Jaki jest podział surowców ceramicznych ze względu na właściwości chemiczne i mineralogiczne, stosowane do przygotowania mas ceramicznych?
 - Jakie czynności zawodowe wykonuje operator urządzeń przemysłu ceramicznego?
Pytania skupiają uwagę uczniów na prezentowanych treściach, dzięki czemu uczeń dodatkowo rozwija umiejętność wyszukiwania potrzebnych informacji. Wtedy bardziej skupiamy się na uczeniu, niż na sprawdzaniu wiedzy. Nauczyciel w drugiej fazie sprawdza wraz z zespołem klasowym poprawność udzielonych odpowiedzi, jednocześnie dokonując już planowania i wykonania przydzielonych zadań grupowych.
Planowanie – pytania prowadzące po danym obszarze wiedzy kierują grupę lub ucznia do właściwego zaplanowania działania. W tym celu nauczyciel dzieli klasę na grupy, które wykonują przydzielone zadanie, np. Zadanie: Narysujcie schemat – podział surowców ceramicznych ze względu na właściwości fizyczne korzystając z Filmu edukacyjnego. Czas pracy ok. 30 min.
Grupa 1.
 - Jakie surowce ceramiczne zaliczamy do surowców o właściwościach plastycznych?
 - Jaką rolę spełnia składnik spajający w masie ceramicznej?
Grupa 2. 
- Jakie surowce ceramiczne zaliczamy do surowców o właściwościach nieplastycznych?
 - Jaką rolę spełnia składnik schudzający i topnik w masie ceramicznej?

Na tym etapie uczeń ma już niezbędne wiadomości na temat podziału surowców ceramicznych ze względu na właściwości fizyczne, może przystąpić do kolejnego kroku.
Ustalenia – w tym etapie uczeń/zespół powinien porozmawiać z nauczycielem i przedstawić mu swoje dotychczasowe działania. Nauczyciel weryfikuje pracę ucznia i koryguje ewentualnie błędy. Następnie przydziela zadania, np. Uzasadnijcie opisowo swój wybór podziału surowców ceramicznych na: plastyczne i nieplastyczne, opiszcie jaką rolę w masie ceramicznej spełnia składnik spajający oraz składnik schudzający. Tak przygotowane schematy pozostawcie do oceny.
Realizacja – etap, w którym uczeń/zespół w sposób przemyślany i zaplanowany zgodnie ze swoim wyborem, opracowuje schemat podziału surowców ceramicznych i roli, jaką w masie ceramicznej spełniają dwa składniki (podane wcześniej).W tej fazie nauczyciel również powinien zwracać uwagę na prawidłowość pracy ucznia/zespołu.
Sprawdzanie – grupa lub uczeń powinien samodzielnie sprawdzić poprawność wykonanego zadania. Można to ułatwić poprzez odpowiednio sformułowane pytania np.:
- Czy gliny i kaoliny zaliczamy do surowców o właściwościach plastycznych?
- Czy piaski kwarcowe (techniczne) i skalenie zaliczamy do surowców o właściwościach nieplastycznych?
- Czy gliny i kaoliny są stosowane w masie ceramicznej jako składnik spajający i umożliwiający kształtowanie wyrobów?
- Czy piaski kwarcowe (techniczne) i skalenie stosowane są w masie ceramicznej jako składnik schudzający, czyli zmniejszający skurczliwość masy podczas jej suszenia, wypalania i spiekania oraz w celu obniżenia temperatury spiekania jako topnik?Analiza – to ostatni etap pracy grupy lub ucznia. Teraz warto się zastanowić czy zadanie zostało dobrze wykonane. Należy zasugerować, aby odpowiedzieć sobie na pytania:
- Czy po raz drugi rozwiązałby/liby zadanie tak samo?
- Czy wprowadziłby/liby jakieś zmiany?
- Czy miał/mieli wystarczające wiadomości i umiejętności?
- Z jakiej literatury korzystał/li?
- Kto udzielał dodatkowych wskazówek?
Sposoby oceny pracy ucznia – można to zrobić w następujący sposób:
 - ocenić jakość efektu wykonania zadania – wytworu pracy ucznia (rozwiązanie problemu  czy właściwie zostało zaplanowane zadanie),
 - ocenić poszczególne etapy działalności ucznia (zbieranie informacji, zaplanowanie pracy, ustalenia końcowe, sprawdzenie poprawności zadania, analiza pracy). Nauczyciel wraz z zespołem klasowym dokonuje analizy końcowej. Uczniowie wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im trudności np. co było dla mnie najtrudniejsze? Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były ćwiczone: opanowanie istotnych informacji na temat procedury podziału surowców ceramicznych ze względu na właściwości fizyczne, aktywne przyswajanie wiedzy podczas lekcji, praktyczne zastosowanie zdobytych wiadomości. Zwrócić uwagę, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość. Na koniec uczniowie mogą zapisać swoje prace np. na dysku w chmurze. Wskazana praca z całym zespołem klasowym może stanowić podsumowanie obejrzanego Filmu edukacyjnego. W fazie rekapitulacji proponuje się zadawanie uczącym się pytań w formie zdań niedokończonych: Przypomniałem sobie, że…; Łatwe było dla mnie…; Nauczyłam/łem się dzisiaj…; Trudność sprawiało mi… (na podstawie https://www.profesor.pl/publikacja,7814,Artykuly,Metoda-tekstu-przewodniego)

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

5.2. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej i w grupach poza zajęciami (np. z wykorzystaniem metody lekcji odwróconej)

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych metodą lekcji odwróconej (flipped classroom). Przykładem takiej pracy może być wykorzystanie Wizualizacji. Istota lekcji odwróconej polega na zapoznaniu się przez uczniów z omawianym multimedium, np. przygotowanymi przez nauczyciela słowami kluczowymi i nagranymi materiałami, dodatkowo materiałami z Internetu – przed zajęciami. Natomiast podczas lekcji wiedzę tę powinni porządkować, poszerzać, wykorzystywać w praktyce, do rozwiązywania problemów np. w pracy grupowej. Nauczyciel w sposób zaplanowany inicjuje proces nauki, wprowadzając temat i formułując cele. Następnie udostępnia uczącym się materiały i zadania do samodzielnego wykonania. Nauczyciel zmienia swój sposób działania przenosząc nacisk na procesy poznawcze zachodzące u uczących się. Metodę odwróconej lekcji można stosować do pojedynczych zajęć dydaktycznych, jak i do większych partii materiału. Przygotowanie indywidualne w domu do lekcji odwróconej na podstawie Wizualizacji może polegać na następujących działaniach: Po wprowadzeniu na lekcji tematu, swój wykład „Urządzenia stosowane do sporządzania mas ceramicznych” nauczyciel może nagrać na video i dołączyć uczniom do materiałów. W lekcji odwróconej chodzi o to, by uczeń sam decydował, kiedy zapozna się z materiałami. Ważną praktyką jest tu zainteresowanie uczniów tematem, zainspirowanie ich tak, by po materiały w domu sięgali z chęcią i zaciekawieniem. Można to zrobić np. poprzez zadanie ciekawego pytania kluczowego albo atrakcyjne przedstawienie celu zajęć (zwłaszcza w odniesieniu do ich doświadczeń, kontekstu). Pierwszym etapem rozpoczynającym proces produkcji wyrobów ceramicznych jest przygotowanie masy ceramicznej. Składa się on z następujących czynności: naważanie surowców według receptury, mielenie na mokro oraz magazynowanie masy lejnej. Naszym celem będzie poznanie wybranych urządzeń ceramicznych. Uczniowie otrzymują pracę domową: „Zapoznajcie się z urządzeniami do sporządzania mas ceramicznych” (wykorzystają praktyczną wiedzę, której teoretyczne założenia usłyszeli na nagraniu wykładu). W wybrany przez siebie ciekawy sposób przygotujcie charakterystyki urządzeń ceramicznych z wykorzystaniem różnorodnych materiałów (co umożliwi wam przygotowanie materiałów do grupowego opracowania charakterystyki podczas zajęć). Przed przekazaniem materiału można zaproponować uczniom, by z nich przygotowali dowolnie opracowane notatki (np. tworzenie fiszek). Z materiałem teoretycznym uczniowie zapoznają się w domu (wiedza i rozumienie). Na lekcję przychodzą przygotowani, a w szkole wykonają praktyczne zadania i ćwiczenia utrwalające i sprawdzające (zastosowanie, analiza i synteza).
Co, gdy uczeń nie zapozna się z materiałami? W takim przypadku zaleca się przesunąć odpowiedzialność na stronę ucznia, np. może usiąść z boku podczas zajęć i nadrobić zaległość – niestety, najprawdopodobniej w ten sposób straci element praktyczny. Proponuje się dać też czas, by za pomocą tutoringu rówieśniczego – uczniowie, którzy zapoznali się z materiałami przedstawili je (streścili) tym, którzy tego nie zrobili. Na początku lekcji dobrze jest wyjaśnić wszelkie wątpliwości, odpowiedzieć na pytanie uczniów np. z czym mieli problem? – to także jest istotą flipped classroom. Podczas lekcji w klasie nauczyciel inicjuje pracę w parach, grupach. Uczący się tworzą daną charakterystykę w ciekawej formie interaktywnej zaproponowanej przez siebie lub uzgodnionej z nauczycielem, z wykorzystaniem np. tablicy multimedialnej. Trzeba pamiętać, że uczniowie muszą mieć cały czas możliwość korzystania z materiałów, z których się przygotowywali (a więc ważny jest stały dostęp do Internetu).

Grupa 1 ćwiczenie:

-Poznaliście już jak wygląda wagozasilacz.
-Opracujcie charakterystykę tego urządzenia.
-Czas na wykonanie zadania w grupie 15 minut.
-Przedstawcie swoją pracę na forum klasy.

Grupa 2 ćwiczenie:

-Poznaliście już jak wygląda młyn kulowy.
-Opracujcie charakterystykę tego urządzenia.
-Czas na wykonanie zadania w grupie 15 minut.
-Przedstawcie swoją pracę na forum klasy.

Praca uczniów w zespole powinna zostać podsumowana oraz oceniona.
Uczniowie mają możliwość korzystania z tablicy interaktywnej do przeanalizowania rozwiązania. Po opracowaniu ćwiczeń nauczyciel zaprasza do dyskusji na temat charakterystyki wybranych urządzeń ceramicznych na podstawie przygotowanego materiału.
Uczniowie zadają sobie pytania nawzajem dotyczące przygotowanych prezentacji. Nauczyciel weryfikuje wiedzę uczących się, np. zapraszając, aby chętne osoby nazwały i opisały wybrane urządzenia ceramiczne stosowane do sporządzania mas ceramicznych.
Posługując się zdjęciami z Wizualizacji modeli w grafice 3D, można także poprosić, aby uczniowie wzajemnie się uzupełniali i poprawiali – w razie potrzeby nauczyciel podaje dodatkowe wiadomości i uzupełnia ich wiedzę.
Na zakończenie nauczyciel z zespołem klasowym dokonuje podsumowania. Dobrą praktyką jest przygotowanie uczniom „wyciągu” z zajęć albo zestawu słów kluczowych (z którymi mogą zapoznać się w domu lub na początku zajęć w zależności od decyzji nauczyciela), by na koniec mieli poczucie spójności i porządku. Można też zaproponować opracowanie listy słów kluczowych całym zespołem klasowym jako podsumowanie zajęć, np. słowa kluczowe: osłony i zabezpieczenia, taśma, łańcuch i rolki, drożności przewodów podających olej, filce smarujące rolki taśmy wyciągowej, stan oleju w motoreduktorze i przekładni ślimakowej, korpus cylindryczny, piasta, zespół napędowy, szafa elektryczna, wodomierz, system taśmociągów.
Uczniowie mieli możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. Problem niezrozumienia materiału lekcyjnego spada do minimum, a uczniowie przygotowani do zajęć zyskują pewność siebie niezbędną do aktywnego uczestnictwa w ćwiczeniach.
Wykonana przez uczących się praca umożliwi im ugruntowanie umiejętności do rozwiązywania zadań testowych i praktycznych na egzaminie zawodowym.
Warto skupić się zarówno na tym, co uczniowie oceniają pozytywnie, jak i tym, co w ich odczuciu było negatywne. Na takie podsumowanie nigdy nie powinno zabraknąć czasu. Zadajemy uczniom pytania poprzez prezentację multimedialną:
 - Co było dla mnie najtrudniejsze?
 - Co pomagało w pracy?
 - Co przeszkadzało w pracy?
 - Czego się nauczyłam(łem) podczas tej metody?
 - Czy prezentowanie przed grupą mojej koncepcji dało mi satysfakcję?
Można uczniom przydzielić punkty za pracę i zaangażowanie w lekcję.
(na podstawie https://www.wszpwn.com.pl/wydarzenie/metoda-odwroconej-klasy-nowy-sposob-na-lekcje,417.html).

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

5.3. Indywidualizowanie pracy z uczniem/uczniami podczas zajęć i poza nimi

Praca uczniów na lekcji, w trakcie zajęć, powinna być tak zorganizowana przez nauczyciela, aby zapewnić każdemu uczniowi warunki sprzyjające maksymalnemu rozwojowi osobowości. Dlatego należy uwzględnić prowadzenie lekcji na tzw. kilku poziomach nauczania, m.in.:
 - stosowanie metod polisensorycznego, czyli wielozmysłowego uczenia się z wykorzystaniem materiałów multimedialnych,
 - pracę uczniów w grupach warunkowaną np. poprzez podział uczniów z różnymi uzdolnieniami, umiejętnościach i wiadomościami – tak, aby mogli oni wymienić się swoimi spostrzeżeniami, pomagać sobie, uczyć się od siebie, wymienić opinie czy uwagi na temat realizowanego ćwiczenia. Walorem takiej pracy jest wykorzystanie możliwości uczniów zdolniejszych do wyjaśniania niezrozumiałych zagadnień kolegom, którzy wymagają dodatkowych wyjaśnień. Na początku tak prowadzonych zajęć uczniowie słabi są bierni, często tylko przysłuchują się wypowiedziom swoich kolegów w zespole, stopniowo rozpoczynają własną aktywność i wykorzystują swój potencjał. Wszyscy uczniowie nabierają wiary we własne możliwości, często w ten sposób mogą uzupełnić brakujące wiadomości,
 - pracę uczniów w swoim własnym rytmie i na odpowiednim dla siebie poziomie z określaniem limitu czasu na daną pracę, z zastosowaniem kart pracy (o różnym stopniu trudności, sposobach czy formach wykonania) do danej lekcji, które umożliwią każdemu uczniowi przerabianie kolejnych partii materiału,
 - stosowanie wszelkich możliwych form kontroli wiedzy i umiejętności,
 - ocenianie postępów ucznia z uwzględnieniem możliwości, wysiłku i wkładu pracy na zajęciach.

Indywidualizacja procesu dydaktycznego polega na przydzielaniu zróżnicowanych zadań/prac:
- innym uczniom, którzy mają trudności z opanowaniem materiału,
- innym uczniom, którzy szybko przyswoili materiał i mogą go poszerzać, wykorzystywać w praktyce, do rozwiązywania problemów. Można też wykorzystać metodę tutoringu rówieśniczego, który pozwala na naukę we własnym tempie, w komfortowych warunkach i bezpiecznych relacjach. Uczniowie mają możliwość dostosowania wielu elementów sytuacji edukacyjnej do siebie.
Proponuje się następujące zasady:
Określenie celów nauczania. Należy określić zamierzone cele nauczania, zarówno w odniesieniu do tutorów (uczniów), jak i tutee (podopiecznych uczniów). Nauczyciel wprowadza uczniów w omawianą tematykę materiału multimedialnego np. Filmu edukacyjnego, skupiając się na podziale surowców, ze względu na ich właściwości chemiczne i mineralogiczne, stosowane do przygotowywania mas ceramicznych. Zapoznaje uczniów z efektami kształcenia – określania kryteriów podziału surowców do produkcji wyrobów ceramicznych.

Celami lekcji będzie: podział surowców, ze względu na ich właściwości chemiczne i mineralogiczne, stosowane do przygotowywania mas ceramicznych, zachęcanie do aktywnej współpracy i jej doskonalenie w grupie według określonych zasad. Uczniowie spróbują wyznaczać sobie sami „mikro cele”.

Podział ról. Na podstawie informacji o uczniach oraz ich indywidualnych potrzeb należy ustalić dokładne zasady współpracy w grupie. Na potrzeby tego zadania uczniowie zostają podzieleni na dwie, 4 - osobowe grupy, w których będą wykonywać swoje ćwiczenia. Dobór uczniów pracujących w jednym zespole jest niezwykle ważny. W każdej z grup powinni znaleźć się uczniowie wykazujący zdolności do sprawnego przygotowania ćwiczenia/zadania, którzy mają większe doświadczenie, wiedzę i poziom kompetencji oraz tacy, którzy mogą doświadczać trudności w omawianym zakresie. Taka propozycja zapewni uczącym się zadowalające efekty i da możliwość wszystkim grupom równą i sprawiedliwą rywalizację. Tutorzy będą pomagać tutee w przygotowaniu zadania oraz w utrwalaniu nabytej wiedzy i umiejętności. Uczniowie razem będą pochylać się nad celem swoich działań, nad materiałami, nad zadaniami – ci, którzy są bieglejsi, mogą tłumaczyć wykonanie zadania uczniom mniej biegłym. Ale wszyscy pracują razem nad zagadnieniem np. podziału surowców naturalnych ze względu na ich właściwości chemiczne i mineralogiczne, stosowane w przemyśle ceramicznym. Ta metoda zakłada równość, jedyna różnica dotyczy stopnia opanowania materiału. Warto zwracać również uwagę na interakcje pomiędzy uczniami – wzajemną akceptację, szacunek, rozumienie siebie wzajemnie. Aby ta strategia działała – powinna towarzyszyć jej atmosfera bezpieczeństwa, współpracy, relacyjności. Każdy z członków danego zespołu powinien mieć przypisaną rolę uwzględniającą jego umiejętności. Tutor otrzymuje od nauczyciela odpowiedzi do zadań/pytań prowadzących. Kiedy zespół ukończy ich rozwiązywanie, tutor sprawdza efekty pracy. Taki podział ról z jednej strony umożliwia utrwalenie i doskonalenie materiału przez tutorów, z drugiej natomiast zachęca do zaangażowania i kreatywności w nauce tutee. Metoda tutoringu rówieśniczego sama z siebie nie kształtuje umiejętności współpracy – ona jedynie otwiera przestrzeń do kształtowania takich umiejętności, to znaczy, że np. podczas wspólnej pracy może dojść do konfliktów i zadrażnień – stąd niezwykle istotna jest rola uważnego nauczyciela, który takie konflikty powinien moderować.
Przejrzysta metoda. Grupy, wykonują przydzielone zadanie, np. przygotujcie prezentację multimedialną dotyczącą podziału surowców ceramicznych, ze względu na ich właściwości fizyczne, korzystając z Filmu edukacyjnego. Należy upewnić się, że ustalone zasady i procedury są przejrzyste i zrozumiałe zarówno dla tutora, jak i tutee. Wszystkie grupy oglądają Film edukacyjny i rozpoczynają zajęcia, opracowując plan pracy i przygotowując swoje zadania (prezentacja multimedialna) z pomocą pytań prowadzących. Tutorzy czuwają nad poprawnością wykonywanych zadań/pytań, które można tak zróżnicować, aby każdy z uczniów miał możliwość zmierzenia się z problemem bez niepotrzebnego stresu czy zniechęcenia.

Grupa 1.
 - Co zaliczamy do surowców plastycznych?
 - Jaką rolę surowce plastyczne spełniają w masie ceramicznej?
 - Czy do produkcji wyrobów ceramicznych mogą być wykorzystywane substytuty i surowce wtórne?
Grupa 2.
 - Co zaliczamy do surowców nieplastycznych?
 - Jaką rolę surowce nieplastyczne spełniają w masie ceramicznej?
 - Co należy do substytutów?
 - Co należy do surowców wtórnych?

-Nauczyciel nie ingeruje w wybory uczniów, przyjmuje rolę obserwatora wspierającego przebieg zajęć.
Wsparcie tutorów (uczniów) – może polegać na swoistej superwizji z nauczycielem przed zajęciami i po zajęciach - omówienie pracy, a potem podsumowanie działań lub podzielenie się z całym zespołem klasowym, omawiając wspólnie napotykane trudności oraz poszukując najbardziej efektywnych form oddziaływań. Uczniowscy tutorzy mogą mieć nieco więcej wiedzy przedmiotowej albo większą biegłość w wykonywaniu zadań z danego zagadnienia. (na podstawie http://poradniapp-slupca.pl/tutoring-rowiesniczy/).
Podsumowanie lekcji – po ukończonej lekcji przeprowadzone zostaje podsumowanie wyznaczonych celów i efektów pracy np. (podział surowców, ze względu na ich właściwości chemiczne i mineralogiczne, stosowane do przygotowywania mas ceramicznych, zachęcanie do aktywnej współpracy i jej doskonalenie w grupie według określonych zasad). Nauczyciel może wyświetlić na tablicy interaktywnej pytania podane na początku lekcji. Uczniowie udzielają odpowiedzi poprzez przygotowane prezentacje multimedialne. Nauczyciel wspólnie z grupami analizuje ich refleksje na temat przeprowadzonych zajęć. Warto skupić się zarówno na tym, co uczniowie oceniają pozytywnie, jak i tym, co w ich odczuciu było negatywne. Na takie podsumowanie nigdy nie powinno zabraknąć czasu.
Można uczniom przydzielić punkty za pracę i zaangażowanie w lekcję.
Wskazówki dla nauczycieli dotyczące pracy z uczniami zaangażowanymi w proces tutoringu rówieśniczego:
- pozwól uczniom samodzielnie opracować plan pracy – umożliwi to wykształcenie poczucia sprawstwa i kompetencji wśród zaangażowanych w pracę uczniów,
- naucz swoich uczniów sygnalizowania trudności, zwracania się o pomoc, pracuj nad tym, by nie obawiali się zadawania pytania Tobie i kolegom,
- pamiętaj, by chwalić efekty pracy i w akceptowalny sposób informować o porażkach, np. „Doceniam to, jak bardzo się starasz, jednak to zadanie rozwiązałabym inaczej”,
- umożliwiaj uczniom w trakcie zajęć wymianę wiedzy i doświadczeń – dzięki temu wzbudzisz w nich ciekawość świata (uczniowie wiedzą bardzo dużo, często więcej, niż nam się wydaje),
- dyskretnie nadzoruj tutoring rówieśniczy, aby uczniowie w obu rolach (tutora i tutee) czuli się bezpiecznie, mieli poczucie autonomii i kompetencji,
- nie ingeruj przedwcześnie w kontakt tutorski między uczniami, aby tutor mógł sam znaleźć sposób na wsparcie rówieśnika,
- umożliwiaj wszystkim uczniom podejmowanie roli tutora, jak i tutee, aby mogli się przekonać, w jakichś obszarach są fachowcami, czy nawet ekspertami,
- zachęcaj uczniów (zarówno tutora, jak i tutee) do gromadzenia swoich prac, co umożliwi późniejsze analizy i ocenę efektywności,
- staraj się motywować uczniów do korzystania z niekonwencjonalnych metod nauczania – sugeruj tworzenie fiszek, rysunków, korzystanie z aplikacji,
- zachęcaj uczniów do samodzielnej ewaluacji (np. poprzez stworzenie do tego specjalnych kart ewaluacyjnych) – tak, by w parze lub grupie podzielili się swoimi spostrzeżeniami i doświadczeniami. (na podstawie http://poradniapp-slupca.pl/tutoring-rowiesniczy/).
Wskazówki dla uczących się na temat tutoringu rówieśniczego.
Uczniów należy wprowadzić do tej metody, poświęcić czas na to, by omówić z nimi proponowaną tabelę, by mogli zrozumieć sens takiej formy pracy. I przede wszystkim – że jest to forma pracy na lekcji, a nie towarzyskiego przerywnika podczas zajęć.

R15MngDbHByRY

Tabela dotyczy wskazówek dla uczących się. Zawiera pytania i odpowiedzi. Co to jest tutoring rówieśniczy? Tutoring rówieśniczy zakłada pewną nierówność. Oznacza to, ze uczniowie uczą się wzajemnie. W rolę tutora wchodzi uczeń, który lepiej opanował dany materiał i pomaga swoim kolegom z klasy w jego zrozumieniu. Co zakłada tutoring rówieśniczy? Zakłada, że w jednym momencie Ty jesteś nauczycielem swojej koleżanki / kolegi z klasy, a za chwilę role mogą się zmienić. Nauczyciel przedmiotowy cały czas czuwa i pomaga w organizacji pracy, jest konsultantem i rozwiązuje ewentualne konflikty. Dlaczego to jest skuteczne? Pomimo braku przygotowania pedagogicznego, uczniowie potrafią lepiej wyjaśnić rówieśnikom rozmaite zagadnienia i pomóc im w opanowaniu wiedzy. Praca odbywa się w przyjaznej atmosferze. Uczniowie pomagają sobie nawzajem, a także doskonalą swój warsztat w zakresie komunikacji. Dzięki jasno określonym celom przez nauczyciela przedmiotowego są lepiej zmotywowani. Korzyści dla tutora: 1. Uczeń, przekazując wiedzę, sam również ja powtarza i utrwala. Przyjmując punkt widzenia swojego kolegi/ koleżanki rozszerza również własne spojrzenie na dane zagadnienie. 2. Tutor czuje się doceniony i zauważony, co pozytywnie wpływa na jego pewność siebie, motywację i samoocenę. 3. Wzmacnia swoje zdolności komunikacji i wystąpień publicznych. Korzyści dla ucznia (tutee): 1. Nauka odbywa się w luźnej atmosferze, skupionej na chęci bycia razem, gotowości pomagania i wzajemnego uczenia się. 2. Uczniowie mają szansę na wymianę umiejętności z osobami o podobnym spojrzeniu, na podobnym etapie rozwojowym , ale o innych kompetencjach i zainteresowaniach. 3. Prowadzi do wymiany doświadczeń oraz doceniania możliwości i mocnych stron innych osób. 4. Redefiniując problem uczeń zaczyna lepiej rozumieć zagadnienia, z którymi miał trudności. Wady tutoringu rówieśniczego: 1. Zbyt luźna atmosfera, przez którą uczniowie nie skupiają się na postawionych przed sobą celach. 2. Odgrywanie przed tutorem roli „Alfy i Omegi” i nie proszenie nauczyciela przedmiotowego o pomoc, nawet w sytuacji, gdzie uczeń (tutor) nie jest pewny swojej wiedzy. 3. Występowanie zawsze w tej samej roli (jako tutor bądź jako tutee). Kilka wskazówek na koniec… 1. Przed rozpoczęciem wspólnej nauki wskazane jest, aby obie strony, chociaż pobieżnie zapoznały się z materiałem. 2. Wszystkim uczniom przyświeca chęć wzajemnego zrozumienia, zatem podstawą jest uważne słuchanie siebie nawzajem. 3. Uczeń – tutor nie powinien wykorzystywać swojej przewagi. 4. Uczeń – tutee stara się aktywnie przyswoić przekazywaną mu wiedzę, nie tylko biernie czekać, aż uczeń – tutor go nauczy.

Indeks górny (na podstawie: https://szkoladobrejrelacji.pl/tutoring-to-za-malo-czyli-do-czego-zainspirowala-nas-tutoringowa-rewolucja/) Indeks górny koniec^{(na podstawie: https://szkoladobrejrelacji.pl/tutoring-to-za-malo-czyli-do-czego-zainspirowala-nas-tutoringowa-rewolucja/)}

Praca uczących się poza zajęciami, z wykorzystaniem materiałów multimedialnych daje możliwość utrwalania i poszerzania wiadomości poprzez przydzielenie zróżnicowanych ćwiczeń: obowiązkowych, dodatkowych dla chętnych oraz ćwiczeń zaproponowanych przez samych uczących się. Ćwiczenia proponowane przez nauczyciela z wykorzystaniem materiałów multimedialnych powinny mieć zróżnicowaną formę pod względem stopnia trudności, sposobu i formy wykonania np. podaniem przez nauczyciela dodatkowej instrukcji (wskazówek merytorycznych, technicznych) do wykonania danego ćwiczenia. Przykładem pracy indywidualnej dla uczniów poza zajęciami, może być np.:
- Ćwiczenie obowiązkowe: Po przeanalizowaniu Filmu edukacyjnego masz możliwość poszerzenia informacji na temat magazynu surowców i wymagań dla przystępującego do pracy operatora urządzeń przemysłu ceramicznego Możesz wykonać zdjęcia, opracować prezentację multimedialną lub stworzyć swoje własne fiszki (ręcznie lub komputerowo).
- Ćwiczenie dodatkowe dla chętnych: Odpowiedz na pytanie, na czym polega plastyczność surowców ilastych na podstawie Filmu edukacyjnego. Możesz wykonać zdjęcia lub stworzyć swoje własne fiszki (ręcznie lub komputerowo).
- Ćwiczenie zaproponowane przez samych uczących się: Uczniowie sami wybierają sposób prezentacji wyznaczonego przez siebie tematu na podstawie Wizualizacji.
Swoje opracowania z ćwiczeń oddają do sprawdzenia nauczycielowi.
Wprowadzone formy pracy uczących się poza zajęciami powinny być sprawdzone, poprawione i ocenione przez nauczyciela, mogą też być sprawdzane przez uczniów sobie nawzajem. Zaleca się zasugerować uczniom kilka propozycji metod skutecznej nauki: przygotowanie własnych notatek, zrobienie zdjęć (np. tablic, fragmentu normy i zapisków w trakcie sesji burzy mózgów), opracowanie rysunków w formie mapy myśli, stworzenie swoje własne fiszki (ręcznie lub komputerowo). Dany sposób wspomaga umiejętność selektywnego odbierania informacji, jak i samego uczenia się.
Film edukacyjny oraz Wizualizacja pozwalają na poznawanie materiału, a także powtarzanie w dowolnym tempie, indywidualnym dla każdego uczącego się. Zawierają wiadomości z zakresu: podziału surowców ze względu na ich właściwości chemiczne i mineralogiczne stosowane do przygotowywania mas ceramicznych, magazynowania surowców, przygotowania zestawów surowców i dodatków, urządzenie do naważania surowców ceramicznych, urządzenie do mielenia surowców ceramicznych, przemiał masy ceramicznej na poziomie podstawowym. Multimedia mogą być także inspiracją do rozwijania wiedzy uczących się. Nauczyciel może zaproponować, aby uczący się poszukał w innych źródłach informacji na temat, który w Filmie edukacyjnym, czy Wizualizacji jest podany bardzo ogólnie. Ponadto warto zauważyć, że w wyżej wymienionych e‑materiałach nie ma kompletnej wiedzy na temat metod wytwarzania, zdobienia półproduktów i wyrobów ceramicznych. Tę wiedzę, uczącym się bądź potrzebującym pomocy nauczyciel prezentuje sam, natomiast poszukujących, zainteresowanych zachęca do indywidualnej samodzielnej pracy, aby potem zweryfikować efekty kształcenia.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

5.4. Organizowanie pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych

Dbając o indywidualizację procesu nauczania, należy pamiętać o konieczności dostosowania wymagań dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Wszystkich uczniów obowiązują treści podstawy programowej, dlatego też proces indywidualizacji może odbywać się tylko na poziomach: doboru metod nauczania i oceniania. Nauczyciel, pracując z młodzieżą o SPE może opracować wskazówki do pracy wynikające z trudności w uczeniu się, które będą odnosiły się do:
 - pracy na zajęciach, np. dostosowanie wymagania do możliwości ucznia, stosowanie wyjaśnień do ćwiczeń i zadań, prowadzenie zajęć z wykorzystaniem różnych technik i metod pracy, dostosowanie tempa pracy ucznia, stosowanie częstych pochwał i zachęt, stwarzanie warunków do wielokrotnego powtarzania i utrwalania materiału oraz oceniania, np. nie omawiać na forum klasy błędów popełnionych przez ucznia, przy ustalaniu oceny należy brać pod uwagę różne czynniki, stosować korzystną dla ucznia ocenę opisową, pokazującą mocne i słabe strony jego pracy. Indywidualizacja pracy z uczniem o SPE wymaga od nauczyciela dostosowania: warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb i możliwości ucznia.  Przykładem pracy dla uczniów o SPE mogą być ćwiczenia, które różnicują poziomy trudności, a uczniowie zdolniejsi powinni pomagać uczniom słabszym lub tworzyć jeden obszar zdobywanych wiadomości i umiejętności.
Ćwiczenie 1. Na podstawie Wizualizacji: Sporządzanie mas ceramicznych – w grupie podpiszcie nazwy urządzeń stosowanych do przemiału masy ceramicznej oraz urządzeń dozujących i naważających, z wykorzystaniem fotografii (3D).
Ćwiczenie 2. Na podstawie Wizualizacji: Sporządzanie mas ceramicznych – w zespole opracujcie charakterystykę pracy urządzenia stosowanego do przemiału masy ceramicznej. Wyjaśnijcie pracę tego urządzenia na forum.

Nauczyciel będzie miał przygotowane wydruki urządzeń. Będzie wspierał zespół uczniów o SPE podczas wykonywania ćwiczeń lub wyznaczy innego odpowiedzialnego ucznia, tzw. lidera grupy. 
Grupy są odpowiedzialne za swoją pracę, a wszystkie wykonane ćwiczenia będą tworzyć jedną całość pracy uczniowskiej, całego zespołu klasowego.
Mając na uwadze redukcję rywalizacji o stopień i indywidualizację (szczególnie w przypadku uczącego się o SPE), dobrym rozwiązaniem są techniki oceniania kształtującego np. poprzez przekazywanie informacji zwrotnej dotyczącej oceny realizacji zadania np. wyjaśnienia pracy urządzenia stosowanego do przemiału masy ceramicznej:
 - „jeśli rozwiązałeś to zadanie, to znaczy, że możesz być bardzo zadowolony z siebie – opanowałeś wiedzę z zakresu pracy urządzenia stosowanego do przemiału masy ceramicznej”,
 - „jeśli miałeś trudności z wykonaniem tego zadania wróć do e‑słownika i spróbuj jeszcze raz wykonać to zadanie” – dobrać nazwę urządzenia stosowanego do przemiału masy ceramicznej.

Nauczyciel może zapisywać swoje własne propozycje ćwiczeń po realizacji określonych materiałów multimedialnych.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

6. Opis materiałów sprawdzających

W e‑materiale nauczyciel ma możliwość skorzystania z ćwiczeń powiązanych z danym materiałem, stanowiących rodzaj materiałów sprawdzających dla uczącego się:
 - Film edukacyjny: Podział surowców, ze względu na ich właściwości chemiczne i mineralogiczne, stosowane do przygotowywania mas ceramicznych – zawiera treści pomagające rozwiązać cztery ćwiczenia, których celem jest utrwalenie wiadomości z właściwości surowców ceramicznych, z zadań zawodowych operatora urządzeń ceramicznych, miejsca składowania surowców ceramicznych oraz ze stosowania środków ochrony indywidualnej.
 - Wizualizacja modeli w grafice 3D: Sporządzanie mas ceramicznych – zawiera treści pomagające rozwiązać trzy ćwiczenia, których celem jest utrwalenie wiadomości z zakresu pierwszego etapu procesu produkcji, miejsca magazynowania surowców ceramicznych, urządzeń do ważenia, dozowania, mielenia surowców ceramicznych oraz czynności operatora przed rozpoczęciem pracy związanej z obsługą młyna kulowego.
 - Interaktywne materiały sprawdzające – stanowią test ćwiczeniowy składający się z 10 zadań zamkniętych. Test utrwalający wiedzę uczniów w zakresie zagadnień e‑materiału przygotowuje do rozwiązywania zadań na pisemnym/teoretycznym egzaminie zawodowym. Dodatkowo w interaktywnych materiałach sprawdzających zostały zawarte ćwiczenia systematyzujące oraz weryfikujące poznaną wiedzę dla uczącego się.
Zagadnienia sprawdzające z e‑materiału wspierają osiąganie wybranych efektów kształcenia oraz spełniają kryteria weryfikacji właściwe dla omawianych multimediów:
CES.01.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy
CES.01.1.7.1) określa środki ochrony indywidualnej i zbiorowej stosowane podczas wykonywania zadań zawodowych
CES.01.2. Przygotowywanie zestawów surowcowych w procesie produkcyjnym
CES.01.2.1. określa kryteria podziału surowców do produkcji wyrobów ceramicznych
CES.01.2.1.1) klasyfikuje surowce według właściwości chemicznych
CES.01.2.1.2) klasyfikuje surowce według właściwości mineralogicznych
CES.01.2.2. charakteryzuje surowce ceramiczne i półprodukty ceramiczne i ich właściwości
CES.01.2.2.3) określa właściwości i przeznaczenie surowców ceramicznych i półproduktów ceramicznych stosowanych w przemyśle ceramicznym
CES.01.2.3. dobiera surowce stosowane w zestawach do produkcji wyrobów ceramicznych
CES.01.2.3.1) wskazuje surowce do przygotowania mas ceramicznych
CES.01.2.6. charakteryzuje metody rozdrabniania surowców ceramicznych
CES.01.2.6.3) określa urządzenia rozdrabniające surowce ceramiczne
CES.01.2.6.4) dobiera urządzenie do rozdrabniania surowców ceramicznych.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

7. Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z przewodnika

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści