Wstępne przetwórstwo ryb
RYB.02. Organizacja prac rybackich w akwakulturze i rybackim użytkowaniu wód śródlądowych
– technik rybactwa śródlądowego 314208
Przewodnik dla nauczyciela
Spis treści
Cele i efekty kształceniaCele i efekty kształcenia
Struktura e‑materiałuStruktura e‑materiału
Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik rybactwa śródlądowegoWskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik rybactwa śródlądowego
Wymagania techniczneWymagania techniczne
Cele i efekty kształcenia
E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technik rybactwa śródlądowego. Tematyka służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.
E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji
RYB.02. Organizacja prac rybackich w akwakulturze i rybackim użytkowaniu wód śródlądowych wyodrębnionej w zawodzie technik rybactwa śródlądowego 314208.
Podstawa programowa
Cele kształcenia
Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji RYB.02 Organizacja prac rybackich w akwakulturze i rybackim użytkowaniu wód śródlądowych:
planowania i organizowania rybackiego użytkowania wód oraz produkcji ryb i innych organizmów wodnych w akwakulturze,
planowania i organizowania profilaktyki zdrowotnej i wstępnego przetwórstwa ryb i innych organizmów wodnych.
Efekty kształcenia
RYB.02.6. Organizowanie i nadzorowanie prac związanych ze wstępnym przetwórstwem i sprzedażą ryb i innych organizmów wodnych
Uczeń:
określa metody przechowywania ryb i innych organizmów wodnych,
określa sposoby przetwarzania ryb i innych organizmów wodnych.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Struktura e‑materiału
1. Wprowadzenie
Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy.
2. Materiały multimedialne
Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. Materiał „Sposoby wstępnego przetwarzania ryb”„Sposoby wstępnego przetwarzania ryb” to film instruktażowy przedstawiający kolejne czynności wykonywane podczas wstępnego przetwarzania ryb oraz etapy procesu technologicznego do uzyskania jednego z asortymentów rybnych. Infografika „Procesy przedłużania trwałości surowca rybnego”„Procesy przedłużania trwałości surowca rybnego” ukazuje ustrukturyzowane informacje na temat przedłużania trwałości surowca rybnego poprzez: chłodzenie, zamrażanie, solenie, wędzenie ryb, pasteryzację i sterylizację.
3. Obudowa dydaktyczna
Interaktywne materiały sprawdzająceInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.
Słownik pojęć dla e‑materiałuSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.
Przewodnik dla nauczycielaPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.
Przewodnik dla uczącego sięPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.
Netografia i bibliografiaNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.
Instrukcja użytkowaniaInstrukcja użytkowania objaśnia działanie materiału oraz poszczególnych jego elementów.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik rybactwa śródlądowego
Praca uczniów podczas zajęć
E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych ze wstępnym przetwórstwem ryb. Ułatwi im także wczucie się w rolę osoby, która profesjonalnie zajmuje się wstępnym przetwórstwem ryb.
Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.
Film instruktażowy „Sposoby wstępnego przetwarzania ryb”
Nauczyciel prezentuje uczniom na lekcji film instruktażowy (czyni też ewentualne komentarze).
Po odtworzeniu filmu prosi uczniów o sporządzenie notatki z odpowiednią kolejnością czynności wykonywanych podczas wstępnego przetwarzania ryb (wraz z opisami). Najlepiej, aby była to notatka wizualna lub mapa myśli, przygotowana w parach.
Po sporządzeniu notatek nauczyciel wyrywkowo pyta uczniów o kolejność czynności, prosi o prezentację notatek graficznych - mogą pojawić się propozycje skojarzeń związanych z danymi czynnościami (w notatce pojawiają się proste grafiki - np. ryba bez łusek w przypadku odłuszczania, ryba bez wnętrzności w przypadku patroszenia).
Pod koniec lekcji nauczyciel przedstawia prawidłową kolejność czynności, omawiając najczęściej pojawiające się błędy w notatkach uczniów (cały czas wspierając uczniów, tłumacząc, że błąd to coś naturalnego).
Infografika „Procesy przedłużania trwałości surowca rybnego”
Uczniowie dzieleni są na sześć grup. Każda grupa otrzymuje do opracowania jeden z procesów wymienionych na grafice. Są to: chłodzenie, zamrażanie, solenie, wędzenie, pasteryzacja, sterylizacja.
Uczniowie analizują opisy i tworzą na ich podstawie prezentację lub plakat.
Nauczyciel służy pomocą, jeśli uczniowie mieliby pytania lub wątpliwości.
Po kilkunastu minutach uczniowie mają za zadanie zaprezentować reszcie klasy przypisany im proces, aby reszta klasy mogła się zapoznać ze wszystkimi procesami zawartymi na infografice. Można zaprezentować tę infografikę także w formie scenki.
Nauczyciel w razie potrzeby udziela komentarza do nieprawidłowych informacji.
Interaktywne materiały sprawdzające
Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenia. Mają przy tym możliwość zapytania nauczyciela o pomoc, jeśli mieliby wątpliwości. Prawidłowe rozwiązanie może być zaprezentowane przez nauczyciela lub ucznia, np. na tablicy interaktywnej, po rozwiązaniu zadań przez wszystkich uczniów. Nauczyciel udziela komentarza do prezentowanego rozwiązania. W przypadku niewłaściwej odpowiedzi nauczyciel wyjaśnia, dlaczego jest ona nieprawidłowa, i udziela poprawnej odpowiedzi.
Praca uczniów poza zajęciami
E‐materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych metodą lekcji odwróconej. Ze względu na konieczność przyswojenia technicznych oraz teoretycznych zagadnień w tym materiale dotyczących wstępnego przetwórstwa ryb (nazwy urządzeń, nazwy preparatów itd.), nauczyciel zadaje uczniom zapoznanie się z filmem instruktażowym oraz infografiką przed zajęciami - jest to niezbędne do zrozumienia omawianych zagadnień. Dzięki temu później, podczas zajęć lekcyjnych, łatwiej przyjdzie im posługiwanie się słownictwem specjalistycznym oraz analizowanie konkretnych przykładów procesów i sposobów. Ułatwi to rozwiązywanie części interaktywnej – materiałów sprawdzających. Metoda lekcji odwróconej komponuje się z zaproponowaną metodą stacji - wcześniejsze zapoznanie się z materiałami ułatwi rozwiązanie zagadnień, które pojawią się na czterech proponowanych stacjach (oczywiście istnieje możliwość zaproponowania większej liczby - w przypadku większej liczby godzin lekcyjnych).
Film instruktażowy, który uczniowie oglądają samodzielnie, pozwala na tworzenie indywidualnych notatek, np. w postaci map myśli, i przybliża kolejne czynności wstępnego przetwarzania ryb. Po obejrzeniu filmu uczniowie mogą także pracować uproszczoną metodą stacji; nauczyciel tworzy pulę zagadnień oraz problemów do rozwiązania (niekoniecznie pytań), uczniowie przy kolejnych stacjach odpowiadają, jak rozwiązaliby dany problem związany ze wstępnym przetwarzaniem ryb (przy czterech stacjach mogą być to np. ułożenie w dobrej kolejności kolejnych etapów procesu z rozsypanki, opisanie w np. 10 słowach danego etapu - po wylosowaniu jego nazwy, wypisanie 3 słów‑kluczy związanych z danym etapem, stworzenie notatki graficznej na temat danego etapu). Ważne, aby każdy uczący się podczas stacji pracował w swoim tempie, a tych może być kilkanaście, uczniowie w trakcie mogą ze sobą konsultować odpowiedzi, a także pytać o nie nauczyciela.
Infografika, którą uczniowie także przeglądają samodzielnie przed lekcjami lub przygotowując się do sprawdzianu, zawiera informacje o procesach przedłużania trwałości surowca rybnego. Uczniowie na jej podstawie mogą tworzyć notatki wizualne, samodzielnie wypracowywać własne sposoby uczenia się. Infografikę można wykorzystać do rozwiązywania zadań w grupie, np. zadać odegranie ról specjalistów zajmujących się przedłużaniem trwałości surowców rybnych (specjalista, który objaśnia swojemu uczniowi proces). Poza tym uczniowie w grupach (lub parach) tworzą plakaty lub notatki graficzne, które potem prezentują na forum klasy. Warto zaproponować uczniom wykonanie ich w programie graficznym dostępnym za darmo online.
Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy (w kilku różnych formach, które dostosowane są dla wszystkich uczniów – niezależnie od tego, jaki typ nauki preferują) i uzyskania szybkiej, precyzyjnej informacji zwrotnej.
Praca uczniów poza lekcją
Wykorzystując e‑materiały, nauczyciel na wcześniejszych zajęciach zadaje uczniom zadania dotyczące dwóch materiałów multimedialnych. Jedno zadanie wymaga samodzielnej pracy, drugie – pracy w utworzonych wcześniej zespołach.
Praca indywidualna
Zadaniem każdego ucznia jest samodzielne zapoznanie się ze wszystkimi informacjami zawartymi w e‑materiale. Następnie uczniowie powinni rozwiązać zadania zawarte w interaktywnych materiałach sprawdzających. Dzięki temu mogą dowiedzieć się, na ile przyswoili wiedzę ze wstępnego przetwórstwa ryb. Poza tym uczniowie wykonują opisane wyżej notatki graficzne i inne materiały.
Powstaje notatka wizualna z kolejnymi procesami i prostymi ilustracjami, np. wędzenie - dym, solenie - sól. Dzięki temu utrwalone zostają nazwy.
Praca w grupach
Uczniowie dzieleni są na dwie grupy.
Każda z grup ma przydzielone jedno multimedium obecne w e‑materiale, czyli film instruktażowy lub infografikę. Zadaniem obu grup jest stworzenie prezentacji lub plakatu ukazującego wstępne przetwarzanie ryb lub procesy przedłużające trwałość surowca rybnego, a następnie ich zaprezentowanie przed całą klasą.
Indywidualizacja pracy z uczniami
E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego. Film instruktażowy przedstawia metody wstępnego przetwarzania ryb. Infografika porządkuje wiedzę o procesach przedłużania trwałości surowca rybnego. Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. Na podstawie materiałów nauczyciel może zaproponować uczniom, którzy szybciej opanowali materiał, odegranie z nim krótkiej scenki dramowej. Uczeń wciela się w rolę specjalisty od przetwarzania ryb, podkreślając istotne czynności wykonywane podczas różnych etapów tego procesu. Warto zwrócić uwagę na to, czy uczniowie przygotowują swoje notatki w niekonwencjonalnej formie, wtedy łatwiej zapamiętają też trudne zagadnienia. Sprawdzi się notatka wizualna, mapa myśli czy portfolio (np. w aplikacji online). W czasie odgrywania dramy uczniowie, którzy mieli kłopoty z opanowaniem materiału, również powinni robić notatki. Ich zadaniem byłoby wypisanie rzeczy, których nie rozumieją. Po zakończeniu dramy uczniowie dzielą się swoimi wątpliwościami i dyskutują o odegranych scenkach. Pomoże im to utrwalić wiedzę.
E‑materiały ułatwiają zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co jest szczególnie istotne dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku, słuchu. Ułatwia to dostęp do informacji oraz likwiduje niektóre bariery społeczne i komunikacyjne oraz zapewnia wyrównywanie szans.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Wymagania techniczne
Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych materiałów platformy www.zpe.gov.pl.
System operacyjny:
Windows 7 lub nowszy
OS X 10.11.6 lub nowszy
GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM
Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:
Chrome w wersji 69.0.3497.100
Firefox w wersji 62.0.2
Safari w wersji 11.1
Opera w wersji 55.0.2994.44
Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0
Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124
Urządzenia mobilne:
2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym
Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści