Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu monter nawierzchni kolejowej3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu monter nawierzchni kolejowej

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie monter nawierzchni kolejowej. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑zasób przeznaczony dla kwalifikacji:

$\text{TKO.01.}$ Wykonywanie i utrzymywanie nawierzchni kolejowej i podtorza w zawodzie monter nawierzchni kolejowej

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji TKO.01. Wykonywanie i utrzymywanie nawierzchni kolejowej i podtorza

• wykonywania robót związanych z budową nawierzchni kolejowej;

• wykonywania robót związanych z wymianą uszkodzonych elementów nawierzchni kolejowej i elementów podtorza;

• wykonywania robót związanych z utrzymaniem wymaganych parametrów technicznych nawierzchni kolejowej.

Pozwala nabywać kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

Efekty kształcenia

$\textbf{TKO.01.2.}$ Podstawy budownictwa kolejowego

Uczeń:

2) rozróżnia rodzaje i elementy dróg kolejowych oraz kolejowych obiektów inżynieryjnych;
3) charakteryzuje materiały stosowane do budowy dróg kolejowych i obiektów inżynieryjnych;
4) posługuje się schematami położenia torów i rozjazdów w obrębie posterunków ruchu kolejowego;
5) przestrzega zasad sporządzania rysunków budowlanych;
6) wykonuje szkice robocze;
7) stosuje właściwe normy i procedury oceny zgodności podczas realizacji zadań zawodowych;
8) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań zawodowych.

$\textbf{TKO.01.3.}$ Wykonywanie robót związanych z budową nawierzchni kolejowej

Uczeń:

2) dobiera maszyny i narzędzia do wykonywania robót związanych z budową nawierzchni kolejowej,
3) posługuje się narzędziami oraz urządzeniami stosowanymi podczas wykonywania robót związanych z budową nawierzchni kolejowej,
4) określa przydatność eksploatacyjną użytkowanych maszyn, narzędzi i urządzeń.

$\textbf{TKO.01.4.}$ Wykonywanie robót związanych z utrzymaniem nawierzchni kolejowej i elementów podtorza

Uczeń:

6) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane podczas robót związanych z utrzymaniem nawierzchni kolejowej, elementów podtorza i urządzeń odwadniających.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDZmVuXrGiWprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiał multimedialny

   W przypadku tego e‑materiału, który ułatwia uczącemu przyswojenie wiedzy jest to

   Animacja Maszyny i narzędzia biorące udział w procesie budowy toru kolejowegoD1CwlHHbOAnimacja Maszyny i narzędzia biorące udział w procesie budowy toru kolejowego — to animacja przybliżająca zawód montera nawierzchni kolejowej z uwzględnieniem jego zadań zawodowych oraz cech charakteru, osobowości i kompetencji. Film przedstawia fazy związane z budową nawierzchni kolejowej: prace wyprzedzające, przygotowawcze, zasadnicze i wykończeniowe, prezentację sprzętu obecnie stosowanego przy procesie budowy podtorza kolejowego (maszyna do naprawy podtorza $\text{SVV 100}$, wagony taśmowe $\text{MFS 100}$, oczyszczarka tucznia $\text{RM95-700}$, maszyna do wymiany podkładów $\text{MRT2}$, wózki do przewozu szyn, traktor spawalniczy, szlifierka do szyn, maszyna do układania torów $\text{SVM 1000}$, podbijarka automatyczna $\text{08-32CB}$, dynamiczny stabilizator toru $\text{PGS 62-N}$, podbijarka rozjazdów $\text{UNIKAT 4S}$, wagony do transportu rozjazdów typu $\text{TSI-UIC}$, maszyna do rozkładania podkładów $\text{PK1-20}$) oraz narzędzia (kleszcze do podnoszenia podkładów, klucz do śrub łubkowych, drążek do kantowania szyn, podnośnik korbowy, przeciągarka szyn, młot do szyn, młot do podkładów, podbijak stalowy).

   Atlas interaktywny Maszyny i narzędzia biorące udział w procesie budowy nawierzchni i podtorza kolejowegoD14RS6etNAtlas interaktywny Maszyny i narzędzia biorące udział w procesie budowy nawierzchni i podtorza kolejowego — zawiera materiały obejmujące maszyny i narzędzia biorące udział w procesie budowy podtorza między innymi: maszyna do naprawy podtorza $\text{SVV 100}$, wagony taśmowe $\text{MFS 100}$, oczyszczarka tucznia $\text{RM95-700}$, maszyna do wymiany podkładów $\text{MRT2}$, wózki do przewozu szyn, traktor spawalniczy, szlifierka do szyn, maszyna do układania torów $\text{SVM 1000}$, podbijarka automatyczna $\text{08-32CB}$, dynamiczny stabilizator toru $\text{PGS 62-N}$, podbijarka rozjazdów $\text{UNIKAT 4S}$, wagony do transportu rozjazdów typu $\text{TSI-UIC}$, maszyna do rozkładania podkładów $\text{PK1-20}$ oraz narzędzia: kleszcze do podnoszenia podkładów, klucz do śrub łubkowych, drążek do kantowania szyn, podnośnik korbowy, przeciągarka szyn, młot do szyn, młot do podkładów, podbijak stalowy.

   Wycieczka wirtualna Plac budowy podtorza i nawierzchni kolejowejD7Oz6LB4DWycieczka wirtualna Plac budowy podtorza i nawierzchni kolejowej — odbywa się po rzeczywistym placu budowy podtorza w miejscu użycia maszyn i narzędzi niezbędnych w procesie budowy podtorza.

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceDOzXBO00gInteraktywne materiały sprawdzające sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuDSyl1BbdBSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przwodnik dla nauczycielaD4Xl2ba50Przwodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięDHrP0PA9yPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaDFCCx3DWRNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaD1DtTFHVKInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu monter nawierzchni kolejowej

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z maszynami i narzędziami biorącymi udział w procesie budowy podtorza.

Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Animacja - „Maszyny i narzędzia biorące udział w procesie budowy podtorza”

• Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każda grupa ma przygotować opis fragmentu filmu. Może to być np. następujący podział: pierwsza grupa — „Dokumentacja techniczna i rodzaje prace w procesie budowy podtorza” (do $5:45$), grupa druga — „Narzędzia do prac w procesie budowy podtorza”, grupa trzecia — „Maszyny do prac w procesie budowy podtorza”.

• Po analizie animacji nauczyciel rozdaje grupom flipcharty z napisami „prace przygotowawcze”, „prace wyprzedzające”, „prace wykończeniowe”.

• Teraz zadaniem grup będzie wypisanie dokumentacji, narzędzi i maszyn używanych podczas tego rodzaju (przydzielonego do grupy) prac.

• Uczniowie po analizie animacji i przeszukaniu zasobów internetu oraz instrukcji $\text{Id-3}$ „Warunki techniczne utrzymania podtorza kolejowego” wpisują informacje na flipchart.

• Teraz następuje prezentacja pracy.

• Nauczyciel uzupełnia przekazywane przez zespoły informacje. Finalnie prosi każdego z uczniów o zrobienie dokumentacji fotograficznej przygotowanych materiałów do własnej notatki.

Atlas interaktywny - „Maszyny i narzędzia biorące udział w procesie budowy nawierzchni i podtorza kolejowego”

• Nauczyciel dzieli klasę na dwa zespoły.

• Zapowiada, że teraz każdy zespół musi wybrać sobie po $5$ różnych narzędzi i $4$ różne maszyny do pokazywania ich działania. Będzie to zabawa przypominająca kalambury.

• Po zatwierdzeniu haseł przez nauczyciela (mogą się powtarzać - co daje różny sposób spojrzenia na tą samą rzecz) zespoły na zmianę wskazując kategorię („maszyna” lub „narzędzie”) zaczynają prezentować sposób pracy tego elementu. Każdy zespół ma do dyspozycji atlas interaktywny, dzięki któremu poznają też inne elementy. Na każde narzędzie lub maszynę mają $1$ minutę do odgadnięcia. Po odgadnięciu zespół prezentujący dokładnie opisuje to narzędzie lub maszynę i wskazuje co chcieli pokazać jako najważniejszy element w pracy tej rzeczy.

• Podsumowując nauczyciel wymienia inne narzędzia, które nie były pokazane i wskazuje ich zastosowanie i sposób pracy.

Wirtualna wycieczka - „Maszyny i narzędzia biorące udział w procesie budowy podtorza”

• Nauczyciel prezentuje możliwości wirtualnej wycieczki (nawigację i opcje związane z odkrywaniem elementów w przestrzeni budowy podtorza).

• Nauczyciel dzieli grupę na dwa zespoły.

• Zadaniem każdego zespołu jest przygotowanie zestawu zagadek związanych z wirtualną rzeczywistością. Zagadki te polegają na tym, że uczniowie wskazują przestrzeń i jej szczegóły po to aby dopytać o znajdujące się tam narzędzie lub maszynę. Przykładowa zagadka może wyglądać następującą: „Ta maszyna znajduje się przy konstrukcji betonowej. Jeśli pojechałaby dalej, mogłaby przejechać obok kucającego pracownika z kamizelce odblaskowej, dojeżdżając finalnie do pojazdu na gąsienicach. Podaj nazwę i opis tej maszyny”. W tym przypadku chodzi o walec ziemny, którym w jednym z widoków tak właśnie można zidentyfikować.

• Grupy mają za zadanie przygotować $7$ takich zagadek starając się zadbać o właściwe opisy przestrzeni wokół maszyny (nie musi to być ujęcie, gdzie ta maszyna jest w $\text{VR}$ opisana).

• Po przygotowaniu zagadek grupy naprzemiennie zadają je sobie.

• Nauczyciel kontroluje proces przyznając punkt właściwie rozpoznanej maszynie oraz odpowiedzi na pytanie do czego służy ta maszyna.

• Podsumowując nauczyciel prosi o zastanowienie się jak wiele maszyn pracuje na budowie podtorza i przypomina do czego służą systematyzując wiedzę.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Animacja - „Maszyny i narzędzia biorące udział w procesie budowy podtorza”

• Nauczyciel prosi uczniów, aby samodzielnie zanalizowali instrukcję $\text{Ie-1}$ i znaleźli w niej informacje dotyczące montażu i demontażu sygnalizacji świetlnej podczas napraw nawierzchni kolejowej.

• Teraz nauczyciel odsyła do instrukcji o oględzinach, badaniach technicznych i utrzymaniu rozjazdów $\text{Id-4}$ oraz dokumentu „Wytyczne dla osadzania znaków regulacji osi toru na konstrukcjach wsporczych (słupach) sieci trakcyjnej $\text{Ig-6}$, które uczniowie mają znaleźć w internecie.

• Na ich podstawie uczniowie przeglądając narzędzia zaprezentowane w filmie mają określić, które z nich i w jakim przypadku należy użyć.

• Zapisują to w postaci notatki, w której przyporządkują działanie z instrukcji do narzędzia lub narzędzi wymienionych w filmie.

• Nauczyciel prosi o zaprezentowanie notatek przez wybranych uczniów. Reszta klasy uzupełnia swoje wpisy.

• Nauczyciel może poszerzyć te trzy dokumenty o inne dotyczące budowy lub eksploatacji podtorza w zależności od potrzeb.

Wirtualna wycieczka - „Maszyny i narzędzia biorące udział w procesie budowy podtorza”

• Nauczyciel prosi uczniów o samodzielną pracę z $\text{VR}$.

• Działanie ucznia polega na zbudowaniu katalogu maszyn występujących w $\text{VR}$ ze zdjęć, które wykona w ten sposób, aby maszyny były pokazane w różnych ujęciach i zawierały opisy (które znajdują się w $\text{VR}$)

• Galerię tą buduje poprzez zrzuty ekranu maszyn z $\text{VR}$ i zapisywanie ich jako zdjęcie

• Dodatkowo po określonym czasie (część uczniów już wykona pracę i się nudzi) nauczyciel może poprosić o odszukanie w internecie innych zdjęć i dodanie ich do swojego katalogu maszyn.

• W zależności od umiejętności uczniów nauczyciel może poprosić o wykonanie prezentacji w programie komputerowym lub innej aplikacji.

• Finalnie uczniowie prezentują swoje srace samodzielne.

Interaktywne materiały sprawdzające

Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają sprawdzić samodzielnie przez ucznia wiedzę z zakresu rozpoznawania maszyn i narzędzi biorących udział w procesie budowy podtorza.

Przykładowe działania w ramach lekcji:

• Nauczyciel ogląda z młodzieżą atlas interaktywny dochodząc do maszyny do naprawy podtorza.

• Proponuje uczniom wykonanie ćwiczenia $3$, w którym jest tekst do uzupełnienia dotyczący maszyny do naprawy podtorza, którą chwilę temu opisywał.

• Przechodzi dalej omawiając na bazie atlasu i wspierając się VR kolejne maszyny

• Finalnie prosi o wykonanie ćwiczenia $2$, w którym uczniowie samodzielnie dopasowują rodzaje prac torowych i maszyny torowe do ich wykonywania.

Materiałem zamykającym i sprawdzającym wiedzę może być test (ćwiczenie $3$), w którym uczniowie odpowiadając na $17$ pytań mają ograniczony do $30$ minut czas odpowiedzi. Testu tego można użyć również do autoanalizy zdobytej samodzielnie wiedzy przez ucznia.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych na poziomie rozszerzającym. Możliwość dostępu zdalnego do materiałów i ich analiza pozwala realizować działania webquest'u Działanie będzie dzieliło się na fazę wstępną, realizacyjną oraz podsumowującą.

Na zajęciach poprzedzających (faza wstępna):

• Nauczyciel dzieli klasę na $3-4$-osobowe grupy. Wyjaśnia, że zadaniem uczniów będzie przygotowanie wspólnej prezentacji, np. z wykorzystaniem aplikacji SWAY lub PowerPoint, na temat wybranych narzędzi lub maszyn do budowy podtorza.

• Każda z grup wybiera zakres zagadnienia jako temat prezentacji pod głównym hasłem „Wszystko co powinienem wiedzieć o ... (urządzenie/maszyna)”. Nauczyciel dba o to, aby narzędzia i urządzenia raczej się nie nakładały (chociaż może pozwolić na to, aby jedno z narzędzi było wspólne dla dwóch grup)

• Nauczyciel informuje, że w prezentacji może się znaleźć opis działania danej maszyny lub narzędzia, nazwy zwyczajowe tych maszyn i narzędzi, nazwy po angielsku, cechy charakterystyczne, zastosowanie, obsługa (może również znaleziona instrukcja obsługi narzędzia.

• Wskazuje uczniom, iż przeszukując zasoby internetu oraz przeglądając e‑materiał mają znaleźć jak najwięcej informacji o wybranym zagadnieniu.

• Nauczyciel zachęca uczniów, by do działań niestandardowych (odszukanie wywiadu z osobą obsługującą maszynę na YouTube lub artykułu w prasie na ten temat, nagranie scenki na smartfonie jak używać narzędzia)

• Nauczyciel informuje uczniów, że w przygotowaniu prezentacji pomocne będą multimedia zamieszczone w e‑materiale.

Poza zajęciami lekcyjnymi (faza realizacyjna):

• Grupy przystępują do pracy w domu przeszukując internet i znajdując odpowiedni materiał do prezentacji.

• Nauczyciel poproszony pomaga zdalnie uczniom w odnajdywaniu informacji, jakie mogą im się przydać do prezentacji.

• Uczniowie zdalnie budują prezentację.

• Uczniowie mogą dodać do prezentacji odpowiedni podkład muzyczny lub przeredagować prezentację na film (funkcja w PowerPoint)

Na zajęciach lekcyjnych (faza podsumowująca):

• Uczniowie przedstawiają swoje fragmenty prezentacji. Nauczyciel monitoruje czas każdej prezentacji, tak by wszystkie grupy zdążyły zaprezentować rezultaty swojej pracy.

• Grupa przedstawia źródła, z których korzystała i przygotowuje na zakończenie wystąpienia test dopytujący o najważniejsze, przedstawione podczas prezentacji, zagadnienia.

• Pozostali uczniowie wspólnie oglądają powstały materiał o maszynach i urządzeniach w odniesieniu do budowy podtorza i zapisują ważne informacje w notatce.

• Podsumowując zajęcia nauczyciel dopytuje uczniów o łatwość znalezienia informacji w internecie (może również wskazać w jaki sposób wykonywać właściwie research)

Praca z uczniami z $\textbf{SPE}$

Przy pracy z uczniami $\text{SPE}$ ważne jest zapewnienie wielu sposobów zaangażowania ucznia i odpowiednie dopasowanie ich do potrzeby osoby uczącej się, do jego zainteresowanych uczniów. Można to osiągnąć poprzez oferowanie jednej z form multimedium jako bazowej, by potem dać możliwość skorzystania z kolejnej (poszerzenie). Sam dostęp do materiałów może generować zaangażowanie, a stosowanie odpowiednich wyzwań przy zastosowaniu e‑materiałów w pracy grupowej. Bardzo trudnym może się okazać odpowiedź na pytanie dlaczego uczeń ma się tego uczyć, ale w przypadku narzędzi trudność ta maleje.

Indywidualizowanie pracy z uczniem

Dzięki ukierunkowaniu pracy w parach lub grupie nad e‑materiałem w odpowiedni sposób możemy przepracować niechęć uczniów o $\text{SPE}$ do podejmowania działań i decyzji. W zadaniach grupowych uczniowie najpierw w procesie grupowym przyglądają się i wspierają osoby decydujące, by potem odtwórczo być może podjąć własne decyzje. Daje to też możliwość wsparcie przez siebie nawzajem uczniów w klasie. To właśnie miedzy innymi praca w grupach z tym materiałem może przełamać bierność ucznia i dopasować e‑materiał i pracę z nim do stylu uczenia się ucznia.

Dopasowanie tego e‑materiału zależy od grupy i nauczyciela oraz procesu, który podczas kształcenia zachodzi. E‑materiał daje możliwość zmiany sposobu spojrzenia na maszyny i narzędzia, co daje możliwość dopasowania do potrzeb ucznia w klasie lub sposobność do aktywizacji przy spadającej motywacji do poznawania tych narzędzi i maszyn.

Możliwości indywidualizacji sprzyja zróżnicowanie tych materiałów przy jednoczesnym traktowaniu tematu jako całościowego. Materiały wzajemnie się uzupełniają i poszerzają (animacja poszerza orientację zdobytą podczas pracy z atlasem lub $\text{VR}$).

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści