E-materiały do kształcenia zawodowego

Diagnostyka wagonów

Planowanie i realizacja przewozów kolejowych — Technik transportu kolejowego

bg‑green

Przewodnik dla nauczyciela

5

Spis treści

1

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technika transportu kolejowego. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑zasób przeznaczony dla kwalifikacji:

Planowanie i realizacja przewozów kolejowych w zawodzie technik transportu kolejowego

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji Planowanie i realizacja przewozów kolejowych:

  • planowanie i organizowanie pasażerskich, a także towarowych przewozów kolejowych,

  • zarządzanie taborem kolejowym,

  • przygotowanie do odprawy i przewozu przesyłek, ładunków oraz osób,

  • zestawianie, rozrządzanie i obsługa pociągów.

Pozwala nabywać kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie inżynierii,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

Efekty kształcenia

Podstawy transportu kolejowego

Uczeń:

  1. rozróżnia części taboru kolejowego

Planowanie i realizacja przewozów pasażerskich i towarowych

Uczeń:

1) kwalifikuje wagony pod względem przydatności do przewozów krajowych i międzynarodowych

2) dokonuje oględzin technicznych i handlowych składu pociągu

Przygotowanie do uzyskania licencji maszynisty

Uczeń:

14) określa zakres prac pracowników rewizji technicznej pociągów

Kompetencje personalne i społeczne

Uczeń:

  1. doskonali umiejętności zawodowe

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

2

Struktura e‑materiału

  1. WprowadzenieD16pMbxMHWprowadzenie

    Przedstawione są tu podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią Użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

  2. Materiał multimedialny

    W przypadku tego e‑materiału, który ułatwia uczącemu przyswojenie wiedzy, jest to:

    Film instruktażowy - tutorial „Oględziny składu pociągu”Dddxa23OHFilm instruktażowy - tutorial „Oględziny składu pociągu” — prezentuje kolejne czynności wykonywane w ramach wykonywania oględzin technicznych składu pociągu przez rewidenta taboru czyli wyprawianie pociągu w drogę oraz przyjmowanie składu pociągu z drogi. Film prezentuje obsługę i zastosowanie sprzętu wykorzystywanego do realizacji zadań zawodowych w tym młotek rewidencki, manometr oraz dokumentację związaną z wykonywaniem czynności zawodowych rewidenta taboru podczas oględzin składu pociągu zgodnie z AVV (wykaz wagonów w składzie pociągu, wzory okartkowania wagonów). Z filmu poznamy typowe usterki i nieprawidłowości stwierdzane podczas oględzin składu pociągu (wyciek z maźnicy, przesunięta obręcz, przegrzane wstawki hamulcowe, zużycie wstawek hamulcowych, uszkodzenie osi zestawu kołowego, nieprawidłowy załadunek wagonu, uszkodzenie układu zawieszenia pojazdu, uszkodzenie ślizgu oparcia wózka , uszkodzone zderzaki, brak hamowania wagonu, nieodhamowanie wagonu) oraz sposoby postępowania z wagonami uszkodzonymi (prawidłowe okartkowanie wagonu, wyłączenie wagonu ze składu pociągu).

    Plansza interaktywna „Usterki w wagonach”DKwqhZcIAPlansza interaktywna „Usterki w wagonach” przedstawia postępowanie w przypadku stwierdzenia uszkodzeń wagonów, zdjęcia i grafiki zawierają: wyciek z maźnicy, przesuniętą obręcz, przegrzane wstawki hamulcowe, zużycie wstawek hamulcowych, uszkodzenie osi zestawu kołowego, nieprawidłowy załadunek wagonu, uszkodzenie układu zawieszenia pojazdu, uszkodzenie ślizgu oparcia wózka, uszkodzone zderzaki, opis trafarety wagonu. Dzięki planszy interaktywnej uczeń wskazuje prawidłowe postępowanie z wagonem (wyłączenie, okartkowanie, próba naprawy, dalsza jazda). Nadaje kod usterki oraz potrafi prawidłowo okartkować wagon poprzez wybór odpowiedniego wzoru oraz sposobu jego wypełnienia.

  3. Obudowa dydaktyczna

    • Interaktywne materiały sprawdzająceD1FQJRmn2Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

    • Słownik pojęć dla e‑materiałuD1DgOI8DbSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

    • Przewodnik dla nauczycielaDGwCxjl8LPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

    • Przewodnik dla uczącego sięD329LbLqjPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

    • Netografia i bibliografiaDcijSlvSYNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

    • Instrukcja użytkowaniaDMg5GBARwInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

3

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik transportu kolejowego

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. W materiale przedstawione są zasady wykonywania oględzin składu pociągu, typowych usterek stwierdzanych przez rewidenta taboru podczas wykonywania oględzin oraz tworzenie dokumentacji związane z oględzinami technicznymi składu pociągu.

Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć
Film instruktażowy - tutorial „Oględziny składu pociągu”
  • Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy.

  • Zadaniem każdej grupy będzie opracowanie instrukcji dotyczącej czynności, jakie ma wykonać rewident podczas pracy

  • Pierwsza grupa ma zadanie opracować checklistę dotyczącą pracy rewidenta w zakresie przyjmowania składu pociągu z drogi (wskazać czynności i zadania zawodowej oraz opisać jego działania podczas procesu przygotowania kontenerów do załadunku)

  • Grupa druga ma zadanie opracować checklistę dotyczącą wyprawiania pociągu w drogę (pasażerskiego, towarowego wraz ze współpraca z maszynistą i próbą hamulca).

  • Grupa trzecia ma zadanie opracować listę dotyczącą wszystkich elementów kontroli w pracy rewidenta wraz ze wskazaniem na elementy charakterystyczne.

  • Nauczyciel prosi, aby grupy wykonały te opracowania na dużej karcie (np. flipchart) w taki sposób, aby można byłoby uzupełniać wpisy. Jeśli grupy robią to w wersji cyfrowej, dokument powinien być edytowalny.

  • Grupy mają około minut na wykonanie zadania. Mogą się posługiwać wszelkimi dostępnymi danymi i oczywiście fragmentami filmu.

  • Po upływie określonego czasu nauczyciel prosi o grupy o przekazanie własnych notatek kolejnej grupie. Teraz grupy zamieniają się kartami. Grupa pierwsza dopisuje swoje uwagi (uzupełnień notatki) do opracowania przygotowane przez grupę trzecią, grupa druga dopisuje uwagi na notatki grupy pierwszej, a trzecia do notatki grupy drugiej. Wcześniej każda z grup oddziela notatki kolegów do swoich wpisów poziomą kreską.

  • Po około minutach grupy kończą ten etap pracy i przekazują notatki grupie, która nie opracowywała jeszcze danego zagadnienia.

  • Ostatnie zadanie jest podobne do drugiego (uczniowie czytają notatki kolegów i dopisują swoje informacje, które wg nich są niezbędne). W tym działaniu wskazane jest również korzystanie z Internetu, aby wskazać inne dodatkowe informacje nieujęte w filmie.

  • Grupy przy każdym przejściu do następnego działania analizują notatki swoich poprzedników. Zapisują też elementy, z którymi się nie zgadzają w notatkach na osobnych kartkach.

  • Teraz grupy prezentują swoje karty (lub notatki cyfrowe). W trakcie komentują, co wykonali oni, a z czym się nie zgadzają (praca poprzednich grup).

  • Nauczyciel dyskutuje z uczniami i wyjaśnia nieścisłości.

  • Uczniowie po omówieniu wykonują zdjęcia kart poszczególnych grup.

Plansza interaktywna „Usterki w wagonach”
  • Nauczyciel przygotowuje działanie z planszami interaktywnymi drukując kilka obrazków spośród plansz tak, aby każdy z uczniów mógł dostać jeden.

  • Na lekcji nauczyciel prezentuje plansze i prosi o zapamiętanie ich i ich opisów.

  • Teraz rozdaje uczniom obrazki prosząc ich, aby nie pokazywali ich nikomu.

  • Uczniowie mają za zadanie zadawać pytania o obrazki kolegów tak, aby dowiedzieć się jaki obrazek z galerii posiada dany uczeń. Uczniowie pytani mogą odpowiadać tylko „tak” lub „nie”. Wykonują to w parach do momentu kiedy dana osoba nie odgadnie jaki obrazek ma kolega i jaką usterkę przedstawia.

  • Uczeń, który odnajdzie osobę o podobnym obrazku (np.: pary: nowa wstawka hamulcowa i uszkodzona wkładka hamulcowa, brak wkładki hamulcowej i pęknięta wkładka hamulcowa) przestaje dopytywać pozostałych graczy i obaj siadają obok siebie opisując w notatce charakterystyczne elementy, pozwalające zidentyfikować usterkę.

  • Finalnie klasa grupuje się w parach przy podobnych obrazkach zapisując notatki o charakterystyce usterek.

  • Pary prezentują swoje notatki.

  • Nauczyciel podsumowując zajęcia wskazuje na to, że warto uczyć się treści dotyczących usterek przez dopytywanie i powtarzanie. Prosi uczniów o zamieszczenie notatek par we wspólnej przestrzeni klasowej oraz zapoznanie się z nimi przez innych uczniów.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć
Film instruktażowy - tutorial „Oględziny składu pociągu”
  • Nauczyciel prezentuje film instruktażowy „Oględziny składu pociągu”.

  • Uczniowie samodzielnie starają się jak najwięcej zapamiętać z niego notując w trakcie oglądania hasła związane z miejscami oględzin i elementami, które im podlegają oraz dokumentację po oględzinach.

  • Tak przygotowane notatki przekazują koledze, który recenzuje im je (wskazując błędy lub nieścisłości).

  • Uczniowie otrzymują dostęp teraz do filmu „Oględziny składu pociągu”, dzięki czemu mogą dokładniej przeanalizować notatki kolegów.

  • Notatki po recenzji wracają do autorów, którzy poprawiają błędy.

  • Błędy omawiane są na forum, a nauczyciel wspólnie z uczniami określa właściwe części wspólne i różnice w procedurach.

Plansza interaktywna „Usterki w wagonach”
  • Nauczyciel przygotowuje działanie z planszami interaktywnymi drukując obrazki i tnąc je na kawałki (jak puzzle).

  • Teraz wysypuje wszystkie pocięte obrazki w kilku różnych miejscach i prosi uczniów, aby samodzielnie wybrali z tych miejsc i ułożyli co najmniej jeden obrazek. Jako pomoc w działaniu może od razu dać uczniowi fragment obrazka (tak jak przy układaniu puzzli — wzorzec, ale w tym przypadku tylko kawałem takiego wzorca na „dobry start”)

  • Nauczyciel tak miesza pocięte obrazki, żeby uczniowie starali się je dopasować, ale też, żeby te elementy znajdowały się w różnych miejscach.

  • Uczniowie wykonują zadanie i czasem negocjują z innymi uczniami, aby Ci „oddali im” fragment, który wg nich pasuje do ich obrazka.

  • Po ułożeniu obrazka uczniowie zamieszczają poniżej opis, który zawiera informacje o usterce i sposobie jej lokalizacji (opis zamieszcza na odręcznie zapisanej kartce papieru i wykonuje na jednym zdjęciu ułożonych puzzli i opisu).

  • Nauczyciel ocenia opisy i ułożone puzzle „zwiedzając” prywatne galerie uczniowskie.

  • Podsumowując zajęcia, omówiono procesy uczenia się oraz grupowe doświadczenia, które miały miejsce podczas wykonywania zadania.

Interaktywne materiały sprawdzające

Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają zbadać samodzielnie uczniowi poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu omawianych zagadnień. Każdy materiał multimedialny posiada dedykowane e‑materiały, po których można wykorzystać te ćwiczenia.

Interaktywne materiały sprawdzające zawarte w e‑materiale mogą być użyte co najmniej w czterech różnych formułach zależnych od sytuacji dydaktycznej:

  • jako materiały sprawdzające wiedzę. W przypadku niewystarczającej ilości pytań lub zadań w jednym zadaniu mogą być one łączone w teście wykonanym przez nauczyciela na ich podstawie

  • jako materiały wprowadzające (rozbudzające ciekawość uczniów związaną z materiałem, który za chwilę będą analizować

  • jako materiały aktywizujące podczas realizacji działań związanych z e‑materiałem (przerywnik po dłuższej pracy w grupie lub dodatek informacyjny do pracy uczniów)

  • jako materiały utrwalające nabytą wiedzę (po „przerobionym” materiale lub jego części).

Najszerszy zakres ma test w ćwiczeniu , który obejmuje pytań. Na podstawie interaktywnych materiałów sprawdzających można przygotować własny test weryfikujący wiedzę.

Przykładowe działania w grupie w ramach lekcji:

  • Nauczyciel ogląda z młodzieżą film, przerywa w odpowiednich momentach i tłumaczy przypominając, czym jest hamulec klockowy, ile wynosi ciśnienie robocze w stanie hamowania, co to jest sprzęt hamulcowy i wiele innych (pierwsze trzy zawarte są w ćwiczeniu interaktywnym).

  • Prosi o przykłady różnych usterek związanych z hamulcami i układem głównym.

  • Teraz nauczyciel prosi o wykonanie ćwiczenia , w którym uczniowie mają wskazać prawdziwe i fałszywe wypowiedzi.

  • Na podstawie tego ćwiczenia w dalszej części lekcji mają wymyśleć własne ćwiczenia prawda/fałsz.

  • Podczas oglądania filmu przed końcem (przed próbą hamulcową) zatrzymuje film i pyta o szczegóły dotyczące oględzin.

  • Prosi o wykonanie ćwiczenia .

  • Finalnie nauczyciel proponuje wykonanie testu wiedzy z ćwiczenia .

Ćwiczenie można wykorzystać jako podsumowanie pracy z planszami interaktywnymi.

Praca samodzielna ucznia z ćwiczeniami:

Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenia wskazane przez nauczyciela. Mają przy tym możliwość zapytania nauczyciela o pomoc w trakcie zajęć na zasadzie konsultacji indywidualnych, jeśli mieliby wątpliwości. Jednak rola nauczyciela polega na wyczekiwaniu, a nie nadzorowaniu.

Nauczyciel proponuje uczniom stworzenie własnych pytań w stylu prawda/fałsz lub wykonanie printscreen'ów z film i generowanie do nich pytań. Nauczyciel może takie kreatywne działania ocenić jako praca domowa.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych, rozszerzając je o zagadnienia, które później stanowią pole do dyskusji, po uprzednim przygotowaniu, dla uczniów. Takie przygotowanie może na przykład stanowić działanie związane z prostą pracą z materiałem dodatkowym np.: instrukcją dotyczącą dokumentacji, którą zobowiązany jest wypełnić rewident podczas oględzin i okratkowania wagonów.

Przed lekcją

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby obejrzeli film poświęcony diagnostyce wagonów.

  • Informuje, że dostępne są materiały dodatkowe, które należy przejrzeć i zaznaczyć w nich pojęcia, a także zagadnienia bezpośrednio związane oględzinami.

  • Uczniowie w domu drukują fragmenty materiałów i zaznaczają co ważniejsze elementy w tekście instrukcji

Podczas lekcji

  • Nauczyciel wprowadza pojęcie i informacje dotyczące oględzin technicznych składu pociągu przez rewidenta taboru czyli wyprawianie pociągu w drogę oraz przyjmowanie składu pociągu z drogi

  • Opowiadając o nich lub prezentując plansze interaktywne. Prosi uczniów o wskazanie dokumentu lub czynności, którą rewizor musi uzupełnić lub wykonać.

  • Nauczyciel po wysłuchaniu propozycji informuje, że w dalszej części lekcji zaprezentuje fragment filmu, w którym pojawi się rozwiązanie.

  • Uczniowie wykonują notatki, kodując w nich czynność lub procedurę i dokument niezbędny po jej wykonaniu.

Właściwe wykorzystanie interaktywnych materiałów sprawdzających w odpowiednim momencie lekcji będzie zależało również od jej dynamiki i składu klasy oraz pomysłu na jej przeprowadzenie przez nauczyciela. Stąd adekwatnym jest zapoznanie się z zawartością tych materiałów, aby możliwa ich była odpowiednio skuteczna „aplikacja”.

Praca z uczniami z SPE

Ważnym elementem przy pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych przy użyciu e‑materiału jest zaprezentowanie materiału z filmu w taki sposób, aby działać wielokanałowo: zaprezentować krótki fragment film, wytłumaczyć go graficznie (np.: przy użyciu plansz), opisać ją rysunkiem lub obrazem łatwym do zapamiętania.

Dodatkowo materiał jest dostosowany i odpowiada WCAG. Pozwala to zastosować dodatkowe środki dostosowujące przyswajalność tego e‑materiału.

Ważnym elementem przy pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych przy użyciu e‑materiału jest rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia i dopasowanie treści oraz formy materiału do możliwości psychofizycznych uczniów. Oznacza to w praktyce „prowadzenie” ucznia przez materiał poprzez zadawanie dodatkowych pytań i udzielaniu szczegółowych odpowiedzi lub w przypadku uczniów zdolnych — pozostawienie więcej swobody.

Ważnym aspektem pracy z materiałem będzie także przydzielanie zadań do pracy w małych grupach (parach), w których jedna osoba radzi sobie z opanowaniem materiału dobrze, ale dodatkowa rolą tego ucznia będzie wsparcie osoby, która potrzebuje dodatkowych wyjaśnień. W szczególnych przypadkach może taka osoba potrzebować wsparcia nauczyciela wspierającego, a jego zadania samodzielne mogą obejmować proste polecenia.

Nauczyciel może dostosować pracę z każdym zasobem do indywidualnych potrzeb uczniów:

  • uczniom z zaburzeniami przetwarzania słuchowego i/lub dysleksją należy dać więcej czasu na wykonanie zadań, zwłaszcza pisemnych; nauczyciel powinien formułować jasne, krótkie polecenia i często je powtarzać; może je również sformułować w formie pisemnej.

  • uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu powinni mieć jasno określone zadania i przydzielone obowiązki, tak aby czuli się potrzebni i odpowiedzialni.

  • przy podziale klasy na grupy należy wziąć pod uwagę, aby zespoły były zróżnicowane pod względem możliwości uczniów i sposobów uczenia się; w takiej sytuacji uczniowie zdolni mogą służyć pomocą osobom z trudnościami w nauce (tutoring rówieśniczy);

  • uczniowie zdolni mogą poszerzyć wiadomości, wyszukując w dostępnych źródłach dodatkowe informacje i w ten sposób rozwijać swoje zainteresowania.

  • uczniowie nieśmiali i mający problemy z wypowiadaniem się na forum klasowym nie powinni być proszeni o zabieranie głosu.

Indywidualizowanie pracy z uczniem

Wykonanie zadań w oparciu o e‑materiały powinno opierać się na indywidualizacji.

Podstawą opracowania działania będzie przede wszystkim rozpoznawanie przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów. Poznanie barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia pozwoli odpowiednio dopasować pracę z e‑materiałami. Analiza profilu dominacji sensorycznej pozwoli dobrać odpowiedni e‑materiał.

Interaktywne elementy zawarte w planszy interaktywnej to posegregowane mikrodawki wiedzy, które dla pewnych uczniów stanowią jedyne możliwe źródło wstępnej informacji (w tym graficznie uporządkowanej), którą można poszerzać o wierzę zawartą w filmie instruktażowym.

Podczas pracy z e‑materiałem należy pamiętać o wzroku, ruchu, słuchu i emocjach, jakie możemy wyzwolić poprzez odpowiednie użycie e‑materiału. Innym aspektem, które należy wziąć pod uwagę to kwestie sposobu pracy ucznia. Wielu preferuje pracę indywidualną, inny wolą pracować w grupie. Stąd wybór techniki uczenia może zależeć w znacznym stopniu od zidentyfikowania preferencji lub realizacji tematu z e‑materiałami poprzez mix obu sposobów (np.: w treści zadania dla grupy właściwie określić pewien obszar dedykowany dla uczniów przydzielonych do grupy, którzy jednak wolą pracować nad czymś samodzielnie, a potem dzielić się efektem).

Ważne jest, aby świadomie wykorzystać potencjał e‑materiałów, który odpowiednio użyty będzie sprzyjał rozwojowi kompetencji ucznia, a nie tylko „podawał” wiedzę. Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. To może zaciekawić, pobudzić element rywalizacji z samym sobą i znacząco podnieść motywację do nauki poprzez zastosowanie materiałów interaktywnych.

Przykładowe propozycje pracy w grupie i indywidualnie przez ucznia zostały przedstawione powyżej.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

4

Wymagania techniczne

Minimalne Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

  • Windows 7 lub nowszy

  • OS X 10.11.6 lub nowszy

  • GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3 GB RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

  • Chrome w wersji 69.0.3497.100

  • Firefox w wersji 62.0.2

  • Safari w wersji 11.1

  • Opera w wersji 55.0.2994.44

  • Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0

  • Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124

Urządzenia mobilne:

  • 2 GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

  • Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

RKuG660L4snde
(Uzupełnij).