Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów elektromechanik pojazdów samochodowych oraz technik pojazdów samochodowych3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów elektromechanik pojazdów samochodowych oraz technik pojazdów samochodowych

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie elektromechanika pojazdów samochodowych oraz technika pojazdów samochodowych. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji MOT.02. Obsługa, diagnozowanie oraz naprawa mechatronicznych systemów pojazdów samochodowych wyodrębnionej w zawodach elektromechanik pojazdów samochodowych 741203 oraz technik pojazdów samochodowych 311513.

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji MOT.02. Obsługa, diagnozowanie oraz naprawa mechatronicznych systemów pojazdów samochodowych:

• przeprowadzania obsługi instalacji i konserwacji mechatronicznych systemów pojazdów samochodowych.

Efekty kształcenia

MOT.02.2. Podstawy motoryzacji

7) rozróżnia maszyny i samochodowe urządzenia elektryczne.

MOT.02.3. Przeprowadzanie obsługi i konserwacji mechatronicznych systemów pojazdów samochodowych

1) rozróżnia zespoły i podzespoły pojazdów samochodowych;

2) określa zasady działania podzespołów i zespołów stosowanych w pojazdach samochodowych;

4) wykonuje obsługę i konserwację mechatronicznych systemów pojazdów samochodowych z wykorzystaniem urządzeń i narzędzi;

5) posługuje się dokumentacją serwisową, instrukcją obsługi i konserwacji mechatronicznych systemów pojazdów samochodowych;

MOT.02.4. Diagnozowanie stanu technicznego mechatronicznych systemów pojazdów samochodowych

2) dobiera metody diagnostyki elektrycznych i elektronicznych układów pojazdów samochodowych;

3) ustala zakres diagnostyki elektrycznych i elektronicznych układów pojazdów samochodowych;

4) przygotowuje pojazdy samochodowe do diagnostyki elektrycznych i elektronicznych układów;

MOT.02.5. Wykonywanie napraw mechatronicznych układów pojazdów samochodowych

2) lokalizuje uszkodzenia elektrycznych i elektronicznych układów pojazdów samochodowych na podstawie pomiarów i wyników badań diagnostycznych;

3) dobiera metody do wykonywania napraw elektrycznych i elektronicznych układów pojazdów samochodowych;

7) przeprowadza demontaż elektrycznych i elektronicznych układów pojazdów samochodowych;

8) przeprowadza weryfikację elektrycznych i elektronicznych układów pojazdów samochodowych.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDr1e89fArWprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. E‑materiał „Naprawa i konserwacja maszyn elektrycznych stosowanych w pojazdach samochodowych (alternator, rozrusznik)” składa się z dwóch materiałów multimedialnych.

• Sekwencje filmowe Zasady działania maszyn elektrycznych stosowanych w pojazdach samochodowychDcBlOxUjvSekwencje filmowe Zasady działania maszyn elektrycznych stosowanych w pojazdach samochodowych to sekwencje filmowe, na które składa się siedem materiałów, omawiających maszyny elektryczne stosowane w pojazdach samochodowych. Poruszane są tematy:

  • zasad działania prądnic prądu stałego,

  • zasad działania prądnic prądu przemiennego (alternatora),

  • zasad działania regulatorów napięcia prądnic prądu stałego i alternatorów,

  • ogólnych zasad diagnostyki alternatorów i regulatorów napięcia,

  • zasad działania rozrusznika,

  • ogólnych zasad diagnostyki rozrusznika samochodowego,

  • zasad działania oraz budowy silnika elektrycznego.

• Wizualizacja modelu w grafice 3D Budowa maszyn elektrycznych w pojazdach samochodowychDLELfVVOUWizualizacja modelu w grafice 3D Budowa maszyn elektrycznych w pojazdach samochodowych to materiał , w którym prezentowane są maszyny elektryczne stosowane są w pojazdach samochodowych.

3. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceDCVhynxhuInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuD11HEpAWrSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przwodnik dla nauczycielaDImurKI7pPrzwodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięDst1ynzh7Przewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaDusTuEnF0Netografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaD4vICl6XeInstrukcja użytkowania objaśnia działanie e‑materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu elektromechanik pojazdów samochodowych oraz technik pojazdów samochodowych

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapoznanie się oraz zapamiętanie pojęć związanych z naprawą i konserwacją maszyn elektrycznych stosowanych w pojazdach samochodowych (alternator, rozrusznik).

Praca na lekcji zakłada aktywną postawę zarówno nauczyciela, jak i uczniów. Ważnym założeniem jest praca nad jednym materiałem na różne sposoby i za pomocą różnych technik, mająca na celu jak najlepsze zapamiętanie informacji.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Sekwencje filmowe „Zasady działania maszyn elektrycznych stosowanych w pojazdach samochodowych”

• Nauczyciel wprowadza temat lekcji (zagadnienie) dotyczący prądnicy prądu przemiennego (alternatora).

• Omawia zawartość sekwencji filmowych i sposób poruszania się po multimedium (prezentując między innymi miejsce konkretnych materiałów w tej sekcji i czas trwania)

• Uczniowie dzieleni są na trzy grupy. Zadaniem każdej grupy jest zapoznanie się z przydzielonym przez nauczyciela filmem.

• Grupa pierwsza zajmuje się sekwencją dotyczącą zasad działania prądnic prądu przemiennego (alternatora),grupa druga analizuje zasadę działania regulatorów napięcia prądnic prądu stałego i alternatorów skupiając się na alternatorze, a grupa trzecie skupia się na ogólnych zasad diagnostyki alternatorów i regulatorów napięcia (ze szczególnym uwzględnieniem alternatorów)

• Po obejrzeniu filmu każda grupa przygotowuje notatki wizualne oraz krótką prezentację korzystając np.: z aplikacji SWAY lub PowerPoint (możliwe jest wykonanie tego elementu na smartfonach).

• Następnie każda grupa po kolei krótko omawia zasady działania poszczególnych maszyn elektrycznych.

• W trakcie każdej prezentacji nauczyciel prosi pozostałych uczniów o zapisywanie co najmniej 2 pytań do prezentacji (czegoś co według ucznia jest ciekawe lub warte zapamiętania jako ważne).

• Po prezentacjach uczniowie układają ze swoich pytań do grupy pytania testowe zawierające co najmniej 3 odpowiedzi z czego jedna jest poprawna. Łącznie minimalna liczba pytań to 4 (dwie prezentacje po dwa pytania).

• Nauczyciel prosi wybranych uczniów o zadanie pytań na forum klasy.

• Uczniowie odpowiadają na nie wskazując przez głosowanie (każdy uczeń głosuje przez podniesienie ręki) właściwą odpowiedź.

• Nauczyciel kontroluje w trakcie ich merytorykę (pytań i odpowiedzi) komentując i uściślając.

• Finalnie po kilku pytaniach nauczyciel zbiera resztę pytań (zestaw po opracowaniu merytorycznym do klasówki lub kartkówki)

Wizualizacja modelu w grafice 3D „Budowa maszyn elektrycznych w pojazdach samochodowych”

• Nauczyciel zapoznaje uczniów z wizualizacją silnika elektrycznego, która znalazła się w wizualizacji modelu za pomocą grafiki 3D.

• Łączy uczniów w 3 grupy. Zadaniem grupy pierwszej będzie opisanie elementów silnika elektrycznego z wykorzystaniem cyfr 1‑9 (z wizualizacji wiemy jak się one nazywają) w postaci odpowiedzi „co to takiego jest?” (np.: drut miedziany owinięty wokół stojana). Grupa druga ma za zadanie każdy z elementów opisać odpowiadając na pytanie „do czego służy?” (np.: wytwarza siłę obrotową). Grupa trzecie ma ustawić obiekt w taki sposób, aby wykonać printscreen obrazu, który będzie pokazywał jakiś element (np.: screen wału, ale z drugiej strony silnika lub łożyska, po przeciwnej stronie).

• Teraz grupy prezentują: trzecia grupa pokazuje element - pozostałe grupy wskazują co to za element, ale w ten sposób, że pierwsza wskazuje co to jest, druga opisuje do czego służy. Tak kolejno wskazywane są elementy budowy silnika elektrycznego.

• W razie dodatkowych pytań uczniów nauczyciel odpowiada i wyjaśnia wątpliwości.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Sekwencje filmowe „Zasady działania maszyn elektrycznych stosowanych w pojazdach samochodowych”

• Nauczyciel wprowadza temat maszyn elektrycznych i przyznaje dostęp do sekwencji filmowych.

• Prosi uczniów o zdecydowanie jakie zagadnienie chcą analizować (alternator, rozrusznik czy prądnica).

• Uczniowie samodzielnie korzystając z wybranego filmu z sekwencji filmowych „Ogólne zasady diagnostyki rozrusznika samochodowego” oraz „Ogólne zasady diagnostyki alternatorów i regulatorów napięcia” układają w punktach procedurę montażu i demontażu wybranego elementu.

• Nauczyciel prosi kilku uczniów o zaprezentowanie procedury i wybierając jedną z nich wspólnie z klasą analizuje jej poprawności dokładność (łącznie realizuje to z trzema elementami).

• Teraz przekazuje dostęp do materiału dodatkowego „Dokumentacja techniczno‑ruchowa alternatora, rozrusznika i prądnicy” i prosi o porównanie wypracowanego przez klasę materiału z zaprezentowaną dokumentacją.

• Podsumowują zajęcia wskazuje na informacje, które można pozyskiwać z różnych źródeł.

Wizualizacja modelu w grafice 3D „Budowa maszyn elektrycznych w pojazdach samochodowych”

• Nauczyciel przekazuje informacje o sposobie poruszania się i możliwościach wizualizacji.

• Uczniowie samodzielnie mają za zadanie poprzez analizę wizualizacji opisać jakie są różnice w budowie pomiędzy alternatorem a prądnicą.

• Wskazują w swoich notatkach elementów wspólne i różniące się.

• W kolejnym elemencie pracy z wizualizacją analizują jaka jest różnica pomiędzy działaniem tych maszyn (mogą do tego korzystać z materiałów dodatkowych).

• W ostatnim punkcie analizują zastosowanie alternatora i prądnicy prezentując treści z materiałów dodatkowych lub internetu.

• Wszystkie swoje działania i opisy zamykają w notatce, którą wybrani uczniowie prezentują na zajęciach.

• Nauczyciel uzupełnia i koryguje opisy prezentowane przez uczniów.

Interaktywne materiały sprawdzające

Materiały te można używać w zależności od omawianego tematu jako jego uzupełnienie lub przerywnik. Wyjątek stanowią testy w ćwiczeniu 1 i 4, które można wykorzystać jako zadanie podsumowujące lub wprowadzające do tematu.

Przykładowe działania w ramach lekcji:

• Nauczyciel przeprowadza zajęcia stosując zamieszczony powyżej scenariusz zajęć z sekwencjami filmowymi dotyczący alternatora.

• Jako podsumowanie zajęć wyświetla ćwiczenie 4 „Alternator i rozrusznik”.

• Uczniowie działają w parach, w których zadają sobie właściwe pytania z testu i tworzą na ich podstawie inne, zbliżone pytania lub zadania (w pierwszej fazie to tylko same pytania). W fazie drugiej po zakończonym teście pros każdego ucznia o przygotowanie zestawu pytań składającego się z pytania i trzech odpowiedzi (z czego jedna poprawna).

• Teraz uczniowie zadają sobie na wzajem swoje własne pytania.

• Aby zmotywować uczniów do udziału we wspólnym rozwiązywaniu zadań, nauczyciel może zaproponować ocenianie poprawnych odpowiedzi.

• W trakcie układania pytań i odpowiedzi uczniowie mogą korzystać z pomocy dydaktycznych.

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań nauczyciel pomaga w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawną odpowiedź.

W przypadku pracy samodzielnej uczniów na lekcji:

• Nauczyciel wskazuje, które interaktywne materiały sprawdzające uczniowie mają w danym momencie wykonać podczas zajęć.

• Uczniowie samodzielnie rozwiązują zadania (połączone tematycznie z lekcją).

• Nauczyciel, dając szansę na udzielenie prawidłowych odpowiedzi każdemu z uczniów, wyznacza odpowiednią ilość czasu na ich wykonanie.

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań nauczyciel udziela pomocy w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawną odpowiedź.

• Prawidłowo rozwiązane zadania mogą być wyświetlane przez nauczyciela, na przykład, na tablicy interaktywnej jako podsumowanie pracy z materiałami.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych metodą lekcji odwróconej (flipped classroom). Wskazane jest, aby uczniowie przyswoili sobie informacje z sekwencji filmowych oraz zapoznali się z wizualizacja modelu w grafice 3D. Dzięki temu podczas zajęć lekcyjnych łatwiej im będzie posługiwać się słownictwem specjalistycznym.

Nowe technologie pozwalają na wykorzystanie różnych źródeł informacji, możliwość pracy w grupach i praktykę dzielenia się wiedzą – konsultacje między uczniami oraz tutoring rówieśniczy, a także kształtowanie kompetencji interpersonalnych i społecznych:

• zapewnianie dostępności repozytorium interaktywnych testów dających uczniowi lub słuchaczowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy, uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej, stanowiących równocześnie doskonałą formę nauki;

• umożliwianie ćwiczenia umiejętności niezbędnych do rozwiązywania zadań testowych i praktycznych na egzaminie potwierdzającym kwalifikacje w zawodzie.

Wykorzystując e‑materiał, nauczyciel na wcześniejszych zajęciach zadaje uczniom zadania dotyczące dwóch materiałów multimedialnych z e‑materiału. Jedno zadanie wymaga samodzielnej pracy, drugie – pracy w utworzonych wcześniej zespołach.

Praca indywidualna

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych poprzez „researching w sieci” na bazie ćwiczeń z e‑materiału. Jest to sposób podobny do lekcji odwróconej, ale skupiający się na poszukiwaniu informacji, których uczeń nie posiada i nie ma „oczywistego” dostępu do nich.

Przed lekcją

• Nauczyciel przed rozpoczęciem serii zajęć z zagadnień związanych z budową rozrusznika prosi każdego ucznia o wykonanie testu z ćwiczenia 1 z „Interaktywnych materiałów sprawdzających”.

• Uczeń może posługiwać się wszelkimi pomocami dydaktycznymi, ale nie ma dostępu do e‑materiałów.

• Nauczyciel może przekazać wskazówki dotyczące zasobów: bibliografii i netografii. Może tez zdać się na kreatywność ucznia.

• Uczeń wykonuje ćwiczenie, poszukując odpowiedzi i zapisując znalezione materiały jako notatka.

• Sposób ten wspiera samodzielne poszukiwanie informacji i samodzielne uczenie się nowych: wiedzy i umiejętności.

• Efektem pracy ucznia będzie przede wszystkim notatka dotycząca pytań z testu oraz rozwiązany właściwie test ($100\%$).

Podczas lekcji

• Nauczyciel wyświetla test i wskazuje pytania, które dotyczą rozrusznika.

• Kolejno przechodzi przez nie i prosi o grupowe odpowiedzi na te pytania.

• Uczniowie prezentują informacje ze swoich notatek, które dotyczą omawianego pytania, budując „wspólną wiedzę”.

• Słuchając wypowiedzi inni uczniów, każdy uzupełnia notatki o informację, które inni znaleźli w domu.

• Nauczyciel prezentuje pierwszy z e‑materiałów — sekwencję filmową dotyczącą rozrusznika.

• Po jego prezentacji prosi uczniów o informację zwrotną dotyczącą tego, ile informacji nowych, a ile znanych wystąpiło w tym filmie.

Praca w grupach

Uczniowie w grupach zapoznają się  z treściami zawartymi w sekwencjach filmowych. Każda z grup przygotowuje do wybranej sekwencji rozszerzone opracowanie tematu. Po wykonaniu prezentacji uczniowie potrafią opisać zasadę działania oraz budowę poszczególnych maszyn. Proponujemy, aby grupy pracowały w zróżnicowany sposób, jedna część wykonuje np. mapę myśli, druga część notatkę wizualną. Wszystkie materiały finalnie zostają zebrane i zostaje z nich stworzona prezentacja multimedialna.

Praca z uczniami z SPE i indywidualizacja pracy z uczniami

E‑materiał ułatwia zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co jest szczególnie istotne dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Pozwala na dostęp do informacji oraz likwiduje pewne bariery społeczne i komunikacyjne oraz zapewnia wyrównywanie szans. Odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku, słuchu. Jednocześnie dwukanałowość przekazu w sekwencjach filmowych pozwala na samodzielne przez ucznia dobranie kanału odbioru informacji (obraz prezentujący treść i lektor ją opisujący). Dzięki połączeniu sekwencji filmowej i wizualizacji uczeń ze SPE może, w przypadku zbyt szybkiego przekazu filmowego, zgłębić wiedzę analizując we własnym tempie zwizualizowane maszyny elektryczne.

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego podczas zajęć i poza nimi.

Przy pracy samodzielnej nauczyciel może przydzielać zróżnicowane zadania/prace/zagadnienia uczniom. Różnicowanie może polegać na trudności pojęcia do wyjaśnienia lub też zakresu, który dany uczeń w tym samym czasie ma opracować. Dodatkowym elementem indywidualizacji może być wzbogacanie swoich opracowań o wiadomości z Internetu. Może to być na przykład zebranie dodatkowej netografii i dołożenie jej do już zawartej w materiałach.

Dodatkowe zadania, które mogą pojawić się przy pracy z tymi e‑materiałami, to choćby stworzenie przez uczniów elektronicznego testu z pytań (wskazywanego wcześniej w propozycjach wykorzystania e‑materiału), które wcześniej każdy z uczniów przygotował, np.: po pięć pytań do każdego z czterech filmów w sekwencjach lub co najmniej jedno pytanie na każdą rozpoczętą minutę filmu.

Przy pracy w grupie nauczyciel powinien zwracać uwagę na role grupowe, które pełnią uczniowie i różnicować zespoły, pozwalając różnym osobom współpracować ze sobą. W swojej pracy może zwrócić uwagę na wykorzystanie metody tutoringu rówieśniczego. Do grupy może przydzielić uczniów z większą wiedzą lub/i poziomem kompetencji społecznych oraz takiego, który może mieć trudności z wykonywaniem obowiązków. Uczniowie z mniejszą wiedzą wspierani przez uczniów zdolnych będą łatwiej przyswajali wiedzę. Uczniowie zdolni, ucząc innych, będą powtarzali i utrwalali zdobytą wiedzę oraz rozwiązywali problemy związane ze sposobami wytłumaczenia materiału uczniom, którzy sobie z tym nie radzą.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych materiałów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy;

• OS X 10.11.6 lub nowszy;

• GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM.

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji 69.0.3497.100;

• Firefox w wersji 62.0.2;

• Safari w wersji 11.1;

• Opera w wersji 55.0.2994.44;

• Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0;

• Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124.

Urządzenia mobilne:

• 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym;

• Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści