Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodów: kierowca mechanik i technik transportu drogowego3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodów: kierowca mechanik i technik transportu drogowego

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodach technik transportu drogowego i kierowca mechanik. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji

$\text{TDR.01.}$ Eksploatacja środków transportu drogowego— Kierowca mechanik $8 3 2 2 0 1$, Technik transportu drogowego $3 1 1 9 2 7$ oraz $\text{TDR.02.}$ Organizacja przewozu środkami transportu drogowego — Technik transportu drogowego $3 1 1 9 2 7$

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji

$\text{TDR.02.}$ Organizacja przewozu środkami transportu drogowego:

• planowanie i organizowanie prac dotyczących przewozu drogowego osób oraz ładunków,

• prowadzenie dokumentacji dotyczącej przewozu drogowego osób oraz ładunków,

• przygotowanie do kierowania pojazdami samochodowymi w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii C+E.

Efekty kształcenia

$\text{TDR.01.2.}$ Podstawy transportu drogowego

Uczeń:

1) omawia zakres regulacji prawnych w zakresie transportu drogowego

3) charakteryzuje rodzaje oraz warunki przewozu ładunków

6) omawia przepisy prawa dotyczące czasu pracy kierowcy

$\text{TDR.02.2.}$ Podstawy transportu drogowego

Uczeń:

1) omawia zakres regulacji prawnych w zakresie transportu drogowego

3) charakteryzuje rodzaje oraz warunki przewozu ładunków

6) omawia przepisy prawa dotyczące czasu pracy kierowcy

$\text{TDR.02.3.}$ Organizowanie przewozu towarów i ładunków

Uczeń:

3) charakteryzuje przepisy prawa dotyczące użytkowania środków transportu

7) określa zakres odpowiedzialności materialnej, osobistej i solidarnej za powierzone mienie

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. Wprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy.

   Film instruktażowy - tutorialD13Di7cMGFilm instruktażowy - tutorial prezentuje procedury stwierdzenia naruszenia przepisów w trakcie kontroli pojazdu na drodze lub kontroli w siedzibie przewoźnika, lub załadowcy. Prezentuje podejmowane przez kierowcę, załadowcę i przewoźnika działania w związku z kontrolą i ujawnieniem naruszenia przepisów:

   • zatrzymanie pojazdu do kontroli,

   • okazanie dokumentów pojazdu,

   • okazanie dokumentów kierowcy,

   • okazanie dokumentów przewożonego ładunku,

   • złożenie wyjaśnień dotyczących naruszenia przepisów.

   W filmie prezentowane są czynności zawodowe podejmowane przez kontrolującego/kontrolujących:

   • zatrzymanie pojazdu do kontroli w bezpiecznym miejscu oraz w bezpieczny sposób,

   • oględziny pojazdu,

   • kontrola dokumentów: pojazdu, kierowcy, przewożonego ładunku,

   • uzyskanie wyjaśnień kierowcy,

   • zastosowanie taryfikatora kar,

   • sporządzenie decyzji o ukaraniu,

   • poinformowanie o procedurze odwoławczej.

   Można dowiedzieć się również o zakresie odpowiedzialności za naruszenie kierowcy, załadowcy, przewoźnika oraz poznać dokumentację związaną z udokumentowaniem naruszenia i katalog stosowanych kar wraz z uwarunkowaniami ich stosowania.

   Plansza interaktywnaDs2NaqWSiPlansza interaktywna zawiera wykaz naruszeń przepisów w transporcie drogowym:

   • taryfikator kar dla firm,

   • taryfikator kar dla kierowców,

   • taryfikator kar dla zarządzających transportem,

   • taryfikator kar związanych z przewozem towarów niebezpiecznych.

   Zawiera także przyporządkowanie poszczególnych naruszeń odpowiedzialności kierowcy, załadowcy lub przewoźnika, oraz katalog stosowanych kar oraz możliwość przyporządkowania ich naruszeniom. Prezentuje także informacje o procedurach odwoławczych.

3. Obudowa dydaktyczna:

   • Interaktywne materiały sprawdzająceDD0CIzyJNInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑materiałuDv5dAAZAvSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przewodnik dla nauczycielaDNgtC5DXmPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięD1D4pAIQdPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaDLaRHNhY0Netografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

   • Instrukcja użytkowaniaDhFVD5zUOInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów kierowca mechanik, technik transportu drogowego

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapoznanie się z rodzajami naruszeń przepisów w transporcie drogowym, zakresem odpowiedzialności załadowcy, kierowcy i przewoźnika oraz stosowanych kary za naruszenia.

Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Film instruktażowy - tutorial

• Nauczyciel udostępnia film instruktażowy i prezentuje jego elementy (poprzez wskazanie kolejnych scen bez jego odtwarzania)

• Nauczyciel łączy uczniów w grupy. Zadaniem każdej grupy będzie przygotowanie scenek, w których uczniowie, wspomagając się materiałem filmowym, mają zaprezentować naruszenie przepisów (omówienie sytuacji), procedurę kontroli $\mathrm{ITD}$ oraz jej efekt z decyzją grupy o przyjęciu lub nieprzyjęciu kary (opis działania po otrzymaniu informacji o karze).

• Nauczyciel może wskazać grupom, w jakiej sytuacji będą uczestniczyć lub poprosić o to, aby grupy same wybrały naruszenie, osobę, która przepisy naruszyła i, w zależności od tego, miejsce kontroli, procedurę i wybór kary na podstawie taryfikatora.

• Finalnie uczniowie opisują także, co może zrobić przewoźnik, który zgadza się lub nie zgadza się z naruszeniem zidentyfikowanym przez $\mathrm{ITD}$.

• Uczniowie prezentują scenki na forum klasy, a nauczyciel po ich rozegraniu dyskutuje z klasą na ich temat, korygując nieścisłości i możliwe scenariusze.

• Po każdej scence reszta uczniów zapisuje w prostej notatce najważniejsze informacje uzyskane z prezentacji grupy (rodzaj naruszenia, procedura, kara, możliwość odwołania)

Plansza interaktywna

• Nauczyciel przekazuje dostęp do plansz interaktywnych. Łączy uczniów w $4$ grupy

• Zadaniem grup będzie opracowanie kart do gry i rozegranie gry w klasie.

• Opracowanie kart polega na przygotowaniu zestawów kart (po $4$ w zestawie), na których tylko po jednej stronie będzie:

  • pierwsza karta w zestawie - zapisana sytuacja, w której może znaleźć się kierowca,

  • druga karta w zestawie - decyzja, czy dana sytuacja podlega karze, czy też nie, zapisana na „tak” po stronie awersu, na „nie” po stronie rewersu (z uzasadnieniem do obu przypadków),

  • trzecia karta w zestawie - kara za takie naruszenie przepisów,

  • czwarta karta w zestawie - decyzja, czy przyjmujemy karę, czy też nie, na „tak” po stronie awersu, na „nie” po stronie rewersu (z uzasadnieniem do obu przypadków).

• Do dyspozycji uczniów będą taryfikator kar dla firm, dla kierowców, dla zarządzających transportem oraz firm związanych z przewozem towarów niebezpiecznych.

• Każda grupa przygotowuje $5$ takich sytuacji. Oprócz wykonanych kart uczniowie zapisują zestawy na kartce papieru, właściwie porządkując historię (wskazują dla danej sytuacji decyzję o karze, wymiar kary oraz kwestie jej przyjęcia lub nieprzyjęcia).

• Po przygotowaniu kart do gry grupy przystępują do jej rozegrania.

• Grupy dostają odpowiednio potasowane zestawy kart: grupa pierwsza - sytuacje, grupa druga - decyzje o podleganiu karze, trzecia - karty kar, a czwarta - decyzje o przyjęciu kary lub jej odrzuceniu.

• Zaczyna grupa pierwsza, która czyta wybraną przez siebie sytuację i wykłada ją w widocznym miejscu.

• Teraz grupa druga szuka w swoim zestawie kart odpowiedniej karty decyzji (przeglądają wszystkie i wybierają właściwą do sytuacji). Odczytuje odpowiedź i kładzie kartę właściwą stroną przy karcie sytuacji.

• Trzecia grupa wskazuje karę lub jej brak (czysta niezapisana strona karty)

• Czwarta grupa działa podobnie do grupy trzeciej.

• Tak ułożona historia oceniana jest przez nauczyciela na podstawie informacji od grupy, która tę historię przygotowała.

• Za właściwe przyporządkowanie grupy otrzymują punkty.

• Tak gra toczy się przez $20$ wygenerowanych sytuacji.

• Nauczyciel podsumowuje punkty i ogłasza zwycięskie grupy (lub grupę)

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Film instruktażowy - tutorial

• Nauczyciel udostępnia film instruktażowy i prezentuje jego elementy (poprzez wskazanie kolejnych scen bez jego odtwarzania)

• Przydziela samodzielne zadanie dla każdego ucznia.

• Zadanie polega na wybraniu z proponowanych w filmie najczęstszych naruszeń przepisów i opisanie w scenariuszu hipotetycznej sytuacji drogowej.

• Sytuacja ta powinna zaczynać się od opisu działań kierowcy, załadowcy lub przewoźnika (osobę wybiera uczeń) i przewinienia, którego się dopuszcza. W rozwinięciu opisuje kontrolę $\mathrm{ITD}$ (w zależności od wybranej osoby - przeprowadzonej przy autostradzie, na przeznaczonym do tego obszarze wyłączonym z ruchu pojazdów, dedykowanym do prowadzenia czynności służbowych przez inspektorów $\mathrm{ITD}$ lub w firmie przewoźnika, oraz magazynie załadowcy). Finalnie opisuje możliwą karę nałożoną przez kontrolującego oraz działanie przewoźnika, który zgadza się lub nie zgadza z naruszeniem zidentyfikowanym przez $\mathrm{ITD}$.

• Scenariusz ten uczeń ma spersonalizować tak, jakby była to realna sytuacja.

• Nauczyciel prosi wybranych uczniów o zaprezentowanie wybranej sytuacji drogowej.

Plansza interaktywna

• Nauczyciel przydziela dostęp do planszy interaktywnej.

• Prosi uczniów o przeanalizowanie plansz i wykonanie grafu, w którym w górnej części znajdą się typowe naruszenia przepisów (np.: w postaci krótkich opisów w chmurkach), poniżej wskazane będą osoby odpowiedzialne (kierowca, załadowca, przewoźnik). Poniżej w przestrzeniach pomiędzy tymi osobami miejsca kontroli $\mathrm{ITD}$, a na samym dole informacja o różnych karach za naruszenia.

• Po takim rozpisaniu uczniowie samodzielnie mają za zadanie połączyć strzałkami naruszenia z osobami za nie odpowiadającymi, osoby z miejscem kontroli $\mathrm{ITD}$ oraz z karami za te naruszenia po kontroli.

• Nauczyciel prosi wybranych uczniów o prezentację grafu.

• Koryguje błędy, a uczniów, którzy bezbłędnie wykonali prace, nagradza.

Interaktywne materiały sprawdzające

Sposób użycia tych materiałów będzie zależał w dużej mierze od sytuacji i procesu dydaktycznego, w którego trakcie te elementy będą wykorzystywane.

W odpowiednim momencie analizy e‑materiału nauczyciel może przerwać działanie i poprosić uczniów w grupie o wykonanie zadania. Ten przerywnik może stanowić aktywizację dla grupy, która zadanie związane z e‑materiałem wykonała lub naprowadzenie na właściwe tory przy pracy z notatką. Ćwiczenie sprawdzające może stanowić także przewrotnie zainteresowanie tematem. Wykazanie luk informacyjnych może skutkować zaciekawieniem danym materiałem, do którego przewidziane jest zadanie z puli interaktywne materiały sprawdzające.

Nauczyciel może połączyć te zadania i wykonać z nich samodzielnie test jako wprowadzenie do zajęć (sprawdźcie, czego nie wiecie) lub do podsumowania (tego się nauczyliście).

Interaktywne materiały sprawdzające są dedykowane do odpowiednich materiałów. I tak ćwiczenia: $2$ - Zadanie z lukami, $4$ - Zadanie z łączeniem w pary, $5$ - Krzyżówka, $6$ - Test samosprawdzający, $8$ - Łączenie w pary, $9$ - Zadanie z lukami oraz $10$ - Zadanie Prawda/Fałsz są dedykowanie do filmu, natomiast ćwiczenie $3$ - Zadanie z grupowaniem oraz $7$ - Zadanie Prawda/Fałsz warto wykorzystać w trakcie pracy z planszą.

Ćwiczenie $1$ jest testem wielokrotnego wyboru, który zawiera $3$ pytania sprawdzające i może być wstępem lub wzorcem do zbudowania ćwiczenia sprawdzającego wiedzę (na podstawie tego wzorca uczniowie mogą dopisać kolejne pytania).

Praca grupowa

W pracy grupowej odpowiednie użycie materiałów interaktywnych będzie zależało od inwencji nauczyciela. Dość dobrym rozwiązaniem ze względów dydaktycznych może być korzystanie z nich jako przerywnika w zajęciach lub elementu podsumowującego mikrodawki wiedzy zawarte we fragmentach filmu dotyczących danego ćwiczenia z interaktywnych materiałów edukacyjnych.

Materiałów tych można użyć jako sprawdzianu, blokując wszystkie ćwiczenia jako jedno, ale lepszym rozwiązaniem może być poproszenie młodzieży (podzielonej na grupy) o wymyślenie pytań do filmu na bazie ćwiczeń z Interaktywnych materiałów sprawdzających i po sprawdzeniu przez nauczyciela ich poprawności merytorycznej - zastosowanie jako sprawdzianu. Inną opcją mogłoby być przygotowanie sprawdzianu z wiedzy zawartej w materiale filmowym przez grupy sobie nawzajem. W ten sposób grupy wykażą się inwencją (wymyślanie pytań) i powtarzaniem materiału (rozwiązywaniem pytań innych grup).

Praca indywidualna

Korzystając samodzielnie z tych materiałów, uczniowie rozwiązują ćwiczenia. Mają przy tym możliwość zapytania nauczyciela o pomoc, jeśli mieliby wątpliwości. Prawidłowe rozwiązanie może być zaprezentowane przez nauczyciela lub ucznia np. na tablicy interaktywnej, po rozwiązaniu przez wszystkich uczniów zadań. Nauczyciel udziela komentarza do prezentowanego rozwiązania. W przypadku niewłaściwej odpowiedzi nauczyciel wyjaśnia, dlaczego jest ona nieprawidłowa i udziela poprawnej odpowiedzi.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych, pozwalając na przygotowanie się uczniów do realizacji tych zajęć. Działanie, które polecam zrealizować, to metoda generowania pytań do materiału. W ramach samodzielnej pracy poza zajęciami lekcyjnymi uczniowie na podstawie filmu mogą ułożyć do każdych dwóch minut filmu co najmniej jedno pytanie. Elementem dodatkowym może być wykonanie tego zadania z wpisaniem go do formularza wcześniej przygotowanego szablonu testu (np.: w aplikacji Forms lub Google Forms lub innej). Takie działanie poszerza zakres materiału i daje możliwość generowania pomysłów i przyswajania materiału jako własnego, jednocześnie budując bazę pytań dla nauczyciela.

Praca z uczniami z SPE i indywidualizacja pracy z uczniem

Ważnym elementem pracy z tym e‑materiałem jest zapewnienie uczniom tylu możliwości pracy z nim, aby mogli pracować w sposób odpowiadający ich stylom uczenia się, potrzebom fizycznym, zainteresowaniom i umiejętnościom. Indywidualizacja pracy z uczniem może być oparta na możliwości pracy z tym samym zakresem materiału, ale korzystając z różnych przestrzeni edukacyjnych (wykorzystanie obrazu, dźwięku - lektor w filmie lub plansz prezentujących treść). Główna treść dotycząca naruszenia przepisów w transporcie drogowym, zakresu odpowiedzialności załadowcy, kierowcy i przewoźnika oraz stosowanych kar znajduje się w filmie. Treści wspierające zawierają plansze interaktywne. Multimedia pozwalają również, pracując z uczniem zdolnym, na ich rozszerzanie o informacje znalezione w Internecie.

U wielu dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi obserwuje się duży stopień niepewności co do swojej wiedzy i umiejętności. Ta sytuacja może zaistnieć przy opanowaniu tego e‑materiału ze względu na dużą ilość opcji związanych z naruszeniem, kontrolą i procedurami oraz niezbędną dokumentacją. Bardzo ważne jest podkreślanie najmniejszych nawet osiągnięć uczniów i motywowanie ich do wysiłku. Można to zrealizować poprzez wykonywanie ćwiczeń, których wielość i prosta forma nie przytłacza lub wskazując poprawne działania ucznia z dokumentacją. Istotne jest uświadamianie i podkreślanie mocnych stron ucznia na tle klasy. Ważna jest pomoc w adekwatnej ocenie własnych umiejętności i wzmacnianie samooceny uczniów $\mathrm{SPE}$. Przy pracy z filmem ważne jest stosowane zasady każdemu to, co dla niego właściwe i  potrzebne. Odpowiednie przydzielenie materiałów do opracowania lub ich właściwe ujęcie wykorzystujące potencjał ucznia ma tu zasadnicze znaczenie. Przyjęcie takiej reguły pozwoli zwiększyć skuteczność wspólnego kształcenia uczniów przyswajających wiedzę bez przeszkód i uczniów $\mathrm{SPE}$. W  procesie tym konieczny jest bezpośredni kontakt i interakcje uczniów o zróżnicowanych potrzebach i  możliwościach rozwojowych podczas podejmowania i  realizacji zadań, które nauczyciel generuje w oparciu o e‑materiał.

Ważnym elementem jest indywidualizacja nauczania oparta o znajomość mocnych stron i strategii uczenia się. Czynnikiem, który może zmienić drogę ucznia na lepszą, jest zainteresowanie jego osobą i jego sytuacją przynajmniej jednej właściwej osoby - nauczyciela, który odpowiednio pokieruje zakresem i sposobem przyswajania materiału. Szczególnie ważne staje się podzielenie filmu na elementy adekwatnie do percepcji ucznia oraz odpowiednie przydzielenie plansz interaktywnych na grupy, oraz przy przydzielaniu zadań grupowych i indywidualnych w pracy z e‑materiałami.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści