Przewodnik dla nauczyciela

Spis treści

Cele ogólne e‑materiału i efekty kształcenia1Cele ogólne e‑materiału i efekty kształcenia

Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

Powiązania między elementami e‑materiału3Powiązania między elementami e‑materiału

Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej4Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej

Wymagania techniczne5Wymagania techniczne

Cele ogólne e‑materiału i efekty kształcenia

Cele ogólne e‑materiału

• Uwzględnienie treści, które pozwalają na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodach mechanik‑operator pojazdów i maszyn rolniczych (kod cyfrowy zawodu 834103) oraz technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki (kod cyfrowy zawodu 311515): użytkowanie pojazdów, narzędzi, maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji rolniczej, obsługiwanie pojazdów rolniczych, środków transportu, maszyn i urządzeń stosowanych w rolnictwie. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

• Przedstawienie – w sposób obrazowy i zrozumiały dla uczącego się – najważniejszych informacji dotyczących budowy, działania oraz zasad obsługi ciągnika rolniczego. Ciągnik rolniczy jest podstawową jednostką napędową wykorzystywaną w gospodarstwach rolniczych, jednak jego bezpieczna eksploatacja wymaga nie tylko posiadania prawa jazdy, ale również znajomości budowy oraz zasady działania poszczególnych podzespołów.

• Pomoc w procesie nauczania i w procesie samodzielnego uczenia się wyżej wymienionych zawodów: wspieranie osiągania wybranych efektów kształcenia przez podnoszenie jakości procesu dydaktycznego i autodydaktycznego.

• Rozwijanie kompetencji komunikacyjno‑cyfrowych.

• Dostosowanie tempa i zakresu nauczania do indywidualnych potrzeb uczącego się.

Efekty kształcenia i i kryteria ich weryfikacji dla kwalifikacji ROL.02. Eksploatacja pojazdów, maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w rolnictwie

E‑materiał wspiera osiąganie następujących efektów kształcenia i kryteriów ich weryfikacji:

ROL.02.2. Podstawy rolnictwa w technice rolniczej

Osoba ucząca się:

ROL.02.2.10) wykonuje czynności związane z prowadzeniem i obsługą ciągnika rolniczego:

• ROL.02.2.10) 1) przygotowuje ciągnik rolniczy i przyczepę do jazdy;

• ROL.02.2.10) 3) przestrzega zasad kierowania ciągnikiem rolniczym.

ROL.02.4. Podstawy techniki rolniczej

Osoba ucząca się:

ROL.02.4.8) rozróżnia materiały eksploatacyjne:

• ROL.02.4.8) 1) określa właściwości paliw;

• ROL.02.4.8) 2) określa właściwości środków smarnych;

• ROL.02.4.8) 3) określa właściwości płynów eksploatacyjnych;

• ROL.02.4.8) 4) dobiera materiały eksploatacyjne do sprzętu technicznego stosowanego w rolnictwie.

ROL.02.4.15) określa zasady działania maszyn:
a) rozróżnia przekładnie i mechanizmy w maszynach,
b) rozróżnia silniki wykorzystywane w rolnictwie:

• ROL.02.4.15) 2) wyjaśnia zasadę działania silników spalinowych i elektrycznych;

• ROL.02.4.15) 3) wyjaśnia zasadę działania mechanizmów przeniesienia napędu.

ROL.02.5. Użytkowanie pojazdów stosowanych w rolnictwie

Osoba ucząca się:

ROL.02.5.2) charakteryzuje mechanizmy, zespoły i układy pojazdów stosowanych w rolnictwie:

• ROL.02.5.2) 1) rozróżnia poszczególne układy w ciągnikach rolniczych;

ROL.02.5.4) przeprowadza przeglądy techniczne ciągników i pojazdów samochodowych:

• ROL.02.5.4) 1) określa zakres przeglądów technicznych ciągników;

• ROL.02.5.4) 3) wykonuje przegląd techniczny ciągnika rolniczego.

ROL.02.5.6) dobiera materiały eksploatacyjne do pojazdów stosowanych w rolnictwie:

• ROL.02.5.6) 1) dobiera materiały eksploatacyjne do ciągników rolniczych.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

E‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z tych części zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje, które ułatwiają użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością e‑materiału.

Materiały multimedialne

Animacja 3D Budowa i zasada działania ciągnika rolnicznegoDcmo0rvINAnimacja 3D Budowa i zasada działania ciągnika rolnicznego

Praca z animacją 3D wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:

• rozróżnianie przekładni i mechanizmów w maszynach,

• rozróżnianie silników wykorzystywanych w rolnictwie,

• charakteryzowanie mechanizmów, zespołów i układów pojazdów stosowanych w rolnictwie.

Film instruktażowy (tutorial) Obsługa codzienna ciągnika rolniczegoDXRpAMzM5Film instruktażowy (tutorial) Obsługa codzienna ciągnika rolniczego

Praca z filmem instruktażowym (tutorialem) wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:

• wykonywanie czynności związanych z prowadzeniem i obsługą ciągnika rolniczego,

• przeprowadzanie przeglądów technicznych ciągników i pojazdów samochodowych,

• dobieranie materiałów eksploatacyjnych do pojazdów stosowanych w rolnictwie.

Grafika interaktywna Materiały eksploatacyjne i konserwacja ciągników rolniczychD11Yc76bIGrafika interaktywna Materiały eksploatacyjne i konserwacja ciągników rolniczych

Praca z grafiką interaktywną wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:

• rozróżnianie materiałów eksploatacyjnych,

• charakteryzowanie mechanizmów, zespołów i układów pojazdów stosowanych w rolnictwie,

• dobieranie materiałów eksploatacyjnych do pojazdów stosowanych w rolnictwie.

Obudowa dydaktyczna

Interaktywne materiały sprawdzająceDdj1OxaqyInteraktywne materiały sprawdzające – pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu budowy, działania i obsługi ciągnika rolniczego.

Słownik pojęć dla e‑materiałuDbrogEdG2Słownik pojęć dla e‑materiału – zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym e‑materiale.

Przewodnik dla nauczycielaDRjAWQb5VPrzewodnik dla nauczyciela – zawiera wskazówki dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

Przewodnik dla uczącego sięD1GpH5CgGPrzewodnik dla uczącego się – zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki uczącego się.

Netografia i bibliografiaDN6I5QSLWNetografia i bibliografia – stanowi listę materiałów, na podstawie których został opracowany e‑zasób, oraz listę materiałów polecanych do przeczytania w celu pogłębienia wiedzy dotyczącej budowy, działania i obsługi ciągnika rolniczego.

Instrukcja użytkowaniaDFnBBXxGnInstrukcja użytkowania – objaśnia działanie e‑materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Powiązania między elementami e‑materiału

Każdy materiał multimedialny jest także powiązany z odpowiednio dobranymi interaktywnymi materiałami sprawdzającymi:

• animacja 3D Budowa i zasada działania ciągnika rolniczego z ćwiczeniami 1‑13,

• film instruktażowy (tutorial) Obsługa codzienna ciągnika rolniczego z ćwiczeniami 14–26,

• grafika interaktywna Materiały eksploatacyjne i konserwacja ciągników rolniczych z ćwiczeniami 27–39.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w pracy dydaktycznej

Praca uczniów podczas zajęć

1. Animacja 3D

Praca całego zespołu klasowego

Rybi szkielet. Po zapoznaniu się z animacją nauczyciel informuje uczniów, że będą pracować metodą rybiego szkieletu, a ich zadaniem będzie wskazanie usterek, jakie mogą się pojawić w wypadku złego funkcjonowania któregoś z układów silnika ciągnika rolniczego. Rysuje na tablicy uproszczony szkielet ryby i w razie potrzeby wyjaśnia metodę. W głowie ryby umieszcza problem do przeanalizowania: „Usterki silnika ciągnika rolniczego”. Następnie uczniowie zgłaszają podstawowe czynniki, które ich zdaniem wpływają na pracę silnika. Propozycje umieszczane są na mniejszych ościach szkieletu. Uczniowie zgłaszający poszczególne czynniki muszą uzasadnić swoją propozycję. Na koniec chętne/wybrane osoby formułują podsumowanie.

Podobnie można postąpić w przypadku innych układów ciągnika: układu elektrycznego, układu przeniesienia napędu, układu kierowniczego, układu hydraulicznego i hamulcowego.

2. Film instruktażowy (tutorial)

Praca w parach, w grupach, całego zespołu klasowego

Kula śnieżna. Zadaniem uczniów jest przygotowanie listy czynności, jakie powinno się wykonać podczas obsługi codziennej ciągnika. Pary sporządzają listę, następnie łączą się w czwórki, porównują swoje propozycje czynności, weryfikują je i tworzą wspólną listę. W kolejnych krokach uczniowie łączą się w coraz liczniejsze grupy (ósemki, szesnastki) i wykonują te same czynności, aż powstanie ogólnoklasowa lista czynności. Jej weryfikacja następuje po wspólnym obejrzeniu filmu instruktażowego. Uczniowie wymieniają się uwagami, o jakich czynnościach zapomnieli, a które zostały umieszczone na liście niepotrzebnie.

3. Grafika interaktywna

Praca indywidualna i praca w parach

Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią multimedium i zapisują minimum pięć pytań dotyczących jego treści. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie spacerują po klasie i na umówiony sygnał szukają kogoś do pary, zadają sobie nawzajem pytania sformułowane podczas pracy z grafiką interaktywną i na nie odpowiadają.

Następnie dzielą się swoimi spostrzeżeniami, które pytania były dla nich trudne, na które nie udało im się odpowiedzieć. Zespół klasowy wspólnie formułuje na nie odpowiedzi.

4. Interaktywne materiały sprawdzające

Są to ćwiczenia przewidziane do samodzielnego rozwiązania przez uczniów. Nauczyciel może jednak wprowadzić pracę w parach lub elementy oceny koleżeńskiej, która polega na tym, że po rozwiązaniu zadań uczniowie konsultują odpowiedzi z osobą z ławki. Można też zastosować indywidualne rozwiązywanie zadań i wspólne omówienie odpowiedzi przez cały zespół klasowy, kiedy rozwiązania są wyświetlane na tablicy multimedialnej. W każdym z tych wariantów uczeń powinien móc skorzystać z pomocy nauczyciela i uzyskać od niego informację zwrotną.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Praca uczniów poza zajęciami

1. Animacja 3D

Praca w grupach

Lekcja odwrócona i gra dydaktyczna. Uczniowie przed zajęciami zostają podzieleni na kilka grup. Zadaniem każdego zespołu jest przygotowanie na podstawie animacji 5–8 pytań na temat przyporządkowanych grupie układów występujących w ciągniku rolniczym.

Przykładowy podział:

• grupa I – układy korbowo‑tłokowy i rozrządu,

• grupa II – układy zasilania powietrzem i chłodzenia,

• grupa III – układy zasilania paliwem i smarowania,

• grupa IV – układy elektryczny i przeniesienia napędu,

• grupa V – układy kierowniczy, hydrauliczny i hamulcowy.

Na zajęciach pytania są zbierane do urny. Zostają utworzone nowe grupy tak, aby w ich skład wchodziła co najmniej jedna osoba z każdej grupy macierzystej przygotowującej pytania na dany temat. Ustalane są zasady rozgrywki, np.:

• obowiązuje zasada „kto pierwszy, ten lepszy”,

• za poprawną odpowiedź zespół otrzymuje 2 punkty,

• za przejęcie pytania i udzielenie poprawnej odpowiedzi zespół otrzymuje 1 punkt,

• wygrywa drużyna z największą liczbą punktów,

• gra toczy się do wyczerpania limitu czasu lub puli pytań.

Rozpoczyna się klasowy quiz. Chętna/wybrana osoba losuje pytania i je odczytuje. Zespoły udzielają odpowiedzi. Zwycięzcy mogą być nagrodzeni oceną za aktywność.

2. Film instruktażowy (tutorial)

Praca w parach

Uczniowie dobierają się w pary, a ich zadaniem jest przygotowanie szczegółowej instrukcji dotyczącej wylosowanej czynności wchodzącej w codzienną obsługę ciągnika.

Lista czynności:

• sprawdzanie poziomu oleju silnikowego,

• sprawdzanie poziomu płynu chłodniczego,

• sprawdzanie poziomu oleju hydraulicznego,

• sprawdzanie poziomu paliwa,

• sprawdzanie dokręcenia kół,

• sprawdzanie ciśnienia w kołach,

• sprawdzanie opasek zaciskowych w komorze silnika,

• sprawdzanie słuchowe pracy silnika i wskazań przyrządów na tablicy rozdzielczej,

• sprawdzanie układu kierowniczego,

• sprawdzanie wyglądu spalin,

• sprawdzanie ładowania akumulatora.

Pary umieszczają swoje instrukcje na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej, aby nauczyciel mógł je zweryfikować.

Zadanie można utrudnić w ten sposób, że nie będą w nich użyte nazwy czynności, a osoby czytające instrukcje muszą się zorientować, o jaką czynność chodzi.

3. Grafika interaktywna

Praca w grupach

Przed zajęciami uczniowie zostają podzieleni na grupy. Każdy zespół przygotowuje prezentację dotyczącą przydzielonego zagadnienia. Wystąpienia grup powinny zawierać materiały ilustracyjne, schematy, grafiki przedstawiające zasady działania poszczególnych elementów i układów. Prezentacja nie powinna trwać dłużej niż 7 minut. W wystąpieniu biorą udział wszyscy członkowie grupy.

Zagadnienia do opracowania:

• grupa I – układ hamulcowy i materiały eksploatacyjne,

• grupa II – układ przeniesienia napędu, układ napędowy i kierowniczy oraz elektryczny,

• grupa III – silnik i materiały eksploatacyjne,

• grupa IV – skrzynia biegów i materiały eksploatacyjne,

• grupa V – wyposażenie ciągnika rolniczego i jego konserwacja.

Po każdej prezentacji następuje krótka sesja pytań i odpowiedzi, w której uczniowie prowadzący prezentację wyjaśniają pozostałym niezrozumiałe wątki wystąpienia.

Prezentacje mogą być oceniane według następujących kryteriów:

• poprawność merytoryczna,

• trafny wybór egzemplifikacji wizualnej,

• estetyka wykonania.

4. Interaktywne materiały sprawdzające

Uczniowie mogą wykonać ćwiczenia interaktywne w ramach pracy domowej.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Indywidualizacja pracy z uczniami, w tym z uczniami ze SPE

Dzięki e‑materiałom możliwe jest zindywidualizowanie procesu dydaktycznego i dostosowanie go do różnorodnych potrzeb edukacyjnych uczniów. Jest to istotne nie tylko ze względu na uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE), ale również uczniów zdolnych. Odtwarzanie każdego e‑materiału jest też możliwe w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku i słuchu. Ułatwia to dostęp do wiedzy i pozwala na zlikwidowanie niektórych barier społecznych i komunikacyjnych, a także umożliwia wyrównywanie szans w procesie nauczania–uczenia się.

Ponadto nauczyciel może też dostosować pracę z każdym zasobem do indywidualnych potrzeb uczniów.

Animacja 3D

• uczniowie słabosłyszący mogą skorzystać z napisów do animacji;

• uczniowie z zaburzeniami zachowania mogą uzupełniać propozycje na rybim szkielecie, jak również zebrać przygotowane do quizu pytania, a następnie je losować, co pozwoli im rozładować napięcie oraz skupić się na zadaniu;

• uczniom zdolnym można powierzyć przygotowanie na podstawie animacji miniwykładu na temat budowy ciągnika; mogą oni wykorzystać stop‑klatki, by w klarowny sposób wyjaśnić działanie poszczególnych układów swoim rówieśnikom.

Film instruktażowy (tutorial)

• uczniowie słabosłyszący mogą skorzystać z napisów do filmu;

• uczniowie z zaburzeniami zachowania oraz uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mogą zapoznawać się z filmem stopniowo (np. według wyznaczonego przez nauczyciela planu: I część filmu + zadania, II część filmu + zadania itd.) w celu zminimalizowania ryzyka dekoncentracji i demotywacji.

3. Grafika interaktywna

• jeśli zadaniem uczniów w pracy z grafiką interaktywną jest stworzenie pytań, a następnie wzajemne odpytywanie się, należy zwrócić uwagę na uczniów, którzy mają trudności z nawiązywaniem kontaktu z rówieśnikami i komunikacją; można wówczas takim osobom przedstawić inną formę zadania – utworzenie na platformie ZPE pięciu pytań jednokrotnego wyboru, na które pozostali uczniowie będą odpowiadać.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z przewodnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy

• OS X 10.11.6 lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3 GB RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji 69.0.3497.100

• Firefox w wersji 62.0.2

• Safari w wersji 11.1

• Opera w wersji 55.0.2994.44

• Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0

• Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124

Urządzenia mobilne:

• 2 GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

• tablet/smartfon z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym), np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści