Kontrola parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym
CES.01. Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego - Technik ceramik 311944, Operator urządzeń przemysłu ceramicznego 818115
Przewodnik dla nauczyciela
Wprowadzenie
Drodzy Nauczyciele!
„Nowoczesne kształcenie stawia nauczyciela w roli mentora. Odejście nauczyciela od roli „dostarczyciela” wiedzy, który przy tablicy prowadzi wykład (a głównym zadaniem uczniów jest słuchanie i notowanie najważniejszych informacji) pozwala na rozbudzenie kreatywności uczących się i postawienie ich w roli poszukiwaczy wiedzy” (Koncepcja e‑materiałów do kształcenia zawodowego).
Celem Przewodnika dla nauczyciela jest przedstawienie e‑materiału „Kontrola parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym” dla kształcenia zawodowego zawartego na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej. Nauczyciel i uczeń mogą korzystać podczas zajęć zawodowych oraz także podczas pracy poza szkołą (uczniowie mają możliwość sięgać do e‑materiałów w ramach przygotowania zadań domowych lub z własnej inicjatywy, np. przygotowując się do lekcji, do egzaminów).
Nauczycielu, mamy nadzieję, że e‑materiały pozwolą Ci zwiększyć efektywność nauczania.
Przewodnik zbudowany jest z następujących elementów:
Spis treści
1. Ogólna koncepcja e‑materiału1. Ogólna koncepcja e‑materiału
2. Cele ogólne e‑materiału2. Cele ogólne e‑materiału
3. Struktura e‑materiału3. Struktura e‑materiału
3.1 Materiały multimedialne3.1 Materiały multimedialne
3.2. Obudowa dydaktyczna3.2. Obudowa dydaktyczna
4. Opis zawartości merytorycznej e‑materiału i powiązania między elementami e‑materiału4. Opis zawartości merytorycznej e‑materiału i powiązania między elementami e‑materiału
5. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej5. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej
5.1. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej, w grupach i w zespole podczas zajęć5.1. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej, w grupach i w zespole podczas zajęć
5.2. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej i w grupach poza zajęciami5.2. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej i w grupach poza zajęciami
5.3. Indywidualizowania pracy z uczniem/uczniami podczas zajęć i poza nimi5.3. Indywidualizowania pracy z uczniem/uczniami podczas zajęć i poza nimi
5.4. Organizowania pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych5.4. Organizowania pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych
6. Opis materiałów sprawdzających6. Opis materiałów sprawdzających
7. Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału7. Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału
1. Ogólna koncepcja e‑materiału
E‑materiał „Kontrola parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym” wspiera osiąganie wybranych efektów kształcenia określonych dla kwalifikacji: CES.01. Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego: CES.01.4. Przeprowadzanie kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym wyodrębnionych w zawodach szkolnictwa branżowego operator urządzeń przemysłu ceramicznego 818115 oraz technik ceramik 311944.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
2. Cele ogólne e‑materiału
E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych w zakresie kwalifikacji CES.01. Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu ceramicznego:
- przygotowywanie surowców i półproduktów do produkcji wyrobów ceramicznych,
- wytwarzanie półproduktów i wyrobów ceramicznych,
- użytkowanie maszyn i urządzeń w przemyśle ceramicznym,
- regulowanie i utrzymywanie parametrów procesów produkcyjnych, w zawodach: operator urządzeń przemysłu ceramicznego 818115, technik ceramik 311944.
Celem e‑materiału jest przedstawienie w sposób obrazowy i zrozumiały, w jaki sposób prowadzona jest kontrola parametrów produkcyjnych na linii szkliwierskiej w przemyśle ceramicznym. To przemysł, w którym większość prac wykonują nowoczesne maszyny, automatyczne linie produkcyjne, zautomatyzowane procesy załadunku, rozładunku i transportu międzyoperacyjnego. Przemysł ceramiczny to między innymi produkcja ceramiki: stołowej, sanitarnej, budowlanej, ogniotrwałej, technicznej, szlachetnej, elektrotechnicznej i elektronicznej.
E‑materiał ma stanowić pomoc w procesie nauczania/uczenia się w ww. zawodzie, oraz wspierać osiąganie wybranych efektów kształcenia poprzez podnoszenie jakości procesu dydaktycznego, rozwój kompetencji komunikacyjno–cyfrowych, lepsze dostosowanie tempa i zakresu nauczania do indywidualnych potrzeb uczącego się, a tym samym przyczynić się do poprawy efektywności pracy dydaktyczno–wychowawczej.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
3. Struktura e‑materiału
3.1. Materiały multimedialne
Zawierają różnego rodzaje e‑materiały, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy oraz nabycie kompetencji zawodowych. E‑materiał „Kontrola parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym” składa się z trzech elementów multimedialnych:
• Film instruktażowy (Tutorial)Film instruktażowy (Tutorial): Kontrola parametrów wybranego procesu technologicznego – dotyczący kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego (pomiar parametrów na linii szkliwienia: wiskoza, gęstość, aplikacja szkliwa),
• Sekwencje filmoweSekwencje filmowe: Pomiar parametrów na linii szkliwierskiej – prezentujące poszczególne czynności związane z prawidłowym wykonywaniem kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego (pomiar parametrów na linii szkliwierskiej),
• Plansza interaktywnaPlansza interaktywna: Przyrządy i urządzenia kontrolno‑pomiarowe – zawierająca charakterystyki przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych stosowanych w wybranym procesie przemysłu ceramicznego (formowanie, suszenie, szkliwienie, zdobienie i wypalanie).
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
3.2. Obudowa dydaktyczna
• Interaktywne materiały sprawdzająceInteraktywne materiały sprawdzające – pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu prawidłowego przygotowania kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym.
• Słownik pojęć e‑materiałuSłownik pojęć e‑materiału – zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym e‑materiale.
• Przewodnik dla nauczycielaPrzewodnik dla nauczyciela – zawiera wskazówki dotyczące wykorzystania e‑materiału dla kształcenia zawodowego zawartego na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej. Przewodnik zawiera opis materiałów multimedialnych, które mają pomóc nauczycielowi w procesie kształcenia – czyli organizowania procesu nabywania przez uczniów wiedzy i umiejętności, ich sprawdzania jako elementu końcowego tego procesu lub diagnozującego – jaką wiedzę i umiejętności uczniowie już posiadają, aby potem indywidualizować proces kształcenia.
• Przewodnik dla uczącego sięPrzewodnik dla uczącego się – zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.
• Netografia i bibliografiaNetografia i bibliografia – stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
4. Opis zawartości merytorycznej e‑materiału i powiązania między jego elementami
W e‑materiale nauczyciel ma możliwość wykorzystania następujących materiałów multimedialnych:
• Film instruktażowy (Tutorial)Film instruktażowy (Tutorial): Kontrola parametrów wybranego procesu technologicznego – prezentuje czynności wykonywane przez operatora w ramach procedury i realizacji zadań zawodowych na kolejnych etapach procesu technologicznego.
Nauczyciel korzystający z danego materiału multimedialnego ma gotowy film do wykorzystania w swojej pracy dydaktycznej. Nauczyciel może dokonywać podziału na grupy, które zgłębiają swoją wiedzę na temat czynności wykonywanych przez operatora, a następnie sprawdzają ją na forum klasy. Ma możliwość konwersacji z uczniami na temat wymagań stawianych przez pracodawców pracownikom w zawodzie operator urządzeń ceramicznych na etapie kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego.
Efekty kształcenia oraz kryteria weryfikacji właściwe dla materiału multimedialnego:
CES.01.4. Przeprowadzanie kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym
CES.01.4.2. charakteryzuje przyrządy i urządzenia kontrolno‑pomiarowe wykorzystywane do kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym oraz określa ich zastosowanie
CES.01.4.2.1) rozróżnia przyrządy i urządzenia kontrolnopomiarowe wykorzystywane do kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym
CES.01.4.2.2) wskazuje zastosowanie przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych wykorzystywanych do kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym
CES.01.4.3. obsługuje przyrządy i urządzenia kontrolno - pomiarowe podczas eksploatacji maszyn
CES.01.4.3.2) dobiera przyrządy i urządzenia kontrolno‑pomiarowe do kontroli parametrów produkcyjnych
CES.01.4.3.3) wskazuje czynności związane z obsługą przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych podczas eksploatacji maszyn
CES.01.4.3.4) odczytuje wskazania przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych podczas eksploatacji maszyn
CES.01.4.3.5) rejestruje wyniki pomiarów parametrów produkcyjnych CES.01.4.5. kontroluje parametry procesu
CES.01.4.5.1) posługuje się przyrządami pomiarowymi do kontroli surowców ceramicznych, aplikacji szkliw ceramicznych, pozostałości mas i szkliw ceramicznych, wilgotności półproduktów i wyrobów ceramicznych
CES.01.4.5.2) rejestruje wyniki pomiarów procesu technologicznego
CES.01.4.5.3) ocenia wyniki pomiarów procesu technologicznego
CES.01.4.6.) ocenia przebieg produkcji półproduktów i wyrobów ceramicznych w zależności od parametrów produkcyjnych i technologicznych
CES.01.4.6.5) rejestruje wyniki pomiarów przebiegu produkcji półproduktów i wyrobów ceramicznych
CES.01.4.6.6) ocenia jakość półproduktów i wyrobów ceramicznych
CES.01.4.7. stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym
CES.01.4.7.1) wykorzystuje programy komputerowe do rejestracji parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym.
Cele szczegółowe materiału multimedialnego:
- określenie kompetencji i zadań zawodowych operatora urządzeń przemysłu ceramicznego,
- określenie czynności zawodowych wykonywanych przez operatora przed rozpoczęciem pracy, w trakcie wykonywania pracy po zakończeniu pracy,
- prezentacja sprzętu i urządzeń kontrolno‑pomiarowych, wykorzystywanego do realizacji zadań zawodowych: wizkozymetr (lepkościomierz), pikonometr (szklana kolba), elektroniczna waga laboratoryjna,
- objaśnienie zestawu półproduktów stosowanych do szkliwienia wyrobów ceramicznych,
- przedstawienie urządzeń do aplikacji szkliw i angob: polewaczka dzwonowa, kabina dyskowa, kabina pistoletowa,
- prezentacja pomiarów parametrów na linii szkliwienia: wiskoza, gęstość, aplikacja szkliwa,
- przedstawienie dokumentacji związanej z wykonywaniem czynności kontroli parametrów na linii szkliwierskiej: „Karty technologiczne”, „Książka kontroli pomiaru parametrów”.
• Sekwencje filmoweSekwencje filmowe: Pomiar parametrów na linii szkliwierskiej – prezentujące poszczególne czynności związane z prawidłowym wykonywaniem kontroli parametrów wybranego procesu – obrazują pomiar 3 parametrów: gęstość, wiskozę i aplikację szkliwa na dany wyrób ceramiczny. W tym materiale multimedialnym nauczyciel może prowadzić z uczniami konwersację na temat obejrzanych Sekwencji filmowych i zaproponować uczniom pracę indywidualną lub w grupach ćwiczeniowych, praca uczniów powinna otrzymać informację zwrotną celem sprawdzenia wykonanych ćwiczeń.
Efekty kształcenia oraz kryteria weryfikacji właściwe dla materiału multimedialnego:
CES.01.4. Przeprowadzanie kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym
CES.01.4.2. charakteryzuje przyrządy i urządzenia kontrolno‑pomiarowe wykorzystywane do kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym oraz określa ich zastosowanie
CES.01.4.2.1) rozróżnia przyrządy i urządzenia kontrolnopomiarowe wykorzystywane do kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym
CES.01.4.2.2) wskazuje zastosowanie przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych wykorzystywanych do kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym
CES.01.4.3. obsługuje przyrządy i urządzenia kontrolno pomiarowe podczas eksploatacji maszyn
CES.01.4.3.2) dobiera przyrządy i urządzenia kontrolno‑pomiarowe do kontroli parametrów produkcyjnych
CES.01.4.3.3) wskazuje czynności związane z obsługą przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych podczas eksploatacji maszyn
CES.01.4.3.4) odczytuje wskazania przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych podczas eksploatacji maszyn
CES.01.4.3.5) rejestruje wyniki pomiarów parametrów produkcyjnych CES.01.4.5. kontroluje parametry procesu
CES.01.4.5.1) posługuje się przyrządami pomiarowymi do kontroli surowców ceramicznych, aplikacji szkliw ceramicznych, pozostałości mas i szkliw ceramicznych, wilgotności półproduktów i wyrobów ceramicznych
CES.01.4.5.2) rejestruje wyniki pomiarów procesu technologicznego
CES.01.4.5.3) ocenia wyniki pomiarów procesu technologicznego
CES.01.4.6.) ocenia przebieg produkcji półproduktów i wyrobów ceramicznych w zależności od parametrów produkcyjnych i technologicznych
CES.01.4.6.5) rejestruje wyniki pomiarów przebiegu produkcji półproduktów i wyrobów ceramicznych
CES.01.4.6.6) ocenia jakość półproduktów i wyrobów ceramicznych.
Cele szczegółowe materiału multimedialnego:
- określenie kompetencji i zadań zawodowych operatora urządzeń przemysłu ceramicznego,
- określenie czynności zawodowych wykonywanych przez operatora przed rozpoczęciem pracy, w trakcie wykonywania pracy po zakończeniu pracy,
- prezentacja 1 sekwencji pomiaru gęstości szkliwa z użyciem piknometru (szklana kolba),
- prezentacja 2 sekwencji pomiaru wiskozy szkliwa z użyciem wiskozymetru (lepkościomierza),
- prezentacja 3 sekwencji pomiaru aplikacji szkliwa na dany produkt ceramiczny z użyciem wagi laboratoryjnej,
- przedstawienie dokumentacji związanej z wykonywaniem czynności zawodowych: „Karty technologiczne”, „Książka kontroli pomiaru parametrów”.
• Plansza interaktywnaPlansza interaktywna: Przyrządy i urządzenia kontrolno‑pomiarowe – pprezentuje informacje w zakresie charakterystyki przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych stosowanych w wybranym procesie przemysłu ceramicznego (formowanie, suszenie, szkliwienie, zdobienie i wypalanie). W tym materiale multimedialnym nauczyciel może prowadzić z uczniami konwersację na temat stosowanych przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych, zwracając uwagę na przedstawione w multimedium ważne aspekty z punktu widzenia pracy operatora.
Efekty kształcenia właściwe dla materiału multimedialnego:
CES.01.4. Przeprowadzanie kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym
CES.01.4.2. charakteryzuje przyrządy i urządzenia kontrolno‑pomiarowe wykorzystywane do kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym oraz określa ich zastosowanie
CES.01.4.2.1) rozróżnia przyrządy i urządzenia kontrolnopomiarowe wykorzystywane do kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym
CES.01.4.2.2) wskazuje zastosowanie przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych wykorzystywanych do kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym
CES.01.4.3. obsługuje przyrządy i urządzenia kontrolno pomiarowe podczas eksploatacji maszyn
CES.01.4.3.2) dobiera przyrządy i urządzenia kontrolno‑pomiarowe do kontroli parametrów produkcyjnych
CES.01.4.3.3) wskazuje czynności związane z obsługą przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych podczas eksploatacji maszyn
CES.01.4.3.4) odczytuje wskazania przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych podczas eksploatacji maszyn
CES.01.4.3.5) rejestruje wyniki pomiarów parametrów produkcyjnych
CES.01.4.5. kontroluje parametry procesu
CES.01.4.5.1) posługuje się przyrządami pomiarowymi do kontroli surowców ceramicznych, aplikacji szkliw ceramicznych, pozostałości mas i szkliw ceramicznych, wilgotności półproduktów i wyrobów ceramicznych
CES.01.4.5.2) rejestruje wyniki pomiarów procesu technologicznego
CES.01.4.5.3) ocenia wyniki pomiarów procesu technologicznego
CES.01.4.6.4) ocenia przebieg produkcji półproduktów i wyrobów ceramicznych w zależności od parametrów produkcyjnych i technologicznych
CES.01.4.6.5) rejestruje wyniki pomiarów przebiegu produkcji półproduktów i wyrobów ceramicznych
CES.01.4.6.6) ocenia jakość półproduktów i wyrobów ceramicznych.
Cele szczegółowe materiału multimedialnego:
- charakterystyka urządzeń kontrolno‑pomiarowych w procesie formowania i suszenia (wagosuszarka, wstrząsarka),
- charakterystyka urządzeń kontrolno‑pomiarowych w procesie szkliwienia i zdobienia (lepkościomierz, piknometr, waga laboratoryjna),
- charakterystyka urządzeń kontrolno‑pomiarowych w procesie wypalania (łamacz na linii produkcyjnej, łamacz laboratoryjny, szczelinomierz, suwmiarka, planimetr, kalbrator).
Wskazane materiały multimedialne wraz z obudową dydaktyczną są ze sobą powiązane ze względu na osiągnięcie ogólnego celu opracowanego e‑materiału. Jest to nowoczesna pomoc dydaktyczna wspomagająca proces uczenia się/nauczania. Przedstawione elementy składowe e‑materiału stanowią całość obrazującą informacje w zakresie kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym. Wszystkie materiały multimedialne w ramach e‑materiału są ze sobą powiązane, tzn. w Filmie instruktażowym przedstawiane są czynności operatora urządzeń ceramicznych wykonywane w ramach realizacji zadań zawodowych, które w Sekwencjach filmowych będą pomocne uczącemu się przy poznawaniu czynności związanych z wykonywaniem kontroli parametrów procesu technologicznego, poznając urządzenia kontrolno‑pomiarowe – w Planszy interaktywnej.
Wiedza i umiejętności nabyte podczas Filmu instruktażowego będą bardzo przydatne w poznawaniu wybranych przyrządów kontrolno‑pomiarowych stosowanych w procesach: formowania, suszenia, szkliwienia, zdobienia i wypalania w Planszy interaktywnej oraz kontroli tych procesów w Sekwencjach filmowych.
Wszystkie materiały sprawdzające odnoszą się do Filmu instruktażowego, Planszy interaktywnej i Sekwencji filmowych. Kontrolują one wiedzę i umiejętności nabyte podczas wyżej wymienionej aktywności.
Uczący się po zapoznaniu się z danymi materiałami multimedialnymi ma możliwość wykonania ćwiczeń w formie Interaktywnych materiałów sprawdzających w myśl metody dydaktycznej – utrwalanie nabytej wiedzy, a następnie dokonania samooceny i kontroli własnej wiedzy. W Interaktywnych materiałach sprawdzających znajduje się test ćwiczeniowy stanowiący podsumowującą całość pracy z e‑materiałem oraz ćwiczenia powiązane z danymi materiałami. Obudowa dydaktyczna w formie Słownika pojęć, Netografii i bibliografii warunkuje proces samokształcenia uczącego się.
E‑materiał pełni rolę pomocy dydaktycznej dla uczących się zawodów: operator urządzeń przemysłu ceramicznego i technik ceramik. Służy nowoczesnemu kształceniu zawodowemu, by w zmieniającym się świecie informatyzacji i rozwoju przemysłu 4.0 w atrakcyjny sposób dostarczać uczącym się treści zgodne z aktualną wiedzą i rozwojem technologii przemysłowej.
E‑materiał jest odpowiedzią na potrzeby dzisiejszego uczącego się, nauczyciela oraz pracodawców zainteresowanych przygotowaniem pracowników do pracy zawodowej, oraz pozyskaniem wykwalifikowanej, młodej kadry pracowniczej.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
5. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej
5.1. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej, w grupach i w zespole podczas zajęć.
Dodatkowo nauczyciel może zapisywać swoje własne propozycje ćwiczeń po realizacji określonego materiału multimedialnego.
- praca indywidualna uczniów – przykładem pracy indywidualnej uczniów może stać się mapa myśli dla wyznaczonego przez nauczyciela tematu: „Opracowanie czynności zawodowych wykonywanych przez operatora urządzeń przemysłu ceramicznego podczas kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego” na podstawie Filmu instruktażowego. Uczniowie samodzielnie mogą zapoznać się z warunkami i czynnościami wykonywanej pracy operatora, a potem przygotują opis wyznaczony przez nauczyciela — Jakie czynności wykonuje operator urządzeń przemysłu ceramicznego: przed rozpoczęciem pracy, w trakcie wykonywania pracy, po zakończeniu pracy.
Mapa myśli powinna dawać użytkownikowi możliwość tworzenia własnych notatek w formie graficznej – diagramu do ilustrowania relacji pomiędzy składowymi, samodzielnego tworzenia mapy myśli poprzez budowanie wielopoziomowych relacji i wzajemnych zależności między myślami – wnioskami – podsumowaniami, zgodnie z zasadami tworzenia mapy pojęć.
Uczniowie mogą sami wybierać sposób prezentacji zagadnienia, a następnie zapisać, wydrukować oraz oddać do sprawdzenia nauczycielowi.
- praca uczniów w grupach – nauczyciel na zajęciach dzieli uczniów na grupy. Podstawą pracy grupowej uczniów może stać się Sekwencje filmowe dotyczące czynności związanych z wykonywaniem kontroli parametrów procesu technologicznego. Poszczególne grupy zapoznają się z określonym zagadnieniem (partią materiału). Pracują we własnym tempie, przeglądają materiał, a następnie wykonują ćwiczenie w przydzielonej grupie. Uczniowie w grupach dyskutują między sobą, wymieniają poglądy, rozmawiają, jak ma wyglądać ich zdaniem wykonanie ćwiczenia zadanego przez nauczyciela. Każda grupa wykonuje schemat/mapę myśli dotyczący innego zagadnienia, np.
Ćwiczenie: Zapoznajcie się z Sekwencjami filmowymi - przygotujcie schemat/mapę myśli:
Wróć do fragmentu Sekwencji filmowej nr 1 prezentującej poszczególne czynności związane z prawidłowym wykonywaniem kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego, aby przypomnieć sobie treści niezbędne do rozwiązania zadania.
Grupa 1.
- W jaki sposób odbywa się pomiar gęstości szkliw z użyciem piknometru?
Wróć do fragmentu Sekwencji filmowej nr 2 prezentującej poszczególne czynności związane z prawidłowym wykonywaniem kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego, aby przypomnieć sobie treści niezbędne do rozwiązania zadania.
Grupa 2.
- W jaki sposób przeprowadzamy pomiar wiskozy szkliw z użyciem lepkościomierza?
Wróć do fragmentu Sekwencji filmowej nr 3 prezentujące poszczególne czynności związane z prawidłowym wykonywaniem kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego, aby przypomnieć sobie treści niezbędne do rozwiązania zadania.
Grupa 3.
- W jaki sposób przeprowadzamy pomiar aplikacji szkliwa na dany wyrób ceramiczny z użyciem wagi laboratoryjnej.
Każda z grup pracuje zgodnie z zasadami pracy grupowej, a na koniec prezentują prace stanowiące jedną całość poznanych pomiarów 3 parametrów: gęstość, wiskozę i aplikację szkliwa na dany wyrób ceramiczny na linii szkliwierskiej oraz zostaje oceniona.
Nauczyciel może zaproponować, aby poszczególne grupy samodzielnie wybierały sposób prezentacji ćwiczenia, co będzie stanowić ciekawą alternatywę. Po wystąpieniu grup powinno nastąpić podsumowanie pracy grupowej dotyczące zdobytych wiadomości i umiejętności oraz prezentacji efektów pracy grupowej. Warto z uczniami omówić, jakie nowe doświadczenia zdobyli oraz jakie wyniki pracy otrzymali. Nauczyciel może zastosować również arkusz ewaluacji zajęć w formie krótkiej ankiety.
- praca z całym zespołem klasowym – nauczyciel na zajęciach z całym zespołem klasowym po obejrzeniu Filmu instruktażowego określa tematykę zajęć – dzisiaj opanujesz wiedzę dotyczącą kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego. Formułuje cele lekcji, które chce osiągnąć: opanowanie istotnych informacji na temat pomiarów parametrów na linii szkliwienia: wiskoza, gęstość, aplikacja szkliwa, aktywne przyswajanie wiedzy podczas lekcji, praktyczne zastosowanie zdobytych wiadomości.
Ustala pytania prowadzące ucznia po danym obszarze wiedzy. Na wstępie przedstawia pytania do materiału multimedialnego, a każdy z uczniów dokonuje zapisu odpowiedzi na pytania w zeszycie przedmiotowym.
Etapy pracy:
Informacje – grupa lub uczeń powinien mieć jasno określoną drogę postępowania (właściwego zaplanowania wykonania zadania).
Pytania prowadzące z Filmu instruktażowego np.:
- Czy należy planować kolejność wykonywanych zadań zawodowych?
- Czy prowadzi się ocenę wizualną jakości produkcji?
- Czy kontrolę zgodności parametrów aplikowanych półproduktów przeprowadzamy z dokumentacją technologiczną?
- Gdzie prowadzi się rejestrację wyników pomiarów?
- Jakie pomiary parametrów przeprowadza się na linii szkliwienia?
- Jaki sprzęt wykorzystuje się do realizacji zadań zawodowych?
Pytania skupiają uwagę uczniów na prezentowanych treściach i uczeń dodatkowo rozwija umiejętność wyszukiwania potrzebnych informacji. Wtedy bardziej skupiamy się na uczeniu niż na sprawdzaniu wiedzy. Nauczyciel w drugim etapie sprawdza wraz z zespołem klasowym poprawność udzielonych odpowiedzi, jednocześnie dokonując już planowania i wykonania przydzielonych zadań grupowych.
Planowanie – pytania prowadzące po danym obszarze wiedzy, powinny kierować grupę lub ucznia do właściwego zaplanowania działania. W tym celu nauczyciel dzieli klasę na grupy, które wykonują przydzielone zadanie, np.
Zadanie: Narysujcie schemat/mapę myśli – „Czynności jakie powinien wykonać operator urządzeń przemysłu ceramicznego podczas kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego”. Czas pracy ok. 30 min.
Wróć do fragmentu Filmu instruktażowego dotyczącego kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego (od 1:09 do 2:36), aby przypomnieć sobie treści niezbędne do rozwiązania zadania.
Grupa 1.
- Jakie czynności wykonuje operator urządzeń przemysłu ceramicznego przed rozpoczęciem pracy?
Wróć do fragmentu Filmu instruktażowego dotyczącego kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego (od 1:09 do 1:49), aby przypomnieć sobie treści niezbędne do rozwiązania zadania.
Grupa 2.
- Jakie czynności wykonuje operator urządzeń przemysłu ceramicznego w trakcie wykonywania pracy, po zakończeniu pracy?
Wróć do fragmentu Filmu instruktażowego dotyczącego kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego (od 2:30 do 2:36), aby przypomnieć sobie treści niezbędne do rozwiązania zadania.
Na tym etapie uczeń ma już niezbędne wiadomości na temat procedury czyszczenia plam z badanych płytek ceramicznych, może przystąpić do kolejnego kroku.
Ustalenia – w tym etapie uczeń/zespół powinien porozmawiać z nauczycielem i przedstawić mu swoje dotychczasowe działania. Nauczyciel zweryfikuje pracę ucznia i ewentualnie skoryguje błędy. Następnie przydziela zadania, np. Uzasadnijcie opisowo swój wybór:
- Jakie pomiary parametrów przeprowadza się na linii szkliwienia?
- Opiszcie jaki sprzęt wykorzystuje się do realizacji zadań zawodowych?
Tak przygotowane schematy pozostawcie do oceny.
Realizacja – etap, w którym uczeń/zespół w sposób przemyślany i zaplanowany zgodnie ze swoim wyborem, opracowuje schemat czynności jakie powinien wykonać operator urządzeń przemysłu ceramicznego (podane wcześniej).
W tej fazie nauczyciel również powinien zwracać uwagę na prawidłowość pracy ucznia/zespołu.
Sprawdzanie – uczeń/zespół powinien samodzielnie sprawdzić poprawność wykonanego zadania.
Można to ułatwić poprzez odpowiednio sformułowane pytania np.:
- Jakie są kolejne czynności wykonywane w ramach zadań zawodowych?
- Czy jest oceniana jakość produkcji?
- Czy dokumentacja technologiczna potrzebna jest do kontroli zgodności parametrów aplikowanych półproduktów?
- Czy w „Książce kontroli parametrów” prowadzi się rejestrację wyników pomiarów parametrów?
- Czy na linii szkliwienia przeprowadza się pomiary?
- Czy realizacja zadań zawodowych wymaga przyrządów i urządzeń pomiarowych.
Analiza – to ostatni etap pracy grupy lub ucznia. Teraz warto się zastanowić czy zadanie zostało dobrze wykonane.
Należy zasugerować, aby odpowiedzieć sobie na pytania:
- Czy po raz drugi rozwiązałby zadanie tak samo?
- Czy wprowadziłby jakieś zmiany?
- Czy miał wystarczające wiadomości i umiejętności?
- Z jakiej literatury korzystał?
- Kto udzielał dodatkowych wskazówek?
Sposoby oceny pracy ucznia z tekstem przewodnim.
Można to zrobić w następujący sposób:
- ocenić umiejętności zawodowe w oparciu o arkusz obserwacji tych umiejętności,
- ocenić jakość efektu wykonania zadania – wytworu pracy ucznia (rozwiązanie problemu, czy właściwie zostało zaplanowane zadanie),
- ocenić poszczególne etapy działalności ucznia (zbieranie informacji, zaplanowanie pracy, ustalenia końcowe, sprawdzenie poprawności zadania, analiza pracy).
Nauczyciel wraz z zespołem klasowym dokonuje analizy końcowej. Uczniowie wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im trudności, np. co było dla mnie najtrudniejsze? Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były ćwiczone: opanowanie istotnych informacji na temat procedury kontroli parametrów produkcyjnych na linii szkliwierskiej w przemyśle ceramicznym, aktywne przyswajanie wiedzy podczas lekcji, praktyczne zastosowanie zdobytych wiadomości.
Zwrócić uwagę, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość. Na koniec uczniowie mogą zapisać swoje prace np. na dysku w chmurze. Wskazana praca z całym zespołem klasowym może stanowić podsumowanie obejrzanej Filmu instruktażowego.
W fazie rekapitulacji proponuje się zadawanie uczącym się pytań w formie zdań niedokończonych: Przypomniałem sobie, że…; Łatwe było dla mnie…; Nauczyłam/łem się dzisiaj…; Trudność sprawiało mi…
(na podstawie https://www.profesor.pl/publikacja,7814,Artykuly,Metoda-tekstu-przewodniego)
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
5.2. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej i w grupach poza zajęciami (np. z wykorzystaniem metody lekcji odwróconej).
E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych metodą lekcji odwróconej (flipped classroom). Przykładem takiej pracy może być wykorzystanie Planszy interaktywnej. Istota lekcji odwróconej polega na zapoznaniu się przez uczniów z omawianym multimedium, np. przygotowanymi przez nauczyciela słowami kluczowymi i nagranymi materiałami, dodatkowo materiałami z Internetu – przed zajęciami. Natomiast podczas lekcji wiedzę tę powinni porządkować, poszerzać, wykorzystywać w praktyce, do rozwiązywania problemów np. w pracy grupowej. Nauczyciel w sposób zaplanowany inicjuje proces nauki, wprowadzając temat i formułując cele. Następnie udostępnia uczącym się materiały i zadania do samodzielnego wykonania. Nauczyciel zmienia swój sposób działania przenosząc nacisk na procesy poznawcze zachodzące u uczących się. Metodę odwróconej lekcji można stosować do pojedynczych zajęć dydaktycznych jak i do większych partii materiału. Przygotowanie indywidualne w domu do lekcji odwróconej na podstawie planszy, może polegać na następujących działaniach: Po wprowadzeniu na lekcji tematu, swój wykład „Charakterystyka przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych stosowanych w wybranym procesie przemysłu ceramicznego” nauczyciel może nagrać na video i dołączyć uczniom do materiałów. W lekcji odwróconej chodzi o to, by uczeń sam decydował, kiedy zapozna się z materiałami. Ważną praktyką jest tu zainteresowanie uczniów tematem, zainspirowanie ich tak, by po materiały w domu sięgali z chęcią i zaciekawieniem. Można to zrobić np. poprzez zadanie ciekawego pytania kluczowego albo atrakcyjne przedstawienie celu zajęć (zwłaszcza w odniesieniu do ich doświadczeń, kontekstu). Naszym celem będzie poznanie przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych stosowanych w wybranym procesie przemysłu ceramicznego. Uczniowie otrzymują pracę domową: „Zapoznajcie się z przyrządami i urządzeniami kontrolno‑pomiarowymi stosowanymi w wybranym procesie przemysłu ceramicznego” (wykorzystają praktyczną wiedzę, której teoretyczne założenia usłyszeli na nagraniu wykładu). W wybrany przez siebie ciekawy sposób przygotujcie charakterystyki przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych z wykorzystaniem różnorodnych materiałów (co umożliwi wam przygotowanie materiałów do grupowego opracowania charakterystyki podczas zajęć). Przed przekazaniem materiału można zaproponować uczniom, by z nich przygotowali dowolnie opracowane notatki (np. tworzenie fiszek). Z materiałem teoretycznym uczniowie zapoznają się w domu (wiedza i rozumienie). Na lekcję przychodzą przygotowani, a w szkole wykonają zadania i ćwiczenia utrwalające i sprawdzające (zastosowanie, analiza i synteza).
Co, gdy uczeń nie zapozna się z materiałami? W takim przypadku zaleca się przesunąć odpowiedzialność na stronę ucznia, np. może usiąść z boku podczas zajęć i nadrobić zaległość – niestety, najprawdopodobniej w ten sposób straci element ćwiczenia. Proponuje się dać też czas, by za pomocą tutoringu rówieśniczego – uczniowie, którzy zapoznali się z materiałami przedstawili je (streścili) tym, którzy tego nie zrobili. Na początku lekcji dobrze jest wyjaśnić wszelkie wątpliwości, odpowiedzieć na pytanie uczniów np. z czym mieli problem? – to także jest istotą flipped classroom. Podczas lekcji w klasie nauczyciel inicjuje pracę w parach, grupach. Uczący się tworzą daną charakterystykę w ciekawej formie interaktywnej zaproponowanej przez siebie lub uzgodnionej z nauczycielem z wykorzystaniem np. tablicy multimedialnej. Trzeba pamiętać, że uczniowie muszą mieć cały czas możliwość korzystania z materiałów, z których się przygotowywali (a więc ważny jest stały dostęp do Internetu).
Wróć do planszy zawierającej charakterystyki przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych stosowanych w wybranym procesie przemysłu ceramicznego, aby przypomnieć sobie treści niezbędne do rozwiązania zadania.
Grupa 1 ćwiczenie:
- Poznaliście już jak wygląda przesiewacz (wstrząsarka).
- Opracujcie charakterystykę tego urządzenia.
- Czas na wykonanie zadania w grupie 15 minut.
- Przedstawcie swoją pracę na forum klasy.
Grupa 2 ćwiczenie:
- Poznaliście już jak wygląda wiskozymetr (lepkościomierz lub kubek Forda).
- Opracujcie charakterystykę tego urządzenia.
- Czas na wykonanie zadania w grupie 15 minut.
- Przedstawcie swoją pracę na forum klasy.
Praca uczniów w zespole powinna zostać podsumowana oraz oceniona.
Uczniowie mają możliwość korzystania z tablicy interaktywnej do przeanalizowania rozwiązania. Po opracowaniu ćwiczeń nauczyciel zaprasza do dyskusji na temat charakterystyki wybranych urządzeń kontrolno‑pomiarowych na podstawie przygotowanego materiału.
Uczniowie zadają sobie pytania nawzajem dotyczące przygotowanych ćwiczeń. Nauczyciel weryfikuje wiedzę uczących się, np. zapraszając, aby chętne osoby nazwały i opisały wybrane urządzenia kontrolno‑pomiarowe stosowane w wybranym procesie przemysłu ceramicznego (formowanie, suszenie, szkliwienie, zdobienie i wypalanie).
Posługując się zdjęciami z planszy, można także poprosić, aby uczący się wzajemnie się uzupełniali i poprawiali – w razie potrzeby nauczyciel podaje dodatkowe wiadomości i uzupełnia wiedzę uczących się.
Na zakończenie nauczyciel z zespołem klasowym dokonuje podsumowania. Dobrą praktyką jest przygotowanie uczniom „wyciągu” z zajęć albo zestawu słów kluczowych, (z którymi mogą zapoznać się w domu lub na początku zajęć w zależności od decyzji nauczyciela), by na koniec mieli poczucie spójności i porządku. Można też zaproponować opracowanie listy słów kluczowych całym zespołem klasowym jako podsumowanie zajęć, np. słowa kluczowe: procesy przemysłu ceramicznego (formowanie, suszenie, szkliwienie, zdobienie i wypalanie), przyrządy i urządzenia kontrolno‑pomiarowe (wagosuszarka, przesiewacz, wiskozymetr, piknometr, elektroniczna waga laboratoryjna, łamacz, szczelinomierz, suwmiarka, planimetr, urządzenia linii szkliwierskiej (polewaczka dzwonowa, kabina dyskowa, kabina pistoletowa).
Uczniowie mieli możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. Problem nierozumienia materiału lekcyjnego spada do minimum, a uczący się przygotowani do zajęć zyskują pewność siebie niezbędną do aktywnego uczestnictwa w ćwiczeniach.
Wykonana praca przez uczących się umożliwi im ugruntowanie umiejętności do rozwiązywania zadań testowych i praktycznych na egzaminie zawodowym. Warto skupić się zarówno na tym, co uczniowie oceniają pozytywnie, jak i tym, co w ich odczuciu było negatywne. Na takie podsumowanie nigdy nie powinno zabraknąć czasu. Zadajemy uczniom pytania poprzez prezentację multimedialną:
- Co było dla mnie najtrudniejsze?
- Co pomagało w pracy?
- Co przeszkadzało w pracy?
- Czego się nauczyłam(łem) podczas tej metody?
- Czy prezentowanie przed grupą mojej koncepcji dało mi satysfakcję?
Można uczniom przydzielić punkty za pracę i zaangażowanie w lekcję. (na podstawie https://www.wszpwn.com.pl/wydarzenie/metoda-odwroconej-klasy-nowy-sposob-na-lekcje,417.html).
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
5.3. Indywidualizowania pracy z uczniem/uczniami podczas zajęć i poza nimi
Praca uczniów na lekcji, w trakcie zajęć, powinna być tak zorganizowana przez nauczyciela, aby zapewnić każdemu uczniowi warunki sprzyjające maksymalnemu rozwojowi osobowości. Dlatego należy uwzględnić prowadzenie lekcji na tzw. kilku poziomach nauczania, m.in.:
- stosowanie metod polisensorycznego, czyli wielozmysłowego uczenia się z wykorzystaniem materiałów multimedialnych,
- pracę uczniów w grupach warunkowaną np. poprzez podział uczniów z różnymi uzdolnieniami, umiejętnościach i wiadomościami – tak, aby mogli oni wymienić się swoimi spostrzeżeniami, pomagać sobie, uczyć się od siebie, wymienić opinie czy uwagi na temat realizowanego ćwiczenia. Walorem takiej pracy jest wykorzystanie możliwości uczniów zdolniejszych do wyjaśniania niezrozumiałych zagadnień kolegom, którzy wymagają dodatkowych wyjaśnień. Na początku tak prowadzonych zajęć uczniowie słabi są bierni, często tylko przysłuchują się wypowiedziom swoich kolegów w zespole, stopniowo rozpoczynają własną aktywność i wykorzystują swój potencjał. Wszyscy uczniowie nabierają wiary we własne możliwości, często w ten sposób mogą uzupełnić brakujące wiadomości,
- pracę uczniów w swoim własnym rytmie i na odpowiednim dla siebie poziomie z określaniem limitu czasu na daną pracę, z zastosowaniem kart pracy (o różnym stopniu trudności, sposobach czy formach wykonania) do danej lekcji, które umożliwią każdemu uczniowi przerabianie kolejnych partii materiału,
- stosowanie wszelkich możliwych form kontroli wiedzy i umiejętności,
- ocenianie postępów ucznia z uwzględnieniem możliwości, wysiłku i wkładu pracy na zajęciach.
Indywidualizacja procesu dydaktycznego polega na przydzielaniu zróżnicowanych zadań/prac:
- innych zadań uczniom, którzy mają trudności z opanowaniem materiału,
- innych zadań uczniom, którzy szybko przyswoili materiał i mogą go poszerzać, wykorzystywać w praktyce, do rozwiązywania problemów.
Można też wykorzystać metodę tutoringu rówieśniczego, który pozwala na naukę we własnym tempie, w komfortowych warunkach i bezpiecznych relacjach. Uczniowie mają możliwość dostosowania wielu elementów sytuacji edukacyjnej do siebie.
Proponuje się następujące zasady:
Określenie celów nauczania. Należy określić zamierzone cele nauczania, zarówno w odniesieniu do tutorów (uczniów), jak i tutee (podopiecznych uczniów). Nauczyciel wprowadza uczniów w omawianą tematykę materiału multimedialnego np. Filmu instruktażowego skupiając się na czynnościach operatora w trakcie wykonywania pracy. Zapoznaje uczniów z efektami kształcenia – poznanie pomiarów parametrów na linii szkliwienia. Celami lekcji będzie: kontrola zgodności parametrów aplikowanych półproduktów z dokumentacją technologiczną, rejestracja wyników pomiarów w „Książce kontroli parametrów”, zachęcanie do aktywnej współpracy i jej doskonalenie w grupie według określonych zasad. Uczniowie spróbują wyznaczać sobie sami „mikro cele”.
Podział ról. Na podstawie informacji o uczniach oraz ich indywidualnych potrzeb należy ustalić dokładne zasady współpracy w grupie. Na potrzeby tego zadania uczniowie zostają podzieleni na cztery grupy 4 - osobowe grupy, w których będą wykonywać swoje ćwiczenia. Dobór uczniów pracujących w jednym zespole jest niezwykle ważny. W każdej z grup powinni znaleźć się uczniowie wykazujący zdolności do sprawnego przygotowania ćwiczenia/zadania, którzy mają większe doświadczenie, wiedzę i poziom kompetencji oraz tacy, którzy mogą doświadczać trudności w omawianym zakresie. Taka propozycja zapewni uczącym się zadowalające efekty i da możliwość wszystkim grupom równą i sprawiedliwą rywalizację. Tutorzy będą pomagać tutee w przygotowaniu zadania oraz w utrwalaniu nabytej wiedzy i umiejętności. Uczniowie razem będą pochylać się nad celem swoich działań, nad materiałami, nad zadaniami – ci, którzy są bieglejsi, mogą tłumaczyć wykonanie zadania uczniom mniej biegłym. Ale wszyscy pracują razem nad zagadnieniem np. oznaczania wymiarów i sprawdzanie jakości powierzchni badanych płytek ceramicznych. Ta metoda zakłada równość, jedyna różnica dotyczy stopnia opanowania materiału. Warto zwracać również uwagę na interakcje pomiędzy uczniami – wzajemną akceptację szacunek, rozumienie siebie wzajemnie. Aby ta strategia działała – powinna towarzyszyć jej atmosfera bezpieczeństwa, współpracy, relacyjności. Każdy z członków danego zespołu powinien mieć przypisaną rolę uwzględniającą jego umiejętności. Tutor otrzymuje od nauczyciela odpowiedzi do zadań/pytań prowadzących. Kiedy zespół ukończy ich rozwiązywanie, tutor sprawdza efekty pracy. Taki podział ról z jednej strony umożliwia utrwalenie i doskonalenie materiału przez tutorów, z drugiej natomiast zachęca do zaangażowania i kreatywności w nauce tutee. Metoda tutoringu rówieśniczego sama z siebie nie kształtuje umiejętności współpracy – ona jedynie otwiera przestrzeń do kształtowania takich umiejętności, to znaczy, że np. podczas wspólnej pracy może dojść do konfliktów i zadrażnień – stąd niezwykle wiodąca rola uważnego nauczyciela, który takie konflikty powinien moderować.
Przejrzysta metoda. Grupy, wykonują przydzielone zadanie, np. przygotujcie prezentację multimedialną dotyczącą pomiarów parametrów na linii szkliwienia, korzystając z Filmu instruktażowego. Należy upewnić się, że ustalone zasady i procedury są przejrzyste i zrozumiałe zarówno dla tutora, jak i tutee.
Wszystkie grupy oglądają Film instruktażowy i rozpoczynają zajęcia, opracowując plan pracy i przygotowując swoje zadania (prezentacja multimedialna) z pomocą pytań prowadzących. Tutorzy czuwają nad poprawnością wykonywanych zadań/pytań, które można tak zróżnicować, aby każdy z uczniów miał możliwość zmierzenia się z problemem bez niepotrzebnego stresu czy zniechęcenia.
Wróć do fragmentu Filmu instruktażowego dotyczącego kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego (od 5:04 do 10:13), aby przypomnieć sobie treści niezbędne do rozwiązania zadania.
Grupa 1.
- Do czego służy polewaczka dzwonowa?
Wróć do fragmentu Filmu instruktażowego dotyczącego kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego (od 5:04 do 6:12), aby przypomnieć sobie treści niezbędne do rozwiązania zadania.
Grupa 2.
- Do czego służy kabina dyskowa?
Wróć do fragmentu filmu instruktażowego dotyczącego kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego (od 8:05 do 10:13), aby przypomnieć sobie treści niezbędne do rozwiązania zadania.
Nauczyciel nie ingeruje w wybory uczniów, przyjmuje rolę obserwatora wspierającego przebieg zajęć.
Wsparcie tutorów (uczniów). Może polegać na swoistej superwizji z nauczycielem przed zajęciami i po zajęciach – omówienie pracy, a potem podsumowanie działań lub podzielenie się z całym zespołem klasowym, omawiając wspólnie napotykane trudności oraz poszukując najbardziej efektywnych form oddziaływań. Uczniowscy tutorzy mogą mieć nieco więcej wiedzy przedmiotowej albo większą biegłość w wykonywaniu zadań z danego zagadnienia (na podstawie http://poradniapp-slupca.pl/tutoring-rowiesniczy/).
Podsumowanie lekcji. Po ukończonej lekcji przeprowadzone zostaje podsumowanie wyznaczonych celów i efektów pracy (dotyczący kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego, zachęcanie do aktywnej współpracy i jej doskonalenie w grupie według określonych zasad).
Nauczyciel może wyświetlić na tablicy interaktywnej pytania podane na początku lekcji. Uczniowie udzielają odpowiedzi poprzez przygotowane prezentacje multimedialne. Nauczyciel wspólnie z grupami analizuje ich refleksje na temat przeprowadzonych zajęć. Warto skupić się zarówno na tym, co uczniowie oceniają pozytywnie, jak i tym, co w ich odczuciu było negatywne. Na takie podsumowanie nigdy nie powinno zabraknąć czasu. Można uczniom przydzielić punkty za pracę i zaangażowanie w lekcję.
Wskazówki dla nauczycieli dotyczące pracy z uczniami zaangażowanymi w proces tutoringu rówieśniczego:
- pozwól uczniom samodzielnie opracować plan pracy - umożliwi to wykształcenie poczucia sprawstwa i kompetencji wśród zaangażowanych w pracę uczniów,
- naucz swoich uczniów sygnalizowania trudności, zwracania się o pomoc, pracuj nad tym, by nie obawiali się zadawania pytania Tobie i kolegom,
- pamiętaj, by chwalić efekty pracy i w akceptowalny sposób informować o porażkach, np. „Doceniam to, jak bardzo się starasz, jednak to zadanie rozwiązałabym inaczej”,
- umożliwiaj uczniom w trakcie zajęć wymianę wiedzy i doświadczeń – dzięki temu wzbudzisz w nich ciekawość świata (uczniowie wiedzą bardzo dużo, często więcej, niż nam się wydaje),
- dyskretnie nadzoruj tutoring rówieśniczy, aby uczniowie w obu rolach (tutora i tutee) czuli się bezpiecznie, mieli poczucie autonomii i kompetencji,
- nie ingeruj przedwcześnie w kontakt tutorski między uczniami, aby tutor mógł sam znaleźć sposób na wsparcie rówieśnika,
- umożliwiaj wszystkim uczniom podejmowanie roli tutora, jak i tutee, aby mogli się przekonać, że w jakichś obszarach są fachowcami, czy nawet ekspertami,
- zachęcaj uczniów (zarówno tutora, jak i tutee) do gromadzenia swoich prac, co umożliwi późniejsze analizy i ocenę efektywności,
- staraj się motywować uczniów do korzystania z niekonwencjonalnych metod nauczania - sugeruj tworzenie fiszek, rysunków, korzystanie z aplikacji,
- zachęcaj uczniów do samodzielnej ewaluacji (np. poprzez stworzenie do tego specjalnych kart ewaluacyjnych) - tak, by w parze lub grupie podzielili się swoimi spostrzeżeniami i oświadczeniami (na podstawie http://poradniapp-slupca.pl/tutoring-rowiesniczy/).
Wskazówki dla uczących się na temat tutoringu rówieśniczego.
Uczniów należy wprowadzić do tej metody, poświęcić czas na to, by omówić z nimi proponowaną tabelę, by mogli zrozumieć sens takiej formy pracy. I przede wszystkim - że jest to forma pracy na lekcji, a nie towarzyskiego przerywnika podczas zajęć.
(na podstawie: https://szkoladobrejrelacji.pl/tutoring-to-za-malo-czyli-do-czego-zainspirowala-nas-tutoringowa-rewolucja/)
Praca uczących się poza zajęciami, z wykorzystaniem materiałów multimedialnych daje możliwość utrwalania i poszerzania wiadomości poprzez przydzielenie zróżnicowanych ćwiczeń: obowiązkowych, dodatkowych dla chętnych oraz ćwiczeń zaproponowanych przez samych uczących się. Ćwiczenia proponowane przez nauczyciela z wykorzystaniem materiałów multimedialnych powinny mieć zróżnicowaną formę pod względem stopnia trudności, sposobu i formy wykonania np. podaniem przez nauczyciela dodatkowej instrukcji (wskazówek merytorycznych, technicznych) do wykonania proponowanego ćwiczenia. Przykładem pracy indywidualnej dla uczniów poza zajęciami, może być np.:
- Ćwiczenie obowiązkowe: Po przeanalizowaniu Filmu instruktażowego masz możliwość poszerzenia informacji na temat wykorzystania programów komputerowych do rejestracji parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym. Możesz wykonać zdjęcia, opracować prezentację multimedialną lub stworzyć swoje własne fiszki (ręcznie lub komputerowo).
- Ćwiczenie dodatkowe dla chętnych: Odpowiedz na pytanie, na czym polega sporządzanie raportów z rejestracji parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym, stosując programy komputerowe (Film instruktażowy). Możesz wykonać zdjęcia lub stworzyć swoje własne fiszki (ręcznie lub komputerowo).
- Ćwiczenie zaproponowane przez samych uczących się: Uczniowie sami wybierają sposób prezentacji wyznaczonego przez siebie tematu na podstawie Sekwencji filmowych. Swoje opracowania z ćwiczeń oddają do sprawdzenia nauczycielowi.
Wprowadzone formy pracy uczących się poza zajęciami powinny być sprawdzone, poprawione i ocenione przez nauczyciela, mogą też być sprawdzane przez uczniów sobie nawzajem. Zaleca się zasugerować uczniom kilka propozycji metod skutecznej nauki: przygotowanie własnych notatek, zrobienia zdjęć (np. tablic, fragmentu normy i zapisków w trakcie sesji burzy mózgów), opracowanie rysunków w formie mapy myśli, stworzenie swoich własnych fiszek (ręcznie lub komputerowo). Dany sposób wspomaga umiejętność selektywnego odbierania informacji, jak i samego uczenia się.
Film instruktażowy, Sekwencje filmowe oraz Plansza interaktywna pozwalają na poznawanie materiału, a także powtarzanie w dowolnym tempie, indywidualnym dla każdego uczącego się. Zawierają wiadomości z zakresu kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym na poziomie podstawowym. Multimedia mogą być także inspiracją do rozwijania wiedzy uczących się. Nauczyciel może zaproponować, aby uczący się poszukał w innych źródłach informacji na temat, który w Filmie instruktażowym, Sekwencjach filmowych czy Planszy interaktywnej jest podany bardzo ogólnie.
Ponadto warto zauważyć, że w wyżej wymienionych e‑materiałach nie ma kompletnej wiedzy na temat, stosowania programów komputerowych wspomagających wykonywanie zadań kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym. Tę wiedzę, uczącym się bądź potrzebującym pomocy nauczyciel prezentuje sam, natomiast poszukujących, zainteresowanych zachęca do indywidualnej samodzielnej pracy, aby potem zweryfikować efekty kształcenia.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
5.4. Organizowania pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych
Dbając o indywidualizację procesu nauczania, należy pamiętać o konieczności dostosowania wymagań dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Wszystkich uczniów obowiązują treści podstawy programowej, dlatego też proces indywidualizacji może odbywać się tylko na dwóch poziomach: dobór metod nauczania i oceniania. Nauczyciel, pracując z uczniami o SPE może opracować wskazówki do pracy wynikające z trudności w uczeniu się, które będą odnosiły się do:
- pracy na zajęciach, np. dostosowanie wymagania do możliwości ucznia, stosowanie wyjaśnień do ćwiczeń i zadań, prowadzenie zajęć z wykorzystaniem różnych technik i metod pracy. Dostosowanie tempa pracy ucznia, stosowanie częstych pochwał i zachęt. Stwarzanie warunków do wielokrotnego powtarzania i utrwalania materiału oraz oceniania, np. nie omawiać na forum klasy błędów popełnionych przez ucznia. Przy ustalaniu oceny należy brać pod uwagę różne czynniki, stosować korzystną dla uczącego się ocenę opisową, pokazującą mocne i słabe strony jego pracy. Indywidualizacja pracy z uczniem o SPE wymaga od nauczyciela dostosowania: warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb i możliwości ucznia. Przykładem pracy dla uczniów o SPE mogą być ćwiczenia, które różnicują poziomy trudności, a uczniowie zdolniejsi powinni pomagać uczniom słabszym lub tworzyć jeden obszar zdobywanych wiadomości i umiejętności.
Ćwiczenie 1. Na podstawie Planszy interaktywnej – w grupie podpiszcie nazwy urządzeń kontrolno‑pomiarowych stosowanych w procesie formowania i suszenia z wykorzystaniem fotografii (3D).
Ćwiczenie 2. Na podstawie Planszy interaktywnej – w zespole opracujcie charakterystykę pracy urządzeń kontrolno‑pomiarowych stosowanych w procesie formowania i suszenia. Wyjaśnijcie pracę tego urządzenia na forum.
Nauczyciel będzie miał przygotowane wydruki urządzeń. Będzie wspierał zespół uczniów o SPE podczas wykonywania ćwiczeń lub wyznaczy innego odpowiedzialnego ucznia, tzw. lidera grupy.
Grupy są odpowiedzialne za swoją pracę, a wszystkie wykonane ćwiczenia będą tworzyć jedną całość pracy uczniowskiej, całego zespołu klasowego.
Mając na uwadze redukcję rywalizacji o stopień i indywidualizację (szczególnie w przypadku uczącego się o SPE), dobrym rozwiązaniem są techniki oceniania kształtującego np. poprzez przekazywanie informacji zwrotnej dotyczącej oceny realizacji zadania np. wyjaśnienia pracy urządzenia stosowanego do przemiału masy ceramicznej:
- „jeśli rozwiązałeś to zadanie, to znaczy, że możesz być bardzo zadowolony z siebie – opanowałeś wiedzę z zakresu pracy urządzenia stosowanego do badań wyrobów ceramicznych”,
- „jeśli miałeś trudności z wykonaniem tego zadania wróć do e‑słownika i spróbuj jeszcze raz wykonać to zadanie” – dobrać nazwę urządzenia stosowanego do badań wyrobów ceramicznych.
Nauczyciel może zapisywać swoje własne propozycje ćwiczeń po realizacji określonych materiałów multimedialnych.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
6. Opis materiałów sprawdzających
W e‑materiale nauczyciel ma możliwość skorzystania z ćwiczeń powiązanych z danym materiałem, stanowiących rodzaj materiałów sprawdzających dla uczącego się:
• Film instruktażowy (Tutorial)Film instruktażowy (Tutorial): Kontrola parametrów wybranego procesu technologiczneg – zawiera przykładowe dwa ćwiczenia, których celem jest utrwalenie wiadomości z kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego.
• Sekwencje filmoweSekwencje filmowe: Pomiar parametrów na linii szkliwierskiej – zawierają przykładowe jedno ćwiczenie, którego celem jest utrwalenie wiadomości z czynności związanych z prawidłowym wykonywaniem kontroli parametrów wybranego procesu technologicznego.
• Plansza interaktywnaPlansza interaktywna: Przyrządy i urządzenia kontrolno‑pomiarowe – zawiera przykładowe cztery ćwiczenia, których celem jest utrwalenie wiadomości z charakterystyki przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych stosowanych w procesie (formowanie, suszenie, szkliwienie, zdobienie i wypalanie).
• Interaktywne materiały sprawdzająceInteraktywne materiały sprawdzające – stanowią test ćwiczeniowy składający się z 10 zadań zamkniętych. Test utrwalający wiedzę uczniów w zakresie zagadnień e‑materiału przygotowuje do rozwiązywania zadań na pisemnym/teoretycznym egzaminie zawodowym. Dodatkowo w Interaktywnych materiałach sprawdzających zostały zawarte ćwiczenia systematyzujące oraz weryfikujące poznaną wiedzę dla uczącego się.
Zagadnienia sprawdzające z e‑materiału wspierają osiąganie wybranych efektów kształcenia oraz spełniają kryteria weryfikacji właściwe dla omawianych multimediów:
CES.03.5. Wykonywanie badań laboratoryjnych i ocena jakości procesu produkcji wyrobów ceramicznych
CES.01.4. Przeprowadzanie kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym
CES.01.4.2. charakteryzuje przyrządy i urządzenia kontrolno‑pomiarowe wykorzystywane do kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym oraz określa ich zastosowanie
CES.01.4.2.1) rozróżnia przyrządy i urządzenia kontrolnopomiarowe wykorzystywane do kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym
CES.01.4.2.2) wskazuje zastosowanie przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych wykorzystywanych do kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym
CES.01.4.3. obsługuje przyrządy i urządzenia kontrolno pomiarowe podczas eksploatacji maszyn
CES.01.4.3.2) dobiera przyrządy i urządzenia kontrolno‑pomiarowe do kontroli parametrów produkcyjnych
CES.01.4.3.3) wskazuje czynności związane z obsługą przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych podczas eksploatacji maszyn
CES.01.4.3.4) odczytuje wskazania przyrządów i urządzeń kontrolno‑pomiarowych podczas eksploatacji maszyn
CES.01.4.3.5) rejestruje wyniki pomiarów parametrów produkcyjnych
CES.01.4.5. kontroluje parametry procesu
CES.01.4.5.1) posługuje się przyrządami pomiarowymi do kontroli surowców ceramicznych, aplikacji szkliw ceramicznych, pozostałości mas i szkliw ceramicznych, wilgotności półproduktów i wyrobów ceramicznych
CES.01.4.5.2) rejestruje wyniki pomiarów procesu technologicznego
CES.01.4.5.3) ocenia wyniki pomiarów procesu technologicznego
CES.01.4.6.) ocenia przebieg produkcji półproduktów i wyrobów ceramicznych w zależności od parametrów produkcyjnych i technologicznych
CES.01.4.6.5) rejestruje wyniki pomiarów przebiegu produkcji półproduktów i wyrobów ceramicznych
CES.01.4.6.6) ocenia jakość półproduktów i wyrobów ceramicznych
CES.01.4.7. stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań kontroli parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym
CES.01.4.7.1) wykorzystuje programy komputerowe do rejestracji parametrów produkcyjnych w przemyśle ceramicznym.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
7. Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z przewodnika
Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.
System operacyjny:
Windows 7 lub nowszy
OS X 10.11.6 lub nowszy
GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM
Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:
Chrome wersji 69.0.3497.100
Firefox w wersji 62.0.2
Safari w wersji 11.1
Opera w wersji 55.0.2994.44
Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0
Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124
Urządzenia mobilne:
2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym
Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści