Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu monter nawierzchni kolejowej3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu monter nawierzchni kolejowej

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie monter nawierzchni kolejowej. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑zasób przeznaczony dla kwalifikacji:

$\text{TKO.01.}$ Wykonywanie i utrzymywanie nawierzchni kolejowej i podtorza w zawodzie monter nawierzchni kolejowej

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji $\textbf{TKO.01.}$ Wykonywanie i utrzymywanie nawierzchni kolejowej i podtorza

• wykonywania robót związanych z budową nawierzchni kolejowej;

• wykonywania robót związanych z wymianą uszkodzonych elementów nawierzchni kolejowej i elementów podtorza;

• wykonywania robót związanych z utrzymaniem wymaganych parametrów technicznych nawierzchni kolejowej.

Pozwala nabywać kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

Efekty kształcenia

$\text{TKO.01.2.}$ Podstawy budownictwa kolejowego

Uczeń:

2) rozróżnia rodzaje i elementy dróg kolejowych oraz kolejowych obiektów inżynieryjnych.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieD1DhGq71PWprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiał multimedialny

   W przypadku tego e‑materiału, który ułatwia uczącemu przyswojenie wiedzy jest to:

Film edukacyjnyDl05safbvFilm edukacyjny przedstawia wszystkie budowle inżynierskie budowane dla potrzeb kolejnictwa w Polsce obecnie oraz budowle budowane wcześniej a obecnie dostosowywane do potrzeb zmieniającego się rozwoju transportu szynowego. Prezentuje także obsługę i zastosowanie przyrządów pomiarowych oraz wskazuje na dokumentację związaną z wykonywaniem budowli inżynierskich.

Atlas interaktywnyD63SkN2xlAtlas interaktywny zawiera grafiki przedstawiające budowle inżynierskie zgodnie z instrukcją Id‑2 „Warunki techniczne dla kolejowych obiektów inżynierskich” między innymi. Są to: most, wiadukt, estakada, przejście pod torami, przepust, tunel liniowy, kładka dla pieszych, ściana oporowa

Wirtualna wycieczkaDtx9kTozhWirtualna wycieczka odbywa się po rzeczywistym miejscu (we wszystkich budowlach inżynierskich wymienionych w instrukcji Id‑2  „Warunki techniczne dla kolejowych obiektów inżynierskich” czyli most, wiadukt, estakada, przejście pod torami, przepust, tunel liniowy, kładka dla pieszych, ściana oporowa.

3. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceD149KU5BAInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuD16YTCPaVSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaDbeC45E9YPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięD2XQV1AHJPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaDP8jRgKEiNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaDWWalftFFInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu monter nawierzchni kolejowej

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. E‑materiał ma na celu przedstawić budowle inżynierskie na kolei, budowane obecnie z zachowaniem nowoczesnych technik, sprzętu i rozwiązań technicznych oraz budowle inżynierskie na kolei już istniejące wymagające konserwacji lub dostosowania do zmieniających się warunków prowadzenia ruchu kolejowego. Wszystkie prezentowane budowle inżynierskie są oparte na instrukcji kolejowej Id‑2 „Warunki techniczne dla kolejowych obiektów inżynierskich” oraz zgodne z Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 10.09.1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie.

Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Film edukacyjny

• Nauczyciel wprowadza zagadnienie „budowle inżynieryjne”.

• Prezentuje fragmenty filmu dotyczącego rodzajów budowli. Informacje o rodzajach są w filmie rozproszone, stąd nauczyciel powinien wcześniej oznaczyć czasy filmu, w których te informacje są zawarte. Ważne jest, aby nie prezentować całego materiału, ale zarządzać jego zawartością.

• Uczniowie uważnie oglądają fragmenty filmu i sami notują, według nich, najważniejsze informacje.

• Po obejrzeniu materiału uczniowie sporządzają krótką notatkę u siebie w zeszycie na temat rodzajów budowli inżynieryjnych na potrzeby kolejnictwa.

• Nauczyciel dzieli klasę na pół i prosi o dobranie się w pary.

• Uczniowie zasiadają w $2$ kręgach twarzą do partnera z pary.

• Na sygnał nauczyciela uczeń w kręgu wewnętrznym referuje swojemu koledze, w ciągu $2-3$ minut, czego dowiedział się, oglądając e‑materiał o obiektach mostowych (może opowiedzieć dowolnie o moście, wiadukcie, estakadzie, kładce dla pieszych). Nie może w tym czasie używać własnych notatek.

• Drugi uczeń (krąg zewnętrzny) uzupełnia swoje notatki, słuchając wypowiedzi kolegi. W przypadku zauważenia nieścisłości dopytuje lub wskazuje błąd.

• Po ustalonym czasie nauczyciel prosi uczniów z zewnętrznego kręgu o przesunięcie się o $2$ krzesła w prawo.

• Teraz uczniowie z zewnętrznego kręgu referują, czego dowiedzieli się, przeglądając e‑materiał o tunelach, a uczniowie z kręgu wewnętrznego uzupełniają własne notatki.

• Nauczyciel przeprowadza kolejną rundę z hasłem „przepust”. Jeśli zauważa, że uczniowie już nie notują podczas wypowiedzi kolegów, kończy proces.

• Podsumowując działanie, nauczyciel dopytuje o dokładność notatek. Prosi o odczytanie $2-3$ z nich.

• Finalnie nauczyciel prosi o refleksję nad ćwiczeniem, w której uwydatnia proces uczenia się poprzez uzupełnianie wiedzy pozyskanej od innych osób.

Atlas interaktywny

• Nauczyciel dzieli klasę na $3$ grupy i rozdaje przygotowane karty, na których w poziomie wydrukował obrazy z atlasu interaktywnego (obrazek ma zajmować w wydruku połowę karty z lewej strony).

• Każda z grup ma przejrzeć atlas interaktywny i dopisać na kartce słowa, któe wiążą się z obrazkiem. Mają wypisać co najmniej $5$ takich haseł.

• Teraz, na znak nauczyciela, następuje zmiana, grupa pierwsza przekazuje swoją kartę grupie drugiej, druga trzeciej i trzecia pierwszej.

• Zadanie się powtarza i teraz kolejna grupa dopisuje hasła. Jednak tym razem zanim dopisze swoje hasła związane z obrazkiem na opisać poprzednie hasła swoją definicją.

• Na znak nauczyciela po raz trzeci następuje wymiana kart i wykonanie analogicznego zadania.

• Finalnie karta wraca do pierwszej grupy, która ma ocenić hasła związane z rysunkiem i opisać ostatnie hasła wpisane przez trzecią grupę. W sumie rysunek opisuje $15$ haseł.

• Grupy prezentują swoje karty i komentują pracę swoja i innych grup (widoczną na ich karcie).

• Nauczyciel podsumowuje zajęcia, wskazując na elementy, które zostały ujęte prawidłowo lub niewłaściwie przez grupy. Odsyła uczniów do słownika pojęć.

Wirtualna wycieczka

• Nauczyciel prezentuje funkcjonalność wizualizacji. Wskazuje możliwość obejrzenia elementu między innymi w pełnej panoramie z perspektywy obserwatora obchodzącego obiekt wokół oraz w spojrzeniu na dół i do góry

• Nauczyciel dzieli klasę na dowolną liczbę grup.

• Uczniowie w grupach mają tak sterować wizualizacją, aby moc wykonać printscreen z pozycji, w jakiej trudno jest określić budowlę, którą pokazuje, jednocześnie wskazuje na jej charakterystyczny element. Dodatkowo przygotowują zadanie, w którym zawierają charakterystyczne elementy tej budowli (bez podania jej nazwy) układając do tego zadania historię (np.: tekst o kimś, kto widział coś takiego co ma ...).

• Każda grupa ma przygotować trzy takie „ujęcia”.

• Po ich wykonaniu prezentowane są zadania (grupa prezentuje ujęcie na tablicy interaktywnej i odczytuje zadanie), a wykonawcami tych zadań są wybrana przez nauczyciela losowo lub celowo grupa.

• Nauczyciel dokonuje wyborów tak, aby każda z grup miała równą liczbę szans.

• Podsumowując zajęcia nauczyciel wskazuje na umiejętność „innego spojrzenia” na poznawanie kolejowych obiektów inżynieryjnych. Wskazuje na giętkość poruszania się w rozpoznawaniu, która przychodzi wraz z praktyką i ćwiczeniami.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Film edukacyjny

• Nauczyciel wprowadza zagadnienia „obiekty mostowe”, „tunele”, „ściany oporowe” oraz „przepusty”. Zakres tematu to tylko fragment filmu.

• Prezentuje fragmenty filmu dotyczące tych terminów.

• Nauczyciel prosi uczniów o obejrzenie jeszcze raz fragmentów filmu samodzielnie.

• Uczniowie uważnie oglądają fragmenty filmu i w pojedynkę notują informacje dotyczące tych kwestii.

• Nauczyciel prosi uczniów o napisanie historii, która pozwoli ująć wszystkie rodzaje obiektów prezentowanych w filmie. Historia może dotyczyć osoby, która podróżuje pociągiem i zauważa obiekty kolejowe lub osoby, która jest w ich pobliżu.

• Historia może zaczynać się żartobliwie od: „Antonii wybrał się na przejażdżkę pociągiem. Nie wiedział, że na krótkim odcinku z .... do .... .zobaczy tak wiele. Zaczęło się od tego, że do pociągu od kas biletowych musiał przejść .... . Był na peronie. Dziwne, peron było poniżej poziomu ziemi. Dlatego z prawej i lewej strony widać było ... . Są to ....”

• Nauczyciel prosi o prezentację wybranych historii.

• Nauczyciel w razie potrzeby, jeśli opisy są niewłaściwe, udziela komentarza do błędnych opisów.

• Finalnie nagradza samodzielną pracę uczniów odpowiednimi ocenami lub pozytywnymi komentarzami.

Atlas interaktywny

• Nauczyciel prezentuje możliwości atlasu interaktywnego.

• Prosi uczniów o samodzielne przeszukanie internetu, aby znaleźć w jego zasobach podobne zdjęcia do tych prezentowanych w atlasie.

• Uczniowie zdjęcia zamieszczają w wirtualnej przestrzeni wspólnej dla klasy lub zapisują we własnych zasobach i przesyłają je nauczycielowi

• Nauczyciel prezentuje zdjęcia i prosi grupowo klasę o nazwanie tych grafik (informację co przedstawiają).

• Zestaw zdjęć wędruje do zasobów klasy jako notatka z zajęć.

Wirtualna wycieczka

• Nauczyciel przedstawia uczniom wirtualną wycieczkę i jej możliwości.

• Uczniowie mają za zadanie samodzielnie opracować trzy zagadki, które będą opisywały $3$ różne elementy budowli inżynierskiej w wybranych przez ucznia fragmentach wirtualnej wycieczki. Rozwiązanie zagadki uczeń (element o którym mowa w zagadce) zapisuje jako obrazek będący printscreenem ekranu na którym znajduje się ten element.

• Nauczyciel zbiera zagadki i wspólnie w klasie rozwiązuje je zadając na forum.

• Reszta uczniów szuka w „wirtualnej wycieczce” miejsca, o którym mowa w zagadce.

• Nauczyciel podkreśla fakt, ze jedną z metod uczenia się może być generowanie zagadek (nawet dla samego siebie).

Interaktywne materiały sprawdzające

Wsparciem przy pracy z e‑materiałem jest obudowa dydaktyczna i jej zawartość w postaci interaktywnych materiałów sprawdzających. W trakcie wykonywania testu sprawdzającego zawartego w ćwiczeniu można poprosi uczniów o wygenerowanie własnych pytań do danego zagadnienia jako wariant tego samego pytania.

Podczas wykorzystywania zadań sprawdzających uczniowie samodzielnie mogą testować progres zdobywania swojej wiedzy poprzez korzystanie z ćwiczeń interaktywnych.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych na poziomie rozszerzającym. E‑materiały dają możliwość pracy z instrukcją Id‑2.

Porównanie zawartości filmu z instrukcją Id‑2 podczas pracy samodzielnej poza zajęciami może wskazać uczniowie korzyści z przybliżania informacji w postaci fabuły, a nie „suchych faktów” na których będzie musiała się opierać w przyszłości praca zawodowa takiej osoby.

Zadaniem ucznia może być przygotowanie scenariusza filmu, który uszczegółowi pewne zagadnienia o te zawarte w Id‑2, a które tylko poruszono w filmie. Nauczyciel może zadać opracowanie różnych zagadnień uczniom tak, aby w sumie zawierały wszystkie zagadnienia. Może to być np.: „szczegółowe wymagania dotyczące elementów konstrukcyjnych, wyposażenia oraz urządzeń obcych w przypadku:”

• mostów i wiaduktów

• przejść pod torami

• przepustów

• tunelów liniowych

• kładek dla pieszych

• ścian oporowych

• tymczasowych obiektów

Uczniowie przygotowują scenariusze i podczas zajęć lekcyjnych prezentują je lub czytają.

Praca z uczniami z SPE oraz indywidualizacja pracy z uczniem

Przy pracy z uczniami SPE ważne jest, aby oddziaływać na źródło problemów. W przypadku tych i innych e‑materiałów zasadą powinno być kreowanie sytuacji dydaktycznej, która nie dopuści do wyłączenia ucznia ze SPE z toku zajęć. Nauczyciel podczas wykorzystywania filmów, atlasu czy wycieczki wirtualnej powinien starać się tworzyć warunki to umożliwić uczniowi. Istotną rolę w przypadku odtwarzania filmu odgrywa odpowiednie przygotowanie warunków akustycznych i usadowienia ucznia w klasie. W przypadku uczniów z wadą słuchu i wadami widzenia może być potrzebne posadzenie dziecka w pierwszej ławce. Dziecko z ADHD nie powinno siedzieć przy oknie, żeby to, co się za nim dzieje, nie rozpraszało jego uwagi. Dzieci z zespołem Aspergera czy z autyzmem nie powinny być narażone na zbyt dużą liczbę bodźców dźwiękowych. Stąd odpowiednie zaciemnienie okien, dobre nagłośnienie i praca z krótkimi fragmentami filmu będzie bardzo ważna przy korzystaniu z tych materiałów.

Nauczyciel pracując w grupach, w których współdziałać będą dzieci ze SPE powinien dostosować metody i formy pracy do ich możliwości, uwarunkowanych dysfunkcjami czy sytuacją społeczną. W tej sytuacji oraz pracy indywidualnej ważne jest dostosowanie sposobu komunikowania się z uczniem (mówienie z  odpowiednim natężeniem głosu, formułowanie wypowiedzi i pytań o prostej konstrukcji, powtarzanie pytań lub instrukcji, udzielanie dodatkowych wyjaśnień, naprowadzanie pytaniami pomocniczymi, zwracanie się wprost do ucznia). W pracy w grupach należy zachować właściwy dystans (blisko w przypadku osób niedowidzących lub niewidomych, dalej pracując z niektórymi dziećmi z zespołem Aspergera czy z autyzmem). Praca z atlasem interaktywnym i wycieczką wirtualną może być naznaczona wydłużeniem czasu pracy, a w przypadkach szczególnie trudnych zmianą form aktywności poprzez stosowanie naprzemiennie metod podających i aktywizujących. Dobrą praktyką przy pracy z filmem może też być dzielenie materiału na mniejsze partie, a gdy równocześnie z filmem zastosujemy interaktywne materiały sprawdzające — zmniejszeniem liczby zadań do wykonania oraz zwiększeniem liczby ćwiczeń i powtórzeń materiału

Pracując z instrukcją Id‑2 możemy dzięki niej często odwoływać się do konkretu zawartego w przepisach, a opisywanego w filmie.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści