Spis treści

1. Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

2. Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik energetyk3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik energetyk

4. Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

1. Cele i efekty kształcenia

Cele ogólne e‑materiału

• Uwzględnienie treści, które pozwalają na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technik energetyk 311307. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

• Przedstawienie – w sposób obrazowy i zrozumiały dla uczącego się – celów kształcenia: montowanie i uruchamianie urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej; wykonywanie konserwacji oraz przeglądów instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej; wykonywanie pomiarów parametrów instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej.

• Pomoc w procesie nauczania i w procesie samodzielnego uczenia się wyżej wymienionego zawodu: wspieranie osiągania wybranych efektów kształcenia przez podnoszenie jakości procesu dydaktycznego i autodydaktycznego.

• Rozwijanie kompetencji komunikacyjno‑cyfrowych.

• Dostosowanie tempa i zakresu nauczania do indywidualnych potrzeb uczącego się.

Efekty kształcenia

ELE.07.2. Podstawy energetyki:

Uczeń:

1. charakteryzuje układy elektryc:zne elektrowni, linii przesyłowych oraz stacji elektroenergetycznych;
4. charakteryzuje rodzaje źródeł energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej;
5. charakteryzuje procesy wytwarzania energii elektrycznej, mechanicznej i cieplnej;
7. stosuje prawa z zakresu mechaniki płynów oraz termodynamiki;
11. sporządza schematy ideowe i montażowe układów elektrycznych niskiego i wysokiego napięcia.

ELE.07.3. Montaż i rozruch instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej:

Uczeń:

1. charakteryzuje konwencjonalne i niekonwencjonalne źródła energii elektrycznej;
3. charakteryzuje różne rodzaje elektrowni;
4. charakteryzuje procesy wytwarzania energii elektrycznej w zależności od nośnika;
5. charakteryzuje urządzenia elektryczne uczestniczące w procesie wytwarzania energii elektrycznej;
6. charakteryzuje układy elektryczne w różnych rodzajach elektrowni.

ELE.07.4. Montaż i rozruch instalacji i urządzeń do wytwarzania energii cieplnej:

Uczeń:

1. charakteryzuje konwencjonalne i jądrowe źródła ciepła;
2. charakteryzuje odnawialne źródła ciepła;
3. charakteryzuje proces wytwarzania energii cieplnej z różnych źródeł energii;
4. charakteryzuje budowę i zasadę działania ciepłowni i elektrociepłowni;
5. charakteryzuje urządzenia wytwarzające energię cieplną;
6. charakteryzuje rodzaje instalacji i urządzeń do wytwarzania energii cieplnej.

ELE.07.5. Eksploatacja instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej:

Uczeń:

7. kontroluje parametry instalacji i urządzeń do wytwarzania energii elektrycznej.

ELE.07.6. Eksploatacja instalacji i urządzeń do wytwarzania energii cieplnej:

Uczeń:

7. monitoruje pracę układów i przyrządów kontrolno‑pomiarowych nieelektrycznych instalacji i urządzeń do wytwarzania energii cieplnej.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

2. Struktura e‑materiału

E‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z nich zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

Wprowadzenie

Zawiera podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału. Przedstawia ponadto odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

Materiały multimedialne

Multimedia ułatwią ci przyswojenie wiedzy. Zawierają zestawy pytań przydatnych do sprawdzenia, czy już opanowałeś podane treści, oraz ćwiczenia, które pomogą ci zweryfikować wiadomości teoretyczne i ukształtować umiejętności praktyczne. E‑materiał Atlas procesów w układach przetwarzania energii składa się z dwóch materiałów multimedialnych. Zasób „Procesy w układach przetwarzania energii”D9j4p5jeb„Procesy w układach przetwarzania energii” to atlas interaktywny, który podzielony jest na trzy części. W pierwszej części, będącej wstępem, zapoznasz się z ogólnym podziałem elektrowni cieplnych. Druga część to szczegółowo przedstawiony proces elektrowni parowo‑gazowej, natomiast trzecia część multimedium obejmuje przebieg procesu elektrowni parowej kondensacyjnej. Dodatkowo na końcu znajdują się dwie uzupełniające grafiki interaktywne dotyczące budowy chłodni kominowej oraz chłodni wentylatorowej. Zasób „Zakłady wytwórcze realizujące proces przetwarzania energii”DPcFRCs35„Zakłady wytwórcze realizujące proces przetwarzania energii” to wizualizacja 3D i jest szczegółowym przedstawieniem najważniejszych zakładów przetwarzających energię: elektrociepłowni, elektrowni na paliwo stałe oraz elektrowni gazowej.

Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceD7CIVWispInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają sprawdzić poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu przetwarzania energii. Można je potraktować jako pracę domową – utrwali to wiedzę uczniów w zakresie najważniejszych zagadnień i przygotuje do pytań na pisemnym egzaminie zawodowym.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuDub7ZNZbsSłownik pojęć dla e‑materiału objaśnia specjalistyczne słownictwo używane w e‑materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaDmV9ZPM5aPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięDXVuCthflPrzewodnik dla uczącego się wskazuje i instruuje, w jaki sposób wykorzystać e‑materiał do samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaDJKiQnLsWNetografia i bibliografia to wykaz źródeł, na bazie których został opracowany e‑materiał i z których można korzystać przygotowując się do egzaminu zawodowego.

• Instrukcja użytkowaniaD15TatqIPInstrukcja użytkowania wyjaśnia działanie e‑materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik energetyk

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces uczenia się. Poniżej przedstawione są propozycje wykorzystania poszczególnych elementów zasobu w ramach lekcji, samodzielnej pracy ucznia oraz pracy grupowej i zespołowej.

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces uczenia się. Ułatwi uczniom zapamiętanie różnych czynności pokazanych w materiałach multimedialnych, które związane są z pracą w gospodarstwie rolnym. Oto propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i całego zespołu klasowego.

Atlas interaktywny „Procesy w układach przetwarzania energii”

Praca indywidualna i całego zespołu klasowego

Uczniowie zapoznają się z zawartością atlasu interaktywnego i przygotowują po dwa pytania do ogólnoklasowego quizu na temat Różnice w procesach między elektrownią parowo‑gazową a elektrownią parowo‑kondensacyjną. Propozycje są zbierane do urny i weryfikowane przez chętną/wybraną osobę w celu usunięcia powtarzających się pytań. Ustalane są reguły gry:

• obowiązuje zasada „kto pierwszy, ten lepszy”;

• za każdą poprawną odpowiedź uczestnik otrzymuje 2 punkty;

• za poprawienie osoby, która udzieliła błędnej odpowiedzi, uczestnik otrzymuje 1 punkt;

• punktację zliczają trzy osoby wybrane do komisji skrutacyjnej.

Rozpoczyna się quiz: chętna/wybrana osoba lub nauczyciel odczytuje pytania, a uczniowie zgłaszają się do odpowiedzi. Gra kończy się po wyznaczonym czasie lub po wyczerpaniu puli pytań. Osoby, które otrzymały największą liczbę punktów, mogą zostać nagrodzone ocenami za aktywność.

Wizualizacja 3D pt. „Zakłady wytwórcze realizujące proces przetwarzania energii”

Praca w grupach i całego zespołu klasowego

Metoda Philips 66. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy i informuje, że zadaniem uczniów będzie zapoznanie się z wizualizacją i opracowanie jednego z zagadnień:

• grupa I – budowa i charakterystyka elektrociepłowni;

• grupa II – budowa i charakterystyka elektrowni na paliwo stałe;

• grupa III – budowa i charakterystyka elektrowni gazowej.

Zespoły mają 6 minut, aby przygotować swoje opracowania. Każda grupa wyłania też lidera, który będzie przedstawiał rezultaty pracy po każdej rundzie. Po upływie pierwszych 6 minut liderzy prezentują odpowiedzi na forum klasy. Wszyscy uczniowie je komentują, zwracając uwagę na to, co jest nieprecyzyjne lub niezrozumiałe. Następnie każdy z zespołów ponownie podejmuje pracę w celu udoskonalenia swojej odpowiedzi. Po upływie kolejnych 6 minut liderzy ponownie przedstawiają informacje na forum klasy – ten etap kończy się porównaniem wyjaśnień i ich ulepszeń oraz zapisaniem wniosków końcowych albo decyzją o ponownej pracy nad odpowiedziami przez kolejne 6 minut.

Na koniec uczniowie w grupach wykonują ćwiczenia powiązane z multimedium i prezentują wyniki na forum klasy.

Interaktywne materiały sprawdzające

Są to ćwiczenia przewidziane do samodzielnego rozwiązania przez uczniów. Nauczyciel może jednak wprowadzić pracę w parach lub elementy oceny koleżeńskiej, która polega na tym, że po rozwiązaniu zadań uczniowie konsultują odpowiedzi z osobą z ławki. Można też zastosować indywidualne rozwiązywanie zadań i wspólne omówienie odpowiedzi przez cały zespół klasowy, kiedy rozwiązania są wyświetlane na tablicy multimedialnej. W każdym z tych wariantów uczeń powinien móc skorzystać z pomocy nauczyciela i uzyskać od niego informację zwrotną.

Praca uczniów poza zajęciami

Materiały umożliwiają też pracę uczniów poza zajęciami, w trakcie przygotowań do zajęć lekcyjnych, zarówno teoretycznych, jak i praktycznych. Mogą oni samodzielnie zapoznać się z multimediami i sporządzić notatki porządkujące wiedzę. Notatki mogą być w różnej formie.

Atlas interaktywny „Procesy w układach przetwarzania energii”

Praca samodzielna

Praca metodą lekcji odwróconej. Ze względu na ilość materiału zawartą w atlasie interaktywnym, cała klasa może zapoznać się z multimedium przed lekcjami, zwłaszcza z jego wstępem – ogólnym podziałem elektrowni cieplnych, tak aby podczas zajęć wiedzę tę porządkować, poszerzać, wykorzystywać w praktyce do rozwiązywania problemów, np. w czasie rozwiązywania ćwiczeń interaktywnych lub quizów zaproponowanych przez nauczyciela, ewentualnie opracowanych przez uczniów na podstawie treści w sekwencjach filmowych. Taki schemat pomoże ćwiczyć umiejętności praktyczne.

Wizualizacja 3D pt. „Zakłady wytwórcze realizujące proces przetwarzania energii”

Praca w grupach

Mapa pojęć. Nauczyciel dzieli klasę na 6 grup i informuje, że zadaniem uczniów będzie zapoznanie się z wizualizacją i opracowanie w formie mapy pojęć jednego z zagadnień:

• grupa I – budowa i charakterystyka elektrociepłowni;

• grupa II – budowa i charakterystyka elektrowni na paliwo stałe;

• grupa III – budowa i charakterystyka elektrowni gazowej.

Po zakończeniu pracy mapy zostają umieszczone na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej w formacie JPG lub PDF. Kolejnym zadaniem grup jest przygotowanie oceny koleżeńskiej: które notatki są najlepsze pod względem zawartości merytorycznej, formy ułatwiającej zapamiętywanie oraz szaty graficznej. Uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami na zajęciach.

Indywidualizacja pracy z uczniem, w tym z uczniem ze SPE

Dzięki e‑materiałom możliwe jest zindywidualizowanie procesu dydaktycznego i dostosowanie go do różnorodnych potrzeb edukacyjnych uczniów. Jest to istotne nie tylko ze względu na uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE), ale również uczniów zdolnych. Odtwarzanie każdego e‑materiału jest też możliwe w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku i słuchu. Ułatwia to dostęp do wiedzy i pozwala na zlikwidowanie niektórych barier społecznych i komunikacyjnych, a także umożliwia wyrównywanie szans w procesie nauczania–uczenia się.

Ponadto nauczyciel może dostosować pracę z każdym zasobem do indywidualnych potrzeb uczniów.

Atlas interaktywny „Procesy w układach przetwarzania energii”

• atlas interaktywny pozwala na poznawanie materiału, a także powtarzanie go w dowolnym tempie, indywidualnym dla każdego ucznia;

• uczniowie zdolni mogą poszerzyć wiadomości, wyszukując w dostępnych źródłach dodatkowe informacje, i w ten sposób rozwijać swoje zainteresowania;

• uczniowie z zaburzeniami zachowania mogą zebrać przygotowane do quizu pytania, a następnie je losować, co pozwoli im rozładować napięcie, a także skupić się na zadaniu;

• uczniowie mający problemy z wystąpieniami na forum klasy mogą wejść w skład komisji liczącej punkty; będą skupieni na wypowiedziach innych osób, aby przyznać odpowiednią liczbę punktów, ale nie będą zmuszeni do samodzielnego wystąpienia.

Wizualizacja 3D „Zakłady wytwórcze realizujące proces przetwarzania energii”

• przy analizie wizualizacji 3D należy zadbać o to, aby uczniowie z zaburzeniami zachowania oraz uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mieli więcej czasu na wykonanie zadania;

• uczniowie z dysleksją i trudnościami z koncentracją mogą zapoznawać się z wizualizacją we własnym tempie.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

4. Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych materiałów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy (przy czym Windows 7 nie jest już wspierany przez Microsoft);

• OS X $\mathrm{10.11.6}$ lub nowszy;

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej 3GB RAM.

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $\mathrm{69.0.3497.100}$;

• Firefox w wersji $\mathrm{62.0.2}$;

• Safari w wersji $11.1$;

• Opera w wersji $\mathrm{55.0.2994.44}$;

• Microsoft Edge w wersji $\mathrm{42.17134.1.0}$;

• Internet Explorer w wersji $\mathrm{11.0.9600.18124}$.

Urządzenia mobilne:

• 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym;

• Tablet/smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej 420 px.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści