Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów Mechanik - monter maszyn i urządzeń, Technik mechanik3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów Mechanik - monter maszyn i urządzeń, Technik mechanik

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie mechanik - monter maszyn i urządzeń, technik mechanik. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji MEC.03. Montaż i obsługa maszyn i urządzeń wyodrębnionych w zawodach Monter maszyn i urządzeń 723310 i Technik mechanik 311504.

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji MEC.03. Montaż i obsługa maszyn i urządzeń:

• montowania maszyn i urządzeń;

• obsługiwania maszyn i urządzeń;

• instalowania i uruchamiania maszyn i urządzeń;

Efekty kształcenia

MEC.03.4. Montaż maszyn i urządzeń

Uczeń:

1) montuje układy hydrauliczne i pneumatyczne maszyn i urządzeń.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDlBzxjuDrWprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienie do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. E‑materiał „Układy hydrauliczne i pneumatyczne” składa się z czterech materiałów multimedialnych.

• Film edukacyjny Układy hydrauliczneD7M9ff3P9Film edukacyjny Układy hydrauliczne

• Film edukacyjny Układy pneumatyczneDlrESfu2TFilm edukacyjny Układy pneumatyczne

• Atlas interaktywny Podstawy teoretyczne układów hydraulicznych i pneumatycznychDaqFruGcvAtlas interaktywny Podstawy teoretyczne układów hydraulicznych i pneumatycznych

• Gra edukacyjna Łączenie układów hydraulicznych i pneumatycznychDHgEoI4wkGra edukacyjna Łączenie układów hydraulicznych i pneumatycznych

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

3. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceD175bj68oInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuDZj40praNSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przwodnik dla nauczycielaDoWdCeco5Przwodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięDgOPECcXhPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaD1GTYhpYDNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaD1542ooK5Instrukcja użytkowania, objaśnia działanie e‑materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu Mechanik - Monter maszyn i urządzeń i Technik mechanik

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesny środek dydaktyczny wspomagający proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapoznanie się oraz zapamiętanie pojęć związanych z montażem i obsługą maszyn i urządzeń.

Praca na lekcji zakłada aktywną postawę zarówno nauczyciela, jak i uczniów. Ważnym założeniem jest praca nad jednym materiałem na różne sposoby i za pomocą różnych technik, mająca na celu jak najlepsze zapamiętanie informacji.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Praca uczniów w grupach i w zespole klasowym

Film edukacyjny Układy hydrauliczne

• Nauczyciel prezentuje uczniom film, dzięki któremu uczniowie poznają zagadnienia związane z układami hydraulicznymi.

• Przed puszczeniem filmu nauczyciel informuje uczniów, aby uważnie śledzili materiał, gdyż z nim będzie związany konkurs w dalszej części lekcji.

• Po zakończeniu oglądania uczniowie mogą zadawać nauczycielowi pytania dotyczące filmu, a on udziela na nie odpowiedzi.

• Prowadzący zajęcia dzieli klasę na kilka maksymalnie 4‑osobowych grup.

• Informuje on grupy, że wezmą udział w konkursie.

• Konkurs będzie polegał na odpowiadaniu na pytania związane z obejrzanym materiałem.

• Grupy losują pytania zapisane/wydrukowane na małych karteczkach i znajdujące się w koszyku. Za każdą poprawnie udzieloną odpowiedź uzyskują punkty.

• Jeśli dana grupa nie umie odpowiedzieć na wylosowane pytanie, przechodzi ono na grupę następną.

• Nauczyciel udziela komentarza na nieprawidłowe odpowiedzi uczniów.

• Zajęcia kończą się podliczeniem punktów zdobytych przez poszczególne grupy.

• Prowadzący może nagrodzić zwycięską grupę ocenami lub ustną pochwałą.

Film edukacyjny Układy pneumatyczne

• Przed oglądaniem filmu nauczyciel dzieli klasę na 3 grupy.

• Grupom przekazuje instrukcje: grupa pierwsza – „obejrzyjcie uważnie film, skupiając się na elementach występujących w układach pneumatycznych”, grupa druga – „obejrzyjcie uważnie film, skupiając się na funkcjach elementów występujących w układach pneumatycznych”, grupa trzecia - „obejrzyjcie uważnie film, skupiając się na zastosowaniach elementów występujących w układach pneumatycznych”.

• Nauczyciel odtwarza po raz pierwszy film Układy pneumatyczne, a uczniowie notują na kartce informacje, które odnaleźli na filmie.

• Uczniowie mogą w grupach samodzielnie odszukać w filmie właściwe informacje lub skorzystać z Internetu i słownika pojęć z e‑materiału.

• Po około 5 minutach pracy grupy prezentują swoje opracowania.

• Po każdej prezentacji notatki grupy nauczyciel prosi o uzupełnienie tego zagadnienia przez inne grupy. Sam robi to na końcu.

• Teraz nauczyciel zmienia zagadnienia dla grup, przekazując kartki z notatkami odpowiednim grupom (kartka z notatką grupy pierwszej trafia do grupy drugiej, kartka grupy drugiej do grupy trzeciej, a trzeciej do pierwszej).

• Prosi uczniów w grupach o utworzenie 5 pytań testowych do przydzielonego tematu.

• Nauczyciel sugeruje użycie notatek z otrzymanej kartki, opracowań książkowych lub wyszukanie informacji w sieci. Swoje pytania i odpowiedzi grupy notują na otrzymanej kartce.

• Nauczyciel prosi o zaprezentowanie pytań i wspólną odpowiedź uczniów (z wyłączeniem uczniów przygotowujących pytanie).

• Nauczyciel zaleca skopiowanie notatek przez każdego z uczniów (przepisanie lub wykonanie notatki fotograficznej).

Atlas interaktywny Podstawy teoretyczne układów hydraulicznych i pneumatycznych

• Nauczyciel przygotowuje działanie z atlasem interaktywnym, drukując przed zajęciami kilka grafik przedstawiających elementy wykonawcze: silniki, siłowniki i zawory tak, aby każdy z uczniów mógł otrzymać swoją.

• Na lekcji nauczyciel prezentuje atlas interaktywny i prosi o zapamiętanie obrazków znajdujących się w atlasie i ich opisów.

• Teraz rozdaje uczniom grafiki, prosząc ich, aby nie pokazywali ich nikomu.

• Uczniowie mają za zadanie zadawać pytania o obrazki kolegów w taki sposób, aby dowiedzieć się, jaką grafikę z atlasu posiada dany uczeń. Uczniowie pytani mogą odpowiadać tylko „tak” lub „nie”.

• Uczeń, który odnajdzie osobę o podobnej grafice, poszukuje innych uczniów.

• Finalnie klasa grupuje się przy wspólnych grafikach, powtarzając wiadomości o tym, jak wyglądają i co oznaczają grafiki.

• Nauczyciel, podsumowując zajęcia, wskazuje na to, że warto uczyć się treści dotyczących oznaczeń przez dopytywanie i powtarzanie.

Gra edukacyjna Łączenie układów hydraulicznych i pneumatycznych

• Uczniowie podczas lekcji logują się za pomocą telefonów komórkowych na platformie Microsoft Teams i zostają podzieleni przez nauczyciela na kilka zespołów.

• Każda z grup otrzymuje dostęp do ćwiczenia z użyciem gry edukacyjnej.

• Nauczyciel informuje grupy, że zadaniem każdej z nich będzie wykonanie ćwiczenia z użyciem gry edukacyjnej.

• Po upływie 30 minut grupy przedstawiają efekty swojej pracy.

• Następnie uczniowie rozmawiają z nauczycielem o trudnościach podczas odpowiadania na pytania.

• Na zakończenie zajęć prowadzący chwali uczniów za zaangażowanie w zajęcia i nagradza najlepszą grupę w dowolny sposób (ocena opisowa lub wpis oceny do dziennika).

Interaktywne materiały sprawdzające

Materiały te należy używać w zależności od omawianego fragmentu tematu jako jego uzupełnienie lub przerywnik. Nauczyciel może wprowadzić pracę w parach lub elementy oceny koleżeńskiej, która polega na tym, że po rozwiązaniu zadań uczniowie konsultują odpowiedzi z osobą z ławki. Uczeń powinien móc skorzystać z pomocy nauczyciela i uzyskać od niego informację zwrotną.

Samodzielna praca uczniów podczas zajęć

Film edukacyjny Układy hydrauliczne

• Nauczyciel informuje, że za chwilę odtworzy film Układy hydrauliczne. Uczniowie będą mieli za zadanie dokładnie wsłuchiwać się w materiał i wpisywać odpowiednie informacje do tabeli.

• Nauczyciel opisuje zadanie: „Podzielcie kartkę A4 na tabelę złożoną z 3 kolumn. Wpiszcie nagłówki do kolumn:

  • pierwsza kolumna — elementy występujące w układach hydraulicznych;

  • druga kolumna — funkcje elementu;

  • trzecia kolumna — zastosowanie elementu.

  Na podstawie obejrzanego filmu macie wpisać odpowiednie informacje w stosownych kolumnach tabeli”.

• Teraz nauczyciel prezentuje uczniom na lekcji film edukacyjny, a uczniowie wykonują notatki.

• Po zakończonej prezentacji filmu nauczyciel dopytuje, czy wszystkie informacje zostały zapisane w tabeli.

• Nauczyciel prosi uczniów o przedstawienie zebranych danych i omawia na forum znalezione przez nich informacje. W razie niepełnych notatek prosi uczniów o uzupełnienie zapisów.

• Nauczyciel w razie potrzeby udziela komentarza do niewłaściwie zamieszczonych informacji.

Film edukacyjny Układy pneumatyczne

• Nauczyciel wprowadza temat układów pneumatycznych.

• Prosi uczniów, aby samodzielnie przeanalizowali film edukacyjny poświęcony temu zagadnieniu i wykonali 2 mapy myśli, które będą zawierały w części centralnej następujące zagadnienia:

  • pierwsza mapa myśli  – „elementy układów pneumatycznych”,

  • druga mapa myśli – „właściwości fizykochemiczne powietrza”.

• Praca uczniów polega na zapoznaniu się z e‑materiałem i rozszerzeniu mapy o elementy zawarte w filmie edukacyjnym w postaci haseł.

• Najniższym elementem mapy będzie hasłowy opis elementu składowego mapy na podstawie informacji znalezionej w Internecie.

• Mapy uczniowie rysują na kartkach papieru w formacie A4.

• Nauczyciel po zakończeniu pracy prosi uczniów o wymienienie się w parach notatkami i zapoznanie się z mapą kolegi.

• Uczniowie zbierają informacje zwrotne o swoich mapach od kolegów.

• Nauczyciel prosi o ostatnie korekty mapy i wskazuje uczniów do zaprezentowania swojej pracy na forum.

Atlas interaktywny Podstawy teoretyczne układów hydraulicznych i pneumatycznych

• Nauczyciel przygotowuje działanie z atlasem interaktywnym, drukując obrazki z atlasu i tnąc je na kawałki (jak puzzle).

• Teraz wysypuje wszystkie pocięte obrazki w kilku różnych miejscach i prosi uczniów, aby samodzielnie wybrali z tych miejsc i ułożyli co najmniej 2 obrazki.

• Nauczyciel tak miesza pocięte obrazki, żeby uczniowie starali się je dopasować, ale też żeby te elementy znajdowały się w różnych miejscach.

• Uczniowie wykonują zadanie i czasem negocjują z innymi uczniami, aby ci oddali im fragment, który według nich pasuje do ich obrazka.

• Po ułożeniu 2 obrazków uczniowie zamieszczają poniżej nich opis, który opisuje zdjęcie na odręcznie zapisanej kartce.

• Nauczyciel ocenia opisy i ułożone puzzle, „zwiedzając” prywatne galerie uczniowskie.

• Podsumowując zajęcia, nauczyciel omawia procesy uczenia się, które zaszły podczas realizacji zadania.

Gra edukacyjna Łączenie układów hydraulicznych i pneumatycznych

• Nauczyciel przyznaje każdemu uczniowi dostęp do gry.

• Zadaniem ucznia będzie samodzielne przejście gry i opracowanie z niej krzyżówki. Uczeń, analizując każde z zadań gry, ma stworzyć hasła do krzyżówki i opracować graficznie jej wygląd. Może do tego użyć generatora krzyżówek dostępnego w Internecie.

• Ważne w jego pracy jest to, aby do każdej sytuacji stworzył trzy hasła krzyżówki.

• Przygotowaną krzyżówkę (podpisaną imieniem i nazwiskiem) przekazuje nauczycielowi, który, mieszając materiały, rozdaje losowe krzyżówki uczniom.

• Nowe zadanie w tym temacie to samodzielne rozwiązanie przez uczniów otrzymanej krzyżówki.

• Nauczyciel nadzoruje proces rozwiązywania krzyżówek, ale ekspertami są jej autorzy. To oni w przypadku nieścisłości udzielają odpowiedzi. Nauczyciel jedynie zarządza procesem.

• Nauczyciel zbiera na forum informacje w postaci haseł, które są niezbędne do rozegrania gry bezbłędnie.

Interaktywne materiały sprawdzające

• Nauczyciel wyświetla interaktywne materiały sprawdzające podczas zajęć.

• Uczniowie samodzielnie rozwiązują zadania.

• Nauczyciel daje szansę na udzielenie prawidłowych odpowiedzi każdemu z uczniów, wyznacza odpowiednią ilość czasu na ich wykonanie.

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań - nauczyciel udziela pomocy w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawną odpowiedź.

• Nauczyciel po uzyskaniu prawidłowych rozwiązań wyjaśnia każde z nich, aby pomóc w ich zrozumieniu uczniom, którzy nie znają na nie odpowiedzi.

• Prawidłowo rozwiązane zadania mogą być wyświetlane przez nauczyciela, na przykład na tablicy interaktywnej.

Praca uczniów poza zajęciami

Praca indywidualna

Przed lekcją

• Nauczyciel przed rozpoczęciem zajęć nakazuje uczniom zapoznanie się z e‑materiałami i słownikiem pojęć dla niego.

• Nauczyciel prosi uczniów o samodzielne przygotowanie plansz, które przedstawiają najważniejsze zagadnienia zawarte w e‑materiale: układy pneumatuczne oraz układy hydrauliczne.

• Nauczyciel prosi uczniów, aby plansze zawierały zarówno zdjęcia, rysunki, jak i informacje o przedstawianych zagadnieniach.

Podczas lekcji

• Nauczyciel na zajęciach lekcyjnych prosi uczniów o zaprezentowanie swoich plansz.

• Omawia kolejno z uczniami plansze, prosząc o dopisanie na ich odwrocie informacji, które według nich są ważne, a które zapisali inni uczniowie.

Praca w grupach

Przed lekcją

• Nauczyciel dzieli uczniów na 4‑osobowe grupy i przydziela im zadanie do wykonania.

• Działaniem grup będzie przygotowanie w formacie A4 obrazka, który zostanie zamieniony na puzzle. Obrazek ma zawierać wygląd dowolnego elementu układu hydraulicznego lub pneumatycznego.

• Przy tworzeniu obrazków uczniowie powinni posłużyć się informacjami z e‑materiałów.

• Po wykonaniu obrazka bazowego uczniowie wykonują z niego puzzle i chowają je do koperty.

Podczas lekcji

• Nauczyciel zbiera pocięte w puzzle obrazki od każdej grupy i na zajęciach lekcyjnych rozdaje losowe do ułożenia.

• W razie problemów z ułożeniem puzzli nauczyciel udziela uczniom wskazówek i podpowiedzi.

• Członkowie grupy, która stworzyła najciekawsze puzzle, mogą zostać nagrodzeni przez nauczyciela ocenami.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

E‑materiał daje możliwość samodzielnej pracy ucznia, współpracy w grupie przy wspólnym uczestniczeniu w procesie edukacyjnym i indywidualizację procesu dydaktycznego podczas zajęć i poza nimi poprzez samodzielny wybór ucznia lub wymuszony przez nauczyciela poziom trudności wykonywanych czynności i zadań.

Przy pracy samodzielnej nauczyciel indywidualizuje proces poprzez dostosowanie zastosowanego e‑materiału do możliwości percepcyjnych ucznia. Sposób przekazywania wiedzy i budowania umiejętności ucznia będzie zależał od dużej mierze od nauczyciela i prowadzenia przez niego procesu dydaktycznego. Dodatkowo oprawa dydaktyczna zastosowana przy omawianiu zagadnień daje szerokie pole do popisu dla uczącego. Zastosowanie materiałów pozwala realizować zasadę „nigdy tak samo”, w której praktycznie ten sam zakres materiału może być ujęty na wiele sposobów. Zapobiega to monotonii w procesie nauczania i uczenia się przez uczniów. Przy pracy w grupie nauczyciel prowadzi proces grupowy, rozwijając nie tylko zasób związany z wiedzą, ale też umiejętność uczenia się przez uczniów (w grupie i samodzielnie) oraz przyjmowania różnych ról grupowych (czasem takich, w których uczniowie czują lekki dyskomfort). Pozwala to budować umiejętności społeczne. Przyjmowanie ról w grupie w połączeniu z różnorodnością zadań dopasowaną do ucznia stanowi wyzwanie dla nauczyciela i uczniów. Daje też wiele możliwości. Ważnym elementem, który uatrakcyjnia i indywidualizuje proces dydaktyczny, jest pozostawienie przez nauczyciela przestrzeni do błędów. Dzięki temu uruchamiają się procesy wsparcia uczniów przez siebie nawzajem i uczenia się od siebie. Wspiera to naturalną potrzebę zdobywania informacji.

Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. Ich zróżnicowanie pozwala dotrzeć z informacją zwrotną i wskazać, na różne sposoby, zakres materiału konieczny do powtórzenia. Jednocześnie nakłaniają do podejmowania kolejnych prób poprawnego ich uzupełnienia.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do pracy z uczącymi się o specjalnych potrzebach edukacyjnych

Ważnym elementem przy pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych przy użyciu e‑materiału jest rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia i dopasowanie treści oraz formy materiału do możliwości psychofizycznych uczniów. Oznacza to w praktyce „prowadzenie” ucznia przez materiał poprzez zadawanie dodatkowych pytań i udzielaniu szczegółowych odpowiedzi lub w przypadku uczniów zdolnych - pozostawienie więcej swobody.

Ważnym aspektem pracy z materiałem będzie także przydzielanie zadań do pracy w małych grupach (parach), w których jedna osoba radzi sobie z opanowaniem materiału dobrze, ale dodatkowa rolą tego ucznia będzie wsparcie osoby, która potrzebuje dodatkowych wyjaśnień. W szczególnych przypadkach może taka osoba potrzebować wsparcia nauczyciela wspierającego, a jego zadania samodzielne mogą obejmować proste polecenia.

Odtwarzanie każdego e materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku i słuchu. Ułatwia to dostęp do wiedzy i pozwala na zlikwidowanie niektórych barier społecznych i komunikacyjnych, a także umożliwia wyrównywanie szans w procesie nauczania uczenia się.

Nauczyciel może dostosować pracę z każdym zasobem do indywidualnych potrzeb uczniów:

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści