Spis treści

Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik nawigator morski3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik nawigator morski

Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technik nawigator morski. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji

TWO.07. Pełnienie wachty morskiej i portowej wyodrębnionej w zawodzie technik nawigator morski 315214.

Podstawa programowa

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji TWO.07. Pełnienie wachty morskiej i portowej:

• planowanie oraz realizacja podróży morskiej.

Efekty kształcenia

TWO.07.3. Planowanie oraz realizacja trasy podróży morskiej

Uczeń:

11. planuje żeglugę z uwzględnieniem informacji hydrometeorologicznej:
    a) ocenia zachowanie się statku w zmiennych warunkach hydrometeorologicznych,
    b) interpretuje i wykorzystuje informację hydrometeorologiczną odebraną na statku stosownie do potrzeb żeglugi,
    c) posługuje się terminologią lodową;

12. ocenia ogólne zdolności manewrowe statku, stan jego załadowania, warunki hydrometeorologiczne oraz ograniczenia akwenu podczas podróży morskiej i manewrowania w porcie.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. Zasób „Rodzaje frontów atmosferycznych i stanów morza”DlzoJuw27„Rodzaje frontów atmosferycznych i stanów morza” to film edukacyjny omawiający fronty atmosferyczne i stany morza, a także rodzaje chmur oraz niże i wyże baryczne. Zasób „Praca urządzeń hydrometeorologicznych”DEhty1Jfh„Praca urządzeń hydrometeorologicznych” to film instruktażowy, który przybliża urządzenia służące do pomiarów hydrometeorologicznych. Zasób „Wpływ warunków hydrometeorologicznych na statek”D1403zZ6O„Wpływ warunków hydrometeorologicznych na statek” to animacja prezentująca ruchy kątowe i postępowe statku. Zasób „Sytuacje synoptyczne i warunki hydrometeorologiczne”DaBZEr6wO„Sytuacje synoptyczne i warunki hydrometeorologiczne” to animacja przedstawiająca modele sytuacji synoptycznych występujących na akwenach morskich i warunki hydrometeorologiczne, które mają wpływ na statek morski poruszający się po akwenie. Zasób „Warunki hydrometeorologiczne”Dz5oO887F„Warunki hydrometeorologiczne” to atlas interaktywny zawiera obszerne informacje na temat zjawisk meteorologicznych oraz zasad prowadzenia pomiarów i obserwacji takich zjawisk.

3. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceDBklx08JEInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuD6QnNjOMqSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaDwTKDy2eMPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięDYrAxionzPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaDs7EDcuWENetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaDxk7oHPMFInstrukcja użytkowania objaśnia działanie materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik nawigator morski

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć informacji dotyczących meteorologii i oceanografii.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Film edukacyjny „Rodzaje frontów atmosferycznych i stanów morza”

Nauczyciel wyświetla uczniom film. Po każdym omówionym zagadnieniu zatrzymuje go i prosi chętnego ucznia o naniesienie notatki graficznej na wspólnym kawałku szarego papieru. Ma to na celu wspólne stworzenie graficznej mapy myśli, która pomoże uczniom zapamiętanie licznych zagadnień przedstawionych w filmie. Po ukończeniu notatki nauczyciel umieszcza ją w widocznym dla wszystkich uczniów miejscu.

Można zaproponować uczniom pracę metodą lekcji odwróconej. W związku z tym, że materiał jest dość obszerny, uczniowie zapoznają się z multimedium w domu. Podczas lekcji mają już wyobrażenie na temat prezentowanych treści.

Nauczyciel proponuje uczniom pracę metodą grup eksperckich. Dzieli ich na pięć pięcioosobowych grup. Każda z nich opracowuje jedno z pięciu prezentowanych zagadnień: masy powietrza (dla uczniów pracujących w wolniejszym tempie), fronty atmosferyczne, układy baryczne niskiego i wysokiego ciśnienia, chmury, stan morza. Jest to jedna z najpopularniejszych i najskuteczniejszych, pod względem angażowania wszystkich członków grupy, metoda pracy. Metoda ta jest szczególnie przydatna do aktywnego grupowego zapoznawania się z wybraną na zajęcia partią treści. Ważne jest, by liczba grup była taka sama, jak liczba uczniów w grupie. W drugim etapie, po przygotowaniu odpowiedzi i podsumowania w zakresie wyznaczonym przez nauczyciela, tworzone są nowe grupy, w taki sposób, by w każdej z nich był ekspert od jednego zagadnienia. Zadaniem każdego ucznia jest zaprezentowanie efektów pracy i swojej wiedzy wyniesionej z pierwszego etapu pracy. W każdej nowej grupie jest jeden ekspert od danego zagadnienia lub partii materiału, który przekazuje wiedzę pozostałym. Przy takiej kolejności realizacji zadań bardzo ważna jest aktywność uczniów na pierwszym etapie, ponieważ w nowych grupach jeden uczeń jest ekspertem od jednego zagadnienia. Uczniowie już nie mogą korzystać ze źródeł, opierają się tylko na tych opracowaniach i notatkach, które wypracowali w pierwszym etapie pracy. Ważne jest, by nauczyciel poinformował o tej zasadzie oraz kolejnej, równie ważnej, że podsumowaniem pracy będzie wybranie po jednym uczniu z każdej grupy, który będzie prezentował zagadnienie wybrane przez nauczyciela. Każda grupa zaprezentuje inne zagadnienie, żeby wszyscy uczniowie mogli sporządzić notatki i wysłuchać podsumowania wszystkich treści. Można zastosować zasadę, że cała grupa otrzymuje taką ocenę, jaką otrzymał uczeń wybrany do odpowiedzi. Można rozważyć, żeby do odpowiedzi wybrać uczniów pracujących najszybciej, o największym potencjale, żeby uniknąć w takiej sytuacji pretensji do ucznia wolniej pracującego, którego odpowiedź wpłynęłaby na ocenę pozostałych. Wspomniana zasada wpływa na mobilizację grupy, wszystkich jest członków, którzy wzajemnie się dyscyplinują i mobilizują do pracy. Na pierwszym i drugim etapie pracy uczniowie muszą być zaangażowani, każdy musi pracować, nauczyciel nie musi ich dyscyplinować, przypominać. Można zastosować inną formę podsumowania w formie testu, cała klasa, wszyscy uczniowie indywidualnie będą musieli rozwiązać test, każdy uzyska oddzielą ocenę. Można zastosować dwie formy. Najpierw odpytanie po jednym uczniu, wystawienie ocen, w drugim etapie test.

Film instruktażowy „Praca urządzeń hydrometeorologicznych”

Uczniowie oglądają film, a następnie tworzą na szarym papierze plakaty przedstawiające urządzenia pomiarowe przedstawione w filmie. Uczniowie dzieleni są na dwie grupy. Pierwsza grupa przedstawia zagadnienia dotyczące wiatru (wiatr pozorny i rzeczywisty oraz urządzenia pomiarowe), a druga dotyczące ciśnienia atmosferycznego (jednostka pomiaru, urządzenia pomiarowe). Zadaniem uczniów jest także wyszukanie informacji dodatkowych na temat swojego zagadnienia i umieszczenie ich na plakacie. Pod koniec lekcji uczniowie prezentują drugiej grupie swoje plakaty.

Uczniowie przygotowują odpowiedzi na pytanie, dlaczego interpretacja sytuacji pogodowej jest tak istotnym elementem związanym z bezpieczeństwem. Jedna grupa analizuje zagrożenia związane z wpływem wiatru na bezpieczeństwo żeglugi, natomiast druga opisuje czynniki dotyczące wpływu ciśnienia. Jako pracę domową uczniowie otrzymują zadanie związane ze wskazaniem głównych przyczyn największych katastrof morskich. Jakie czynniki, oprócz wiatru i ciśnienia, były przyczyną wypadków lub katastrof morskich.

Uczniowie, analizując czynności zawodowe wykonywane przez technika nawigatora morskiego, odpowiadają na pytanie, jakie cechy charakteru i kompetencje są najważniejsze w tej pracy. Tworzą hierarchię, uzasadniając swoje wybory. Odpowiadają na pytanie, czy posiadają kompetencje niezbędne w tej pracy, ewentualnie, w jaki sposób je wypracują.

Uczniowie w grupach opisują działanie urządzeń służących do pomiaru wiatru i ciśnienia: wiatromierza, wiatromierza ręcznego, czujnika kierunku wiatru, aneroidu, barometru elektronicznego, barografu, barometru rtęciowego Toricellego oraz NAVTEX‑u.

Animacja „Wpływ warunków hydrometeorologicznych na statek”

Nauczyciel wyświetla uczniom animację. Zadaniem uczniów jest uważne jej obejrzenie bez robienia notatek. Następnie w celu utrwalenia ruchów statku nauczyciel prosi chętnych uczniów, aby przedstawili wybrany przez siebie ruch statku za pomocą pantomimy. Zadaniem reszty uczniów jest odgadnięcie, co uczeń przedstawiający pokazuje. W animacji przedstawione są trzy ruchy kątowe i trzy ruchy postępowe. Uczniowie, na podstawie dostępnych źródeł, opisują 6 ruchów statków, które mogą mieć wpływ na jego bezpieczeństwo: ruchy kątowe (kiwanie, kołysanie, myszkowanie) oraz ruchy postępowe (nurzanie, kołysanie burtowe, kołysanie postępowe).

Animacja „Sytuacje synoptyczne i warunki hydrometeorologiczne”

Nauczyciel wyświetla uczniom animację. Zadaniem uczniów jest uważne jej obejrzenie bez robienia notatek. Nauczyciel wypisuje na tablicy numery od zero do dwanaście, czyli tyle, ile zawiera skala Beauforta. Następnie po kolei wymienia numery, a zadaniem uczniów jest dopowiedzenie, jaka prędkość wiatru jest charakterystyczna dla danego stopnia w skali oraz jak wygląda wtedy morze. Najbardziej aktywnych uczniów nauczyciel może nagrodzić plusami.

Atlas interaktywny „Warunki hydrometeorologiczne”

Nauczyciel wyświetla uczniom spis treści atlasu, a następnie prosi uczniów, aby przedstawili swoje przypuszczenia, jakie informacje będą przedstawione w danym rozdziale atlasu. Przypuszczenia uczniów powinny być bardziej szczegółowe niż ogólne. Przykładowe odpowiedzi ucznia: „w temacie z opadami atmosferycznymi zostaną przedstawione różne typy opadów, typu deszcz, śnieg”, „w temacie o stanie morza zostanie przedstawiona dziesięciostopniowa skala Douglasa”. Trafne przypuszczenia mogą być nagradzane plusami. Po przedstawieniu przypuszczeń do danego tematu nauczyciel omawia go z pomocą atlasu.

Interaktywne materiały sprawdzające

Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenia. Prawidłowe rozwiązanie może być zaprezentowane przez nauczyciela lub ucznia, na przykład na tablicy interaktywnej. Nauczyciel udziela komentarza do prezentowanego rozwiązania. W przypadku niewłaściwej odpowiedzi nauczyciel naprowadza ucznia pytaniami na odpowiedź właściwą.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych metodą lekcji odwróconej (flipped classroom). Nauczyciel zadaje uczniom jako pracę domową zapoznanie się z wybranym przez niego multimedium przed kolejnym blokiem zajęć. Uczniowie analizują zawarte w nim informacje samodzielnie w domu i robią notatki. Nauczyciel może zachęcić uczniów do wykonania ich w ciekawej formie, która potem może być nagrodzona plusem. Na kolejnych zajęciach nauczyciel rozpoczyna dyskusję, omawiając wybrane przez siebie zagadnienia. Dzięki temu da mu to obraz, na ile uczniowie przyswoili wiadomości z zadanego multimedium. Pyta, co ich najbardziej zaciekawiło. Efektem będą wspólnie wykonane plakaty oraz notatki graficzne.

Praca indywidualna

• Uczniowie samodzielnie zapoznają się z jednym z multimediów z tego e‑materiału.

• Po zapoznaniu się z danym multimedium z tego e‑materiału uczniowie wykonują zadania zamieszczone pod tym multimedium (tzw. powiązane ćwiczenia), aby sprawdzić poziom zdobytej wiedzy. W ramach powtórzenia tworzą notatki graficzne czy osie z notatkami.

• Nauczyciel może też poprosić uczniów, aby wybrali jedno zagadnienie z multimedium, z którym mieli za zadanie się zapoznać, a następnie opracowali na jego podstawie pytanie testowe i napisali je na kartce. Nauczyciel na lekcji zbiera kartki, a następnie przeprowadza wspólny test dla całej klasy. Czyta na głos pytania, a uczniowie zgłaszają się do odpowiedzi. Najbardziej aktywnym osobom nauczyciel może przyznać plusy.

Praca w grupach

• Uczniowie dzieleni są na pięć grup.

• Każda z grup ma przydzielone jedno multimedium obecne w e‑materiale, czyli film edukacyjny, film instruktażowy, jedną z dwóch animacji lub atlas. Każda z grup zapoznaje się z przydzielonym jej multimedium.

• Następnie grupy wykonują prezentacje, aby przedstawić reszcie klasy zagadnienie przedstawione w przydzielonym im multimedium. Zagadnienia przedstawiane są w oryginalny sposób, najpierw grupa opowiada o danym pojęciu, a reszta klasy musi odgadnąć, o czym była mowa. Klasa pracowała metodą lekcji odwróconej, więc ma orientację we wszystkich multimediach.

• Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada lub koryguje przedstawione informacje.

Indywidualizacja pracy z uczniami

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego. Wszystkie pięć multimediów przedstawia informacje na temat meteorologii i oceanografii. Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. Myślenie wizualne (visible thinking) sprawdzi się w przypadku uczniów wolniej przyswajających informacje. Można im zaproponować przygotowanie notatek wizualnych (nauczyciel przygotowuje szkielet notatki), w których opisane będą podstawowe fakty na temat meteorologii i oceanografii. Uczniowie powinni oznaczać najważniejsze zagadnienia różnymi symbolami. Odkrywanie przez dociekanie jest strategią, która daje uczącym się możliwość samodzielnego poszukiwania, odkrywania i eksperymentowania. Nauczyciel wyznaczy uczniom zdolnym oraz pracującym szybciej problem do rozwiązania związany z hydrometeorologią (np. stworzenie notatki graficznej przedstawiającej typy chmur). Uczniowie w małych grupach poszukują rozwiązania – może być kilka opcji. Ta strategia uczy myślenia abstrakcyjnego oraz krytycznego. Uczniowie mogą na bieżąco się konsultować - w ramach tutoringu rówieśniczego.

E‑materiały ułatwiają zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co jest szczególnie istotne dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku, słuchu. Ułatwia to dostęp do informacji oraz likwiduje niektóre bariery społeczne i komunikacyjne oraz zapewnia wyrównywanie szans.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych materiałów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy

• OS X 10.11.6 lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3GB RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji 69.0.3497.100

• Firefox w wersji 62.0.2

• Safari w wersji 11.1

• Opera w wersji 55.0.2994.44

• Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0

• Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124

Urządzenia mobilne:

• 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści