Przewodnik dla nauczyciela

Wprowadzenie

Drodzy Nauczyciele!

„Nowoczesne kształcenie stawia nauczyciela w roli mentora. Odejście nauczyciela od roli „dostarczyciela” wiedzy, który przy tablicy prowadzi wykład, pozwala na rozbudzenie kreatywności uczniów i postawienie ich w roli poszukiwaczy wiedzy” (Koncepcja e‑materiałów do kształcenia zawodowego).

Celem Przewodnika dla nauczyciela jest przedstawienie e‑materiału: „Badania laboratoryjne w procesie produkcji szkła” dla kształcenia zawodowego zawartego na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej, z którego nauczyciel i uczeń mogą korzystać podczas zajęć kształcenia zawodowego oraz poza zajęciami, np. w ramach pracy domowej, przygotowania się do lekcji, czy egzaminu. 

Nauczycielu, mamy nadzieję, że e‑materiały pozwolą Ci zwiększyć efektywność nauczania. Przewodnik zbudowany jest z następujących elementów:

Spis treści

1. Ogólna koncepcja e‑materiału11. Ogólna koncepcja e‑materiału
2. Cele ogólne e‑matriału22. Cele ogólne e‑matriału
3. Struktura e‑materiału33. Struktura e‑materiału
3.1. Materiały multimedialne3.13.1. Materiały multimedialne
3.2. Obudowa dydaktyczna3.23.2. Obudowa dydaktyczna
4. Opis zawartości merytorycznej e‑materiału i powiązania między elementami e‑materiału44. Opis zawartości merytorycznej e‑materiału i powiązania między elementami e‑materiału
5. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w procesie samokształcenia55. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w procesie samokształcenia
5.1. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej, w grupach i w zespole podczas zajęć5.15.1. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej, w grupach i w zespole podczas zajęć
5.2. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej, w grupach i w zespole poza zajęciami5.25.2. Organizowanie pracy uczniów indywidualnej, w grupach i w zespole poza zajęciami
5.3. Indywidualizowanie pracy w uczniem/uczniami podczas lekcji i poza nimi5.35.3. Indywidualizowanie pracy w uczniem/uczniami podczas lekcji i poza nimi
5.4. Organizowanie pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych5.45.4. Organizowanie pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych
6. Opis materiałów sprawdzających66. Opis materiałów sprawdzających
7. Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału77. Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału

1. Ogólna koncepcja e‑materiału

E‑materiału: „Badania laboratoryjne w procesie produkcji szkła” wspiera osiąganie wybranych efektów kształcenia określonych dla kwalifikacji CES.04 Organizacja procesów wytwarzania wyrobów ze szkła:
CES.04.4. Wykonywanie badań laboratoryjnych surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła,
CES.04.6. Prowadzenie procesów formowania, wykańczania, zdobienia i przetwarzania wyrobów ze szkła,
wyodrębnionej w zawodzie szkolnictwa branżowego: technik technologii szkła 311925.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

2. Cele ogólne e‑materiału

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie: technik technologii szkła 311925. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych w zakresie kwalifikacji CES.04. Organizacja procesów wytwarzania wyrobów ze szkła:
- wykonywania badań laboratoryjnych szkła i wyrobów ze szkła,
- organizowania i prowadzenia procesów wytwarzania wyrobów ze szkła,
- kontrolowania przebiegu procesów technologicznych przemysłu szklarskiego.

Celem e‑materiału jest przedstawienie w zrozumiały sposób prowadzonych badań laboratoryjnych wykonywanych w procesie produkcji szkła i wyrobów ze szkła. 
E‑materiał jest wzbogacony zestawem ćwiczeń sprawdzających zasób wiedzy po zapoznaniu się z materiałami multimedialnymi oraz Słownikiem pojęć zawierającym podstawowe pojęcia związane z pracą technika technologii szkła. 

E‑materiał ma stanowić pomoc w procesie nauczania/uczenia się w ww. zawodach, oraz wspierać osiąganie wybranych efektów kształcenia poprzez podnoszenie jakości procesu dydaktycznego, rozwój kompetencji komunikacyjno–cyfrowych, lepsze dostosowanie tempa i zakresu nauczania do indywidualnych potrzeb uczącego się, a tym samym przyczynić się do poprawy efektywności pracy dydaktyczno–wychowawczej. 

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

3. Struktura e‑materiału

3.1. Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaje multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy oraz nabycie kompetencji zawodowych. E‑materiał „Badania laboratoryjne w procesie produkcji szkła” składa się z czterech materiałów multimedialnych:

• Galeria zdjęć:Dzk5Jt6naGaleria zdjęć:: Surowce szklarskie, ich charakterystyki i odczynniki chemiczne,
• Film instruktażowyD3oJXYEYgFilm instruktażowy: Badanie lepkości metodą wiskozymetryczną,
• Atlas interaktywnyDEZvRD0FPAtlas interaktywny: Rozróżnianie surowców szklarskich, rodzajów szkła, wyrobów ze szkła pod względem ich właściwości fizycznych,
• Wycieczka wirtualna:D12X8iMuiWycieczka wirtualna: Laboratorium wykonujące badania fizyczne i fizykochemiczne szkła.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

3.2. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceDPEKhnHRxInteraktywne materiały sprawdzające – pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu badań laboratoryjnych powadzonych podczas produkcji szkła i wyrobów ze szkła.
• Słownik pojęć dla e‑materiałuD7gq3aGiESłownik pojęć dla e‑materiału – zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym e‑materiale.
• Przewodnik dla nauczycielaDyD7tfWp7Przewodnik dla nauczyciela - zawiera wskazówki dotyczące wykorzystania e‑materiału dla kształcenia zawodowego zawartego na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej. Przewodnik zawiera opis materiałów multimedialnych, które mają pomóc nauczycielowi w procesie kształcenia – czyli organizowania procesu nabywania przez uczniów wiedzy i umiejętności, ich sprawdzania jako elementu końcowego tego procesu lub diagnozującego - jaką wiedzę i umiejętności uczniowie już posiadają, aby potem indywidualizować proces kształcenia.
• Przewodnik dla uczącego sięDNZ6nnnWoPrzewodnik dla uczącego się - zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.
• Netografia i bibliografiaDDP4hAM2CNetografia i bibliografia - stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

4. Opis zawartości merytorycznej e‑materiału i powiązania między elementami e‑materiału

W e‑materiale nauczyciel ma możliwość wykorzystania następujących materiałów multimedialnych:

• Galeria zdjęć:Dzk5Jt6naGaleria zdjęć: Surowce szklarskie, ich charakterystyki i odczynniki chemiczne  – przedstawia surowce szklarskie oraz ich charakterystyki.
Nauczyciel może dokonywać podziału na grupy. Poszczególne grupy zgłębiają swoją wiedzę na temat charakterystyk poszczególnych surowców szklarskich służących produkcji szkła, a następnie sprawdzają ją na forum klasy.
Efekty kształcenia oraz kryteria weryfikacji właściwe dla materiału multimedialnego:
CES.04.4. Wykonywanie badań laboratoryjnych surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.1) charakteryzuje właściwości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.1.1) opisuje właściwości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.1.2) rozróżnia surowce szklarskie, szkła i wyroby ze szkła ze względu na właściwości fizykochemiczne
CES.04.4.1.3) wymienia cechy użytkowe surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4. 2) przygotowuje próbki surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych
CES.04.4.2.1) posługuje się dokumentacją podczas oznakowywania i przechowywania próbek surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.2.2) przygotowuje próbki surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych
CES.04.4.2.3) oznakowuje próbki surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych
CES.04.4.2.4) wskazuje sposoby przechowywania próbek surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych
CES.04.4.4) ocenia jakość surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.4.1) rozróżnia kryteria oceny jakości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.4.2) ocenia jakość surowców, szkła i wyrobów ze szkła na podstawie wyników badań
CES.04.4.4.3) porównuje wyniki badań jakości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła z wymaganiami norm.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego:
- określanie właściwości surowców szklarskich,
- sklasyfikowanie surowców szklarskich ze względu na skład chemiczny,
- określanie przeznaczenia surowców szklarskich.

• Film instruktażowy:D3oJXYEYgFilm instruktażowy: Badanie lepkości metodą wiskozymetryczną – pokazuje poszczególne czynności związane z wykonywaniem badania lepkości szkła. Film ukazujący badanie laboratoryjne przy użyciu wiskozymetru‑lepkościomierza w oparciu o metodykę badania. Znajomość lepkości jest potrzebna dla prawidłowego prowadzenia procesów topienia, klarowania, formowania, czy obróbki szkła.
Materiał multimedialny daje nauczycielowi możliwość prowadzenia z uczniami konwersacji na temat obejrzanego Filmu instruktażowego, np. zadając pytania: Jakie znasz metody pomiaru lepkości szkła? Na czym polega metoda wiskozymetru rotacyjnego badania lepkości szkła? Jakie znasz elementy budowy wiskozymetru? Równie angażujące w proces nauczania mogą być ćwiczenia grupowe, które zostały wskazane przez nauczyciela poszczególnym grupom – te zaproponowane w ćwiczeniach powiązanych materiału lub inne wypracowane na podstawie filmu przez nauczyciela organizującego proces kształcenia zawodowego.
Efekty kształcenia oraz kryteria weryfikacji właściwe dla materiału multimedialnego: 
CES.04.4. Wykonywanie badań laboratoryjnych surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.1) charakteryzuje właściwości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.1.1) opisuje właściwości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła 
CES.04.4.1.2) rozróżnia surowce szklarskie, szkła i wyroby ze szkła ze względu na właściwości fizykochemiczne 
CES.04.4.1.3) wymienia cechy użytkowe surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.2) przygotowuje próbki surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych
CES.04.4.2.1) posługuje się dokumentacją podczas oznakowywania i przechowywania próbek surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła 
CES.04.4.2.2) przygotowuje próbki surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.2.3) oznakowuje próbki surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.2.4) wskazuje sposoby przechowywania próbek surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych
CES.04.4.2.3) wykonuje badania laboratoryjne fizyczne i fizykochemiczne surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.3.1) określa rodzaje odczynników chemicznych i roztworów stosowanych do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.3.2) stosuje normy i instrukcje do sporządzania roztworów i mieszanin do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.3.3) wykonuje czynności związane z przygotowaniem roztworów i mieszanin do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.3.4) dobiera i użytkuje sprzęt laboratoryjny do przygotowania roztworów i mieszanin 
CES.04.4.3.5) wykonuje obliczenia ilości substancji potrzebnych do sporządzania roztworów i mieszanin 
CES.04.4.3.6) posługuje się kartami charakterystyk substancji i mieszanin niebezpiecznych
CES.04.4.4) ocenia jakość surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.4.1) rozróżnia kryteria oceny jakości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła 
CES.04.4.4.2) ocenia jakość surowców, szkła i wyrobów ze szkła na podstawie wyników badań 
CES.04.4.4.3) porównuje wyniki badań jakości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła z wymaganiami norm
CES.04.4.5) prowadzi dokumentację badań laboratoryjnych
CES.04.4.5.1) wskazuje i specyfikuje dokumentację stosowaną do przygotowania odczynników chemicznych
CES.04.4.5.2) dokumentuje czynności związane z pobieraniem, przygotowaniem i przechowywaniem próbek do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.5.3) analizuje wyniki badań laboratoryjnych.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego:
- scharakteryzowanie sposobów otrzymywania szkła,
- sklasyfikowanie szkła ze względu na skład chemiczny,
- określanie przeznaczenie szkła w zależności od jego składu chemicznego,
- scharakteryzowanie właściwości płynnej masy szklanej,
- określanie właściwości szkła,
- określanie czynników wpływających na zmianę właściwości szkła,
- dobranie składników szkła zmieniających określoną właściwość szkła,
- dobranie metod badania właściwości szkła,
- wyjaśnianie budowy i zasady działania urządzeń do badania właściwości szkła,
- dobranie sprzętu laboratoryjnego i urządzeń do badań właściwości szkła,
- posługiwanie się instrukcjami oraz normami podczas wykonywania badań i pomiarów,
- przygotowywanie próbek do badania właściwości szkła,
- wyznaczanie charakterystycznych punktów w badaniu szkła,
- opracowanie wyników pomiarów z wykorzystaniem programu komputerowego,
- zastosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania badań i pomiarów.

• Atlas interaktywny:DEZvRD0FPAtlas interaktywny: Rozróżnianie surowców szklarskich, rodzajów szkła, wyrobów ze szkła pod względem ich właściwości fizycznych – ukazuje surowce szklarskie, rodzaje szkła i wyroby ze szkła pod względem ich właściwości użytkowych.
Nauczyciel z pomocą Atlasu interaktywnego może sprawdzać wiedzę i umiejętności rozróżniania surowców szklarskich, rodzajów szkła i wyrobów ze szkła pod względem ich właściwości użytkowych. Uczniowie podczas zajęć mogą pracować indywidualnie lub w grupach ćwiczeniowych, praca uczniów powinna otrzymać informację zwrotną celem sprawdzenia wykonanych ćwiczeń.
Efekty kształcenia oraz kryteria weryfikacji właściwe dla materiału multimedialnego:
CES.04.4. Wykonywanie badań laboratoryjnych surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.1) charakteryzuje właściwości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.1.1) opisuje właściwości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła 
CES.04.4.1.2) rozróżnia surowce szklarskie, szkła i wyroby ze szkła ze względu na właściwości fizykochemiczne 
CES.04.4.1.3) wymienia cechy użytkowe surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.4) ocenia jakość surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.4.1) rozróżnia kryteria oceny jakości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła 
CES.04.4.4.2) ocenia jakość surowców, szkła i wyrobów ze szkła na podstawie wyników badań 
CES.04.4.4.3) porównuje wyniki badań jakości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła z wymaganiami norm
CES.04.6. Prowadzenie procesów formowania, wykańczania, zdobienia i przetwarzania wyrobów ze szkła
CES.04.6.3) nadzoruje procesy formowania, wykańczania ,zdobienia i przetwarzania wyrobów ze szkła oraz zdobienia szkła różnymi technikami
CES.04.6.3.1) przedstawia przebieg procesów produkcyjnych formowania, wykańczania, zdobienia i przetwarzania wyrobów ze szkła 
CES.04.6.3.2) określa zakres prac podczas formowania, wykańczania, przetwarzania i zdobienia wyrobów ze szkła 
CES.04.6.3.3) ustala harmonogramy procesów formowania, wykańczania, przetwarzania i zdobienia wyrobów ze szkła 
CES.04.6.3.4) organizuje stanowisko pracy zgodnie z prawidłową eksploatacją maszyn i urządzeń do formowania, wykańczania, zdobienia i przetwarzania wyrobów ze szkła 
CES.04.6.3.5) planuje konserwację maszyn i urządzeń do sterowania procesami technologicznymi i kontrolowania procesów technologicznych 
CES.04.6.3.6) sprawdza parametry zgodności procesów formowania, wykańczania, zdobienia i przetwarzania wyrobów ze szkła 
CES.04.6.3.7) ocenia jakość wyrobów ze szkła po procesach formowania, wykańczania, zdobienia i przetwarzania.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego:
- rozróżnianie surowców szklarskich,
- rozpoznawanie rodzajów szkła, poszczególnych wyrobów szklanych,
- określanie wad masy szklanej, szkła i wyrobów ze szkła,
- charakteryzowanie stanowisk pracy laboratoryjnych w hutach szkła.

• Wycieczka wirtualnaD12X8iMuiWycieczka wirtualna – Laboratorium wykonujące badania fizyczne i fizykochemiczne szkła – przedstawia laboratorium wykonujące badania fizyczne i fizykochemiczne szkła w hucie szkła, laboratorium to wyposażone jest w urządzenia, surowce i odczynniki chemiczne stosowane do badań laboratoryjnych. 
W tym materiale multimedialnym nauczyciel może prowadzić z uczniami konwersację na temat wycieczki do laboratorium, zwracając uwagę na przedstawione w multimedium ważne aspekty z punktu widzenia pracy technika na stanowisku laboratoryjnym w hucie szkła.
Efekty kształcenia oraz kryteria weryfikacji właściwe dla materiału multimedialnego:
CES.04.4. Wykonywanie badań laboratoryjnych surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.1) charakteryzuje właściwości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.1.1) opisuje właściwości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła 
CES.04.4.1.2) rozróżnia surowce szklarskie, szkła i wyroby ze szkła ze względu na właściwości fizykochemiczne 
CES.04.4.1.3) wymienia cechy użytkowe surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4. 2) przygotowuje próbki surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych
CES.04.4.2.1) posługuje się dokumentacją podczas oznakowywania i przechowywania próbek surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła 
CES.04.4.2.2) przygotowuje próbki surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.2.3) oznakowuje próbki surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.2.4) wskazuje sposoby przechowywania próbek surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych
CES.04.4.3) wykonuje badania laboratoryjne fizyczne i fizykochemiczne surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.3.1) określa rodzaje odczynników chemicznych i roztworów stosowanych do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.3.2) stosuje normy i instrukcje do sporządzania roztworów i mieszanin do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.3.3) wykonuje czynności związane z przygotowaniem roztworów i mieszanin do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.3.4) dobiera i użytkuje sprzęt laboratoryjny do przygotowania roztworów i mieszanin 
CES.04.4.3.5) wykonuje obliczenia ilości substancji potrzebnych do sporządzania roztworów i mieszanin 
CES.04.4.3.6) posługuje się kartami charakterystyk substancji i mieszanin niebezpiecznych
CES.04.4.4) ocenia jakość surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.4.1) rozróżnia kryteria oceny jakości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła 
CES.04.4.4.2) ocenia jakość surowców, szkła i wyrobów ze szkła na podstawie wyników badań 
CES.04.4.4.3) porównuje wyniki badań jakości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła z wymaganiami norm
CES.04.4.5) prowadzi dokumentację badań laboratoryjnych
CES.04.4.5.1) wskazuje i specyfikuje dokumentację stosowaną do przygotowania odczynników chemicznych
CES.04.4.5.2) dokumentuje czynności związane z pobieraniem, przygotowaniem i przechowywaniem próbek do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.5.3) analizuje wyniki badań laboratoryjnych.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego:
- rozpoznawanie surowców szklarskich,
- dobieranie wyposażenia do określonej metody badania szkła,
- rozpoznawanie rodzajów szkła,
- określanie wad masy szklanej, gotowych wyrobów szklanych.

Wskazane materiały multimedialne wraz z obudową dydaktyczną są powiązane ze względu na osiągnięcie ogólnego celu opracowanego e‑materiału.
Jest to nowoczesna pomoc dydaktyczna wspomagająca proces uczenia się/ nauczania.
Przedstawione elementy składowe e‑materiału stanowią całość obrazującą prowadzenie badań na szkle lub wyrobach ze szkła. Pozwala uczniom na zapoznanie się z oceną jakości i kontroli wyrobów ze szkła w zakładzie produkcyjnym.
Uczący się ma też możliwość po zapoznaniu się z danymi materiałami multimedialnymi, wykonania ćwiczeń w formie Interaktywnych materiałów sprawdzających w myśl metody dydaktycznej – utrwalanie nabytej wiedzy, a następnie dokonania samooceny i kontroli własnej wiedzy. W Interaktywnych materiałach sprawdzających znajduje się test ćwiczeniowy składający się z 10 zadań testowych oraz powiązane ćwiczenia – łącznie 6 zadań ćwiczeniowych. Wszystkie ćwiczenia z Interaktywnych materiałów sprawdzających stanowią podsumowującą całość pracy z e‑materiałem. Obudowa dydaktyczna w formie Netografii oraz bibliografii warunkuje proces samokształcenia uczącego się.

E‑materiał jako pomoc dydaktyczna dla uczniów zawodu szkolnictwa branżowego: technik technologii szkła, służy nowoczesnemu kształceniu zawodowemu, by w zmieniającym się świecie informatyzacji i rozwoju przemysłu 4.0 w atrakcyjny sposób dostarczać uczniom treści zgodne z aktualną wiedzą i rozwojem technologii przemysłowej.

E‑materiał jest odpowiedzią na potrzeby dzisiejszego uczącego się, jego mentora oraz pracodawców – zainteresowanych przygotowaniem pracowników do pracy zawodowej, czy pozyskaniem wykwalifikowanej, młodej kadry pracowniczej.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

5. Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej

5.1. Organizowania pracy uczniów indywidualnej, w grupach i w zespole podczas zajęć

- praca indywidualna uczniów – przykładem pracy indywidualnej uczniów może stać się Galeria zdjęć: Surowce szklarskie, ich charakterystyki i odczynniki chemiczne, gdzie uczeń może zapoznać się z poszczególnymi surowcami szklarskimi, stworzyć własną charakterystykę surowcową np. dotyczącą surowców szkłotwórczych i przedstawić swoją pracę podczas lekcji innym uczestnikom.
Innym przykładem indywidualnej pracy uczniów – może stać się jeden z zasobów Atlasu interaktywnego: Wyroby ze szkła, gdzie uczniowie samodzielnie zapoznają się z propozycjami poszczególnych szkieł, a na ich podstawie dokonują klasyfikacji wyrobów zgodnie z gałęziami technologicznymi np. szkło gospodarcze, szkło budowlane, opakowania szklane, szkło techniczne. Uczniowie mają możliwość sprawdzenia poziomu nabytej wiedzy i umiejętności oraz dokonania samooceny.

- praca uczniów w grupach - nauczyciel na zajęciach dzieli uczniów na grupy. Poszczególne grupy zapoznają się z zasobami Atlasu interaktywnego: Rozróżnianie surowców szklarskich, rodzajów szkła, wyrobów ze szkła pod względem ich właściwości fizycznych, na podstawie zasobów opracowują jedno z przydzielonych ćwiczeń. 

Przykłady ćwiczeń dla grup:

Grupa 1. Rozpoznawanie naczyń i sprzętu laboratoryjnego.
Na podstawie zasobu materiału multimedialnego, własnej wiedzy i umiejętności – grupa ma za zadanie opisać przydzielone naczynia oraz sprzęt laboratoryjny, który wykorzystujemy w laboratoriach.

Grupa 2. Stanowisko do badania szkła, wyrobów ze szkła.
Na podstawie zasobu materiału multimedialnego, własnej wiedzy i umiejętności – grupa ma za zadanie opisać określone stanowisko do badania szkła, wyrobów ze szkła, np. badanie szyb ochronnych na atak ręczny.

Grupa 3. Na podstawie zasobu materiału multimedialnego, własnej wiedzy i umiejętności – grupa ma za zadanie określić i zapisać zasady bezpiecznej pracy w laboratorium – grupa ma za zadanie opisać zasady, którymi powinien kierować się laborant wykonujący badania na szkle, wyrobach szklanych.

Każda z grup pracuje zgodnie z zasadami pracy grupowej, a na koniec przedstawia na forum klasy efekty wykonanego ćwiczenia oraz zostaje oceniona.

- praca z całym zespołem klasowym – nauczyciel na zajęciach z całym zespołem klasowym ogląda zasób – Film instruktażowy: Badanie lepkości metodą wiskozymetryczną – pokazujący poszczególne czynności związane z wykonywaniem badania lepkości szkła. Wraz z całym zespołem klasowym wykonuje ćwiczenie opisujące poszczególne badanie oraz dokonuje oceny z danego badania. W tym celu nauczyciel ma przygotowany arkusz badań zawierający m.in.: wstęp teoretyczny, wymagany sprzęt, sposób przygotowania próbki do analizy, część doświadczalna – na czym polega, jak przebiega/schemat wykonania czynności, opracowanie wyników, wnioski.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

5.2. Organizowania pracy uczniów indywidualnej i w grupach poza zajęciami (np. z wykorzystaniem metody lekcji odwróconej)

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych metodą lekcji odwróconej (flipped classroom), gdzie uczniowie mają możliwość przygotowania się do lekcji.
Prezentowane materiały multimedialne pozwalają uczniom pracować we własnym zakresie oraz zgodnie z własnym tempem, tj. przewijać, przeglądać kilkakrotnie materiał i skupiać się na tym, czego nie rozumieją. Oznacza to, że uczniowie mogą przychodzić na lekcje przygotowani do twórczej współpracy z  nauczycielem i innymi uczniami. Nauczyciel może prowadzić na zajęciach dyskusję lub nadzorować wybraną pracę, tak aby uczniowie wykorzystywali to, czego nauczyli się z danego zasobu, np. filmu instruktażowego.

Przykładem takiej pracy niech stanie się cały materiał: Badania laboratoryjne w procesie produkcji szkła z danymi multimediami. Na jego postawie uczeń przygotuje się do zajęć. Podczas zajęć nauczyciel poda zadanie dla uczniów w formie pytania: Jakie są ogólne zasady przyznawania akredytacji laboratorium badawczym? Po co jest akredytacja? 
Uczeń ma określony czas na przygotowanie się do lekcji, a potem podczas zajęć uczniowie przedstawiają własne prace, po ich wygłoszeniu – mogą stworzyć jedną, wspólną planszę odpowiadając na zadane przez nauczyciela pytania.
Uczniowie na zajęcia lekcji odwróconej powinni przyjść przygotowani, a w szkole wykonają zadanie zgodnie z przydziałem nauczyciela. 

Co, gdy uczeń nie zapozna się z materiałami? W takim przypadku zaleca się przesunąć odpowiedzialność na stronę ucznia, np. może usiąść z boku podczas zajęć i nadrobić zaległość – niestety, najprawdopodobniej w ten sposób straci pewien element z lekcji. Można też zaproponować i dać czas, by za pomocą tutoringu rówieśniczego – uczniowie, którzy zapoznali się z materiałami, przedstawili je (streścili) tym, którzy tego nie zrobili. Uczniowie nieprzygotowani mogą wykonywać sobie własne notatki, aby też w toku lekcji mogli wykonać zadanie przydzielone przez nauczyciela. 
Podczas lekcji w klasie nauczyciel inicjuje pracę. Uczący się mogą tworzyć plakat w ciekawej formie interaktywnej zaproponowanej przez nauczyciela z wykorzystaniem np. tablicy multimedialnej. Trzeba pamiętać, że uczniowie muszą mieć cały czas możliwość korzystania z materiałów, z których się przygotowywali (a więc ważny jest stały dostęp do Internetu).
Wykonana praca uczących się umożliwi im ugruntowanie swojej wiedzy i umiejętności. Warto skupić się zarówno na tym, co uczniowie oceniają pozytywnie, jak i tym, co w ich odczuciu było negatywne. Na takie podsumowanie nigdy nie powinno zabraknąć czasu.

Innymi materiałami do pracy własnej uczniów poza zajęciami jest dostępność Interaktywnych materiałów sprawdzających w formie testu ćwiczeniowego (lub ćwiczeń sprawdzających) – co daje uczniowi lub słuchaczowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy oraz uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej, stanowiącej równocześnie doskonałą formę nauki. Umożliwia również ugruntowanie umiejętności niezbędnych do rozwiązywania zadań testowych i praktycznych na egzaminie zawodowym.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

5.3. Indywidualizowania pracy z uczniem/uczniami podczas zajęć i poza nimi

Praca uczniów na lekcji, w trakcie zajęć, powinna być tak zorganizowana przez nauczyciela, aby zapewnić każdemu uczniowi warunki sprzyjające maksymalnemu rozwojowi osobowości. Dlatego należy uwzględnić prowadzenie lekcji na tzw. kilku poziomach nauczania, m.in.: 
- stosowanie metod polisensorycznego, czyli wielozmysłowego uczenia się z wykorzystaniem materiałów multimedialnych,
- pracę uczniów w grupach warunkowaną np. poprzez podział uczniów z różnymi uzdolnieniami, umiejętnościach i wiadomościami – tak, aby mogli oni wymienić się swoimi spostrzeżeniami, pomagać sobie, uczyć się od siebie, wymienić opinie czy uwagi na temat realizowanego ćwiczenia. Walorem takiej pracy jest wykorzystanie możliwości uczniów zdolniejszych do wyjaśniania niezrozumiałych zagadnień kolegom, którzy wymagają dodatkowych wyjaśnień. Na początku tak prowadzonych zajęć uczniowie słabi są bierni, często tylko przysłuchują się wypowiedziom swoich kolegów w zespole, stopniowo rozpoczynają własną aktywność i wykorzystują swój potencjał. Wszyscy uczniowie nabierają wiary we własne możliwości, często w ten sposób mogą uzupełnić brakujące wiadomości,
- pracę uczniów w swoim własnym rytmie i na odpowiednim dla siebie poziomie z określaniem limitu czasu na daną pracę, z zastosowaniem kart pracy (o różnym stopniu trudności, sposobach czy formach wykonania) do danej lekcji, które umożliwią każdemu uczniowi przerabianie kolejnych partii materiału, 
- stosowanie wszelkich możliwych form kontroli wiedzy i umiejętności,
- ocenianie postępów ucznia z uwzględnieniem możliwości, wysiłku i wkładu pracy na zajęciach. 

Przykładem pracy uczniów na zajęciach niech stanie się Galeria zdjęć: Surowce szklarskie, ich charakterystyki i odczynniki, gdzie uczniowie zostają podzieleni na grupy wg klucza nauczyciela, który najlepiej zna swoich uczniów i przydziela im zadania. 

Zadanie dla grupy 1. Nazwij surowce szklarskie przedstawione na zdjęciach, w tym celu zapoznaj się z galerią zdjęć: Surowce szklarskie, ich charakterystyki i odczynniki. 

Zadanie dla grupy 2, 3, 4 i 5. Wypisz najważniejsze informacje na temat surowca: …………………….(określone przez nauczyciela surowce szklarskie), w tym celu skorzystaj z galerii zdjęć: Surowce szklarskie, ich charakterystyki i odczynniki. 

Indywidualizacja procesu dydaktycznego to przydzielanie zróżnicowanych zadań/prac – uczniom, (tym, którzy mają trudności z opanowaniem materiału oraz tym, którzy szybko przyswoili materiał i mogą go poszerzać, wykorzystywać w praktyce, do rozwiązywania problemów). Można też wykorzystać metodę tutoringu rówieśniczego, który pozwala na naukę według własnego planu, we własnym tempie, w komfortowych warunkach i bezpiecznych relacjach. Uczniowie mają możliwość dostosowania wielu elementów sytuacji edukacyjnej do siebie.

Proponuje się następujące zasady:

Określenie celów nauczania. Należy określić zamierzone cele nauczania, zarówno w odniesieniu do tutorów (uczniów), jak i tutee (podopiecznych uczniów). Nauczyciel wprowadza uczniów w omawianą tematykę materiału multimedialnego. Zapoznaje uczniów z efektami kształcenia oraz celami lekcji. Uczniowie próbują wyznaczać sobie sami „mikro cele”.
Podział ról. Na podstawie informacji o uczniach oraz ich indywidualnych potrzeb należy ustalić dokładne zasady współpracy w grupie. Na potrzeby wykonywanego zadania uczniowie zostają podzieleni na kilkuosobowe grupy, w których będą je wykonywać. Dobór uczniów pracujących w jednym zespole jest niezwykle ważny. W każdej z grup powinni znaleźć się uczniowie wykazujący zdolności do sprawnego przygotowania zadania, którzy mają większe doświadczenie, wiedzę i poziom kompetencji oraz tacy, którzy mogą doświadczać trudności w omawianym zakresie. Taka propozycja zapewni uczącym się zadowalające efekty i da możliwość wszystkim grupom równą i sprawiedliwą rywalizację. Tutorzy będą pomagać tutee w przygotowaniu zadania oraz w utrwalaniu nabytej wiedzy i umiejętności. Uczniowie razem będą pochylać się nad celem swoich działań, nad materiałami, nad zadaniami – ci, którzy są bieglejsi, mogą tłumaczyć wykonanie zadania uczniom mniej biegłym. Ale wszyscy pracują razem nad zagadnieniem. Ta metoda zakłada równość, jedyna różnica dotyczy stopnia opanowania materiału. Warto zwracać również uwagę na interakcje pomiędzy uczniami – wzajemną akceptację szacunek, rozumienie siebie wzajemnie. Aby ta strategia działała – powinna towarzyszyć jej atmosfera bezpieczeństwa, współpracy, relacyjności. Każdy z członków danego zespołu powinien mieć przypisaną rolę uwzględniającą jego umiejętności. Tutor otrzymuje od nauczyciela odpowiedzi do zadań/pytań prowadzących. Kiedy zespół ukończy ich rozwiązywanie, tutor sprawdza efekty pracy. Taki podział ról z jednej strony umożliwia utrwalenie i doskonalenie materiału przez tutorów, z drugiej natomiast zachęca do zaangażowania i kreatywności w nauce tutee. Metoda tutoringu rówieśniczego sama z siebie nie kształtuje umiejętności współpracy – ona jedynie otwiera przestrzeń do kształtowania takich umiejętności, to znaczy, że np. podczas wspólnej pracy może dojść do konfliktów i zadrażnień – stąd niezwykle wiodąca rola uważnego nauczyciela, który takie konflikty powinien moderować.
Przejrzysta metoda. Grupy, wykonują przydzielone zadanie praktyczne, np. przygotujcie prezentację multimedialną dotyczącą urządzeń pracujących w pneumatycznej zestawiarni surowców. Tu, należy upewnić się, że ustalone zasady i procedury są przejrzyste i zrozumiałe zarówno dla tutora, jak i tutee. Wszystkie grupy rozpoczynają zajęcia, opracowując plan pracy i przygotowując swoje zadania (prezentacja multimedialna) z pomocą pytań prowadzących. Tutorzy czuwają nad poprawnością wykonywanych zadań/pytań, które można tak zróżnicować, aby każdy z uczniów miał możliwość zmierzenia się z problemem bez niepotrzebnego stresu czy zniechęcenia. Nauczyciel nie ingeruje w wybory uczniów, przyjmuje rolę obserwatora wspierającego przebieg zajęć.
Wsparcie tutorów (uczniów). Może polegać na swoistej superwizji z nauczycielem przed zajęciami i po zajęciach – omówienie pracy, a potem podsumowanie działań lub podzielenie się z całym zespołem klasowym, omawiając wspólnie napotykane trudności oraz poszukując najbardziej efektywnych form oddziaływań. Uczniowscy tutorzy mogą mieć nieco więcej wiedzy przedmiotowej albo większą biegłość w wykonywaniu zadań z danego zagadnienia (na podstawie http://poradniapp-slupca.pl/tutoring-rowiesniczy/).
Podsumowanie lekcji. Po ukończonej lekcji przeprowadzone zostaje podsumowanie wyznaczonych celów i efektów pracy. Nauczyciel może wyświetlić na tablicy interaktywnej pytania podane na początku lekcji. Uczniowie udzielają odpowiedzi poprzez przygotowane prezentacje multimedialne. Nauczyciel wspólnie z grupami analizuje ich refleksje na temat przeprowadzonych zajęć.
Wskazówki dla nauczycieli dotyczące pracy z uczniami zaangażowanymi w proces tutoringu rówieśniczego:
- pozwól uczniom samodzielnie opracować plan pracy – umożliwi to wykształcenie poczucia sprawstwa i kompetencji wśród zaangażowanych w pracę uczniów,
- naucz swoich uczniów sygnalizowania trudności, zwracania się o pomoc, pracuj nad tym, by nie obawiali się zadawania pytania Tobie i kolegom,
- pamiętaj, by chwalić efekty pracy i w akceptowalny sposób informować o porażkach, np. „Doceniam to, jak bardzo się starasz, jednak to zadanie rozwiązałabym inaczej”,
- umożliwiaj uczniom w trakcie zajęć wymianę wiedzy i doświadczeń – dzięki temu wzbudzisz w nich ciekawość świata (uczniowie wiedzą bardzo dużo, często więcej, niż nam się wydaje),
- dyskretnie nadzoruj tutoring rówieśniczy, aby uczniowie w obu rolach (tutora i  tutee) czuli się bezpiecznie, mieli poczucie autonomii i kompetencji,
- nie ingeruj przedwcześnie w kontakt tutorski między uczniami, aby tutor mógł sam znaleźć sposób na wsparcie rówieśnika,
- umożliwiaj wszystkim uczniom podejmowanie roli tutora, jak i tutee, aby mogli się przekonać, że w jakichś obszarach są fachowcami, czy nawet ekspertami,
- zachęcaj uczniów (zarówno tutora, jak i  tutee) do gromadzenia swoich prac, co umożliwi późniejsze analizy i ocenę efektywności,
- staraj się motywować uczniów do korzystania z niekonwencjonalnych metod nauczania – sugeruj tworzenie fiszek, rysunków, korzystanie z aplikacji,
- zachęcaj uczniów do samodzielnej ewaluacji (np. poprzez stworzenie do tego specjalnych kart ewaluacyjnych) – tak, by w parze lub grupie podzielili się swoimi spostrzeżeniami i oświadczeniami (na podstawie http://poradniapp-slupca.pl/tutoring-rowiesniczy/).
Wskazówki dla uczących się na temat tutoringu rówieśniczego. Uczniów należy wprowadzić do tej metody, poświęcić czas na to, by mogli zrozumieć sens takiej formy pracy i przede wszystkim – że jest to forma pracy na lekcji, a nie towarzyskiego przerywnika podczas zajęć.

Praca uczniów poza zajęciami, z wykorzystaniem materiałów multimedialnych daje możliwość utrwalania i poszerzania wiadomości przez uczniów, np. poprzez przydzielenie uczniom zróżnicowanych ćwiczeń: obowiązkowych, dodatkowych dla chętnych oraz ćwiczeń zaproponowanych przez samych uczniów. Ćwiczenia wprowadzane przez nauczyciela z wykorzystaniem materiałów multimedialnych powinny mieć zróżnicowaną formę pod względem stopnia trudności, sposobu i formy wykonania; mogą być wzbogacone podaniem przez nauczyciela dodatkowej instrukcji (wskazówek technicznych, czy merytorycznych) do wykonania danego ćwiczenia. Zaproponowane formy pracy uczniów poza zajęciami powinny być sprawdzone, poprawiane i oceniane przez nauczyciela.

Przykładem takiej formy pracy niech stanie się Atlas interaktywny: Wyroby ze szkła, gdzie uczeń ma zapoznać się propozycjami wyrobów ze szkła, wybrać jeden z wyrobów, wydrukować jego animację/zdjęcie oraz dokonać krótkiej charakterystyki wybranego wyrobu szklanego. Swoją pracę przedstawić może na forum, w klasie. 

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

5.4. Organizowanie pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych

Dbając o indywidualizację procesu nauczania, należy pamiętać o konieczności dostosowania wymagań dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Wszystkich uczniów obowiązują treści podstawy programowej, dlatego też proces indywidualizacji może odbywać się tylko na poziomach: doboru metod nauczania i oceniania. Nauczyciel, pracując z młodzieżą o SPE może opracować wskazówki do pracy wynikające z trudności w uczeniu się, które będą odnosiły się do:
- pracy na zajęciach, np. dostosowanie wymagania do możliwości ucznia, stosowanie wyjaśnień do ćwiczeń i zadań, prowadzenie zajęć z wykorzystaniem różnych technik i metod pracy, dostosowanie tempa pracy ucznia, stosowanie częstych pochwał i zachęt, stwarzanie warunków do wielokrotnego powtarzania i utrwalania materiału oraz oceniania, np. nie omawiać na forum klasy błędów popełnionych przez ucznia, przy ustalaniu oceny należy brać pod uwagę różne czynniki, stosować korzystną dla ucznia ocenę opisową, pokazującą mocne i słabe strony jego pracy. Indywidualizacja pracy z uczniem o SPE wymaga od nauczyciela dostosowania: warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb i możliwości ucznia.
Przykładem pracy dla uczniów o SPE mogą być ćwiczenia, które różnicują poziomy trudności, a uczniowie zdolniejsi powinni pomagać uczniom słabszym lub tworzyć jeden obszar zdobywanych wiadomości i umiejętności.

Ćwiczenie 1. W grupie ćwiczeniowej podpiszcie wyposażenie stanowiska kontrolno‑pomiarowego dla szkła, które zgodnie z rysunkiem otrzymaliście od nauczyciela.
- Nauczyciel musi mieć przygotowane wydruki rysunków, wpiera zespół uczniów o SPE podczas wykonywania ćwiczenia lub wyznacza innego odpowiedzialnego ucznia, tzw. lidera grupy.

Ćwiczenie 2. W grupie ćwiczeniowej uzupełnijcie tabelę, tworząc charakterystykę przyrządów pomiarowo- kontrolnych dla badania szkła, wyrobów ze szkła.
- Nauczyciel musi mieć przygotowane wydruki tabel (dane do tabeli nauczyciel tworzy sam, np. nazwa przyrządu pomiarowego, do czego służy, ważne elementy budowy itp.), wspiera zespół uczniów o SPE podczas wykonywania ćwiczenia lub wyznacza innego odpowiedzialnego ucznia, tzw. lidera grupy.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

6. Opis materiałów sprawdzających

W e‑materiale nauczyciel ma możliwość skorzystania z ćwiczeń powiązanych z danym materiałem, stanowiących rodzaj materiałów sprawdzających dla uczącego się:

- Galeria zdjęć:Dzk5Jt6naGaleria zdjęć: Surowce szklarskie, ich charakterystyki i odczynniki chemiczne – zawiera treści pomagające rozwiązać trzy ćwiczenia, których celem jest utrwalenie wiadomości z zakresu surowców szklarskich stosowanych w produkcji szkła.
- Film instruktażowyD3oJXYEYgFilm instruktażowy: Badanie lepkości metodą wiskozymetryczną – zawiera treści pomagające rozwiązać jedno ćwiczenie, którego celem jest utrwalenie wiadomości z zakresu prowadzenia przykładowego badania prowadzonego na szkle.
- Atlas interaktywnyDEZvRD0FPAtlas interaktywny: Rozróżnianie surowców szklarskich, rodzajów szkła, wyrobów ze szkła pod względem ich właściwości fizycznych – zawiera treści pomagające rozwiązać dwa ćwiczenia, których celem jest utrwalenie wiadomości z zakresu surowców szklarskich stosowanych w produkcji szkła, rodzajów szkieł oraz wyrobów ze szkła.
- Wycieczka wirtualnaD12X8iMuiWycieczka wirtualna: Laboratorium wykonujące badania fizyczne i fizykochemiczne szkła – zawiera treści pomagające rozwiązać jedno ćwiczenie, którego celem jest utrwalenie wiadomości z zakresu wyposażenie stanowisk pracy laboranta w hucie szkła.
- Interaktywne materiały sprawdzająceDPEKhnHRxInteraktywne materiały sprawdzające – stanowią test ćwiczeniowy składający się z 10 zadań zamkniętych. Test utrwalający wiedzę uczniów w zakresie zagadnień e‑materiału, przygotowuje do rozwiązywania zadań na pisemnym/teoretycznym egzaminie zawodowym. 

Materiały sprawdzające e‑materiału wspierają osiąganie wybranych efektów kształcenia oraz spełnienie następujących kryteriów weryfikacji: 
CES.04.4. Wykonywanie badań laboratoryjnych surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.1) charakteryzuje właściwości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.1.1) opisuje właściwości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła 
CES.04.4.1.2) rozróżnia surowce szklarskie, szkła i wyroby ze szkła ze względu na właściwości fizykochemiczne 
CES.04.4.1.3) wymienia cechy użytkowe surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.2) przygotowuje próbki surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych
CES.04.4.2.1) posługuje się dokumentacją podczas oznakowywania i przechowywania próbek surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła 
CES.04.4.2.2) przygotowuje próbki surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.2.3) oznakowuje próbki surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.2.4) wskazuje sposoby przechowywania próbek surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła do badań laboratoryjnych
CES.04.4.3) wykonuje badania laboratoryjne fizyczne i fizykochemiczne surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.3.1) określa rodzaje odczynników chemicznych i roztworów stosowanych do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.3.2) stosuje normy i instrukcje do sporządzania roztworów i mieszanin do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.3.3) wykonuje czynności związane z przygotowaniem roztworów i mieszanin do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.3.4) dobiera i użytkuje sprzęt laboratoryjny do przygotowania roztworów i mieszanin 
CES.04.4.3.5) wykonuje obliczenia ilości substancji potrzebnych do sporządzania roztworów i mieszanin 
CES.04.4.3.6) posługuje się kartami charakterystyk substancji i mieszanin niebezpiecznych
CES.04.4.4) ocenia jakość surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła
CES.04.4.4.1) rozróżnia kryteria oceny jakości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła 
CES.04.4.4.2) ocenia jakość surowców, szkła i wyrobów ze szkła na podstawie wyników badań 
CES.04.4.4.3) porównuje wyniki badań jakości surowców szklarskich, szkła i wyrobów ze szkła z wymaganiami norm
CES.04.4.5) prowadzi dokumentację badań laboratoryjnych
CES.04.4.5.1) wskazuje i specyfikuje dokumentację stosowaną do przygotowania odczynników chemicznych
CES.04.4.5.2) dokumentuje czynności związane z pobieraniem, przygotowaniem i przechowywaniem próbek do badań laboratoryjnych 
CES.04.4.5.3) analizuje wyniki badań laboratoryjnych
CES.04.6. Prowadzenie procesów formowania, wykańczania, zdobienia i przetwarzania wyrobów ze szkła
CES.04.6.3) nadzoruje procesy formowania, wykańczania ,zdobienia i przetwarzania wyrobów ze szkła oraz zdobienia szkła różnymi technikami
CES.04.6.3.1) przedstawia przebieg procesów produkcyjnych formowania, wykańczania, zdobienia i przetwarzania wyrobów ze szkła 
CES.04.6.3.2) określa zakres prac podczas formowania, wykańczania, przetwarzania i zdobienia wyrobów ze szkła 
CES.04.6.3.3) ustala harmonogramy procesów formowania, wykańczania, przetwarzania i zdobienia wyrobów ze szkła 
CES.04.6.3.4) organizuje stanowisko pracy zgodnie z prawidłową eksploatacją maszyn i urządzeń do formowania, wykańczania, zdobienia i przetwarzania wyrobów ze szkła 
CES.04.6.3.5) planuje konserwację maszyn i urządzeń do sterowania procesami technologicznymi i kontrolowania procesów technologicznych
CES.04.6.3.6) sprawdza parametry zgodności procesów formowania, wykańczania, zdobienia i przetwarzania wyrobów ze szkła 
CES.04.6.3.7) ocenia jakość wyrobów ze szkła po procesach formowania, wykańczania, zdobienia i przetwarzania.

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści

7. Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału

Powrót do spisu treści8Powrót do spisu treści