REMPa6iK28ehj1

Na zdjęciu tereny rolnicze. Na pierwszym planie winnica. W tle wysokie góry.

1. Francja – położenie geograficzne

Francja, trzecie pod względem wielkości powierzchni państwo na naszym kontynencie, leży w Europie Zachodniej. Od zachodu i północnego zachodu Francję oblewają wody Oceanu Atlantyckiego, a od południa – wody Morza Śródziemnego. Lądowa granica na południu biegnie grzbietem Pirenejów. Na północnym wschodzie granica przecina Niż Środkowoeuropejski i obszar niskich gór, a następnie biegnie wzdłuż młodych gór Jura oraz grzbietami Alp Zachodnich, dochodząc do Morza Śródziemnego. Do Francji należy też Korsyka – duża wyspa na Morzu Śródziemnym.

Polecenie 1

Korzystając z mapy politycznej Europy, określ położenie polityczne Francji na naszym kontynencie. Wymień nazwy państw, z którymi ona graniczy.

RpRVdPdeOGLQs1

Ilustracja przedstawia mapę polityczną Europy. Państwa wyróżnione kolorami i opisane. Oznaczono i opisano stolice. Morza zaznaczono kolorem niebieskim i opisano. Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co dziesięć stopni.

2. Ukształtowanie terenu Francji – ocena dla potrzeb rolnictwa

Hipsometryczna mapa Francji i mapa regionów naturalnych pokazują wielkie zróżnicowanie ukształtowania powierzchni Francji.

R1ZPO4Nc1AZ091

Ilustracja przedstawia mapę hipsometryczną Francji. W obrębie lądów występują obszary w kolorze zielonym, żółtym i pomarańczowym. Na północnym-zachodzie przeważają obszary w kolorze zielonym przechodzące ku południu i wschodowi w kolor żółty i pomarańczowy. Morza zaznaczono kolorem niebieskim. Na mapie opisano nazwy wysp, półwyspów, nizin, wyżyn i pasm górskich, mórz, zatok, rzek i jezior. Oznaczono i opisano główne miasta. Oznaczono czarnymi kropkami i opisano szczyty górskie. Różową wstążką oznaczono granice państw. Kolorem czerwonym opisano państwa. Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co dwa stopnie. Na dole ilustracji w osobnej ramce w analogiczny sposób przedstawiono Korsykę. W legendzie przedstawiono i opisano znaki użyte na mapie.

Rl9zqDmkgcK811

Ilustracja przedstawia mapę regionów naturalnych we Francji. Kolorem zielonym oznaczono Basen Paryski i Basen Akwitański oraz Rów Rodanu i Saony, zajmujące największą powierzchnię kraju. Kolorem żółtym przedstawiono Masyw Centralny w centrum Francji i Masyw Armorykański na zachodzie oraz Wogezy (północny-wschód) i Ardeny (północ), a kolorem czerwonym Alpy na wschodzie i Pireneje na południu kraju. Na mapie poprowadzono południki i równoleżniki. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co dwa stopnie.

Cechą charakterystyczną ukształtowania powierzchni Francji są nizinne baseny, nieco wyżej położone masywy starych gór i wyżyn oraz wysokie góry młode.

Rdnwv9Wgqs81s1

Na zdjęciu lotniczym gęsto zabudowane miasto, przez środek płynie rzeka.

Rt2Xehwga2mCR1

Na zdjęciu pofałdowany teren górski porośnięty lasem, pośrodku zabudowania mieszkalne.

RcI4vFuKNIxQH1

Na zdjęciu silnie pofałdowany teren górski, ośnieżone szczyty, w centrum kotlina, zabudowania mieszkalne.

R1ZguxZjiPM541

Na zdjęciu gęste zabudowania nad brzegiem morza. Teren górzysty, budynki stoją piętrowo. Zacumowane łodzie.

3. Klimat Francji

Obszar Francji rozciąga się w dwóch strefach klimatycznych: umiarkowanej i podzwrotnikowej. Część północna i środkowa wraz z Masywem Centralnym oraz zachodnie stoki Alp znajdują się w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego morskiego. Półwyspy Bretoński i Cotentin mają klimat wybitnie morski. Z kolei na wschodzie Francji lekko zaznaczają się wpływy kontynentalne – roczne amplitudy temperatur powietrza w tej części kraju są nieco wyższe niż na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego.

Najważniejsze cechy klimatu morskiego we Francji to:

• łagodna zima – w zachodniej części średnia temperatura w tej porze roku sięga 5°C, we wschodniej części średnie temperatury spadają do -3°C;

• niezbyt ciepłe lato – w zachodniej części regionu średnie temperatury powietrza osiągają ok. 17°C, a na wschodzie są nieco wyższe – ok. 19°C;

• roczne amplitudy średnich miesięcznych temperatur powietrza są mniejsze na zachodzie, a większe na wschodzie;

• wyrównany rozkład opadów w ciągu roku, z tym że we wschodniej części regionu przeważają opady półrocza ciepłego, co jest związane ze zwiększaniem się kontynentalizmu;

• duża zmienność pogody;

• duża liczba dni deszczowych;

• dość silne wiatry na wybrzeżach.

Południowa część Francji obejmująca wybrzeża Morza Śródziemnego oraz obszar na południe od doliny Garonny leży w strefie podzwrotnikowej. Występuje tam tzw. klimat śródziemnomorski, czyli podzwrotnikowy wilgotny. Lato jest suche i ciepłe, a najwyższe opady występują w okresie jesienno‑zimowym. Taki roczny przebieg elementów klimatu wpływa na rodzaj upraw na tym obszarze. W Alpach i Pirenejach oraz na terenach wyżej położonych występuje klimat górski z piętrowo zaznaczoną strefowością klimatyczną. Niezwykle ważny czynnik, który wpływa na uprawy w tej części kraju, to ekspozycja stoków – najkorzystniejsza jest południowa. Ponadto duże znaczenie ma osłonięcie stoków oraz lokalne wiatry.

Roczny przebieg temperatury powietrza wyznacza na obszarze Francji dwie granice zasięgu upraw. Na południu Francji granica uprawy oliwki europejskiej pokrywa się z zasięgiem klimatu podzwrotnikowego (śródziemnomorskiego). W północnej części kraju przebiega północna granica uprawy winorośli. Linia ta biegnie od ujścia Loary do Oceanu Atlantyckiego, następnie nieco na południe od Paryża i dochodzi do granicy z Luksemburgiem.
Roczny przebieg opadów i ich wysokość stwarzają dogodne warunki dla uprawy roślin i chowu zwierząt. Ponadto naturalne zasoby wodne Francji wykorzystywane są do sztucznego nawodnienia ok. 9% użytków rolnych.

RlAOOmMDnBxP71

Na zdjęciu wysokie góry, ośnieżone szczyty pozbawione roślinności, na pierwszym planie teren porośnięty trawą, kamienie.

R18StQkiJYQVO1

Na zdjęciu rozległa rzeka w terenie równinnym. Brzegi porośnięte lasem liściastym.

REMPa6iK28ehj1

Na zdjęciu tereny rolnicze. Na pierwszym planie winnica. W tle wysokie góry.

4. Środowisko przyrodnicze Francji – gleby

Największą powierzchnię zajmują gleby brunatne wytworzone w klimacie morskim pod lasami liściastymi. W północnej części kraju na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego występują bielice. Na obszarze objętym klimatem śródziemnomorskim przeważają gleby typu terra rosa (czerwona ziemia), które powstały na skałach wapiennych. W dolinach rzek nizinnych utworzyły się żyzne mady. Na obszarach górskich występują gleby o niewykształconym profilu – gleby górskie.
Gleby na obszarze Francji – poza terenami górskimi – charakteryzują się dużą produktywnością rolniczą.

R1Nic8hf9tdfF1

Na zdjęciu droga gruntowa w lesie liściastym.

RLUNqE1Gm0BHh1

Na zdjęciu odkryta gleba typu terra rosa, koloru pomarańczowego, w tle porośnięte roślinnością pofałdowane góry.

R1UCGVFj0SRrp1

Na zdjęciu miejscowość górska, na pierwszym planie łagodny stok, brunatna ziemia, brak roślinności. W tle wysokie, ośnieżone szczyty.

5. Struktura użytkowania ziemi

Użytki rolne zajmują 52,7% powierzchni Francji (2011 r.). Oznacza to, że ponad połowa obszaru kraju wykorzystywana jest do celów rolniczych oraz że w niektórych regionach Francji dominują krajobrazy rolnicze.
Strukturę użytkowania ziemi przedstawia rysunek poniżej.

R1LJ1uD3z5mZQ1

Na ilustracji wykres, kolorowe kwadraty, użytkowanie ziemi we Francji. Grunty orne - 33,4%, łąki i pastwiska - 17,5%, sady, winnice, ogrody warzywne - 1,8%, lasy - 29,2%, pozostałe grunty - 18,1%

W tabeli zestawiono najważniejsze dane statystyczne dotyczące rolnictwa we Francji. Dane te wskazują, że pod względem globalnej produkcji rolnictwo francuskie zalicza się do najbardziej wydajnych w Europie i na świecie.

Rozmieszczenie ważniejszych upraw we Francji przedstawia poniższa mapa.

RwH7PzHBSG4uz1

Ilustracja przedstawia mapę rolnictwa Francji. Kolorem żółtym przedstawiono grunty orne, jasnozielonym – łąki i pastwiska, zielonym lasy, różowym roślinność śródziemnomorską i szarym nieużytki rolnicze (Alpy i Pireneje). Na mapie sygnatury obrazujące uprawy roślin (pszenica, jęczmień, kukurydza, buraki cukrowe, ziemniaki, słonecznik, len, chmiel, tytoń, oliwki, winorośl, owoce i warzywa) oraz hodowlę zwierząt (bydło, trzoda chlewna, owce, kozy). Sygnatury rozmieszczone równomiernie na terenie całego kraju. W osobnym kartonie Korsyka. Mapa zawiera południki i równoleżniki, dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co dwa stopnie.

Największą powierzchnię upraw we Francji zajmują zboża – ok. 32% powierzchni użytków rolnych. Wysiewa się je głównie w zachodniej i północno‑zachodniej nizinnej części kraju wraz z typowymi uprawami strefy umiarkowanej – ziemniakami i burakami cukrowymi.
Wielkie znaczenie ma uprawa warzyw i owoców w rejonie Bretanii, w dolinach rzek Loary i Garonny oraz na terenach wokół dużych miast.
Ważną cechą rolnictwa Francji są bardzo wysokie plony z hektara. Należą one do najwyższych na świecie. Związane jest to z wysoką kulturą rolną i stosowaniem środków ochrony roślin.
Tradycyjną uprawą we Francji jest winorośl. Winnice znajdują się niemal w całym kraju. Najbardziej znane z produkcji wina są takie regiony, jak: Prowansja, Langwedocja i Akwitania na południu czy Szampania, Burgundia i Alzacja na północy.
Chów zwierząt występuje głównie na wyżynnych obszarach Półwyspu Bretońskiego, Masywu Centralnego i na terenach podgórskich. Wysoko przetworzone produkty mleczne, np. sery, należą do tradycyjnych wyrobów przemysłu spożywczego we Francji. Kraj ten to jeden z czołowych eksporterów żywności na świecie. W 2011 roku stanowiła ona 11,5% wartości całego eksportu Francji.

RsecUIDCc2nC61

Na zdjęciu pole pszenicy.

RJVK1qTdruQwZ1

Na zdjęciu bydło pasące się na stoku. W tle las.

Rpl79xdhx02Jm1

Na zdjęciu krążki żółtego sera leżące na słomianych matach.

R1ZNJLf8US62b1

Na zdjęciu piwnica, stojaki na butelki z winem.

RMVcInC2c9U151

Na zdjęciu kilkanaście słoików z przyprawami, zioła prowansalskie, kolorowe tkaniny na wieczkach.

RikrK0uQPhGTb1

Na zdjęciu mechaniczny zbiór kukurydzy. Po polu jedzie kombajn. W tle drzewa.

6. Cechy rolnictwa we Francji

Zróżnicowane warunki naturalne, długoletnie doświadczenie rolników, tradycja, a także współczesne potrzeby wykształciły specyficzny typ rolnictwa określanego jako intensywne rolnictwo towarowe. Ten termin oznacza, że rolnicy uprawiają różnorodne rośliny i hodują wiele gatunków zwierząt, osiągają dużą wydajność, a uzyskane produkty rolne przeznaczają głównie na sprzedaż.

Czynniki wpływające na wysoką pozycję rolnictwa francuskiego to:

• dostosowanie kierunku produkcji rolniczej do określonych warunków środowiska przyrodniczego w każdym regionie kraju;

• specjalizacja i koncentracja produkcji rolniczej tak, aby plony z hektara były jak najwyższe, a zwierzęta gospodarskie wytwarzały jak największe ilości produktów;

• dostosowywanie produkcji rolniczej do rynku zbytu;

• stosowanie nowoczesnych technik uprawy roślin i hodowli zwierząt (mechanizacja, środki ochrony roślin, nawadnianie rolnicze);

• silnie rozwinięty przemysł rolno‑spożywczy wytwarzający produkty o wysokiej jakości, przeważnie o długoletniej tradycji (sery, wina i inne przetwory rolne);

• duża liczba zatrudnionych sięgająca 10–12% czynnych zawodowo w działach gospodarki obsługujących działalność rolniczą (agrobiznes); rolnicy stanowią ok. 3% ogółu czynnych zawodowo;

• dostosowywanie rolnictwa do zmian, jakie zachodzą na rynkach światowych w obrocie produktami rolno‑spożywczymi.

Od 2005 roku Francja jako państwo członkowskie Unii Europejskiej wprowadziła reformę polityki rolnej. Do jej celów należą wspieranie form produkcji zdrowej żywności oraz stosowanie w gospodarce rolnej zasad zrównoważonego rozwoju.

Podsumowanie

• Francja jest trzecim co do wielkości powierzchni państwem w Europie (544 tys. kmIndeks górny 2²); aż 52,7% obszaru państwa, czyli 286 tys. kmIndeks górny 2², jest wykorzystywanych rolniczo.

• Zróżnicowane warunki naturalne, czyli ukształtowanie powierzchni, klimat, wody, wpływają na regionalizację produkcji rolnej.

• Tereny nizinne – baseny – to obszary z przewagą uprawy zbóż. Na terenach starych masywów oraz stokach górskich przeważa produkcja zwierzęca. W obszarze śródziemnomorskim występują uprawy charakterystyczne dla tego klimatu, tj. winorośl, oliwki, owoce cytrusowe i inne.

• Rolnictwo francuskie jest intensywne i wysokotowarowe. W kraju uprawia się różnorodne rośliny i hoduje wiele gatunków zwierząt, a wydajność produkcji rolnej jest bardzo wysoka.

• Czynnikami intensyfikacji w rolnictwie są: stosowanie najnowszych technik i sposobów produkcji rolniczej oraz bardzo silnie rozwinięty przemysł rolno‑spożywczy. W tzw. agrobiznesie zatrudnionych jest ponad 10% ogółu pracujących Francuzów.

• Pod względem produkcji globalnej rolnictwo Francji zajmuje czołowe miejsce w Europie.

Zadania