Rozmnażanie organizmów

Rozmnażanie jest jedną z podstawowych właściwości wszystkich organizmów żywych. Rozróżnia się rozmnażanie płciowe i rozmnażanie bezpłciowe. W rozmnażaniu bezpłciowym pojedynczy osobnik jest jedynym rodzicem i przekazuje potomstwu wszystkie swoje cechy. Natomiast w rozmnażaniu płciowym dwoje rodziców daje początek wyjątkowemu organizmowi, który różni się od nich i od swojego rodzeństwa.

R1KZV3zlGm3qk

Zdjęcie przedstawia rodzinę kaczek pływającą po wodzie. Widoczna jest samica kaczki, która ma brązowe upierzenie i pomarańczowo‑czarny dziób. Obok widać siedemnaście kaczątek. Są one dużo mniejsze od samicy. Mają brązowo‑żółte upierzenie i czarne dzioby.

Rozmnażanie bezpłciowe i płciowe przebiegają w odmienny sposób

Podczas rozmnażania bezpłciowegorozmnażanie bezpłciowerozmnażania bezpłciowego z jednego osobnika macierzystego powstają osobniki potomne, które zwykle są identyczne z rodzicem.

Taki sposób rozmnażania jest częsty u prostych organizmów, które prowadzą osiadły tryb życia i nie mogą aktywnie poszukiwać partnera, a także u tych, których zagęszczenie w terenie jest nieduże, przez co możliwość spotkania partnera jest niewielka. Bezpłciowo rozmnażają się m.in.: bakterie, protisty, grzyby, rośliny i niektóre zwierzęta, takie jak gąbki, parzydełkowce, niektóre płazińce i pierścienice.

Większość roślin i zwierząt rozmnaża się płcioworozmnażanie płciowepłciowo. W akcie płciowym zwykle biorą udział dwa osobniki: żeński, produkujący komórkę jajowąkomórka jajowakomórkę jajową, i męski, produkujący plemnikiplemnikplemniki.

Komórka jajowa jest dużą, nieruchomą komórką, która magazynuje substancje pokarmowe niezbędne do rozwoju zarodkazarodekzarodka. Plemnik natomiast jest niewielką i ruchomą komórką, która porusza się dzięki obecności długiej wici.

Połączenie się komórki jajowej z plemnikiem nazywa się zapłodnieniem. W wyniku zapłodnienia powstaje zygota, z której rozwija się nowy organizm, podobny do organizmów rodzicielskich, ale nie identyczny.

Niektóre gatunki, np. tasiemce, są obojnakami, co oznacza, że produkują zarówno męskie, jak i żeńskie komórki rozrodcze. Występuje u nich zdolność do samozapłodnieniasamozapłodnieniesamozapłodnienia, najczęściej jednak dwa osobniki zapładniają nawzajem swoje komórki jajowe.

Znaczenie rozmnażania płciowego

To ważne!

• Podczas rozmnażania bezpłciowego z jednego osobnika powstają zwykle identyczne z rodzicem osobniki potomne.

• W rozmnażaniu płciowym biorą udział dwa osobniki: męski i żeński. Osobniki potomne są różne od rodziców. 

• Osobniki męskie produkują dużo małych, poruszających się plemników, natomiast osobnik żeński wytwarza dużą, nieporuszającą się komórkę jajową.

• Rozmnażanie płciowe ma duże znaczenie dla przetrwania gatunków. Im bardziej osobniki różnią się od siebie, tym bardziej rośnie szansa, że przynajmniej część z nich przeżyje w niekorzystnych warunkach środowiska.

Na pożegnanie