Sawanny
W Afryce występują rozległe obszary, na których przez cały rok jest bardzo gorąco, lecz deszcze padają tylko przez kilka miesięcy. Przez resztę roku jest bardzo sucho. Na tych terenach można czasem zobaczyć ogromne stada antylop i zebr, przemierzają je słonie i żyrafy.
jakie warunki sprzyjają powstaniu lasów równikowych;
jakie wyróżniamy strefy oświetlenia Ziemi.
opisywać warunki klimatyczne sawanny;
charakteryzować pory roku na sawannie.
1. Warunki środowiska na sawannie
W strefie międzyzwrotnikowej występuje sawanna. Słońce codziennie wznosi się tam bardzo wysoko. W rezultacie przez cały rok jest tam bardzo gorąco. Deszcze padają przez kilka miesięcy, w okresie, kiedy Słońce w południe jest najwyżej. Okres ten nazywamy porą deszczową. Rośliny mają wody pod dostatkiem, więc bujnie się wówczas rozwijają, kwitną i wydają owoce. Drugą porą roku jest pora sucha. Nadal jest gorąco, ale brakuje wody, więc roślinność częściowo zamiera aż do następnej pory deszczowej. Wody w głębokich warstwach gleby i w skałach podłoża wystarcza tylko dla nielicznych drzew i krzewów. Większość z nich zrzuca w tym okresie liście, aby nie tracić wody przez parowanie, a rośliny zielne wysychają. Jedynie w dolinach rzek pojawiają się wąskie pasy wiecznie zielonych drzew, zwane lasami galeriowymi.
Sawanny występują w Afryce na północ i na południe od lasów równikowych. Podobnie położone obszary trawiaste znajdują się także w Ameryce Południowej na północ i południe od Amazonii – na Wyżynie Brazylijskiej, równinie Gran Chaco, Nizinie Orinoko. Podobną roślinność spotykamy też w Ameryce Północnej na pograniczu Meksyku i południowych krańców USA, a także w środkowych Indiach, we wschodniej części Madagaskaru oraz w północnej i wschodniej Australii.
Wyjaśnij, dlaczego stada zwierząt roślinożernych sawanny często podejmują dalekie wędrówki.
Istotnym czynnikiem utrzymującym wygląd sawanny jest ogień. Podczas pory suchej łatwo wybuchają pożary. Przeżywają tylko te gatunki roślin, które mają rozległe systemy korzeniowe (jak trawy) lub grubą korę (jak akacje czy baobaby). Młode drzewa, które mogłyby doprowadzić do zamiany sawanny na przykład w las, ulegają wypaleniu.
W środowisku przyrodniczym nie ma wyraźnej granicy między wilgotnym lasem równikowym a trawiastą sawanną. Las stopniowo staje się coraz rzadszy, drzewa są coraz niższe, zaś między drzewami pojawia się coraz więcej traw. Stopniowo coraz więcej jest gatunków odpornych na wielomiesięczną suszę. Zanikają te, które wymagają stałej i wysokiej wilgotności.
2. Ludzie na sawannie
Obecnie sawanny są zamieszkane, ale gospodarka ogranicza się do hodowli zwierząt i uprawy roli. Ważnym czynnikiem ekonomicznym stała się turystyka. Niegdyś do Afryki organizowano myśliwskie wyprawy – safarisafari. Bogaci ludzie polowali na dzikie zwierzęta, by móc pochwalić się trofeami. W pałacach wieszano spreparowane głowy zwierząt, poroża, z kości słoniowej robiono ozdoby i leki. Doprowadziło to do ogromnego spadku liczebności dzikich zwierząt. Na szczęście w ostatnich latach udało się go zahamować. Teraz dla turystów organizuje się „bezkrwawe łowy” – safari, w czasie których zwierzęta można obserwować i fotografować w naturalnym środowisku w parkach i rezerwatach. Praca strażnika w parku narodowym lub przewodnika turystów stanowi znaczące źródło dochodu dla lokalnych społeczności.
Opisz, jaki wpływ na roślinność sawanny może mieć hodowla dużych stad bydła, kóz i owiec.
Podsumowanie
Zmiany wysokości górowania Słońca w ciągu roku mają wpływ na wielkość opadów deszczu na sawannie.
Na sawannie występują dwie gorące pory roku: sucha i deszczowa.
Niedobór wody na sawannie uniemożliwia wzrost dużej liczby drzew.
Wykonaj plakat reklamujący turystykę na sawannach w różnych częściach świata. Zachęć turystów, prezentując ilustracje lokalnych atrakcji.
Zobacz także
Zajrzyj do zagadnień pokrewnych:
Kontynenty na Ziemi
Jak pogoda wpływa na przyrodę?
Cztery pory roku
Strefy oświetlenia Ziemi
Strefy krajobrazowe Ziemi
Słowniczek
niegdyś wyprawa myśliwska, obecnie rodzaj turystyki mający formę zorganizowanej wycieczki mającej na celu obserwację i fotografowanie dzikiej przyrody
Zadania
Uzupełnij z listy.
minut, sekund, równika, wschodzi, miesięcy, lasów, zwrotnika, zachodzi, góruje, godzin, rzek
W strefie międzyzwrotnikowej Słońce dwukrotnie w ciągu roku .................. w zenicie. Codzienne deszcze jednak występują tylko w pobliżu .................. , stwarzając warunki do rozwoju .................. równikowych. Nieco dalej od równika deszcze padają tylko przez kilka .................. w roku, w okresie kiedy Słońce w południe jest najwyżej.
Wskaż nazwy kontynentów, na których występują największe obszary pokryte sawanną.
- Afryka
- Ameryka Południowa
- Ameryka Północna
- Europa
- Antarktyda