Scenariusz dla nauczyciela

Autorzy: Artur Gałkowski, Tamara Roszak

Przedmiot: Język włoski

Temat zajęć: Scopriamo le sagre enogastronomiche - Odkrywamy święta jedzenia i wina

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, klasa III, poziom A2

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.2. Język obcy nowożytny nauczany jako drugi (kontynuacja 2. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka, a także proste wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne i pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie w formie prostego tekstu, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
6) żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki i ich przygotowywanie, lokale gastronomiczne);
II. Uczeń rozumie proste wypowiedzi ustne (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje) artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka:
2) określa główną myśl wypowiedzi;
3) określa intencje nadawcy/autora wypowiedzi;
4) określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuację, uczestników);
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, instrukcje, rozkłady jazdy, historyjki obrazkowe z tekstem, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
2) określa intencje nadawcy/autora tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
4) znajduje w tekście określone informacje;
IV. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne:
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
V. Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, wpis na blogu):
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, krótki list prywatny, e‑mail, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz/ankietę);
VIII. Uczeń przetwarza prosty tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

  • Uczeń pozna specyfikę włoskich festiwali jedzenia i wina.

  • Uczeń będzie potrafił opisać wydarzenie nazywane we Włoszech la sagra.

  • Uczeń nauczy się opisywać wybrane włoskie tradycje enogastronomiczne.

  • Uczeń utrwali użycie si passivante oraz si impersonale.

  • Uczeń utrwali użycie rzeczownika la gente i innych rzeczowników kolektywnych.

Cele motywacyjne:

  1. Uczeń rozwija wrażliwość międzykulturową oraz kształtuje postawę ciekawości, szacunku i otwartości wobec innych kultur.

  2. Uczeń aktywnie uczestniczy w procesie uczenia się.

  3. Uczeń rozwija kompetencje językowe i komunikacyjne oraz kulturowe.

  4. Uczeń wykorzystuje w naturalnych sytuacjach językowych poznane struktury i słownictwo.

  5. Uczeń zdobywa wiedzę i umiejętności do realizacji własnych celów komunikacyjnych.

  6. Uczeń pozyskuje świadomość znaczenia języków obcych nowożytnych w różnych dziedzinach kultury cywilizacyjnej.

Strategie uczenia się:

  1. Strategie kognitywne.

  2. Strategie zapamiętywania.

  3. Strategie przetwarzanie materiału językowego.

  4. Strategie pozyskiwania wiedzy kulturowo‑językowej.

  5. Strategie zadaniowe.

Metody i techniki nauczania:

  • konstruktywizm;

  • strategia domysłu językowego;

  • podejście komunikacyjne (luka informacyjna, podejście zadaniowe);

  • strategia pamięciowa (zapamiętywanie przez działanie – np. tworzenie zależności, powiązań);

  • kognitywizm (ćwiczenie stałych struktur);

  • zintegrowane nauczanie językowo‑przedmiotowe.

Formy pracy:

  • Praca pod kierunkiem nauczyciela.

  • Praca indywidualna.

  • Praca w grupach (w zależności od liczebności klasy i strategii lekcyjnej).

  • Praca w parach (również partnersko z nauczycielem).

Środki dydaktyczne:

  • komputer/laptop z dostępem do internetu, głośniki, tablica interaktywna;

  • słownik włosko‑polski, materiały piśmienne.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel pyta uczniów: Quali feste conoscete?

  2. Można rozwinąć krótką dyskusję w języku polskim, zastanawiając się nad podziałem świąt na feste religiose (np. Natale, Pasqua) i feste laiche (np. Festa della Libertà, Festa delle Donne); może także feste speciali (np. onomastico, Festa del Santo Patrono, Giorno Mondiale del Bacio, Giorno Mondiale dei Gatti).

  3. Uzupełnieniem dyskusji może być pytanie, czy zdaniem uczniów polski „odpust” jest świętem religijnym czy świeckim. W ten sposób naprowadzamy na temat zajęć: le sagre in Italia/le sagre enogastronomiche, tj. święta dziś z reguły świeckie, ale o niezaprzeczalnej podstawie religijnej (katolickiej), organizowane w dzień przypadający na wspomnienie świętego patrona lokalnego kościoła/parafii bądź innej dedykacji duchowej; połączone w sposób naturalny ze „świętowaniem”, polegającym na wspólnym biesiadowaniu, degustacji lokalnych produktów, potraw, napojów, np. wina. Można się z uczniami wymienić informacjami nt. odpustów, które znają, wskazując terminy i wyrażenia w j. włoskim im odpowiadające.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie zapoznają się z tekstem wprowadzającym. Odnotowują podkreślone terminy. Omawiany jest termin la sagra oraz przymiotnik enogastronomico. Pierwszy warto skonfrontować z przymiotnikiem sacro/sacra. W drugim uczniowie powinni odnaleźć zbieżność z używanym powszechnie w języku polskim przymiotnikiem gastronomiczny (oraz innymi o podstawie gastr-, np. gastryczny). Przedrostek eno- można przywołać również w istotnym dla kulturowej i komercyjnej przestrzeni włoskiej terminie enoteca (negozio con vini; cantina; posto/bar di degustazione del vino); jako ciekawostkę można wskazać na inne słowa z kolei z członem -teca (uczniowie nie powinni mieć problemu z odnalezieniem np. discoteca czy biblioteca).

  2. Uczniowie zapoznają się z tekstem „Una sagra enogastronomica”, w pewnej mierze przywołującym dane przedstawione wcześniej. Objaśniane jest nieznane i mniej znane słownictwo. Odpowiadają na polecenie wprowadzające (definiują pojęcie la sagra; mogą się posłużyć także informacjami pozyskanymi w trakcie fazy wprowadzającej); wykonują polecenie towarzyszące (łączenie części zdań) – może wymagać powrotu do lektury tekstu. Dodatkowym ćwiczeniem na jego zrozumienie mogą być szczegółowe pytania dot. treści; wprowadzające w część objaśnień gramatyczno‑leksykalnych.

  3. Nauczyciel objaśnia/rozszerza wiadomości dot. użycia rzeczowników kolektywnych specjalnych typu la gente, la frutta, la verdura, il pesce. Podane przykłady użycia można poszerzyć o dodatkowe zdania ilustracyjne lub zestawienia kolokacyjne, np. la nostra gente, la gente per bene, la frutta della stagione, il pesce di mare, il pesce di lago, il pesce salato, il pesce seccato, il pesce marinato, il pesce surgelato/congelato. W przypadku la verdura można wskazać na różnice/podobieństwa w użyciu gli ortaggi, i vegetali, i legumi.

  4. Nauczyciel objaśnia schematy użycia form czasownikowych z zaimkiem si. Użycie si passivante warto poszerzyć o inne przykłady w konfrontacji z użyciem bezosobowym: si canta una canzone/si cantano le canzoni; si canta = uno canta.

  5. Uczniowie zapoznają się z mapą interaktywną nt. le sagre enogastronomiche in Emilia‑Romagna. Wybór regionu jest nieprzypadkowy – zwrócenie uwagi na dwa świetnie rozpoznawalne w świecie produkty włoskie (parmezan oraz szynka parmeńska), a także inne, które mogą wydawać się nadzwyczaj popularne (np. arbuz i pomidor), oryginalne i nieznane (np. małe małże, baccalà, żaby), lokalne/regionalne/powszechne (np. polenta, wino). Objaśniane jest nieznane słownictwo. Warto przywoływać porównania (np. gnocchi/kopytka; baccalà/suszone ryby ukraińskie; polenta/purée). Uczniowie wykonują ćwiczenia towarzyszące.

  6. Rozwiązywane są ćwiczenia w sekcji Sprawdź się: ćw. 1 i 2 – zadania leksykalne; ćw. 3 – użycie form czasownikowych z si; ćw. 4 – przyporządkowywanie tytułów do treści opisów; ćw. 6 – tworzenie zdań z rozsypanych elementów.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie mogą wykonać krzyżówkę z ćw. 5 w sekcji Sprawdź się.

  2. Celem wprowadzenia do pracy domowej uczniowie mogą się zastanowić nad produktami, które na pewno mogłyby być przedmiotem świąt jedzenia i picia we Włoszech i Polsce (np. ziemniaki, pomidory, piwo, różne popularne owoce), które zaś takimi nie będą (np. małże, owoce cytrusowe, oliwa z oliwek).

Praca domowa:

Ćw. otwarte nr 7 i 8 z sekcji Sprawdź się.

Materiały pomocnicze:

Pomocniczo można wykorzystać fragmenty innych materiałów znajdujących się na platformie:

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

  • Mapę można poszerzyć o inne opisy świąt lokalnych w regionie Emilia‑Romagna i/lub innych. Online dostępne są szczegółowe dane o takich imprezach, wraz z kalendarzami dla danego regionu i całego terytorium Włoch. Można także odszukać informacji o podobnie organizowanych świętach gastronomicznych w Polsce, np. we własnej miejscowości/regionie/województwie.

Słownik i bibliografia