Zmiany w zachowaniu dzieci i młodzieży będące wynikiem przeżywania silnego lęku
Zajęcia przeznaczone są dla uczniów szkoły ponadpodstawowej.
Scenariusz może być wykorzystywany w pracy z całym zespołem klasowym.
Czas trwania zajęć to 45 minut.
Zajęcia mają służyć rozwijaniu umiejętności społeczne takich jak: akceptacja odmienności, pogłębianie więzi, empatia.
Temat zajęć: Dostrzeganie podobieństw i różnic między nami
Cele zajęć
Nauka dostrzegania podobieństw i różnic między ludźmi.
Kształtowanie umiejętności akceptacji odmienności, dostrzegania zalet i ograniczeń różnorodności.
Integrowanie grupy.
Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu uczniów wycofanych z kontaktów rówieśniczych.
Materiały
2 kłębki wełny, o różnych kolorach;
duża kartka papieru (flipchart), flamastry.
Proponowany przebieg zajęć
Wprowadzenie do zajęć
Przywitanie uczniów i przedstawienie im tematu zajęć. Rundka początkowa: Z jakim nastrojem zaczynam dzisiejsze zajęcia.
Zajęcia właściwe
„Sieć połączeń”
Uczniowie siedzą w kręgu. Jedno z nich dostaje dwa kłębki wełny (np. żółty i zielony). Podaje innemu uczniowi np. zielony kłębek (jego końcówkę cały czas trzyma w dłoni) i mówi: Jestem podobny/podobna do ciebie, bo… Następnie podaje innemu uczniowi np. zielony kłębek (jego końcówkę też trzyma cały czas w dłoni) i mówi: Różnię się od ciebie, bo…
Uczniowie podają sobie kłębki, mówiąc w czym są do siebie podobne, a w czym się różnią. W efekcie powstaje dwukolorowa „Sieć połączeń”, na co wskazuje nauczyciel.
Po prezentacji nauczyciel omawia ćwiczenie: Czy łatwiej było mówić o podobieństwach, czy o różnicach? Jak myślicie, dlaczego tak jest? Czy możliwe jest, aby wszyscy byli tacy sami? Czy każdy z was różni się od pozostałych pod jakimś względem? Czy mimo różnic możemy się lubić i ze sobą rozmawiać? O jakich różnicach jest łatwo mówić, a o jakich trudno? Co zyskujemy dzięki temu, że się różnimy? W czym różnice nam przeszkadzają? Co się dzieje z osobą, która słyszy coś miłego? A co dzieje się z tą, która słyszy coś nieprzyjemnego na swój temat?
„Krąg”
Nauczyciel dzieli uczniów na zespoły, mniej więcej 6‑osobowe (np. uczniowie mają odliczyć do 5). Każda z grup, chwytając się za ręce, tworzy krąg. W każdej grupie 1 osoba stoi poza kręgiem (należy zadbać, by na początku zabawy, poza kręgiem nie było uczniów, którzy są np. wycofani, odrzucani przez grupę). Jej zadaniem jest dostać się do kręgu – może poprosić o wpuszczenie, może próbować siłą, sprytem, przekupstwem. Uczniowie stojący w kręgu nic nie mówią. Jeśli któryś z nich uzna, że należy wpuścić osobę do kręgu, to ją wpuszcza. Wszyscy uczestnicy po kolei stają się osobą „spoza kręgu”.
Inny wariant: wszyscy uczniowie tworzą jeden duży krąg.
Po zakończeniu ćwiczenia uczniowie siadają w kręgu i omawiają je z nauczycielem: Jak się czuliście, będąc poza kręgiem? Czy łatwo było dostać się do środka, czy nie? Kto był osobą wpuszczającą do kręgu i dlaczego? Co skłaniało do wpuszczenia kogoś do kręgu? Nauczyciel podsumowuje, że ćwiczenie to obrazuje bycie poza grupą i pokazuje, że może się to wiązać z nieprzyjemnymi emocjami.
„Dyskusja na forum – uczucia wykluczonych”
Uczniowie odliczają do 5 i dobierają się w grupy. Nauczyciel rozdaje każdej grupie dużą kartkę papieru i flamastry. Zadaniem każdej z grup jest stworzenie listy uczuć i listy myśli osoby, która jest wykluczona z grupy. Następnie każda grupa prezentuje na forum swoje prace.
Omówienie ćwiczenia: W jakich sytuacjach ktoś może być wykluczony z grupy? (Burza mózgów; Nauczyciel zapisuje na tablicy wymieniane przez uczniów sytuacje) Czym jest presja grupy? Co możemy robić, aby nie wykluczać innych? Czy możemy wspierać osoby, które są wykluczane? Jak możemy to robić?
Zakończenie
Podsumowanie zajęć przez nauczyciela. Podziękowanie dzieciom za ich aktywność.