Temat

Wady wzroku – krótkowzroczność i dalekowzroczność oraz ich korekcja

Etap edukacyjny

Drugi

Podstawa programowa

IX. Optyka. Uczeń:

9) posługuje się pojęciem krótkowzroczności i dalekowzroczności oraz opisuje rolę soczewek w korygowaniu tych wad wzroku.

Czas

45 minut

Ogólny cel kształcenia

Wyjaśnia pojęcie krótkowzroczności i dalekowzroczności.

Kształtowane kompetencje kluczowe

1. Opisuje mechanizm powstawania obrazu w oku w przypadku krótkowzroczności i dalekowzroczności.

2. Określa funkcję soczewek w korekcji wad oka.

3. Wyjaśnia rolę akomodacji w widzeniu.

Cele (szczegółowe) operacyjne

Uczeń:

- wyjaśnia pojęcie krótkowzroczności i dalekowzroczności,

- opisuje funkcjonowanie soczewki w oku.

Metody kształcenia

1. Dyskusja.

2. Doświadczenie.

Formy pracy

1. Praca indywidualna.

2. Praca grupowa.

Etapy lekcji

Wprowadzenie do lekcji

Powtórzenie wiadomości:

- Na czym polega zjawisko załamania światła?

- Jak powstaje obraz w soczewce skupiającej?

Realizacja lekcji

Polecenie
Oko jest naszym organem wzroku. Gałka oczna składa się z wielu elementów. Niektóre z nich zostały objaśnione poniżej.

Przeczytaj definicje i wskaż odpowiadające im części oka na rysunku. Sprawdź poprawność odpowiedzi naciskając odpowiednie przyciski na rysunku.

Definicja
Rogówka - przezroczysty element znajdujący się w przedniej części oka, załamujący światło padające na soczewkę.

Definicja
Soczewka - przezroczyste ciało znajdujące się za źrenicą, które załamuje padające światło i skupia je na siatkówce. Soczewka zmienia swój kształt w celu zapewnienia ostrości obrazu.

Definicja
Tęczówka - kolorowa część oka, która odpowiada za ilość światła docierającego do oka. W zależności od intensywności padającego światła może rozszerzać się lub zwężać wpływając na rozmiar źrenicy.

Definicja
Twardówka - zewnętrzna biała część oka, która ma za zadanie chronić jego wnętrze.

Definicja
Siatkówka - wewnętrzna część oka, na której znajdują się światłoczułe komórki zwane czopkami i pręcikami, odpowiedzialne za zamianę światła w elektryczne impulsy. Impulsy te przesyłane są z siatkówki do mózgu za pomocą nerwu wzrokowego i rozpoznawane jako obrazy.

Definicja
Nerw wzrokowy - nerw przesyłający informacje z siatkówki do mózgu.

Definicja
Mięsień rzęskowy - to mięsień odpowiadający za kształt soczewki.

Polecenie
Otwórz i obejrzyj ilustrację interaktywną.

[Ilustracja interaktywna]

Powstawanie obrazu w oku.
Przedmioty odbijają światło. Światło to dostaje się przez rogówkę do oka. Ilość światła wpadającego zależy od źrenicy otoczonej tęczówką. Soczewka załamuje i skupia światło na soczewce. Uformowany tam obraz jest odwrócony. Mięśnie rzęskowe odpowiadają za zmiany kształtu soczewki tak, że soczewka może skupiać światło odbite od przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach. W momencie, gdy obraz na czułej części siatkówki jest wyraźny, powstaje impuls elektryczny przenoszony do mózgu przez nerw wzrokowy. Oprócz zdolności odwracania obrazu powstałego na siatkówce, mózg potrafi łączyć obrazy pochodzące z obojga oczu, tak by możliwe było odczuwanie głębi obrazu.

[Ilustracja 1]

Akomodacja.
Oko jest zdolne do zmiany kształtu i zakrzywienia soczewki wpływając na stopień załamania światła. Zdolność oka do zmiany długości ogniskowej zwane jest akomodacją. Dzięki niej światło z przedmiotów położonych bliżej lub dalej może skupiać się na siatkówce. Akomodacja następuje automatycznie i natychmiastowo. Akomodacja jest osiągana przez kurczenie lub rozluźnianie mięśni rzęskowych, które luzują lub napinają więzadła wokół soczewki.

Definicja
Akomodacja - zdolność oka do zmiany jego ogniskowej.

Wady wzroku.
Przeciętne, zdrowe oko jest w stanie widzieć wyraźnie przedmioty od bardzo odległych aż do takich, znajdujących się około 25 cm od oka.

Oko ludzkie jest naturalną soczewką, która posiada zdolność załamywania światła. Większość problemów ze wzrokiem spowodowana jest zaburzeniami zdolności załamywania światła, do których zaliczamy krótkowzroczność, dalekowzroczność i astygmatyzm. Wady te mogą być wrodzone lub nabyte.

Definicja
Astygmatyzm - jest to częsta wada polegająca na nieostrym widzeniu. Promienie świetlne nie skupiają się w jednym punkcie na siatkówce, jedynie pewna ich część, a pozostałe ogniskują się przed lub za soczewką. Przyczyną może być rogówka o nieregularnym kształcie lub czasami krzywizna soczewki wewnątrz oka. Astygmatyzm zwykle korygowany jest przez zastosowanie odpowiednich soczewek cylindrycznych.

Definicja
Dalekowzroczność (Hyperopia) - wada ta polega na niewyraźnym widzeniu przedmiotów znajdujących się blisko oka, podczas gdy przedmioty dalekie widziane są wyraźnie. Obraz powstaje zwykle za siatkówką zamiast na niej. Spowodowane jest to zbyt krótką gałką oczną lub za słabą zdolnością skupiającą soczewki. Hyperopię można korygować stosując okulary lub soczewki kontaktowe zawierające soczewki wypukłe.

Definicja
Krótkowzroczność (Miopia) - wada ta polega na nieostrym widzeniu przedmiotów znajdujących się daleko, podczas gdy przedmioty położone blisko widziane są wyraźnie. Obraz powstaje zwykle przed siatkówką zamiast na niej, ponieważ gałka oczna jest za długa lub soczewka oka za mocno załamuje światło. Miopię można korygować stosując okulary lub soczewki kontaktowe zbudowane z soczewek wklęsłych.

[Ilustracja 2]

Podsumowanie lekcji

Oko jest jednym z pięciu zmysłów i umożliwia widzenie.

Akomodacja powoduje, że normalne, zdrowe oko może widzieć wyraźnie bardzo odległe przedmioty, a także te, umieszczone w odległości około 25 cm. Czasami pojawiają się problemy z załamaniem światła przez oko, co może być wadą wrodzoną lub nabytą. Powszechnie znanymi problemami są krótkowzroczność, dalekowzroczność i astygmatyzm.