Temat

Rozproszenie światła

Etap edukacyjny

Drugi

Podstawa programowa

IX. Optyka. Uczeń:

3) opisuje zjawisko rozproszenia światła przy odbiciu od powierzchni chropowatej.

Czas

45 minut

Ogólny cel kształcenia

Rozpoznaje zjawisko rozpraszania światła.

Kształtowane kompetencje kluczowe

1. Opisuje zjawisko rozpraszania światła.

2. Konstruuje przebieg promieni świetlnych w zjawisku rozpraszania.

Cele (szczegółowe) operacyjne

Uczeń:

- stosuje prawo odbicia w opisie zjawiska rozpraszania,

- konstruuje przebieg promieni świetlnych w zjawisku rozpraszania.

Metody kształcenia

1. Dyskusja.

2. Eksperyment.

Formy pracy

1. Praca grupowa.

2. Praca z całą klasą.

Etapy lekcji

Wprowadzenie do lekcji

Powtórzenie prawa odbicia światła.

Realizacja lekcji

Polecenie
Jak rodzaj powierzchni odbijającej wpływa na powstający obraz?

Wykonaj poniższe ćwiczenia, zastanów się i sformułuj wynikające z niego wnioski:

1. Połóż na stole gładki fragment folii aluminiowej. Przyglądnij się swojemu odbiciu. Pognieć folię i przyglądnij się odbiciu jeszcze raz. Co zauważyłeś?

2. Na wysokości oczu umieść bombkę choinkową o błyszczącej powierzchni. Przyglądnij się swojemu odbiciu. Powtórz tę czynność jeszcze raz używając bombki matowej. Co zauważyłeś?

3. Wyobraź sobie, że stoisz w słoneczny, bezwietrzny dzień nad brzegiem jeziora. Co zobaczysz patrząc na jego taflę? Jak zmieni się obraz, gdy zacznie wiać wiatr?

Odpowiedź:
1. Na gładkiej folii widzimy odbicie twarzy. Na folii pogniecionej nie obserwujemy żadnego odbicia.

2. Na błyszczącej bombce widzimy odbicie twarzy. Na bombce matowej obraz nie powstaje.

3. W słoneczny, bezwietrzny dzień w lustrze jeziora widzimy odbicie jego otoczenia. Gdy tafla jest pomarszczona, odbicie znika.

Powierzchnie gładkie odbijają promienie świetlne pod tym samym kątem, w przypadku powierzchni chropowatych promienie odbijają się pod różnymi kątami – następuje rozproszenie światła.

Polecenie
Skonstruuj obraz padających i odbitych promieni świetlnych od powierzchni gładkiej i chropowatej. Zastosuj do tego prawo odbicia światła.

Wskazówka:
W każdym punkcie padania promieni należy narysować normalną do powierzchni. Jeśli masz wątpliwości, jak to zrobić, przyjrzyj się poniższemu rysunkowi.

[Ilustracja 1]

Rozwiązanie:

[Ilustracja interaktywna]

Podsumowanie lekcji

Gdy równoległa wiązka promieni świetlnych pada na gładką powierzchnię ulega ona odbiciu, a promienie odbite są do siebie równoległe. Takie zjawisko nazywa się odbiciem kierunkowym.
Przykład: odbicie promieni świetlnych od gładkiego lustra.

Gdy równoległa wiązka promieni świetlnych trafi na powierzchnię nieregularną, chropowatą, również ulega odbiciu, przy czym promienie odbite rozchodzą się w różnych kierunkach. Takie zjawisko nazywa się odbiciem rozproszonym. Mówimy często, że mamy do czynienia z rozpraszaniem światła.
Przykład: odbicie promieni świetlnych od ściany budynku.