Temat

Specjalistyczne bazy danych

Etap edukacyjny

Drugi

Podstawa programowa

Klasy VII i VIII

IV. Rozwijanie kompetencji społecznych. Uczeń:

2) ocenia krytycznie informacje i ich źródła, w szczególności w sieci, pod względem rzetelności i wiarygodności w odniesieniu do rzeczywistych sytuacji, docenia znaczenie otwartych zasobów w sieci i korzysta z nich.

4) określa zakres kompetencji informatycznych, niezbędnych do wykonywania różnych zawodów, rozważa i dyskutuje wybór dalszego i pogłębionego kształcenia, również w zakresie informatyki.

Czas

45 minut

Cel ogólny

Poznanie zasad funkcjonowania baz danych.

Cele szczegółowe

1. Poznanie zasad tworzenia baz danych.

2. Poznanie podstawowej terminologii wykorzystywanej w teorii baz danych.

Efekty uczenia

Uczeń:

- zna zasady tworzenia baz danych,

- zna podstawowe określenia wykorzystywane w teorii baz danych.

Metody kształcenia

1. Kształcenie przez praktykę.

2. Dyskusja.

Formy pracy

1. Praca własna ucznia.

2. Praca w grupach.

Etapy lekcji

Wprowadzenie do lekcji

Odpowiedz na pytania wprowadzające:

1. Czym są bazy danych?

2. Gdzie wykorzystuje sie bazy danych?

3. Czy zawartość baz danych może podlegać ochronie?

4. Czy tabela może być bazą danych?

Przedyskutujecie odpowiedzi w klasie.

Realizacja lekcji

Gdyby ktoś z Was nie zauważył, to zapewniam Was, że staliśmy się społeczeństwem informacyjnym, czyli takim w którym informacje wszelakiego rodzaju stanowią bardzo istotną wartość. Ba... informacja stała się towarem handlowym. Z informacją jest podobnie jak z towarami – gdzieś to trzeba przechowywać i robić to w zorganizowany sposób, żeby bez problemu można było znaleźć potrzebną informację. Do tego służą bazy danych.

Każdy uporządkowany zbiór informacji, możemy określić jako bazę danych i bazą taką możemy śmiało nazwać nawet spis numerów w Twoim telefonie komórkowym. W zasadzie, nawet rozkład jazdy na przystanku autobusowym jest małą bazą danych zawierającą informacje na temat godzin odjazdów autobusów.

Bazą danych jest zbiór powiązanych ze sobą informacji zapisanych w ściśle określony sposób w ściśle określonej strukturze.

Zgodnie z tematem lekcji, zastanówmy się jednak, kiedy taką bazę danych możemy uznać za specjalistyczną?

Po pierwsze, o specjalistycznej bazie danych możemy mówić wówczas, jeśli zawiera informacje trudno dostępne i kierowane do nielicznej grupy osób.

Najczęściej są to naukowe bazy danych, gdyż informacje w nich umieszczane są pozyskiwane w wyniku rzadkich i trudnych badań naukowych, a ponadto znajdujące się w takiej bazie wyniki tych badań będą interesujące dla bardzo wąskiej grupy osób.

Po drugie, za bazę specjalistyczną należy uznać taką, w której zawarte są liczne powiązane z sobą informacje, które po poddaniu specjalistycznej obróbce mogą udzielić odpowiedzi na precyzyjnie zadane pytanie. Na pierwszy rzut oka jest to bardzo skomplikowane, ale jeśli się nad tym dobrze zastanowicie to dojedziecie do wniosku, że z takimi właśnie bazami danych głównie mamy do czynienia.

Bazą taką jest baza danych firm. W najprostszej postaci zawiera nazwę, adres w tym miejscowość, dane kontaktowe i branżę. Dzięki takiej bazie szybko znajdziemy np. sklep ogrodniczy lub zakład ślusarski w naszej okolicy. Jeśli jednak baza taka będzie rozbudowana o np. ilość pracowników i powierzchnię biura lub zakładu, to analiza takiej bazy będzie bardziej interesująca dla np. firmy oferującej meble biurowe, jeśli otrzyma ona listę firm z ich województwa, z branży o charakterze biurowym, które zatrudniają co najmniej 15 pracowników. Dzięki takiej informacji szansa na kontakt handlowy i dobry kontrakt jest większa, niż gdyby próbować dzwonić z propozycją sprzedaży takich mebli „gdzie popadnie”.

Podobnie firmy ubezpieczeniowe zbierają bardzo dużo różnych informacji o wszelkich wypadkach i zdarzeniach, aby potem móc szacować ryzyko i ustalać wysokość składek ubezpieczeniowych. Skutkiem takich analiz wysokość składki jest inna w zależności od miejsca w jakim samochód jest zarejestrowany, ile lat ma kierowca i ile lat ten kierowca posiada prawo jazdy. Analizując takie specjalistyczne bazy danych zauważono, że w niektórych miejscowościach wypadki zdarzają się częściej niż w innych, że młodzi ludzie prowadząc samochód częściej są skłonni do brawurowej jazdy oraz kierowcy, którzy od niedawna mają prawo jazdy mają o wiele mniejsze doświadczenie – ci kierowcy zapłacą wyższą składkę ubezpieczeniową.

Wiele firm, a także banki i operatorzy telefonii komórkowej korzystają także z biur informacji gospodarczej oferujących dostęp do baz danych zawierających informacje finansowe na temat posiadanych kredytów oraz zaległości w spłatach rachunków. Bazy te są tworzone dzięki współpracy banków i instytucji kredytowych, a także firm informujących o niespłaconych fakturach czy rachunkach.

Specjalistyczną bazą danych mogą się także stać dzienniki szkolne, jeśli postanowimy wyszukać w nich bardziej złożone informacje. Wyobraź sobie, że sponsor postanowi ufundować nagrody tym uczniom, którzy uczą się dobrze, nie opuszczają lekcji i systematycznie podnoszą wyniki. W tym celu baza danych ocen i obecności musiałaby zostać przeszukana w odpowiedni sposób, i zostać wyselekcjonowani ci uczniowie, których średnie oceny za ostatnie 3 semestry wynoszą np. co najmniej 4,0, którzy nie opuścili więcej niż 5 dni w roku, którzy maja zachowanie co najmniej bardzo dobre i których oceny z poszczególnych przedmiotów były na tym samym poziomie lub się poprawiły, ale nie pogorszyły.

Specjalistycznymi bazami danych są więc te bazy, które po przeanalizowaniu są nam w stanie udzielić specyficznej, precyzyjnej odpowiedzi na trudne pytanie.

Polecenie 1
Przedyskutujcie w klasie co należałoby zrobić aby Wasze notatki zamienić w bazę danych

Polecenie 2
Obejrzyj prezentację. Wyszukaj podobne bazy danych w internecie.

[Slideshow]

Polecenie 2
Stwórz swoją własną bazę danych, w której zgromadzisz informacje na temat zwierząt. Możesz wybrać tylko jeden gatunek. Użyj do tego dowolnego arkusza kalkulacyjnego. wykorzystując metodę filtracji danych sprawdź czy jesteś w stanie uzyskać odpowiedź na jedno konkretne pytanie: np. jak nazywa się duży pies z długim ogonem, krótką sierścią i w łaty?

Podsumowanie lekcji

Bazą danych jest zbiór powiązanych ze sobą informacji zapisanych w ściśle określony sposób w ściśle określonej strukturze.

Specjalistycznymi bazami danych są więc te bazy, które po przeanalizowaniu są nam w stanie udzielić specyficznej, precyzyjnej odpowiedzi na trudne pytanie.