Temat

Zasady postępowania w przypadku awarii systemu komputerowego

Etap edukacyjny

Drugi

Podstawa programowa

Klasa VII‑VIII

III. Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi. Uczeń:

3) poprawnie posługuje się terminologią związaną z informatyką i technologią.

Czas

45 minut

Cel ogólny

Posługiwanie się komputerem.

Cele szczegółowe

1. Rozpoznawanie przyczyn awarii komputera oraz sygnałów informujących o uszkodzeniach.

2. Ochrona danych przed awarią.

Efekty uczenia

Uczeń:

- rozpoznaje przyczyny awarii komputerów oraz sygnały informujące o uszkodzeniach,

- chroni dane zgromadzone na komputerze.

Metody kształcenia

1. Burza mózgów.

2. Uczenie się przez obserwację.

Formy pracy

1. Praca indywidualna.

2. Praca z całą klasą.

Etapy lekcji

Wprowadzenie do lekcji

Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Każda z grup szuka odpowiedzi na pytanie, jakie są najczęstsze przyczyny awarii komputera i utraty danych. Następnie liderzy każdej z grup ustalają wspólnie listę zagrożeń.

Jednym z największych zagrożeń, przed którymi stają nasze dane, jesteśmy my sami. Nasza nieuwaga, nieostrożność, lekceważenie podstawowych zasad, zmęczenie, nieznajomości komputera stają się przyczyną utraty danych czy awarii sprzętu. Zbytnia pewność siebie, przekonanie, że nic złego nie może nam się stać, a jeśli już, to będziemy potrafili to sami naprawić, to pośrednie przyczyny wielu „informatycznych katastrof”. Nie należy darzyć komputera i oprogramowania bezgranicznym zaufaniem, bo katastrofy nadchodzą w najbardziej nieoczekiwanej chwili. Trzeba mieć świadomość istnienia wielu zagrożeń funkcjonujących w sieci. Awaria na pewno się zdarzy, nie wiemy tylko kiedy. Trzeba się prewencyjnie do niej przygotować.

Realizacja lekcji

[Grafika interaktywna]

Przyczyny awarii systemów komputerowych

Sygnały wskazujące uszkodzenie komputera:

- sygnały dźwiękowe BIOS‑u,
- swąd spalenizny,
- głośna praca twardego dysku,
- niebieskie ekrany błędów,
- niestabilne działanie systemu,
- kłopoty z uruchomieniem komputera.

[Ilustracja 1]

Procedura POST to proces wykonywany przez BIOS/UFI zaraz po uruchomieniu komputera, weryfikujący poprawną pracę jego podstawowych elementów, swoisty autotest urządzenia.

Prawidłowe przejście testu sygnalizowane jest pojedynczym sygnałem dźwiękowym. Niepomyślny wynik POST‑u skutkuje serią dźwięków wydawanych przez głośnik. Dźwięki te, a dokładniej ich liczba i czas trwania, są kodem błędu. Korzystając z instrukcji obsługi, możemy ustalić, co jest przyczyną problemów. Nowoczesne płyty główne zamiast używania dość niewygodnego kodu dźwiękowego informują o rezultacie testu POST za pomocą kolorowych diod LED lub wyświetlacza znajdującego się na płycie głównej. BIOS w czasie awarii sprzętu wyświetla komunikaty z listy tzw. BIOS System Messages, informujące o rodzaju awarii sprzętowej

Uszkodzenie sprzętu, choć kosztowne nie jest często największym problemem, jaki nas spotyka w przypadku awarii. Zasoby, które posiadaliśmy na komputerze, mogą mieć czasami wielokrotnie większą wartość niż sam uszkodzony sprzęt. Dlatego bardzo ważne jest systematyczne wykonywanie kopii zapasowych najważniejszych plików. Pliki zawierające cenne dane warto przechowywać w kilku kopiach, zapisanych na różnych nośnikach (np. na płytach CD/DVD, w pamięciach czy na dyskach przenośnych).

Polecenie 1

W jaki sposób możesz wykonać bezpieczną kopię zapasowych danych?

Polecenie 2

Zastanów się, jakie dane chciałbyś odzyskać w przypadku awarii komputera?

[Ilustracja 2]

Aby nie dopuścić do awarii systemu komputerowego:

- używaj komputera w warunkach dla niego odpowiednich,
- regularnie konserwuj sprzęt,
- korzystaj z oprogramowania antywirusowego,
- nie korzystaj z konta administracyjnego podczas normalnej pracy,
- aktualizuj system i najważniejsze programy,
- twórz kopie awaryjne danych,
- pracuj z rozmysłem, unikając zagrożeń.

Polecenie 3

Zastanów się, jakim arsenałem środków dysponujesz, gdybyś musiał przystąpić do diagnostyki systemu komputerowego. Część z nich została omówiona na poprzedniej lekcji.

Przed przystąpieniem do diagnostyki sprawdź dokładnie zasilanie komputera. Sprawdź, wszystkie kable, np. te łączące jednostkę centralną z monitorem.

Jeśli podejrzewasz uszkodzenie sprzętu, zaleca się uruchomić na danym komputerze inny system operacyjny (płyta CD/DVD, pendrive) i obserwować działanie sprzętu. Do tego celu doskonale nadają się wersje Live systemów operacyjnych.

Doskonałą profilaktyką chroniącą nasze dane na komputerze przed awarią jest oddzielenie danych od systemu operacyjnego poprzez zainstalowanie ich na innej partycji dysku.

Podsumowanie lekcji

Komputer jest złożonym urządzeniem i jeśli nie mamy wystarczającej wiedzy, to powinniśmy zgłosić się z usterką systemu komputerowego do specjalistycznego serwisu. Wszelkie gwałtowne, nieprzemyślane działania nie są wskazane i mogą doprowadzić do utraty danych i jeszcze większych usterek.