Ilustracja główna przedstawia otwarty album z małymi kartkami z nazwiskami i nazwami. W środku księgi są dwa żonkile. Opisano: 1. Żydowska Organizacja Bojowa. Ilustracja przedstawia symbol Żydowskiej Organizacji Bojowej. Jest to biały orzeł w koronie trzymający topór z napisem ZOB. Litera b w tym skrócie jest otoczona gwiazdą Dawida. _{Indeks dolny lic. CC BY-SA 4.0, Thespoondragon, Wikimedia Commons}

Orzełek Żydowskiej Organizacji Bojowej. Ilustracja przedstawia biało-niebieską flagę z gwiazdą Dawida. _{Indeks dolny lic. CC BY-SA 3.0, Meronim, Wikimedia Commons}

Flaga Żydowskiej Organizacji Bojowej

Żydowska Organizacja Bojowa została założona z inicjatywy Żydowskiego Komitetu Narodowego i środowisk politycznych związanych z lewicą syjonistyczną, Polską Partią Robotniczą i Żydowskim Związkiem Robotniczym „Bund”.
Oddziały ŻOB powołane zostały do życia 28 lipca 1942 r. w getcie warszawskim. Do jej zadań - oprócz budowania schronów i bunkrów - należało pozyskiwanie środków finansowych, gromadzenie broni, prowadzenie akcji propagandowych, a także likwidowanie współpracujących z Niemcami żydowskich konfidentów oraz grup, które kolaborując z nazistami, udawały ruch oporu. Oddziały lokalne ŻOB powstały także w innych polskich miastach: Krakowie, Częstochowie, Będzinie i Sosnowcu. Zakładali je wysłannicy warszawskiej Żydowskiej Organizacji Bojowej. Stawiały one później zbrojny opór w momencie likwidacji gett w tych miastach. Oddział krakowski ŻOB zasłynął z odważnego ataku dokonanego 22 grudnia 1942 r. Obrzucono wtedy granatami krakowską kawiarnię „Cyganeria”, która zarezerwowana była „tylko dla Niemców”. Podczas akcji zginęło od 7 do 10 niemieckich oficerów. W trakcie działań powstańczych w getcie warszawskim ŻOB podzielony był na 22 oddziały. Podlegały one dowództwom dzielnicowym. Oddziały skupiały członków różnych organizacji i partii żydowskich, reprezentujących różne poglądy, ale skupionych głównie wokół ideologii lewicowej. Przyjmuje się, że w ŻOB funkcjonowało od 220 do 600 bojowców. Podczas powstania w getcie kwaterą dowództwa była kamienica przy ulicy Miłej 18. Bojownicy występowali pod sztandarami biało-czerwonymi, a część z nich także pod czerwoną flagą socjalistyczną. W powstaniu zginęła większość członków ŻOB. Ci, którym udało się wydostać z warszawskiego getta, w lasach wyszkowskich utworzyli oddziały partyzanckie. Pod dowództwem Icchaka “Antka” Cukiermana zasilili Gwardię Ludową, a w czasie powstania warszawskiego w sierpniu 1944 r. wzięli udział w walkach na Starym Mieście. Żydzi, którzy porzucili czyn zbrojny - ukrywali się., 2. Żydowski Związek Wojskowy. Na czarno-białym zdjęciu znajdują się dwaj mężczyźni ubrani w czarne płaszcze stojący w lesie. _{Indeks dolny lic. CC BY-SA 3.0, Meronim, Wikimedia Commons}

{audio}Żydowski Związek Wojskowy to konspiracyjna organizacja zbrojna, która powstała w getcie warszawskim prawdopodobnie jesienią 1942 roku. Do grupy założycielskiej Związku należeli: Józef Celmajster, Kałmen Mendelson, Mieczysław Ettinger, Paweł Frenkel, Leon Rodal i Dawid Wdowiński. Na czele organizacji według niektórych źródeł stanął ten ostatni. Inne źródła podają jednak jako dowódcę Pawła Frenkla. Organizacja skupiała przedstawicieli syjonistycznych, prawicowych środowisk - między innymi członków organizacji Betar, której misją było kształtowanie społeczności żydowskiej w duchu nacjonalistycznym, ze wskazaniem na „Ziemię Obiecaną” w Palestynie. Ilustracja przedstawia biało-niebieską flagę._{Indeks dolny lic. CC BY-SA 3.0, David95, Wikimedia Commons}

Flaga Żydowskiego Związku Wojskowego. Czarno-biała fotografia przedstawia order nawiązujący do powstania w warszawskim getcie. Znajduje się na nim mężczyzna idący z podniesionymi rękami. W jednej z nich trzyma granat. W dolnej części orderu znajduje się gwiazda Dawida oraz napis Warszawa 19 kwietnia 1943 roku. _{Indeks dolny domena publiczna, Wikimedia Commons}

Proporczyk Żydowskiego Związku Wojskowego, 3. Blok Antyfaszystowski. Powstał w marcu 1942 r. w getcie warszawskim z inicjatywy Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej. Stanowił porozumienie lewicowych syjonistów (zwolenników powstania państwa Izrael) i komunistów. Inicjatorami powstania bloku byli działacze związani z szeroko pojętym ruchem robotniczym i socjalistycznym: Józef Lewartowski, Mordechaj Anielewicz, Josef Kapłan, Szachno Sagan. Między majem a wrześniem 1942 r. kierownictwo Bloku Antyfaszystowskiego zostało rozbite przez Gestapo.
Organizacja została włączona do Żydowskiej Organizacji Bojowej. Przygotowywała ucieczki z getta i gromadziła broń do przyszłego zrywu. Jej członkowie uczestniczyli w powstaniu w getcie warszawskim oraz powstaniu w getcie białostockim - tam organizacja funkcjonowała pod nazwą Antyfaszystowski Blok Bojowy. Na zniszczonej fotografii znajduje się wydrukowana odezwa Żydowskiego Związku Wojskowego. Została ona zapisana czarną czcionką. _{Indeks dolny domena publiczna, Wikimedia Commons}

Odezwa Żydowskiego Związku Wojskowego ze stycznia 1943 r.

Józef Lewartowski (właściwie Aron Finkelstein) był jednym z organizatorów Polskiej Partii Robotniczej na terenie getta. Zginął 25 sierpnia 1942 r. zastrzelony przez Gestapo., 4. Mordechaj Anielewicz. Na czarno-białej fotografii znajduje się Mordechaj Anielewicz. Jest ubrany w szary garnitur i krawat. Ma krótkie ciemne włosy i jest lekko łysy. _{Indeks dolny domena publiczna, Wikimedia Commons}
. Urodził się w 1919 r. w Wyszkowie. Był działaczem żydowskich organizacji młodzieżowych, a w trakcie wojny rozpoczął działalność konspiracyjną. Jako dowódca Żydowskiej Organizacji Bojowej w dniach 18–21 stycznia 1943 r. kierował zbrojną samoobroną w getcie warszawskim, która doprowadziła do przerwania drugiej niemieckiej akcji deportacyjnej do obozu w Treblince. 19 kwietnia 1943 r. stanął na czele powstania w getcie warszawskim. Zginął 8 maja 1943 r. wraz z innymi członkami ŻOB w otoczonym przez Niemców bunkrze przy ul. Miłej 18., 5. Marek Edelman. Na czarno-białej fotografii znajduje się Marek Edelman. Jest on ubrany w białą koszulę i ma krótkie ułożone włosy. _{Indeks dolny domena publiczna, Wikimedia Commons}
. Data urodzenia Marka Edelmana nie jest jednoznacznie określona. Przyjmuje się dwie wersje: 1 stycznia 1922 r. lub 1 stycznia 1918 r. Był lekarzem kardiologiem, politykiem, działaczem społecznym. W trakcie powstania dowodził oddziałami na terenie tzw. szopu szczotkarzy w rejonie ulic Świętojerskiej, Wałowej i Franciszkańskiej. Po śmierci Mordechaja Anielewicza został ostatnim przywódcą bojowników ŻOB. Dwa dni później przedostał się wraz z oddziałem na stronę aryjską. Uczestniczył w powstaniu warszawskim w szeregach Armii Ludowej. W 1946 r. Edelman na stałe zamieszkał w Łodzi. Skończył studia medyczne i został kardiologiem. Razem z prof. Janem Mollem opracował metodę przeprowadzania operacji kardiologicznych w stanie rozległego zawału. W połowie lat 70. zaangażował się w działalność opozycyjną. Współpracował z Komitetem Obrony Robotników, a potem działał w Zarządzie Ziemi Łódzkiej NSZZ "Solidarność", brał też udział w obradach Okrągłego Stołu. Zmarł 2 października 2009 r. Za swoje zasługi otrzymał Order Orła Białego., 6. Dawid Wdowiński. Na czarno-białej fotografii znajduje się Dawid Wdowiński. Ma on czarne krótkie włosy i czarnego wąsa. Jest ubrany w czarny garnitur i krawat. _{Indeks dolny domena publiczna, Wikimedia Commons}
{audio}Urodził się w 1885 r. w Będzinie. Był lekarzem neurologiem i psychiatrą. Działał w organizacjach syjonistycznych związanych z rewizjonizmem. Był współzałożycielem, przewodniczącym i ostatnim komendantem powstania z ramienia Żydowskiego Związku Wojskowego. W czasie powstania został wywieziony do obozu pracy w Budzyniu na terenie dzisiejszej Wielkopolski. Udało mu się przeżyć wojnę, po zakończeniu której wyjechał do USA. W 1961 r. był świadkiem w procesie nazistowskiego zbrodniarza Adolfa Eichmanna. Zmarł w 1970 r., 7. Paweł Frenkel. Urodził się w 1920 r. w Warszawie. Był dowódcą Żydowskiego Związku Wojskowego, a także szefem departamentu wojskowego i informacyjnego tej organizacji. Działał w organizacjach związanych z syjonizmem rewizjonistycznym, zwłaszcza w skrajnie syjonistycznym młodzieżowym związku Betar. W trakcie walk był głównodowodzącym obrony placu Muranowskiego. Po załamaniu się defensywy wraz ze swoim oddziałem wydostał się z getta podkopem i ukrywał po aryjskiej stronie. Planował podjąć działania mające na celu wyprowadzenie ludzi z płonącego getta. 11 czerwca 1943 r. Niemcy, w wyniku donosu, otoczyli budynek, w którym Frenkel ukrywał się wraz z innymi żydowskimi bojownikami. Po wielogodzinnej walce, gdy skończyła się amunicja, powstańcy popełnili samobójstwo wysadzając bunkier, w którym przebywali. Nie chcieli zginąć z rąk wroga., 8. Leon Rodal. Na czarno-białej fotografii znajduje się Leon Rodal. Ma on krótkie ciemne włosy i okrągłe okulary. Jest ubrany w ciemny garnitur i krawat. _{Indeks dolny domena publiczna, Wikimedia Commons}
{audio}Urodził się w 1913 r. w Kielcach. Był dziennikarzem i działaczem syjonizmu rewizjonistycznego, dążącego do utworzenia państwa żydowskiego w Palestynie. Współzałożyciel i jeden z dowódców Żydowskiego Związku Wojskowego. Odpowiadał za funkcjonowanie departamentu informacji, w którym przygotowywał, drukował i rozprowadzał gazetki, biuletyny oraz plakaty. Prowadził także nasłuchy radiowe niemieckich meldunków. Brał udział w bitwie na placu Muranowskim. Zginął 6 maja 1943 r. podczas prób wyprowadzenia z getta na stronę aryjską grupki Żydów., 9. Żonkile {audio}Symbolem obchodów rocznicowych powstania w getcie warszawskim od 2013 r. (70. rocznica) jest żonkil. Jego płatki układają się w kształt przypominający sześcioramienną gwiazdę Dawida. W każdą rocznicę żydowskiego czynu zbrojnego żonkile kładł pod pomnikiem Bohaterów Getta ostatni dowódca powstania – Marek Edelman. W książce Hanny Krall Zdążyć przed Panem Bogiem Edelman wspominał, że każdego 19 kwietnia otrzymywał od anonimowej osoby bukiet tych kwiatów. Zdecydował, że będzie składał je pod pomnikiem.