Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się ze schematem i wyjaśnij, na czym polega obecne w Lalce skojarzenie wątku miłości i pieniędzy. Podaj przykłady konkretnych bohaterów oraz ich zachowań.

R1Q8bzlFNaHBs
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
RhLXPMLSAr5d81
Ilustracja interaktywna przedstawia schemat. Główne hasło schematu to Miłość i pieniądze w Lalce. Od tego hasła odchodzą dwa boki: pieniądze i miłość. Od bloku pieniądze odchodzą kolejne bloki: Stanisław Wokulski (tu znajdują się punkty od 1 do 5), Arystokracja, Łęccy Wokulski (tu znajdują się punkty od 6 do 11), Żydzi Wokulski (tu znajdują się punkty od 12-13). Od bloku miłość odchodzą cztery bloki: Stanisław Wokulski (miłość do Izabeli punkty od 14 do 19 i miłość do innych ludzi punkty 20-21); Izabela Łęcka (punkty 22-23); Stawska (punkty 24 do 28); Wąsowska (punkty 29-30). Opis punktów znajdujących się na schemacie: 1. Stanisław Wokulski • uczciwy kapitalista, który dorobił się dzięki szczęściu i kontaktom
Grosz ten zarobiłem uczciwie, nawet ciężko, bardzo ciężko. Cały sekret polega na tym, żem miał bogatego wspólnika i że kontentowałem się cztery i pięć razy mniejszym zyskiem niż inni. Toteż mój kapitał ciągle wzrastający był w ciągłym ruchu. – No – dodał po chwili – miałem też szalone szczęście… Jak gracz, któremu dziesięć razy z rzędu wychodzi ten sam numer w rulecie. Gruba gra?… prawie co miesiąc stawiałem cały majątek, a co dzień życie.
. 2. Stanisław Wokulski • zdobywanie pieniędzy poprzez pracę; praca jako wartość. 3. Stanisław Wokulski • pieniądze środkiem do celu, nie celem samym w sobie; w jego przypadku celem jest zdobycie miłości. 4. Stanisław Wokulski • widzenie drugiego człowieka za pieniędzmi; pieniądze mogą pomóc lub zaszkodzić
Trzydzieści tysięcy rubli znaczą tyle, co sześćdziesiąt drobnych warsztatów albo sklepików, z których żyją całe rodziny. I to ja mam byt ich zniszczyć, wyssać z nich ludzkie dusze i wypędzić na ten śmietnik?… I dopiero dziś, kiedy dziesięcioma rublami wydobył człowieka z niedoli, kiedy nikt nie mógł głosić przed światem o jego szlachetności, dopiero dziś poznał: co to jest ofiara. Dopiero dziś przed jego zdumionym okiem stanęła nowa, nie znana dotychczas część świata – nędza, której trzeba pomagać.
. 5. Stanisław Wokulski • oszczędny i skromny, pieniądze nie są dla niego źródłem szczęścia
— Powiedz mi pan — rzekła — czy to wielka przyjemność dorabiać się majątku?
— Nie — odparł Wokulski po chwilowym namyśle.
— Ale wydawać przyjemnie?
— Nie wiem.
— Nie wiesz pan? A jednak cuda opowiadają o pańskim majątku. Mówią, że masz pan ze sześćdziesiąt tysięcy rocznie…
— Dziś mam znacznie więcej, ale wydaję bardzo mało.
— Ileż?
— Z dziesięć tysięcy.
[...]
— Więc na cóż są pieniądze?… Jeżeli sto tysięcy rubli rocznie nie daje szczęścia, cóż go da?…
— Można je mieć przy tysiącu rubli. Szczęście każdy nosi w sobie.
. 6. Arystokracja, Łęcka • pieniądze jako niezbędny element życia. 7. Arystokracja, Łęcka • obłudna pogarda dla pieniądza. 8. Arystokracja, Łęcka • wyznacznik pozycji społecznej. 9. Arystokracja, Łęcka • rozrzutność, trwonienie pieniędzy na podróże, rozrywki (Starski). 10. Arystokracja, Łęcka • małżeństwa zawiera się dla majątku
Przyjechała tu na wyraźne żądanie ciotki, dla Starskiego, o którym powszechnie mówiono, że odziedziczy majątek po prezesowej. Tymczasem prezesowa przypatrzywszy się swemu ciotecznemu wnukowi oświadczyła, że co najwyżej zapisze mu tysiąc rubli dożywotniej renty, która zapewne bardzo mu się przyda na starość. Cały zaś majątek postanowiła zapisać na podrzutków i ich nieszczęśliwe matki.
Od tej chwili Starski w oczach hrabiny stracił wszelką wartość. Stracił ją i u panny Izabeli oświadczywszy pewnego razu, że nigdy nie ożeniłby się z „gołą panną”; raczej z Chinką albo z Japonką, byle miała kilkadziesiąt tysięcy rubli rocznie.
. 11. Arystokracja, Łęcka • pieniądze wiążą się z miłością rodzicielską. 12. Żydzi • podział na Żydów postępowych i zacofanych

Szuman mówi do Wokulskiego:
Nas z nimi łączy rasa i wspólne położenie, ale dzielą poglądy. My mamy naukę – oni Talmud, my rozum – oni spryt; my jesteśmy trochę kosmopolici, a oni partykularyści, którzy nie widza dalej poza swoja synagogę i gminę. Gdy chodzi o wspólnych nieprzyjaciół, są wybornymi sprzymierzeńcami, ale gdy o postęp judaizmu… wówczas są dla nas nieznośnym ciężarem. Dlatego w interesie cywilizacji leży, aby kierunek spraw był w naszych rękach. Tamci mogą tylko zaplugawić świat chałatami i cebulą, ale nie posunąć go naprzód.
. 13. Żydzi • stereotypowe ujęcie Źydów w kwestiach finansowych
stary Szlangbaum uprawia lichwę, obraca pieniędzmi: — Mam tego dosyć. Szlangbaum namawia mnie, ażebym mu powierzył mój kapitał. Ponieważ wolę mieć sześć tysięcy aniżeli cztery tysiące rocznie, więc jestem gotów wysłuchać jego propozycji. Ale że nie lubię działać na ślepo, więc zażądałem cyfr. No, i jak widzę, zrobimy interes.
. 14. Stanisław Wokulski • miłość romantyczna, nagła, granicząca z obsesją. 15. Stanisław Wokulski • niszcząca, prowadzi do katastrofy, tragiczna. 16. Stanisław Wokulski • gotowość do poświęceń, by ją zdobyć; podporządkowanie życia uczuciu do Izabeli. 17. Stanisław Wokulski • platoniczna, oderwana od cielesności i rzeczywistości. 18. Stanisław Wokulski • doznanie mistyczne. 19. Stanisław Wokulski • miłość od pierwszego wejrzenia

Wokulski o Izabeli:
zrobiła na nim szczególne wrażenie. Zdawało mu się, że już kiedyś ją widział i że ją dobrze zna
przypatrywał się jej cały czas (...) nie mogąc od niej oczu oderwać
. 20. Stanisław Wokulski • przyjazność. 21. Stanisław Wokulski • chęć pomocy. 22. Izabela Łęcka • miłość utożsamiana z małżeństwem. 23. Izabela Łęcka • małżeństwo postrzegane pragmatycznie, jako środek do zdobycia pieniędzy, utrzymania pozycji społecznej. 24. Stawska • wierna, anielska. 25. Stawska • miłość niespełniona, bierna wobec miłości, wycofana. 26. Stawska • opiekuńczość wobec innych. 27. Stawska • miłość do matki i córki

zmuszona do pracy, by je utrzymać; matka mówi o Stawskiej:
I to nazywa się lekcja, Boże odpuść! Helenka pracuje z nią przynajmniej półtorej godziny i za taką lekcję bierze czterdzieści groszy…
. 28. Stawska • atrakcyjna dla mężczyzn

Mraczewski o Stawskiej mówi:
Szampan nie kobieta
. 29. Wąsowska • miłość fizyczna; dąży ku wolności, także erotycznej. 30. Wąsowska • miłość zmysłowa.
Polecenie 2

Na podstawie schematu zdecyduj, dla którego z bohaterów pieniądze są najważniejsze i na czym polega ich tak wysoka ranga.

R1Z9Elx5COJIv
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.